Toplum Merkezleri

Tarihten günümüze kadar toplumlar hızlı bir değişme, gelişme ve yapılanma gibi süreçlerden geçmişlerdir. Sanayileşme sonrası gelişen olaylar, göçün de etkisiyle giderek artan nüfus, işsizlik, eğitimsizlik, suç oranlarının artması, yoksulluk, yine göçün bir sonucu olarak toplumla uyum halinde olamama gibi sorunları beraberinde ortaya çıkarmıştır. Bu sorunların çözümünün de bireylerin üstlenemeyeceği kadar büyük olması sebebiyle çözümünü sosyal devletin sorumluluğu altında görmüşlerdir. Bu bağlamda Toplum Merkezi Projesi hazırlanmış, 1993 yılında da hizmet etmeye başlamıştır.431

Toplum Merkezlerinin kısaca tanımını yapalım. Toplum Merkezleri; yerel yönetimler, diğer kamu kurum kuruluşları, gönüllü kuruluşlar, sivil toplum örgütleri, üniversiteler ve özel sektör işbirliğinden doğan, toplumdaki bireylerin sahip oldukları çeşitli problemlerin üstesinden gelmelerini, yaşam koşullarının iyileşmelerini sağlayan, onların daha üretken, katılımcı, güç sahibi bireylere dönüşmelerine yardımcı olan her türlü eğitim, danışmanlık hizmeti veren gündüz nitelikli kuruluşlardır. 432

429

İbrahim Güran Yumuşak, “Kadın Eğitiminin Ekonomik Boyutu”, II. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve

Yönetim Kongresi, Derbent, 2003, s. 1.

430

T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM), Kadın ve Eğitim, Fersa Ofset, Ankara, 2008, s. 5-9.

431 _{Aydın Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü, “Toplum Merkezleri”}

http://www.aydin- shcek.gov.tr/sayfa.asp?idx=56. (Erişim Tarihi: 05.06.2014).

432 _{T.C. İçişleri Bakanlığı Araştırma ve Etütler Merkezi (AREM), Kadın Hakları ve Yerel Yönetimler}

143

Toplum Merkezleri’ nin kuruluşunda bölge bazında öncelikli olan alanları; göç alan bölgeler, daha kırsal kesimler, kalkınma önceliği olan ve ihtiyaç hissedilen bölgeler oluşturmaktadır. Bu dezavantajlı bölgelerde kadının yaşadığı çevreye ve topluma entegrasyonu sağlanmak suretiyle topluma katılımı hedeflenmektedir. Hedef kitlesini ise çocuk, genç, kadınlar ve özürlülerin oluşturduğu dezavantajlı gruplar olarak adlandırdığımız kesimler oluşturmaktadır.

Toplum Merkezleri’nin kadınlarla ilgili olan amaç ve görevleri aşağıdaki gibi sıralanabilinir.

 Kadınların önünde engel olan mevcut problemleri belirlemek ve bu problemlerin çözüm yollarını yine problem sahibi kadınların katılımıyla bulmak. Böylece kadınlar topluma, karar alma süreçlerine etkin bir şekilde katılmış olup; ayrıca bu katılım kendi haklarını öğrenmelerinde de etkili olmaktadır.

 Problemlerin çözümünde çözüm yolları kadınların katılımıyla oluşturulduktan sonra ikinci aşama olarak Toplum Merkezleri’nin tanımında yer alan kurum ve kuruluşlarla kadınların topluma sosyal ve ekonomik açıdan katılımını sağlayacak kaynaklar oluşturmada etkin işbirliği içinde bulunarak koordinasyon sağlamak.

 Çözüm yolları belirlendikten sonra kullanılacak kaynakları belirlemek ve etkinliklerini artırmak.

 Kadınlar için mesleki kurslar açarak hem becerilerini hem kendilerine olan inançlarını, güven duygularını ortaya çıkarmak, meslek sahibi olmalarına imkân sağlamak aynı zamanda mesleklerini icra edebilecekleri istihdam alanları oluşturmak.

 Merkezde verilen eğitimlerle kadınların kendilerini ifade etme özgürlüğüne sahip oldukları bilincini işlemek, onların toplum içindeki rollerinin ve artmasını sağlamak.

 İnsanların hangi ırk, kültür, cins ve gruptan olursa olsun birlikte yaşayabileceklerini ve kentsel yaşamda farklılıkları görünmez kılmayı amaçlamaktadır.433

433

144

Toplum Merkezlerinde Gerçekleştirilen Kadınlara Yönelik Çeşitli Programlar ve Etkinlikler:

 “Bireylerin Bilgi, Bilinç ve Beceri Düzeylerini Arttırmaya Yönelik Eğitim Programlar:

 Anne Çocuk Eğitim Programı (AÇEP),  Kadının İnsan Hakları Programı (KİHEP),  Baba Destek Eğitim Programı (BADEP),  Baba Eğitimi,

 Aile içi Etkileşimi Güçlendirme Projesi,

 Ortak Sorunları Olan Bireyler Arasında Dayanışma ve Destek Oluşturma Çalışmaları,

 Çeşitli Seminer, Konferans, Panel, Söyleşi.

 Her Yaş için Eğitimi Destekleme Programları:  İşlevsel Yetişkin Okur Yazarlık Programı

 İş ve Meslek Edindirmeye Yönelik Çalışmalar:  Ev Kadınını Destekleme Projesi,

 Evde Çocuk Bakıcılığı Projesi,

 Çeşitli Mesleki Kurslar (halıcılık, dikiş, nakış, ebru, bilgisayar, yaşlı bakımı, hasta bakımı v.b.),

 Kermes ve Sergiler.

 Sosyal-Kültürel ve Sportif Etkinlikler:  Her Yaş için Eğlence Programları,

145

 Bölgesel Kültürü Yaşatmaya Yönelik Programlar (yöresel yemek yapımı, yöresel müzik, yöresel defileler, halk oyunları v.b.),

 Her Yaş İçin Sportif Etkinlikler,

 Koro, Enstrüman Kursları vb. Müzik etkinlikleri,  Gösteri, Özel Gün Kutlamaları vb. Etkinlikler,  Satranç, Dama, Tavla, vb. Kurslar ve Turnuvalar.  Diğer Etkinlikler:

 Rehberlik ve Danışmanlık Hizmetleri.”434

Toplum Merkezleri’nin vermiş olduğu hizmetlere bakıldığında merkezlerin birçok kişisel destek programları uyguladığı görülmektedir. Toplum Merkezleri ayrıca bu destek programlarının sunulmasında işbirliği içerisinde olunacak kurum ve kuruluşlar arasında köprü vazifesi kurmaktadır. Kadınların evde kapalı oldukları, topluma katılımını sağlayamadıkları, kendilerini ifade edemedikleri zamanlarda kendilerinin farkında olmadıkları ihtiyaçlarının ortaya çıkartılmasında Toplum Merkezleri’nin önemi büyüktür.435

Toplum Merkezleri’nin tanım, amaç ve faaliyetlerine tek tek bakıldığında Toplum Merkezleri kadının topluma katılımını sağlaması, toplumla uyumlaşmasını, bütünleşmesini ve toplumdaki yerini bulması açısından etkin bir role sahip olduğu görülmektedir.

Şöyle ki; dezavantajlı grup olarak nitelendirdiğimiz kadınların yerel yönetimlerin düzenlemiş olduğu kurslar ile yeteneklerinin farkına varmaları, yine mesleki kurslara katılımlarıyla hem meslek sahibi olmaları hem de işgücüne katılmaları ve bu etkileşimlerle özgüvenlerini kazanmalarında toplum merkezlerinin öneminin yadsınamayacak derece olduğu görülmektedir.

Bireyler Toplum Merkezleri’nde verilen hizmetlere katıldıklarında toplumdaki diğer kendilerinden farklı cins, ırk, mezhep, etnik grup ve yaştaki bireylerle aynı ortamı teneffüs etmektedirler. Böylece birbirlerine saygı duyma, birlikte bir yaşam alanı oluşturma, bir şeyleri ortaklaşa üreterek ve onları paylaşarak bir mahalle

434

AREM, a.g.e., s. 60-61.

435

146

kültürü oluşturmuşlardır. Bu kültürün bireylerin topluma katılımında etkisi olacağı gözüyle bakılmaktadır.