Kent Konseyleri

Ülkemizde Kent Konseyleri 1996 yılından sonra kent senatosu, kent meclisi, kent parlamentosu, kent senatosu, kent kurultayı gibi isimler altında YG 21 ortağı olan kentlerde sonrasında ise program ortağı olmayan kentlerde de kurulmaya başlanmıştır.445

Bu dönemde Kent Konseyleri’nin kurulması kentlilerin isteklerine göre iken, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 76.maddesinin yürürlüğe girmesinden sonra zorunlu hale gelmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 76.maddesinde:

“Kent konseyi, kent yaşamında; kent vizyonunun ve hemşehrilik bilincinin geliştirilmesi, kentin hak ve hukukunun korunması, sürdürülebilir kalkınma, çevreye duyarlılık, sosyal yardımlaşma ve dayanışma, saydamlık, hesap sorma ve hesap verme, katılım ve yerinden yönetim ilkelerini hayata geçirmeye çalışır. Belediyeler kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, sendikaların, noterlerin, varsa

443

Sadun Emrealp, Türkiye’nin Katılımcı-Demokratik Yerel Yönetim Modeli Olarak Dünyaya Armağanı: Kent Konseyleri, UCLG-MEWA Yayınları, İstanbul, 2010, s. 8.

444

Sadun Emrealp, a.g.e., s. 9.

445 _{Coşkun Bayram, Kent Yönetimine Katılım ve Kent Konseyleri, Küresel Esintiler ve Yerel}

Etkiler Sarmalında Türk Kamu Yönetimi İçinde, Abdullah Yılmaz, Yavuz Bozkurt , (ed.), Gazi

153

üniversitelerin, ilgili sivil toplum örgütlerinin, siyasî partilerin, kamu kurum ve kuruluşlarının ve mahalle muhtarlarının temsilcileri ile diğer ilgililerin katılımıyla oluşan kent konseyinin faaliyetlerinin etkili ve verimli yürütülmesi konusunda yardım ve destek sağlar. Kent konseyinde oluşturulan görüşler belediye meclisinin ilk toplantısında gündeme alınarak değerlendirilir.”

Kanun maddesinden de anlaşılacağı üzere Kent Konseyleri’nin temelini “katılım” olgusu oluşturmaktadır. Kent Konseyleri, kentlilerin bir araya gelerek kentin sorunlarını belirlemeleri, bu sorunlara çözüm yolları bulmaları, öneri geliştirmeleri, ortak akıl şeklinde hareket ederek dayanışma sağlamaları, yönetime aktif olarak katılmaları, bu demokratik katılımın toplum içerisinde yaygınlaşması, kentin değerlerine, tarihine, kültürüne, doğasına sahip çıkmaları, sorumluluk bilinçlerinin artması ve kent kaynaklarını çevreye duyarlılık çerçevesinde etkin, adil kullanan ve tüm bunları yerine getirirken sürdürülebilir kalkınma ilkesini gözeten yapılardır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 76.maddesi ile kent konseylerine dört tane önemli görev yüklendiği görülmektedir.

Birincisi, kentte bir yaşam alanı, kent vizyonu oluşturulması, kentlilerin yaşam kalitesini artırmak amacıyla yine kent sakinleri tarafından kentin korunması, ikincisi, kent konseylerinin kent sakinleri arasında dayanışma, işbirliği, yardımlaşmayı geliştirecek ve artıracak bir konum üstlenmesi,446 _{üçüncü olarak, kentin hak ve}

hukukunun korunması, sürdürülebilir kalkınma, dayanışma ve yerel katılım, hemşehrilik bilinci amaçlarını gerçekleştirmek 447 _{dördüncüsü, hesap verme, hesap}

sorma, katılma, saydamlık, yönetişimin ortaya konulmasıdır.448

Kent Konseylerinin genel fonksiyonu ise, kentteki tüm farklı kesimleri bir araya getirerek, hemşehrilik bilinci ve dayanışma içerisinde, katılımın etkili olmasını sağlayarak tüm kenti bütünleştirmek ve bu bütünden güç sağlamak olduğu söylenebilinir.

Bu gücün oluşması için Kent Konseyleri’ne örgütler ve temsilciler bazında katılım için gerekli anonslar yapılmalıdır. Çocukların, gençlerin, kadınların,

446

Lütfi Özcan ve Fatma Yurttaş, Kent Konseyleri Müzakereci Demokrasinin Uygulama Alanı

Olarak Düşünülebilir mi?, Bekir Parlak, (ed.), Yerel Yönetimler, Yerel Siyaset ve Kentsel Politikalar,

Dora Yayıncılık, Bursa, 2010, s.168-169.

447 _{Hüseyin Erkul vd., “Kent Konseylerinin Sorunları Üzerine Bir İnceleme: Çanakkale Kent Konseyi}

Örneği”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2013, Cilt:10, 85-105, s. 85.

448 _{Özcan Büyükgenç, “Kent Konseylerinin Kurumsallaşması ve Sürdürülebilirliği”, Kent Konseyleri}

154

engellilerin toplumsal hayattaki katılımlarını, etkinliklerini, görünürlüklerini arttırmak ve karar alma mekanizmalarındaki süreçlerde aktif rol üstlenmelerini sağlamak büyük önem teşkil etmektedir.

Kent konseylerinin bünyesindeki grupların bir araya gelmeleri ve çalışma programları Kent Konseyleri’ne mahalli çapta katılımı açısından önem taşımaktadır. Bu gruplar arasında yer alan ve dezavantajlı gruplar olarak tanımladığımız çocuklar, gençler, engelliler ve kadınların çalışma grupları içerisinde yer almaları ve toplumda var olan sorunları konseyde oluşturulan çalışma programlarında dile getirmeleri, öneriler sunmak amacıyla meclisler oluşturulması sağlanmalıdır. Bu da katılım sürecine olumlu etki yapacaktır. 449

Bu olumlu etkiler düşünülerek 5393 sayılı Belediye Kanununun 76. Maddesi dikkate alınarak, 8 Ekim 2006 tarih ve 26313 sayılı Resmi Gazete’de Kent Konseyi Yönetmeliği çıkarılmıştır. Sonrasında bazı maddelerinde değişiklik yapılmak suretiyle yönetmelik yayınlanmıştır. Yönetmelikte kadınlarla ilgili olarak :

“Çocukların, gençlerin, kadınların ve engellilerin toplumsal yaşamdaki etkinliklerini artırmak ve yerel karar alma mekanizmalarında aktif rol almalarını sağlamak.”

Maddesi yer almaktadır. Tüm bu kanun ve yönetmelik maddelerinden de görüldüğü üzere Kent Konseyleri’nde katılım olgusu kadınlar da olmak üzere kentte yaşayan tüm halkı kapsayacak nitelikte olarak geliştirilmektedir.

Kent Konseyleri’ne katılımın kentlilere yükleyeceği “kentli olma” bilinci kentleşme sürecine de önemli katkılar sağlayacaktır. Katılım olgusunun sağlayacağı “yönetime, karar alma mekanizmalarına katılma ve kendine güven” düşüncesi de katılımcıların kişisel gelişim sürecine olumlu etki yapacaktır.450

Kent konseyleri sayesinde yerel yönetimler, kent sakinleri için yaptıkları çalışmalar ile, kent sakinleri ve merkezi yönetim arasında bir bağ kurmaktadır.

449 _{Enes Battal Keskin vd., “Kent Konseylerinin Yerel Demokratik Yönetişim Mekanizması İşlevinin}

Değerlendirilmesi”, Kent Konseyleri Sempozyumu Bildiri Kitabı, Enes Battal KESKİN, (ed.), Bursa, 2011, 307-323, s. 322.

450 _{Ahmet Özkiraz ve Halil Emre Zeren, “Yerel Yönetimlerde Halk Katılımı Tokat İl Merkezinde}

155

Ayrıca kent sakinlerinde yönetime karşı katılma duygusunun canlı tutulması, ihtiyaçlarının gözetilmesi bakımından önemlidir.451

Batal’ın da ifade ettiği gibi, Kent Konseyleri’ni kentte yaşayanların sağlık, eğitim gibi konulardaki sorunlarını çözümlemek kadınların toplumsal hayattaki katılımını artırmak, karar alma süreçlerinde etkin rol oynamalarını sağlamak şeklinde özetlenebilinir.452