Veri Toplama Araçları

Araştırma verileri, kişisel bilgi formu, Yabancı Dil Ders Kaygısı Ölçeği, İngilizce Dersine Yönelik Tutum Ölçeği, Biliş-üstü Farkındalık Envanteri ve Akademik Öz-yeterlik Ölçeği ile elde edilmiştir. Ayrıca, F.Ü Y.D.Y.O’undan alınan öğrenci notlarına ilişkin veriler kullanılmıştır. Bu veri toplama araçlarına ilişkin bilgiler aşağıda sırasıyla anlatılmıştır.

3.3.1. Kişisel Bilgi Formu

Araştımacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu, öğrencilerin cinsiyetleri, kazandıkları bölüm, mezun oldukları lise türü, öğretim türleri (1. ve 2. Öğretim), yurtdışı deneyimleri olup olmama durumu, algılanan ekonomik durum, Türkçe ve İngilizce dışında bildikleri diller gibi demografik özelliklerini sorgulayan bir formdur (Bakınız: Ek 1).

3.3.2. Yabancı Dil Ders Kaygısı Ölçeği

Araştırmada kullanılan vei toplama araçlarından biri Horwitz, Horwitz ve Cope (1986) tarafından geliştirilen yabancı dil ders kaygısı ölçeği (YDDKÖ)’dir. Beşli likert tipinde 33 maddeden oluşan bu ölçek, yabancı dil öğrenen öğrencilerin sınıf içinde yaşadıkları kaygı düzeyini ölçmek için geliştirilmiştir. Ölçek maddelerine verilen yanıtlar ve puanlama “(1) kesinlikle katılmıyorum” ile “(5) kesinlikle katılıyorum” arasında derecelendirilmiştir. Ölçekten alınacak en düşük puan 33, en yüksek puan ise 165’tir. Ölçekten alınan puanın yüksek olması öğrencilerin kaygı düzeylerinin yüksekliğini göstermektedir. Ölçekte güvenirliği artırmak amacıyla ters maddelere yer verilmiştir. Öğrencilerin aldıkları toplam puanlar ölçekte yer alan 33 maddeye bölünerek öğrencilerin yabancı dil kaygısına ait ortalama puanları elde edilir. Horwitz vd.’e (1986) göre, öğrencilerin aldıkları puan ortalaması 3 ün altında ise düşük kaygılı, 3 ile 4 arasında orta kaygılı ve 4 ün üzerinde ise yüksek kaygılı oldukları söylenebilir. Horwitz vd. (1986) tarafından 300 öğrenci üzerinde yapılmış olan geçerlik ve güvenirlik çalışmasında, ölçeğin iç tutarlılığı 0.93 ve 8 hafta sonraki test tekrar-test sonucunda

korelasyon katsayısı 0.83, P<0,001 olarak bulunmuştur (Sarıgül, 2000). Aida (1994) YDDKÖ’yi Japonca öğrenen öğrenciler üzerinde uygulamış ve geçerlik ve güvenirliği İngilizce dışındaki dillere uyarlandığında da son derece yüksek bulmuştur. Araştırmacı ölçeğin ‘batı dillerinden biri olmayan bir dilde de kaygıyı ölçmek için güvenilir bir araç’ olduğunu ifade etmiştir (Akt. Sarıgül, 2000).

Ölçeğin en son geçerlik-güvenirlik çalışması Gürsu (2011) tarafından yapılmıştır. Yıldız Teknik Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu Temel İngilizce Hazırlık Bölümünden 384 öğrenci çalışmaya katılmıştır. Bu öğrenciler üç farklı İngilizce seviyesinden seçilmiştir; 50 öğrenci A kurundan (orta seviye), 101 öğrenci B kurundan (ortaya yakın), 151 öğrenci C kurundan (temel seviye) ve ayrıca 51 öğrenci C kurundan hem genel kaygı hem de yabancı dil kaygısı arasındaki ilişkiyi araştırmak için çalışmaya dâhil edilmiştir. Bu öğrencilere ek olarak Yıldız Teknik Üniversitesi, Eğitim Fakültesi İngiliz Dili Eğitimi Bölümünden İngilizce ve Türkçe maddeleri arasındaki tutarlılığı ölçmek için bir hafta arayla 31 öğrenciye ölçekler verilmiştir. Açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi çalışmaları yapılmıştır. Açımlayıcı faktör analizinde Kaiser-Meyer-Olkin ölçüm değeri .812, ve Barlett‟in Sphericity Chi-Square test değeri 1416.87 (p<.001) olarak bulunmuştur. Doğrulayıcı faktör analizinde ise üç faktörlü yapı doğrulanmıştır (χ²/df=2.06, RMSEA=.06). Geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılan ölçeğin üç faktörlü yapısı aşağıdaki gibi adlandırılmıştır:

Dil Dersinde Konuşma Kaygısı: 1., 2., 3., 4., 7., 8., 9., 15., 16., 18., 22., 23., 24., 26., 27., 28., 29., 31., 33. maddeler

Dil Dersine yönelik İlgi: 6., 11., 17. maddeler

Yabancılarla Konuşma Kaygısı: 14., 19., 32. maddeler.

Söz konusu ölçek için bu araştırma kapsamında güvenirlik analizi gerçekleştirilmiş, ölçeğin Cronbach’s Alpha katsayısı .751 olarak hesaplanmıştır. Cronbach’s Alpha katsayısına bağlı olarak ölçeğin güvenilirliği aşağıdaki gibi yorumlanır (Kalaycı, 2009):

 0.00 ≤ α < 0.40 ise ölçek güvenilir değildir,  0.40 ≤ α < 0.60 ise ölçeğin güvenilirliği düşük,  0.60 ≤ α < 0.80 ise ölçek oldukça güvenilir ve

3.3.3. İngilizce Dersi Tutum Ölçeği

Araştırmada öğrencilerin İngilizce Dersine yönelik tutumlarını ölçmede kullanılan ölçek Aiken (1979) tarafından dört faktörlü olarak öğrencilerin matematik ve fen bilimleri dersine yönelik tutumlarını ölçmek amacıyla geliştirilmiştir. Aiken (1979) ölçeği ilk olarak İranlı öğrencilerin Matematik ve Fen Bilimleri derslerine yönelik tutumlarını ölçmek amacıyla kullanmıştır. 24 maddeden oluşan ölçek 5’li Likert biçimindedir. Derecelendirme Kesinlikle katılmıyorum (1), Katılmıyorum (2), Kararsızım (3), Katılıyorum (4), Kesinlikle katılıyorum (5) şeklindedir. Aiken (1979) yaptığı faktör analizi çalışmasında 4 boyutlu bir yapı ortaya çıkmıştır. Bunlar Matematik Sevgisi ( 1, 5, 9, 13, 17 ve 21. maddeler), Matematik Motivasyonu (2, 6, 10, 14, 18 ve 22. maddeler), Matematiğin Önemi (3, 7, 11, 15, 19 ve 23. maddeler) ve Matematik Korkusu (4, 8, 12, 16, 20 ve 24. maddeler) olarak etiketlenmiştir. Her boyuttaki maddelerden 3’ü negatif ve 3’ü pozitiftir. Ölçeğin güvenirlik katsayısı Aiken (1979) tarafından .81 olarak bulunmuştur. Bu veri toplama aracı Tunç-Özgür (2003) tarafından Türkçeye uyarlanmış, ölçek son haliyle Başkent Üniversitesi hazırlık sınıfı öğrencilerine uygulanmıştır. Ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı .77 olarak hesaplanmıştır. Ölçek için Tunç-Özgür (2003) tarafından geçerlik çalışması yapılmamış, ölçeğin tek boyutlu olarak kullanıldığı görülmüştür. Bu veri toplama aracı ayrıca Çelebi (2009) tarafından kullanılmış ve Cronbach Alpha katsayısı .87 olarak rapor edilmiştir. Ayrıca Çimen (2011) de yaptığı çalışmada ölçeği kullanmış ve Cronbach Alfa katsayısı .89 olarak hesaplamıştır. Ölçek için en son geçerlik çalışması Tuncer, Berkant ve Doğan (2014) tarafından yapılmıştır. Söz konusu bu geçerlik çalışması, Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi programlarını kazanan ve yabancı dil hazırlık eğitimi alan 271 öğrenci üzerinde yürütülmüştür. Bu öğrenciler bu araştırmanın dışında tutulmuştur. Yapılan açımlayıcı faktör analizine göre ölçeğin dört faktörlü yapısındaki madde faktör yükleri ,526 ile ,804 arasında değişmektedir. Madde faktör yükleri sınır değeri olarak kabul edilen ,320’nin üzerinde olduğundan, ayrıca madde faktör yükleri arasında bir binişikliğin olmadığı görüldüğünden açımlayıcı faktör analizi sonuçlarına göre ölçeğin dört faktörlü yapısının uygun olduğu belirtilmiştir. Ölçeğin bu dört faktörlü yapısıyla açıklanan toplam varyansın %54,180 olması ve ölçeğin tamamına yönelik cronbach alfa katsayısının ,865 bulunması ölçeğin kullanılabilirliğini destekleyen diğer bulgular

olarak ifade edilmiştir. Bu ölçeğin doğrulayıcı faktör analizi sonucundaki uyum indekslerine bakıldığında X2 _{/sd değerinin 1,929 olduğu, IFI, CFI ve GFI değerlerinin} 1’e ve RMSEA ve SRMR değerlerinin 0’a yakın bulunduğu görülmektedir. İlgili literatür çerçevesinde ölçek geçerlik çalışmasının başarılı olduğu belirtilmiştir. Söz konusu ölçek için bu araştırma kapsamında güvenirlik çalışması gerçekleştirilmiş ve ölçeğin Cronbach’s Alpha katsayısı .841 olarak hesaplanmıştır.

3.3.4. Bilişüstü Farkındalık Envanteri

Araştırmada katılımcıların bilişüstü farkındalığını ölçmek için Schraw ve Dennison (1994) tarafından geliştirilen Bilişüstü Farkındalık Envanteri kullanılmıştır. Bu envanter, (1) hiç bir zaman (2) nadiren (3) sık sık (4) genellikle ve (5) her zaman seklinde bir derecelendirmeye sahiptir. Envanter iki ana boyuttan oluşmaktadır, bunlar; bilişin bilgisi ve bilişin düzenlenmesidir. Bilişin bilgisi boyutunda bireyin hem kendisi hem de bir öğrenme sürecinde hangi stratejileri kullanacağı, hangi stratejinin hangi durumda daha etkili olacağı hakkındaki bilgilerinin ölçülmesi hedeflenirken, bilişin düzenlenmesi boyutunda ise bireyin öğrenme sürecini planlaması, öğrenme durumuna uygun stratejileri kullanması, öğrenmeyi izlemesi, hatalarını görüp kendi öğrenmesini değerlendirmesi hakkındaki bilgilerin ölçmesi hedeflemektedir. Bu iki ana boyut da kendi aralarında çeşitli faktörlere ayrılmaktadır, Bilişin bilgisi boyutu altında; bildirimsel (açıklayıcı) bilgi, prosedürel bilgi ve duruma dayalı bilgi, olmak üzere üç faktör yer almaktadır. İkinci ana boyut olan bilişin düzenlenmesinde ise; planlama, izleme, değerlendirme, hata ayıklama ve bilgi yönetme olmak üzere beş faktör yer almaktadır (Akın, 2006). Ölçeğin orijinal formu 52 maddeden oluşmaktadır.

Ölçeğin en son Türkçe uyarlaması ve geçerlik-güvenirlik çalışması Yıldız (2010) tarafından yapılmıştır. Yıldız (2010), Bilişüstü Farkındalık Envanteri’ni İlköğretim 7. Sınıfta okuyan 32 öğrenciye uygulamıştır. İngilizce formundan alınan puanlarla Türkçe formundan alınan puanlar arasındaki korelasyon 0,52 bulunmuştur. Yapı geçerliğini saptamak için yapılan faktör analizine göre toplam varyansın % 57’sini açıkladığı ve yedi faktörde toplandığı belirlenmiştir. İç tutarlık güvenirliğini belirleyen Cronbach’s Alpha katsayısı formun bütünü için 0,83 bulunmuştur. Türkçeye çevrilen Bilişüstü

analizinde ortaya çıkan faktör yapısının özgün envanterdeki faktör yapısı ile uyuşmadığı görülmüş, ayrıca bazı faktörlerin iç tutarlık güvenirlik katsayılarının düşük olduğu belirlenmiştir. Bunun üzerine yapılan ikinci mertebeden doğrulayıcı faktör analizi sonucunda ölçek, bilgi yönetme, planlama, izleme ve değerlendirme olmak üzere dört faktörlü ve 19 maddeli bir yapıya dönüştürülmüştür. Ölçeğin bu son halinin cronbach alpha katsayısı .89 olarak hesaplanmıştır. Bu araştırmada ise ölçeğin Cronbach’s Alpha katsayısı .867 olarak hesaplanmıştır.

3.3.5. Akademik Öz-yeterlik Ölçeği

Araştırmada katılımcıların akademik öz-yeterlik inançlarını ölçmek için Owen ve Froman (1988) tarafından geliştirilen üç boyuttan oluşan 33 maddelik Akademik Öz- yeterlik Ölçeği kullanılmıştır. Olumsuz madde içermeyen ölçek 5’li Likert (Oldukça Fazla: 5 puan, Fazla: 4 puan, Kısmen Fazla: 3 puan, Az: 2 puan, Oldukça Az: 1 puan) şeklindedir. Ölçeğin boyutları, sosyal statü boyutu (2., 3., 4., 11., 14., 15., 16., 17., 25., 27. maddeler), bilişsel uygulamalar boyutu (1., 5., 6., 7., 8., 9., 10., 12., 13., 18., 19., 20., 21., 22., 24., 30., 31., 32., 33. maddeler) ve teknik beceriler boyutu (23., 26., 28., 29. maddeler)’ndan oluşmaktadır. Orijinal ölçek iki defa sekiz hafta arayla eğitim ve psikoloji gruplarına uygulanmış, iç tutarlılık katsayısı 0,90 ve 0,92 olarak belirlenmiştir. Yapılan iki gruptaki uygulamalar sonunda geçerlik değeri r= ,62 den ,81’e yükseldiği belirlenmiştir (Owen ve Froman, 1988; Akt. Ekici, 2012). Ölçeğin Türkçeye uyarlama ve geçerlik-güvenirlik çalışmaları Ekici (2012) tarafından yapılmış ve üç faktörlü yapı doğrulanmıştır. Ekici (2012) ölçeğin Türkçeye uyarlama çalışmasının 683 öğrenci üzerinde gerçekleştirildiğini, ölçeğin geneli için cronbach alpha güvenirlik katsayısının 0,86 olarak, sosyal statü boyutu için 0,88, bilişsel uygulamalar boyutu için 0,82 ve teknik beceriler boyutu için 0,90 olarak bulunduğunu belirtmiştir. Elde edilen sonuçların ölçeğin Türkiye şartlarında da kullanılabileceğini gösterdiği vurgulanmıştır. Söz konusu ölçek için bu araştırma kapsamında da güvenirlik çalışması yapılmış, ölçeğin güvenirlik katsayısının 0.89 olduğu görülmüştür.

3.3.6. Yabancı Dilde Akademik Başarı Kriteri

Araştırmada katılımcıların yabancı dilde akademik başarı değişkeni için F.Ü. Y.D.Y.O.’undan edinilen öğrenci notları kullanılmıştır. Öğrencilerin bir akademik yıl süren zorunlu hazırlık sınıfı İngilizce eğitiminde başarı be başarısızlık durumları, F.Ü. Y.D.Y.O. programı gereğince, birinci ve ikinci döneme ait Main Course, Grammar ve Reading derslerinden aldıkları notlar ile yılsonu girdikleri yeterlik sınavının ortalaması alınarak belirlenmiştir. F.Ü. Y.D.Y.O.’nun 2013-2014 akademik yılı için geçerli olan yönetmeliğine göre: öğrencilerin genel başarı notu; ara sınavlar, yıl içi diğer sınavlar ve ödevlerden alınan puanların ortalamasının % 60’ı ile bahar/yılsonu yeterlik sınavı puanının % 40’ının toplanması ile elde edilir. Bir öğrencinin, zorunlu yabancı dil hazırlık sınıfından başarılı olabilmesi için, 100 puan üzerinden bahar/yılsonu yeterlik sınavından en az 50 alması ve genel başarı notunun en az 70 puan olması şarttır.