The Impact of Life-Long Learning on Society

Moderatör: Prof. Dr. Ömer Demir(Yüksekö¤retim Kurulu, Ankara, Türkiye) Kat›l›mc›lar:(Alfabetik s›rada)

Prof. Dr. Lerzan Özkale(‹stanbul Teknik Üniversitesi, ‹stanbul, Türkiye)

Prof. Dr. Atilla Silkü(Ege Üniversitesi, ‹zmir, Türkiye)

zinle paylaﬂmak istiyordum. “Düﬂük puanl› yurt d›ﬂ›ndan bir kurumdan bir ö¤renci s›n›f›ma yatay geçiﬂ yapt›” de-di. “S›n›fta ön yarg› ile hemen ilk derste kim bu diye sordum. O da üzülerek ve utangaç bir ﬂekilde kalkt›. Bak ara-da ﬂu kaara-dar puan fark›yla buraya geldiniz. Sana çok büyük bir imkân sunuldu ama gözüm üzerinde dedim” ve “Sonra da utand›m, s›n›f ortas›nda böyle bir ﬂey yapm›ﬂ olmaktan. Ama dönem sonunda s›n›f›n birincisi o çocuk oldu” diye ekledi. Belki sonuçta bu konuﬂman›n da etkisi olmuﬂ olabilir.

‹nsanlar›n bir bilgiyi kazanm›ﬂ olmalar›n›n yolu tek midir? Yani bir s›navdan geçmek midir? Belli yaﬂta bir oku-la gitmek midir? Bunoku-lar› daha çok düﬂünmemiz gerekir art›k. Bunoku-lar›n dünyada yo¤un biçimde tart›ﬂ›ld›¤›n›, ül-kemizde de bir yaﬂam boyu ö¤renme stratejisi belgesi oluﬂturuldu¤unu, Milli E¤itim Bakanl›¤›’n›n koordinasyo-nunda ilkö¤retimden üniversite ö¤retimine kadar her aﬂamada bu alanda yapmam›z gereken düzenlemelerin ana hatlar› ile belirlendi¤ini biliyoruz. Ama, ﬂu anda benim bildi¤im kadar›yla, yüksekö¤retim kurumlar›m›zda, sürek-li e¤itim merkezlerinde hayat içinden formel ö¤retim d›ﬂ›ndaki yollarla kazan›lm›ﬂ olan bilgileri ölçmeye yönesürek-lik mekanizmalar› henüz geliﬂtirmiﬂ de¤iliz. Dolay›s›yla, bu toplant›larda böyle bir karar verip sonra kendi üniversi-tesinde bir ilke imza atanlar›n ç›kmas›n› bekliyoruz. Örne¤in A bölümü mezunu olmak için ö¤renim kazan›mlar›-m›z› belirledik. Bir aday›n bu kazan›mlara sahip olup olmad›¤›n› ölçmek için ﬂu ölçüm araçlar›n› geliﬂtirdik. Bir ki-ﬂi bize gelir de “ben o kazan›mlara sahibim” derse, bunlar› nereden elde etti¤ine bakmaks›z›n biz onu ölçer ve ona örgün ö¤retimimizde verdi¤imiz diploman›n ayn›s›n› veya eﬂde¤erini veririz, diyen bir üniversitemiz ç›kt›¤› za-man, bu alanda nihai somut ad›m› atm›ﬂ olaca¤›z. Buna, bu toplant›lar›n az da olsa katk›s› olacak diye düﬂünüyo-rum.

De¤erli kat›l›mc›lar, dört konuﬂmac›m›z vard›, biri gelmeyince aç›l›ﬂta biraz uzun konuﬂarak, bir konuﬂmac› da ben kendimi eklemiﬂ oldum.

‹lk konuﬂmay› yaﬂam boyu ö¤renme konusunda, ne, niçin ve nas›l sorular›na cevap aramak üzere; bu konu üze-rinde çal›ﬂm›ﬂ, bu konunun Bologna karnemizdeki yerini çok iyi bilen Bologna uzmanlar›m›zdan ‹stanbul Teknik Üniversitesi ö¤retim üyesi Lerzan Özkale Hocam›za söz verece¤im. Daha sonra di¤er hocalar›m›z›n aç›l›mlar›yla devam edece¤iz. Bu panel içerisinde zaman zaman örtüﬂmelerin olabilece¤ini baﬂta da söylemiﬂtim. Çünkü hala bu konunun somut uygulamalar›n› gösterecek sunuﬂlar yapabilecek durumda de¤iliz. Somut örnekleri uygulamalar› inﬂallah ileriki kongrelerimizde birlikte tart›ﬂ›r›z. Onun için kat›l›mc›lara da görüﬂlerini ifade etmek için yeterin-ce süre vereyeterin-ce¤iz. Hocam buyurun, söz sizde.

Prof. Dr. Lerzan Özkale:

Herkese günayd›n. Ömer Hocam, teﬂekkür ederim, aç›l›ﬂ için. ﬁimdi ben di¤er iki meslektaﬂ›mdan farkl› ola-rak çok genel ve yeni moda deyimiyle büyük resme bakmam›z› sa¤layacak birkaç bir ﬂey söylemek istiyorum. Bu hafta bu konu üstüne neler söyleyebilirim diye düﬂünürken bir taraftan da Avrupa Komisyonu’na üniversiteler ve üniversitelerin ﬂemsiye kuruluﬂlar› taraf›ndan Erasmus konusunda yap›lan yüksekö¤renim alan›ndaki proje baﬂvu-rular›na hakemlik yapmaktayd›m Brüksel'de. Bu arada ﬂimdiye kadar hep yaln›z oldu¤um bu hakemlikte bu y›l Türkiye'den iki de¤erli ö¤retim üyesi arkadaﬂ›mla birlikteydik. Dolay›s›yla bütün hafta yüksekö¤renime, üniversi-teye, üniversitenin toplumu ﬂekillendirmedeki rolüne yönelik yaﬂayarak ö¤renme ve sizlere de oradan bir ﬂeyler aktarma f›rsat› buldum diye düﬂünüyorum. Birincisi bu haftaya iliﬂkin ﬂunu söyleyeyim ki, her ne kadar Türkiye Erasmus projelerine 2003-2004’den beri kat›l›yorsa da ne yaz›k ki hala bu projelerde hem baﬂkan olarak yani ko-ordinatör kurum olarak, hem de kat›lan üniversitelerin sadece ortak üye olarak kat›lmas› konusunda çok geride-yiz. Bir kere haz›r burada ö¤retim üyesi meslektaﬂlar›m› bulmuﬂken ﬂunu belirteyim: Bu konuda hakikaten yapa-cak çok iﬂ var, baﬂvurayapa-cak iyi kaynak var ve buradan Türkiye'ye çok büyük fayda sa¤lanabilir. Gerçekten çok de-¤iﬂik projeler yap›l›yor, dede-¤iﬂik konularda projeler öneriliyor. Toplumu ﬂekillendirme projeleri de buna bir örnek. Buradan bir k›sa örnek verip as›l konuﬂmaya geçece¤im. Mesela öncelikler içersinde yönetiﬂim reformu, finansal reform, bütçe reformu ve de en önemli konulardan ﬂu anda Avrupa'da konuﬂulan ve proje sunulan konulardan bir tanesi üniversite-sanayi iﬂbirli¤i. ﬁimdi "üniversite-sanayi iﬂbirli¤i bizim y›llard›r e¤ildi¤imiz bir konu, bunun ne-resi yeni" diyeceksiniz. Bunun hiçbir taraf› yeni de¤il fakat çok yeni yöntemlerle yani çok somut örneklerle üni-versiteyi ﬂirketlerle bir araya getiriyorlar ve büyük ölçüde de küçük ve orta ölçekli ﬂirketlerle çok birebir çal›ﬂan üniversitelerin veya üniversite kuruluﬂlar›n›n baﬂvurular› var. Gerçekten ö¤renme konusunda eskiden sunulmuﬂ ve kabul edilmiﬂ öyle projeler var ki bunu projeleri de¤erlendiren Executive Agency'nin sayfas›ndan bulabilirsiniz. Buralardan geçmiﬂte verilmiﬂ baﬂar›l› projeler, onlar›n web sayfalar›nda yer alan raporlar› ciddi bir ö¤renme süre-ci ve f›rsat› yarat›yor hepimiz için. Bu h›zl› ö¤renme süresüre-cine ihtiyac›m›z var; bu tür projeler sunarak toplumu ﬂe-killendirmek ve yaﬂam boyu ö¤renmenin somut örneklerini sunabilmek için. Böylece konuﬂmama bir araçla baﬂ-lam›ﬂ oldum. Dedim ya bütün hafta kafa yordum ama di¤er iki hoca arkadaﬂ›m gibi baﬂ› sonu belli bir konuﬂma

haz›rlamamay› tercih ettim. Asl›nda belki daha çok soru ve tart›ﬂmaya olanak verir böyle biraz kopuk kopuk suna-ca¤›m düﬂünceler.

ﬁimdi yaﬂam boyu ö¤renmenin topluma ﬂekil vermedeki etkileri neler olabilir deyince; önce niye böyle bir ih-tiyac›m›z var, yani neden yaﬂam boyu ö¤renme ve neden topluma ﬂekil verelim? Ö¤renme toplum aç›s›ndan bu ka-dar önemli midir? Ben bir iktisatç›y›m. ‹ktisatç› meslektaﬂlar›m beni daha yak›ndan anlayacaklard›r. Bu ihtiyac›n çok temel bir nedeni var. ‹ﬂsizlik bütün dünyan›n sorunu! Ülkemizin de sorunu! Bir taraftan iﬂsizlik var bütün dün-yada, ama bir taraftan da aç›k iﬂler var. Ve o iﬂlere baﬂvuru yok! Bu olabilecek en etkin olmayan iktisadi sorun ve-ya iktisadi durum, dolay›s›yla ve-yaﬂam boyu ö¤renmenin bu yeni ortave-ya ç›kan aç›k iﬂler veve-ya her zaman aç›k kalan iﬂ-lere uygun insanlar yetiﬂtirmede veya becerileri, birikimleri yeniden ﬂekillendirmede ve yönlendirmede son dere-ce önemli bir katk›s› var. Dolay›s›yla niyesine belki herkes kafa yormuyor ama üstünde düﬂünündere-ce bunun en önemli birinci neden oldu¤una karar verdim do¤rusu. ﬁimdi bunu söyledi¤imiz zaman o iﬂlere iliﬂkin becerilerin tan›mlanmas› gerekecek tabii o zaman, yani aç›k olan iﬂlere niye bu kadar iﬂsizlik varken kimse baﬂvurmuyor. Ve-ya baﬂvuram›yor. VeVe-ya baﬂvursa da seçilmiyor. ‹ﬂte orada Ömer Hocan›n da sözünü etti¤i yeterlilikler meselesi or-taya ç›k›yor. ﬁimdi yeterlilikler konusuna yine Türkiye'de konuﬂtu¤umuz ﬂekliyle Bologna sürecindeki aç›¤›m›za bakt›¤›m›zda, h›zl› giden ülkelerle veya erken yola ç›km›ﬂ ülkelerle aram›zdaki aç›¤› kapatmak için biraz h›zl› gi-diyoruz. Zarar› yok, hata yap›l›rsa düzeltilerek devam edilir. Bir yerinden baﬂlamak laz›m, biraz h›zl› gitmekte fay-da var. Bunu kendi aram›zfay-da düﬂünerek, konuﬂarak bütün Bologna toplant›lar›nfay-da dile getirerek yap›yoruz. Ama kendi programlar›m›za özgü kayg›lara kendimizi fazla kapt›r›p büyük resme iliﬂkin çok fazla kafa yormuyoruz. Oy-sa niye bu yeterlilikler? Yeterlilikler bizim ne iﬂimize yarayacak? ‹ﬂte bu yaﬂam boyu ö¤renmede ciddi bir ihtiyaç var. Aç›k iﬂler var ama o aç›k iﬂlere baﬂvuracak kimse bulam›yoruz. ‹ﬂte hem kiﬂilerin sahip oldu¤u yeterlilikler bel-li oldu¤unda hem de o iﬂlerle ilgibel-li somut tan›mlar belbel-li oldu¤unda bu sorun önembel-li ölçüde giderilmiﬂ olacak. ‹ﬂ ilanlar›na bak›yoruz. ‹ﬂte iyi bir üniversiteyi bitirmiﬂ olmak, filanca diplomaya sahip olmak, üç y›l deneyimli olmak ama bunun ötesinde o iﬂin gerektirdi¤i baﬂka ﬂeyler yok mu? Kuﬂkusuz var ama onlar ﬂeffaf de¤il, bilmiyoruz on-lar›. Dolay›s›yla bence bu iﬂ âleminin de yeterlilikler konusunda bizim kadar düﬂünmeye baﬂlamas› önemli bir yol kat etmemizi sa¤layacak diye düﬂünüyorum.

ﬁimdi ikinci k›sm›na gelince, niyesi üstüne kafa yorduktan sonra nas›l›na geldi¤im zaman iﬂte bu yeterlilikler meselesi. ﬁimdi buna bir örnekle devam etmek istiyorum. Baz› toplant›larda da kulland›¤›m için belki baz›lar›n›z için ikinci kez olabilir ama yaﬂam boyu ö¤renmenin önemli bir katk›s› da erken emeklili¤in veya istemeden emek-lili¤in yani iﬂsizli¤in günümüzde ortaya ç›kard›¤› ciddi durumlardan bir tanesine çözüm olabilmesidir. ﬁimdi bir bankac› düﬂünün, hep tarihe merakl› olmuﬂ olsun, tarih okumuﬂ olsun, iyi tarih ö¤renmiﬂ olsun! Bugün için Tür-kiye'de bu hiçbir ﬂey ifade etmiyor de¤il mi? Yani kendisine faydas› olabilir, belki ailesine ve yak›nlar›na da ama bunun ötesinde halen Türkiye'de bu birikimin baﬂkaca de¤erlendirilmesi mümkün de¤il. ‹ﬂte yaﬂam boyu ö¤ren-menin enformel yollar›ndan bir tanesi önceki birikimin derecelendirilmesi. Eminim di¤er konuﬂmac› arkadaﬂlar›m benden sonra bunun yollar›n› aç›klayacaklar, ayr›ca bu üç gün boyunca da konuﬂulmuﬂtur. ‹ﬂte bu süreçte, bu n›mlar› yapmak, yani yeterlilikleri belirlemek asl›nda bu kiﬂinin belki de erken emekli oldu¤u için yaﬂad›¤› bir ta-k›m mutsuzluklar› hem aﬂmas›na hem de bir yerde bir tarih ö¤retmeni aç›¤› varsa o tarih ö¤retmeni aç›¤›n› da patacak ﬂekilde yard›mc› olacakt›r. Örne¤in bir y›ll›k ilave ö¤renme süreci ile bir tarih ö¤retmenli¤i diplomas› ka-zand›rarak çok önemli bir iﬂ yap›lm›ﬂ olacakt›r. Bu da yaﬂam boyu ö¤renmenin yine derecelerle ilgili k›sm›! Ama hiç derecelerle ilgili olmadan, tamamen toplumun ö¤renme ihtiyac› olan konular› araﬂt›ranlar›m›z›n bu ö¤renme ihtiyac›n› yönlendirmede çal›ﬂarak tam aç›k ve esnek tan›m›yla yaﬂam boyu ö¤renmeye katk›da bulunmas› da ga-yet mümkün.

ﬁimdi böylelikle nas›l›n› da söyledikten sonra, bir miktar önümüzdeki engellere de¤inerek bitirmek istiyorum. Her ﬂey güzel yani bir s›k›nt› yok, niyesini söyledik kabul ettik, nas›l›n› söyledik aç›klad›k. Peki, sorun nerede? Is-rarla dile getirdi¤im en önemli engel, toplumumuzun ö¤renme konusundaki isteksizli¤i. Bu hem ö¤rencilerimizi hem bizleri kaps›yor. Hepimizi. En son dün okudum. Belki baz›lar›n›z biliyordur. ‹stanbul Kültür Üniversitesi’nin 34 ilde 132 ilçe de 2000 küsur üniversite ça¤›ndaki ö¤renci ile yürüttü¤ü bir kamuoyu araﬂt›rmas› var. 9-10 Nisan 2011’de yap›lm›ﬂ görüﬂmeler; bu konuda iyi bir de araﬂt›rma ﬂirketi ile. Hepinizi sonuçlar›n tamam›n› okumaya davet ediyorum. Çok çarp›c› ve çok üzücü. Örne¤in üniversite tan›m›na bakt›¤›n›z zaman Ortaça¤ ilk nerede ç›k-m›ﬂ falan diye de bak›yorsunuz. Ne kadar güzel, ülkemizde de seviyoruz biz çok eski kurumlar var demeyi. Hatta medreselere kadar giderek biz de çok eskiden beri yüksekö¤renim olan bir ülkeyiz diyoruz. Peki, sorun nerede? Sorun ﬂurada: Örne¤in ö¤rencilere sormuﬂlar, üniversite e¤itiminden beklentiniz ne? Yanl›ﬂ hat›rlam›yorsam yak-laﬂ›k %50’si bir diploma ve bir iﬂe yerleﬂme olana¤› diyor. Bir ﬂey ö¤renmek de¤il, bir diploma ve bir iﬂe yerleﬂ-me! Üniversitenin tan›m› bu mudur? Ama demek ki bunu veremiyoruz; birincisi bu. ‹kincisi, internetten ne

s›k-l›kla yararlan›yorsunuz sorusu. Birinci yüksek s›ks›k-l›kla %30’lar civar›ndaki bir kesim günde iki üç saat demiﬂ. Gün-de iki üç saat internette neyle u¤raﬂ›yorsunuz diye sordu¤unuzda yine en yüksek oranda (herhalGün-de sizler Gün-de tah-min edersiniz) sosyal paylaﬂ›m siteleri ç›k›yor. Yani ö¤renmeyle ilgili hiçbir taraf› yok, dehﬂet verici bir ﬂey! On-dan sonra televizyon izleme al›ﬂkanl›klar› geliyor. Avrupa üniversite gençli¤ini, gidip gelerek hepinizin zaman za-man gözleme f›rsat›n›z olmuﬂtur. ﬁaﬂ›rtacak kadar bizden farkl› olarak televizyonla alakas› olmayan bir üniversite gençli¤i var Avrupa'da. ‹zlemiyorlar televizyonu! Bizimkilere sorulmuﬂ. Yine en yüksek oranda iki üç saat televiz-yon izliyorlar. Tabii ki di¤er cevaplar da var ama ayr› soru olarak soruldu¤unda en yüksek izlenen program nedir diye, tahmin edebilece¤iniz gibi yar›s› diziler diyor. Yani ö¤renmekle ilgili bir ﬂey yine yok.

Bitirirken, ‹skoçya'da y›llar evvel bir Bologna seminerinde, ‹skoç e¤itim sistemini anlat›rken söylemiﬂlerdi. Bi-liyorsunuz, ‹skoçya çok baﬂar›l› örneklerden bir tanesi. E¤itim sistemlerinin en önemli özelli¤i nedir sorusuna "me-rak uyand›rmak" diye cevap vermiﬂlerdi. Ö¤rencinin me"me-rak›n› uyand›r›rsan›z ö¤renir dediler. Çok do¤ru, bunu da hepimiz biliyoruz ama bunun üstünde çok fazla düﬂünmüyoruz. Merak uyand›r›lamayaca¤›na ben inanm›yorum. Yani mutlaka meraklar›n› uyand›racak yöntemler bulmak mümkün. Öyle bir örnekle bitirece¤im. American Soci-ety of Engineering Education yay›nlar›n› ve düzenli ayl›k dergilerini hep izlerim. May›s say›s›nda çok ilginç bir ör-nek vard›. Yani bu sorunlar sadece Türkiye'de yok. Örne¤in Amerika'da yüksekö¤retim alan›nda, lisans düzeyinde mühendislik e¤itimindeki en büyük sorunlardan biri mesela matematik derslerinin mühendislik okuyan ö¤renciler taraf›ndan sorgulanmas›. Yani "Bu kadar çok matemati¤in mühendislikle ne alakas› var? Niye ha bire biz matema-tik okuyoruz?" diyormuﬂ ABD'de ö¤renciler. Matemamatema-tik hocalar› da bunu ö¤renciye anlatmada sorun yaﬂ›yorlar-m›ﬂ. National Geographic'de Mythbusters diye bir program var; Google yaparsan›z bunu bulabilirsiniz. Youtu-be’dan iki tane örnek örne¤e bakabildim. Bir tanesi bir su ›s›t›c›s›n› yeterince uzun kaynat›rsan›z, yani termostat›n› devreden ç›kart›p uzun süre kaynamas›na izin verirseniz acaba birkaç kat tavan› delip geçebilir mi, bunun deneyini çekmiﬂler. Evet deliyor ve geçiyor birkaç kat› delerek ç›kabiliyor. ﬁimdi ö¤renciye bunu gösterip bunun hesab›n› yapt›r›yorlar matematik dersinde ve dolay›s›yla art›k bir mühendislik ö¤rencisi için matemati¤in tart›ﬂ›l›r hali kal-m›yor. ‹ki saat sürüyor çünkü çözüme ulaﬂmalar› ama sesleri ç›kmadan iki saat boyunca o hesab› yap›yorlar. Bir baﬂ-kas› da çok ilginç, iki telefon rehberini sayfa sayfa birbirine kar›ﬂt›r›yorlar yani iskambil ka¤›d› karar gibi ondan son-ra da iki ö¤renciye veriyorlar çek bakal›m ay›son-rabiliyor musun diye. Sürtünmenin etkisiyle iki ö¤renciyi b›son-rak›n, an-cak iki tank ay›rabiliyor. Dolay›s›yla ö¤renciye bu iki telefon rehberinin birbirine birleﬂtikten sonra aralar›ndaki sür-tünmeyi hesapla dedi¤iniz zaman buna sinirleniyor ama bu örne¤i gördükten sonra evet benim bunu yapmam ge-rekiyor diyor. Evet, umar›m bizlerin aras›nda da Mythbusters'a bakmak için bir merak uyand›rabilmiﬂimdir en az›n-dan. Ö¤renmeyi, hep birlikte ö¤renmenin bol oldu¤u günleri karﬂ›lamak üzere teﬂekkür ediyorum, dinledi¤iniz için.

Prof. Dr. Ömer Demir:

Hocam, biz de teﬂekkür ediyoruz. Hemen ikinci konuﬂmac›m›z Atilla Hocama sözü veriyorum, buyurun lütfen.

Prof. Dr. Atilla Silkü:

Say›n Baﬂkan, Say›n YÖK Üyelerimiz, De¤erli Panelistler, De¤erli Kat›l›mc›lar, hepinizi sayg› ile selaml›yo-rum. De¤erli Lerzan Hocam›n b›rakt›¤› noktada, ‹skoçya tabii ki bir nostalji benim için de çünkü ilk yurt d›ﬂ› de-neyimimdi. Hayat boyu önemli bir örnek olmas› anlam›nda botanik bahçesinde yaﬂça k›demli bir ‹skoç han›me-fendi ile yapt›¤›m konuﬂmay› hat›rl›yorum. Bana Türkiye ile ilgili sorular sormuﬂtu. Tabii o dönemde de medya okuryazarl›¤›n›n ne kadar önemli oldu¤unu biliyoruz. Biliﬂim ça¤›, teknoloji ça¤›, bugün sunumda da bahsedece-¤im üzere internet, bugün bilgi edinmemek gibi bir ﬂans›m›z yok art›k. ‹lk yurt d›ﬂ› deneyimim asistanl›k y›llar›m-dayd›. K›z›m›n ilk yurt d›ﬂ› deneyimi ise iki yaﬂ›ndayken bizle birlikte bir konferansa kat›lmas›yd› ve hedef kitle-miz bu grup. O anlamda da yaﬂam boyu ö¤renmeyi planlarken bu hedef kitle ile olan iliﬂkikitle-mizi de göz önüne al-mam›z gerekti¤ini düﬂünüyorum. 21. yüzy›l tabii ki, daha önceki dönemin, 19. yüzy›l›n getirdi¤i endüstri ça¤›, 20. yüzy›l›n getirdi¤i moderniteyle birlikte geliﬂen ulus devlet kavram› ve beraberinde Ayd›nlanma felsefesi ürünü bir fildiﬂi kule içerisindeki üniversitenin tekrar toplumla bütünleﬂti¤i, her zaman da, Hocam›n da vurgulad›¤› gibi, toplum üniversite ve sanayi üniversite iﬂbirlikleri aç›s›ndan da çeﬂitli sosyo-politik geliﬂmeler ve kültürel giriﬂim-ler bab›nda yeniden tan›mland›¤› bir yüzy›l. Bu ba¤lamda üniversite kavram› baﬂta olmak üzere yönetiﬂime yöne-lik olarak yönetim anlay›ﬂlar› de¤iﬂiyor ve bununla biryöne-likte e¤itim modelleri de tabii ki. ﬁu an bakt›¤›m›z zaman uzaktan e¤itim konusunda, Ali Ekrem Hoca da aram›zda san›r›m, Ege Üniversitesi bir uzaktan e¤itim çal›ﬂtay› ile birlikte ‹ﬂletme Yönetimi alan›nda ilk program› oluﬂturmuﬂ bulunuyor. Bugün say›s› 170’e ulaﬂan üniversiteleri-mizin birço¤unda uzaktan e¤itim de alternatif bir model olarak kendisini gösteriyor ve bilgi toplumu içerisinde yer alan bireylere hedef kitle olarak e¤itim sürecini yaymak üzere üniversiteler planlamalar›n› yap›yorlar. Bu anlamda

yaﬂam boyu e¤itim nedir diye bakt›¤›m›z zaman yeni paradigmalar karﬂ›m›za ç›k›yor ve çocukluktan emeklilik son-ras›na kadar olan bir süreci kaps›yor. Öncelikle formel ö¤renme, ilk ve orta ö¤retim kurumlar›nda, üniversiteler-de verilen e¤itimin yan› s›ra bir üniversiteler-de enformel ö¤renme boyutu ile sosyalizasyonun en önemli unsurlar›ndan birisi. E¤itim bu anlamda tabii ki aile içi e¤itim, akran e¤itimi, topluluk içinde ö¤renme gibi çeﬂitli süreçleri içeriyor. Ya-ﬂam boyu ö¤renimin ise sosyal amaçl› ö¤renmenin yan› s›ra çok farkl› amaçlar ba¤lam›nda resmi e¤itim sistemle-rine iliﬂkin bir alanda yer ald›¤›n› görüyoruz. Bu anlamda insana ve bilgiye daha çok yat›r›m yapmak, dijital okur-yazarl›k, yabanc› dil, sosyal iletiﬂim becerileri olmak üzere bilgi ve beceri kazand›r›lmas›n› motive etmede ve es-nek, yenilikçi ö¤renme f›rsatlar›n› geliﬂtirme anlam›nda da de¤erlendirebiliyoruz. Bu ba¤lamda da dört temel ama-c› gerçekleﬂtirmesinde bilginin olmazsa olmaz›, sürekli güncellenmesi gerekiyor. Bu dört temel amaç ise öncelik-le bireysel tatmin, Lerzan Hocam›n da ifade etti¤i gibi her ﬂey merak duygusuyla baﬂl›yor; bilimde merak görüyo-ruz ki önem taﬂ›yor. Bilmek, ö¤renmek kiﬂinin kendini bütüncül olarak gerçekleﬂtirmesi aç›s›ndan öz gerçekleﬂtir-me süreci bunun en önemli unsuru. Tabii ki kat›l›mc› ve aktif bir yurttaﬂl›k süreci de gerekiyor modern toplum içerisinde, çünkü ayn› zamanda küreselleﬂmenin beraberinde getirdi¤i demokratizasyon süreci de görüyoruz, ki son günlerde etkin bir ﬂekilde gündemi iﬂgal ediyor. Bireyin sosyo-ekonomik yaﬂam›n her evresinde kat›l›mc› ol-mas› ön koﬂul. Sürekli istihdam edilebilirlik anlam›nda tabii ki niteliklerimizi geliﬂtirmemiz gerekiyor. Bu anlam-da dil portfolyosuna sahip olmak, dilimizi geliﬂtirmek, yabanc› dil bilgisini art›rmak, bunu özgeçmiﬂlerimizle ka-n›tlayabilmek istihdam›n en önemli unsurlar›n› oluﬂturuyor. Dördüncü boyut sosyal entegrasyon.

Toplumsal bazda ötekileﬂtirilmemek için, marjinalde yer almamak için, sosyal d›ﬂlanman›n engellenmesi ve her-kese e¤itim anlam›nda öncelikle eﬂit f›rsatlar›n sa¤lanmas› gerekiyor. Ve tabii ki Bologna Süreci. Her ﬂey Sorbon’-da baﬂl›yor, 1998’de. 1999’Sorbon’-da Sorbon’-da bir deklarasyonla birlikte 19 Haziran’Sorbon’-da 31 Avrupa ülkesi Bologna Deklarasyo-nu’nu yay›nl›yorlar ve bugün 170 üniversite içerisinde Karadeniz Teknik Üniversitesi ve Sakarya ile baﬂlayan AKTS etiketine baﬂvuru sürecinde de bu y›l itibari ile 11 üniversitemiz san›r›m Bologna ile ilgili programlar›n› geliﬂtirmiﬂ ve karﬂ›laﬂt›r›labilir akademik dereceler, iki basamakl› e¤itim sisteminin oluﬂturulmas›, AKTS kullan›m›, mobilite -en önemlisi demiﬂtik-, ö¤retim üyesi, ö¤r-enci anlam›nda hareketlilik ve kalite güv-encesi boyutuyla da süreci

Belgede Bildiri Kitab›/ Cilt 1 (sayfa 78-86)