le iki kat›na ç›karak yüzde 8.9 olmufltur. Geçti¤imiz y›l ve bu y›l kurulan 20’ye yak›n vak›f üniversitesi henüz fa-aliyete geçmemifltir. Bu vak›f üniversiteleri ile birlikte bu oran daha da artacakt›r.
Say›n Cumhurbaflkan›m,
Son y›llarda yüksekö¤retiminde yaflanan bu h›zl› büyüme sayesinde, ö¤renci say›s› artm›fl, okullaflma ve yerlefl-me oranlar› yükselmifltir. Örgün ö¤renci say›s›, 2000 y›l›nda 1 milyondan 2010 y›l›nda %100’e yak›n art›fl göste-rerek iki milyona yaklaflm›flt›r.
Örgün yüksekö¤retimde okullaflma oran›, 2001 den 2010 y›l›na, %22.25’den %53.43’e yükselmifltir. Yani, 2001 y›l›ndan 2010 y›l›na kadar %100’e yak›n oranda artm›flt›r.
Bu veriler bize, Türkiye’de yüksekö¤retimin evrenselleflmeye do¤ru yol ald›¤›n› göstermektedir.
Yüksekö¤retim programlar›na yerleflme oran›, 2000 y›l›nda %31.1 iken, 2010 y›l›nda %48.1’e yükselmifltir. Bir baflka ifadeyle, 2010 y›l› itibariyle art›k, s›nava giren her iki ö¤renciden birisi rahatl›kla bir yüksekö¤retim program›na yerleflebilmektedir.
Say›n Cumhurbaflkan›m,
Geçmiflte on y›ll›k bir sürede yap›lmas› bile tahayyül edilemeyen yüksekö¤retimdeki at›l›mlar, flimdi art›k bir-kaç y›l içerisinde gerçeklefltirilebilmektedir. Bir örnek vermek istiyorum: YÖK’ün, 2007 y›l›nda yay›nlad›¤›, Tür-kiye’nin Yüksekö¤retim Stratejisi bafll›kl› raporda, 2015 y›l› için 1,920,000 olarak öngörülen örgün yüksekö¤retim ö¤renci say›s›na ve %35 olarak öngörülen örgün yüksekö¤retim okullaflma oran›na 2010 y›l›nda ulafl›lm›flt›r.
Geçti¤imiz birkaç y›l içerisinde kurulan yeni devlet ve vak›f üniversitelerinin tamamen e¤itim-ö¤retime baflla-mas›yla birlikte, önümüzdeki 4-5 y›l içerisinde yüksekö¤retimde okullaflma oranlar› daha da artacakt›r ve OECD ülkeleri ortalamas› olan % 50-60 band›n› rahatl›kla yakalayabilecektir.
Yüksekö¤retimde üniversite ve ö¤renci say›s›ndaki art›fla paralel olarak, ö¤retim eleman› say›s› da artm›flt›r. Ö¤retim eleman› say›s›, 2000’den 2010 y›l›na kadar, 65 binden 105 bine yükselmifltir. Ö¤retim üyesi say›s› ise, ay-n› dönemde yaklafl›k iki kat art›fl göstererek 22 binlerden, 42 binlere ulaflm›flt›r.
Say›n Cumhurbaflkan›m,
Yüksekö¤retimde devam eden büyümenin verimli bir flekilde ve kaliteden ödün vermeden sürdürülebilmesi için, nitelikli ö¤retim üyesi yetifltirmek gerekti¤inin her zaman bilincinde olduk. Bu do¤rultuda da, hükümetin ve di¤er devlet kurumlar›n›n deste¤iyle, ö¤retim eleman› yetifltirme konusunda gelece¤e iliflkin ümit verici ad›mlar att›k.
Lisansüstü e¤itim yani doktora ve t›pta uzmanl›k programlar›ndan mezun olan ö¤renci say›s›, son on y›lda önemli ölçüde art›fl gerçeklefltirilmifltir. Grafikten de görüldü¤ü üzere, 2006’dan 2010 y›l›na %60’a yak›n bir art›fl söz konusudur.
Say›n Cumhurbaflkan›m,
Hem bilimsel araflt›rma hem de lisansüstü e¤itimi teflvik ba¤lam›nda, 2005-2010 aras›nda TÜB‹TAK taraf›n-dan lisansüstü e¤itim için ö¤rencilere sa¤lanan “Yurt ‹çi Yüksek Lisans Bursu” ve “Yurt ‹çi Doktora Bursu”ntaraf›n-dan yararlanan ö¤renci say›s› yaklafl›k sekiz kat artm›fl ve toplamda 6 bine ulaflm›flt›r.
Say›n Cumhurbaflkan›m,
Devletimiz, ö¤retim eleman›na en fazla ihtiyaç duyan, yeni kurulan üniversiteleri asla sahipsiz b›rakmam›flt›r. Yeni kurulan devlet üniversitelerine, ö¤retim eleman› ihtiyac›n› karfl›lamak üzere, 2010 y›l›nda 2000 araflt›rma gö-revlisi kadrosu verilmifltir.
Bu üniversitelere verilen gelifltirme ödene¤i, 2010 y›l›nda %50 ile %150 aras›nda artt›r›lm›flt›r. Son iki y›lda kurulan 28 devlet üniversitesinin yüksekö¤retim bütçesinden ald›klar› paylar, geçen y›la oranla %50 art›r›lm›flt›r.
Maliye Bakanl›¤›, ö¤retim eleman› ihtiyac›n›n h›zl› bir flekilde karfl›lanabilmesi için, 2010 ve 2011 y›llar›nda s›-ras›yla ilave 7 bin ve 8 bin kadro atama izni vermifltir.
Ayr›ca, ö¤retim üyesi ihtiyac›n› karfl›lamak için Milli E¤itim Bakanl›¤› taraf›ndan 2006’da bafllat›lan “5 Y›lda 5000 Ö¤renci” projesi kapsam›nda bugüne kadar, yaklafl›k 2400 ö¤renci yurtd›fl› lisansüstü e¤itim bursundan ya-rarlanm›flt›r.
Say›n Cumhurbaflkan›m,
Üniversitelerde kalite art›fl›n›n en önemli göstergelerinin bafl›nda bilimsel yay›n ve AR-GE faaliyetleri gelmek-tedir. Sevinerek söylemeliyim ki, son y›llarda Türkiye kaynakl› bilimsel yay›n say›s›nda ola¤anüstü bir art›fl yaflan-maktad›r. 1999 y›l›nda ülkemizde bilimsel yay›n say›s› 6,195 iken, bu say› 4 kat art›fl göstererek 2009 y›l›nda 24,916’ya yükselmifltir.
Bilimsel yay›n say›s›ndaki art›fl›n en önemli sebeplerin biri, üniversitelere ayr›lan araflt›rma fonlar›ndaki art›fl-lard›r. Sadece 2011’de, üniversitelerin AR-GE ödenekleri %23 artt›r›larak 480.4 milyon TL’den 547 milyon TL’ye ç›kar›lm›flt›r.
Yine, TÜB‹TAK taraf›ndan üniversitelere sa¤lanan AR-GE deste¤i kapsam›nda desteklenen projeler için ya-p›lan y›ll›k harcama miktar›, 2000 de 5.6 milyon TL iken, bu miktar 2009 y›l›nda 25 kat art›fl göstermifl ve 138.9 milyon TL’ye ulaflm›flt›r.
Sayg›de¤er Cumhurbaflkan›m,
Son y›llarda, bilim ve teknoloji politikalar› ve yat›r›mlar›nda gerçeklefltirilen iyilefltirmelere ba¤l› olarak, Tür-kiye’de üniversite sanayi iflbirli¤i her geçen gün belirgin bir flekilde artmaktad›r. Bunun en somut örne¤i üniver-sitelerin bünyesinde kurulan teknoparklard›r.
2001’de sadece iki teknopark varken, bu say› h›zla artm›fl ve 2010 y›l›nda üniversiteler bünyesinde kurulan tek-nopark say›s› 39’a ulaflm›flt›r. Aktif durumdaki 26 tektek-noparkta 1500’e yak›n firma AR-GE ve teknoloji üretimi yap-maktad›r.
Say›n Cumhurbaflkan›m,
Yüksekö¤retim Kurulunun son iki y›lda önem verdi¤i konulardan biri de yüksekö¤retimin uluslararas›laflmas›-n›n önündeki engelleri kald›rmakt›r. Bu çerçevede, yurtd›fl›ndan al›nan diplomalar›n denklik ifllemleri h›zland›r›l-m›fl, de¤erlendirme ölçütleri yeniden düzenlenmifl ve Türkiye’nin yurtd›fl›ndan gelen ö¤renciler için cazibe mer-kezi haline dönüfltürülmesi için baz› ad›mlar at›lm›flt›r.
Yabanc› Ö¤renci S›nav›n›n (YÖS) kald›r›lmas› bu hususta at›lan en önemli ad›m olmufltur. Ayr›ca, kurul üye-lerimizle birlikte, Türkiye’ye ö¤renci gönderme potansiyeli olan ülkelerle diyalogu gelifltirmek için çok say›da zi-yaret düzenledik ve düzenlemekteyiz.
2004 y›l›na kadar azalma e¤iliminde olan uluslararas› ö¤renci say›s›, son y›llarda artmaya bafllam›flt›r. Yabanc› ö¤renci say›s›, 2005’ten 2010 y›l›na kadar geçen 5 y›ll›k sürede %50 art›fl göstererek 22 bine ulaflm›flt›r. Bu say›, bizim için asla yeterli de¤ildir. Hedefimiz, bu say›n›n befl y›l içerisinde 50 bine ulaflmas›d›r.
Say›n Cumhurbaflkan›m,
Yüksekö¤retim Kurulu olarak, son iki y›lda ö¤rencilerin e¤itim hak ve özgürlüklerini k›s›tlay›c› baz› yasaklar ve yanl›fl uygulamalara son verdik ve yüksekö¤retimi daha eflitlikçi yap›ya kavuflturduk. Sadece meslek liselerinin de¤il bütün ö¤rencilerin ö¤renme özgürlü¤ünü k›s›tlayan ve Türkiye e¤itim sisteminin geleneksel eflitlikçi yap›s›-n› bozan farkl› katsay› uygulamas›yap›s›-n›n etkisinin azalt›lmas› için yo¤un çaba sarf ettik ve bu konuda netice ald›k. Bu çabalar sonucunda, meslek liselerine kay›t oranlar› tekrar 1998 öncesi duruma dönmüfltür.
Say›n Cumhurbaflkan›m,
Türkiye’nin, yüksekö¤retimden beklentileri ve talepleri çok yüksektir. Bu, bizim için büyük bir imkând›r. fiu-nu gönül rahatl›¤›yla ifade etmek isterim ki bugüne kadar hem siz Say›n Cumhurbaflkan›m›z hem de Say›n Baflba-kan›m›z yüksekö¤retimle ilgili her konuda bize destek olmufllard›r. Bu destek kurumlar aras›nda iflbirli¤i ve eflgü-dümü artm›flt›r. Türkiye yüksekö¤retiminin geliflmesinin dinami¤i iflte bu diyalog ve iflbirli¤i ortam›d›r.
Yüksekö¤retim Kurulu Baflkan› olarak benim temennim, yakalanan bu diyalog ve iflbirli¤i ortam›n›n, önümüz-deki y›llarda da devam etmesi ve yüksekö¤retiminin ihtiyaç duydu¤u kapsaml› reformun, toplumun her kesimin-den insanlar›n kat›l›m›yla gerçeklefltirilmesidir. Bu ba¤lamda, bu kongrenin önemine bir kez daha vurgu yapmak istiyorum.
Say›n Cumhurbaflkan›m›za, hem bu kongrenin düzenlenmesinde verdi¤i destekten, hem de kongremizi teflrif-lerinden dolay› huzurlar›n›zda bir kez daha teflekkürlerimi sunuyorum.
Ayr›ca, Organizasyon Komitemize ve uluslararas› kat›l›mla flekillenen Bilim Komitesi üyelerimize, baflar›l› bir kongre gerçeklefltirmek ad›na verdikleri de¤erli emek ve katk›lar› için huzurlar›n›zda teflekkürlerimi iletiyorum.
Son olarak, tüm kat›l›mc›lar için iyi ve verimli bir kongre geçirmelerini diliyor ve organizasyonda yer alan bü-tün meslektafllar›mla birlikte siz de¤erli misafirlerimizi en içten duygular›mla selaml›yorum.
Prof. Dr. Yusuf Ziya Özcan Kongre Baflkan›
De¤erli Konuklar,
Türk Bilim Dünyas›n›n De¤erli Mensuplar›, Yurtd›fl›ndan Gelen De¤erli Misafirler,
Hepinize hay›rl› sabahlar demek istiyorum ve bu toplant›n›n baflar›l› olmas›n› temenni ediyorum; sevgi ve mu-habbetlerimi sunuyorum.
Yüksekö¤retim Kurulu’nun düzenlemifl oldu¤u Uluslararas› Yüksekö¤retim Kongresi’nde aran›zda bulunmak-tan, gerçekten büyük bir memnuniyet duyuyorum.
‹nan›yorum ki, bugün, yar›n ve ertesi gün burada yap›lacak toplant›lar, tart›flmalar, bütün bunlar Türk yükse-kö¤reniminin gelece¤ine ›fl›k tutacakt›r ve buradan ç›kacak güzel fikirler, güzel tavsiyeler, uygulanabilir politika-lar haline dönüfltürülecektir. Buna özellikle önem veriyorum.
De¤erli Konuklar,
Hepimiz çeflitli vesilelerle ifade ediyoruz: Türkiye art›k küresel bazda dikkat çeken bir aktör olmaya bafllam›fl-t›r. Ekonomideki konumumuz bellidir, turizmde bellidir, müteahhitlik hizmetlerinde bellidir, güvenlik konusun-daki gücümüz bellidir. Ama bütün bunlar yeterli de¤ildir tabii ki. Bunlar›n yan›nda bilim ve teknolojide yarat›c› bir konum elde edemedi¤iniz süre içerisinde, güçlü bir ülke oldu¤unuzu, büyük bir ülke oldu¤unuzu hiçbir zaman iddia edemezsiniz.
Bu bak›mdan, bilimin, teknolojinin, fikirlerin geliflti¤i üniversitenin sorunlar›n›n, gelece¤inin konuflulmas›n›, bunlar›n aç›k bir ortam içerisinde tart›fl›lmas›n›, gerek bizim üniversitelerimizden gerek yurtd›fl›ndan gelen de¤er-li bide¤er-lim adamlar›yla tart›fl›l›p fikirlerin karfl›l›kl› ortaya konulmas›n› gerçekten çok de¤erde¤er-li buluyorum. Bundan do-lay›, bu toplant›y› organize eden herkesi tebrik ediyorum, Yüksekö¤retim Kurulu’na baflar›lar diliyorum.
Malumunuz oldu¤u üzere, üniversitelerin temel fonksiyonu ba¤›ms›z araflt›rmalar yapmak, bu araflt›rmalar te-melinde e¤itim vermek ve yine bu çerçevede üretilen bilgileri gerçek hayatta uygulamakt›r.
Bir baflka ifadeyle üniversiteler, bilgi üretir, meslek ve uzmanl›k sahibi yapar, toplumsal geliflimin sa¤lanmas›-na katk›da bulunur ve ülkenin her bak›mdan geliflmesi, güçlenmesine lokomotiflik görevi yapar. fiüphesiz ki, sa-dece ülkenin de¤il, bütün insanl›¤›n asl›nda önünü açar. Bunlar üniversitelerin, hepimizin de iyi bildi¤i görevleri-dir. Bu görevlerin yan›nda, üniversitenin asli bir sorumlulu¤unun oldu¤unu da unutmamam›z gerekmektegörevleri-dir. “Üniversitenin temel sorumlulu¤u nedir?” diye sordu¤umuzda, üniversal anlamda bunu sordu¤umuzda, üniversi-tenin sorumlulu¤unun gerçe¤i araflt›rmak ve adaleti savunmak oldu¤unu söyleyebiliriz.
Üniversite, toplumun kendisine bahfletti¤i özerkli¤e karfl›, derin bir ahlaki sorumluluk duygusu da gelifltirme-lidir. Üniversitenin özerk olmas›, topluma karfl› sorumsuz olmas› anlam›na da gelmez. Kuflkusuz, demokrasilerde hiçbir kurum sorumsuz da de¤ildir. Üniversite, asli vazifesi olan ba¤›ms›z araflt›rmalar› yapabilsin ve bu araflt›rma-lar› özgürce ö¤rencilere aktarabilsin diye özerk olmufl kurumlard›r.
Üniversite özerkli¤iyle sorumluluk aras›nda çok önemli bir iliflki vard›r. Üniversite, topluma karfl› sorumlulu-¤unu en iyi flekilde yerine getirsin diye de özerk olmufltur. Türkiye’de üniversitelerin gerçe¤i araflt›rmak ve adale-ti savunma konusunda sorumlulu¤unun da çok önemli oldu¤u kanaaadale-tindeyim. Üniversitelerimizin bu sorumlulu-¤u yerine getirmelerinin önünde hiçbir yasal engelin de oldusorumlulu-¤una inanm›yorum. Bu sorumlulusorumlulu-¤un önündeki kül-türel ve tarihsel engellerin araflt›r›lmas› da, bizatihi üniversitelerin kendi görevidir. Hocalar›m›z özgürce araflt›r-ma yaparaflt›r-mal› ve hiçbir flekilde de gerçe¤i araflt›raraflt›r-maktan korkaraflt›r-maaraflt›r-mal›d›rlar.