Usul Organizasyonu Tedbirleri ve Soruşturma Tedbirler

ATİDM YUT’de öngörülen Usul organizasyonu tedbirleri ve Soruşturma tedbirleri ile Mahkeme’ye intikal eden ve karmaşık olayları içeren davalarda, ihtilaf konusu karmaşık olayların detaylı bir biçimde incelenmesi olanağı yaratılarak, ATİDM'nin kuruluş amaçlarından biri olan, taraflara hakkaniyete uygun, etkin bir hukuki himayenin sağlanması hedeflenmektedir.

141 _{SAMANTIR; a.g.e., s.30; REÇBER; Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi, s.60} 142 _{12.10.2005 tarihinde değiştirilmiştir. Bkz. JO L 298, 15.11.2005, s.1 vd.}

143 _{SAMANTIR; a.g.e., s.30; REÇBER; Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi, s.61} 144 _{SAMANTIR; a.g.e., s.30; REÇBER; Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi, s.61}

a. Usul Organizasyonu Tedbirleri

ATİDM önünde görülmekte olan davalarda, dava konusu karmaşık olayları daha detaylı bir biçimde incelemek amacıyla, çeşitli usul organizasyonu tedbirlerine başvurulmaktadır. Usul organizasyonu tedbirlerine, dava konusu uyuşmazlığın mümkün olan en iyi koşullarda çözümlenmesi, davaya ilişkin yargılama usulünün iyi işlemesi ve davaların bir düzene sokulması amacıyla başvurulmaktadır. ATİDM YUT'nün 64.maddesinin145 2.paragrafına göre, Usul organizasyonu tedbirleri şu amaçlara yöneliktir:

- Yazılı ve sözlü aşamaların etkin işleyişinin sağlanması ve delillerin toplanmasının kolaylaştırılması,

- Tarafların ek iddialar ileri sürmek zorunda oldukları veya soruşturma tedbirleri alınmasını gerektiren durumların tespit edilmesi,

- Tarafların talep ettikleri karar türünün, hukuki def’ilerin, iddiaların ve taraflar arasındaki ihtilaflı noktaların açıklığa kavuşturulması,

- Davaların barışçı yollarla çözümünün kolaylaştırılması. Bu tedbirler, Hukuk sözcüsünün görüşü alındıktan sonra, ATİDM tarafından alınır. ATİDM YUT’nün 64.maddesinin 5.paragrafına göre, Mahkeme, usul organizasyonu tedbirlerinin alınmasına Genel Kurul halinde karar verirse ve bunu bizzat kendisi yapmazsa, Raportör Yargıcı veya davanın daha önceden tevdi edildiği Daireyi bu konuda görevlendirir146.

ATİDM YUT’nün 64.maddesinin 3.paragrafına göre, Usul organizasyonu tedbirleri şunlardır:

- Taraflara deliller ve olaylarla ilgili olarak soru yöneltmek, - Davanın taraflarını, uyuşmazlığın bazı boyutlarıyla ilgili

düşüncelerini, sözlü veya yazılı olarak aktarmaları amacıyla davet etmek,

145 _{12.10.2005 tarihinde değiştirilmiştir. Bkz. JO L 298, 15.11.2005, s.1 vd.}

- Taraflardan veya üçüncü kişilerden bilgi istemek, davaya ilişkin tüm bilgi veya belgelerin sunulmasını talep etmek, - Toplantılara bizzat tarafları veya tarafların ajanlarını davet

etmekten oluşmaktadır.

ATİDM YUT’nün 64.maddesinin 4.paragrafına göre, davanın her bir tarafı, yargılamanın her aşamasında, usul organizasyonu tedbirlerinin alınmasını veya değiştirilmesini önerebilir. Bu durumda, bu tür işlemlerin yapılmasına karar verilmeden önce, diğer tarafların dinlenmesi gerekmektedir. Yargılama koşulları gerekli kıldığında, ATİDM, öngörülen usul organizasyonu tedbirlerini davaya taraf olanlara bildirir ve onlara yazılı veya sözlü olarak düşüncelerini sunma olanağı verir. ATİDM önünde görülen davalarda, usul organizasyonu tedbirlerine, spesifik inceleme gerektiren personel davaları ve rekabete hukukuna ilişkin davalarda sıkça başvurulmuştur147.

b. Soruşturma Tedbirleri

ATİDM YUT’nün 65.maddesine148 göre, ATİDM, ATAD Statüsü İle İlgili Protokol’ün 24 ve 25.madde hükümleri saklı kalmak kaydıyla, soruşturma tedbirleri alabilir. ATİDM YUT’nün 65.maddesinde öngörülen soruşturma tedbirleri şunlardır:

- Tarafların mahkeme önünde bizzat hazır bulunmalarını istemek,

- Taraflardan belge ve bilgi istemek, - Tanıkların dinlenmesi,

- Bilirkişi incelemesi yaptırılmasını ve keşif yapılmasını kapsamaktadır.

ATİDM YUT’nün 66.maddesine göre, ATİDM, Hukuk Sözcüsü dinledikten sonra delillendirilmesi gereken olgular için, soruşturma tedbirleri alınmasına karar verebilir. ATİDM, tanıkların dinlenmesi, bilirkişi incelemesi yaptırılması ve keşif

147 _{SAMANTIR; a.g.e., s.31; REÇBER; Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi, s.62} 148 _{21.05.2003 tarihinde değiştirilmiştir. Bkz. JO L 147, 14.06.2003, s.22 vd.}

yapılması konularıyla ilgili soruşturma tedbirleri almadan önce davaya taraf olanları da dinler. ATİDM tarafından alınan soruşturma tedbirleri kararlarının, davaya taraf olanlara tebliğ edilmesi gerekir. Ancak, tarafların, davaya ilişkin kanıt ve karşıt nitelikteki kanıtları sunma hakkı saklı kalmaktadır149.

ATİDM YUT’nün 67.maddesine150 göre, Hukuk Sözcüsü ve taraflar soruşturma tedbirleri sırasında hazır bulunabilirler.

Soruşturma tedbirlerinden, tanıklık ve bilirkişilik, ATİDM'nin üzerinde özenle durduğu konulardır; çünkü ATİDM, maddi sorunların nihai olarak incelendiği mercidir151.

Tanıklık müessesesini düzenleyen, ATİDM YUT’nün 68.maddesinin 1.paragrafına göre, ATİDM, Hukuk Sözcüsünü ve tarafları dinledikten sonra, Hukuk Sözcüsü veya taraflardan birinin istemiyle ya da res'en, tanıkların dinlenmesi yoluyla maddi olguların tanık beyanı ile ispatlanmasına karar verebilir152.

ATİDM YUT’nün 68.maddesinin 2.paragrafına göre, ATİDM, tanık veya tanıkların dinlenmesini gerekli görürse, bu kişiler Mahkemeye aşağıdaki hususları içeren bir celpname ile davet edilir:

- Tanık veya tanıkların adı, soyadı, unvanı ve adresi, - Tanık veya tanıkların dinlenmesini gerekli kılan olgular

- Davete uymayarak, tanıklık yapmaya gelmeyenlere uygulanabilecek cezalar ve tanıklar tarafından istenilen harcamaların ödenmesi için ATİDM tarafından alınacak önlemler153.

ATİDM YUT’nün 68.maddesinin 3.paragrafına göre, tanık veya tanıkların dinlenmesi, davaya taraf olanlardan biri tarafından istenmişse, ATİDM, tanık için yapılacak masraflar için belirlenen geçici bir teminatın, Mahkeme veznesine

149 _{SAMANTIR; a.g.e., s.32; REÇBER; Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi, s.63} 150 _{12.10.2005 tarihinde değiştirilmiştir. Bkz. JO L 298, 15.11.2005, s.1 vd.}

151_{Anne RİGAUX; “Tribunal de Premiere Intance” Edition Technique-Juris-Classeurs, Europe}

fascicule 301, s.15’den aktaran SAMANTIR; a.g.e., s.32

152 _{SAMANTIR; a.g.e., s.32; REÇBER; Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi, s.64} 153 _{SAMANTIR; a.g.e., s.32; REÇBER; Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi, s.65}

yatırılmasına hükmedebilir. Ancak, ATİDM, res'en tanık dinleyecekse, ileride haksız çıkacak taraftan alınmak üzere, tanık masraflarını fondan karşılayabilir154.

ATİDM YUT’nün 68.maddesinin 4.paragrafına göre, davetiye ile çağrılan tanık veya tanıklar, duruşmaya alınır ve Başkan tarafından kimlik tespiti yapıldıktan sonra yemin etmek zorunda oldukları tanıklara bildirilir. Tanık veya tanıklar, davet edilen taraflar huzuru ile Mahkeme tarafından dinlenilirler. Tanık veya tanıklar bilgi ve görgülerini anlattıktan sonra Başkan, gerek res'en gerekse tarafların talebiyle, tanıklara soru yöneltebilir. Hukuk Sözcüsü ve Üyeler de soru sorma yetkisine sahiptir. Davaya taraf olanların temsilcileri, Başkanın otoritesi altında, tanık veya tanıklara soru sorabilirler. Tanık veya tanıklar ifadelerini verdikten sonra yemin ederler. ATİDM YUT’nün 68.maddesinin 5.paragrafının son cümlesine göre, Mahkeme, tarafları dinledikten sonra, tanık veya tanıkları yemin etmekten muaf tutabilir155.

Usulüne uygun olarak çağrılan tanık veya tanıklar bu çağrıya uymak ve duruşmalara gelmekle yükümlüdürler. ATİDM YUT’nün 69.maddesinin156 2.paragrafına göre, tanık veya tanıklar, usulüne uygun olarak çağrıldıkları halde, duruşmaya gelmeyecek olurlarsa, ATİDM, çağrıya uymayan tanığı 5.000 Euro'ya kadar para cezası ile cezalandırır ve kendileri için yapılan masrafları da ödemeye mahkûm eder. Eğer tanık veya tanıklar, mazeretleri nedeniyle gelemediklerini ispat ederlerse, bu cezayı ödemekten kurtulurlar157.

Bilirkişilik müessesesi ATİDM YUT’nün 70 vdm.’lerinde düzenlenmiştir. Bilirkişi; teknik konularda görüşüne başvurulan mahkemelere yardımcı bir organdır. Bilirkişi, ATİDM tarafından atanmaktadır. Atama kararında, Bilirkişiye tevdi edilen görev tanımlanmakta ve sunacağı rapora ilişkin süre de belirtilmektedir. ATİDM YUT’nün 70.maddesinin 2.paragrafına göre, Bilirkişi, Raportör Yargıcın gözetimi altında, sadece kendisine danışılan konularda mütalaa verir ve bilirkişiliğe ilişkin diğer işlemlere yardım eder. ATİDM YUT’nün 70.maddesinin 5.paragrafına göre,

154 _{SAMANTIR; a.g.e., s.33; REÇBER; Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi, s.65} 155 _{SAMANTIR; a.g.e., s.33; REÇBER; Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi, s.65} 156 _{21.05.2003 tarihinde değiştirilmiştir. Bkz. JO L 147, 14.06.2003, s.22 vd.}

Bilirkişi, raporunu sunduktan sonra, ATİDM, Bilirkişinin davet edilen tarafların huzurunda dinlenmesine karar verebilir. Başkanın denetiminde, tarafların temsilcileri Bilirkişiye sorular yöneltebilirler158.

ATİDM, tarafları dinledikten sonra, Bilirkişiyi yemin etmekten muaf tutabilir. Tanık ve bilirkişiler, Mahkeme huzurunda, kendi milli hukuklarında Tanık ve Bilirkişiler için öngörülen usule göre yemin ederler. Eğer, taraflardan biri, Tanığı ya da Bilirkişiyi, ehliyetsizlik veya herhangi diğer bir nedenle reddederse, bu konuya ilişkin nihai kararı ATİDM verir. Ayrıca, Tanık ya da Bilirkişi, davaya ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmez veya yemin etmeyi reddederse, bu durumlarda maddi sorun hakkında karar verme yetkisi yine Mahkeme’ye aittir159.

ATİDM YUT’nün 74.maddesine göre, Tanık ve Bilirkişiler tarafından yapılan ikamet ve yol masrafları kendilerine geri ödenir. ATİDM veznesi, Tanık ve Bilirkişilere bu harcamalar için avans da verebilir. Ayrıca, Bilirkişi ve Tanıklar yapacakları işler için ücret alma hakkına da sahiptirler. Bu ücretler, Bilirkişi ve Tanıkların görevlerini tamamlamalarından sonra, ATİDM veznesince kendilerine ödenir.