KDV’nde Tevkifat Uygulaması

Türk Vergi Sisteminde harcamalar üzerinden alınan vergilerde tevkifat uygulamasına KDV ve damga vergisinde yer verilmiştir.

4.2.1. KDV Tevkifat Uygulamasında Vergiyi Doğuran Olay

Tevkifat kapsamında bulunan teslim ve hizmetlerde vergiyi doğuran olay bakımından özellikli bir koşul söz konusu olmayıp, bu işlemlerle ilgili olan KDV’nin beyan edileceği dönemi 3065 sayılı Kanunun 10. maddesinde bahsedilen vergiyi doğuran olayın meydana gelmesiyle gerçekleşir.

Vergiyi Doğuran Olay;

• Mal teslimi veya hizmet ifası durumlarında, malın teslimi veya hizmetin yapılması,

• Malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi halinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi,

• Kısım kısım mal teslimi veya hizmet yapılması sürekli olan veya bu hususlarda mutabık kalınan hallerde, her bir kısmın teslimi veya bir kısım hizmetin yapılması,

• Komisyoncular vasıtasıyla veya belirli bir tarihe kadar satışı yapılmak suretiyle yapılan satışlarda, malların alıcıya teslimi,

49

• Malın alıcıya veya onun adına hareket eden kişi veya kurumlara gönderilmesi halinde, malın nakliyesine başlanması veya nakliyeci veya sürücüye tevdii,

• Su, gaz, ısıtma, elektrik, soğutma ve benzeri enerji dağıtım veya kullanımlarında bunların bedellerinin tahakkuk ettirilmesi, • İthalatta, Gümrük Kanununa göre gümrük vergisi ödeme

mükellefiyetinin başlaması halinde, gümrük vergisine tabi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannamesinin tesciliyle,

• İkametgâhı, işyeri, kanunî merkezi ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayanlar tarafından yabancı ülkeler ile Türkiye arasında yapılan transit taşımacılık ile taşımacılıkta gümrük bölgesine girilmesi veya gümrük bölgesinden çıkılması,

• 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa göre düzenlenen ürün senetlerinin temsil ettiği ürünlerin depodan çekilmesi.

4.2.2. KDV Tevkifatının Beyanı

Tevkifat, genel bütçeli idareler hariç olmak üzere, tevkifata tabi işlemin gerçekleştirildiği dönem içinde vergi sorumlularına ait olan 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilir.

Bu çerçevede, işleme ait fatura ya da benzeri belge izleyen ay içinde düzenlense dahi sorumlu sıfatıyla beyan, işlemin gerçekleştiği dönemin beyan süresi içinde yapılır. Kısmi tevkifat uygulamasında satıcının mükellef sıfatıyla 1 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edeceği bölüm de aynı dönemde beyan edilir.

Hizmet işlemlerinde, hizmetin ay sonunda tamamlanması halinde de fatura izleyen ayda düzenlense bile yukarıda anlatıldığı şekilde adımlar izlenerek işlem tamamlanır. İşlem bedelinin ödenmemesi halinde, işleme ait faturanın zamanında düzenlenmemesi durumunda ya da alıcıya geç gelmesi veya hiç gelmemesi halinde tevkifatın yapılıp yukarıda belirtilen zaman dilimi içinde sorumlu tarafından beyan edilmesine engel bir durum oluşturmayacaktır.

50

Genel bütçeli idareler dışında kalan vergi sorumluları tevkif ettikleri vergiyi, vergi sorumlularına ait 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan ederler. Bunların başka faaliyetleri nedeniyle KDV mükellefiyetlerinin bulunmaması ve dolayısıyla 1 No.lu KDV Beyannamesi vermemeleri bu uygulamaya engel oluşturmaz (Durmuş, 2011: 111).

2 No.lu KDV Beyannamesi, tevkifata tabi işlemlerin bulunduğu dönemlerde verilir. Gerçek usulde KDV mükellefleri (KDV 1 vergi türünden mükellef sicilinde vergi dairesine kayıtlı olanlar), tevkifata tabi tutulan KDV’nin beyanında 1015B Beyanname kodlu KDV2 Beyannamesini, gerçek usulde KDV mükellefiyeti bulunmayanlar (Genel bütçeli idareler haricindeki kamu kurum ve kuruluşları dahil) ise söz konusu verginin beyanında 9015 Beyanname kodlu KDV 2 Beyannamesi ile sorumluluklarını tamamlarlar.

Genel bütçeli idareler, tevkif ettikleri KDV için sorumlu sıfatıyla beyanda bulunmazlar, tevkif edilen KDV doğrudan muhasebe birimlerince gelir olarak kayıt altına alınır.

Ayrıca, 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli cetvel de bulunan idare, kurum ve kuruluşların tevkifat uygulaması gereken alımlarına ait bedellerin, genel bütçe ödenekleri dışındaki bir kaynaktan karşılanması halinde tevkif edilen KDV, söz konusu idare, kurum ve kuruluşlar tarafından 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilip ödenecektir.

Tevkifat, KDV Genel Uygulama Tebliği kapsamında olan mal ve hizmetleri satın alan veya adına fatura ve benzeri belge düzenlenen sorumlu tarafından yapılarak, yukarıdaki belirlenmiş adımlar çerçevesinde 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilerek ödenecek veya doğrudan muhasebe birimlerince ilgili Bütçe hesabına gelir kaydı yapılacaktır.

51

KDV mükellefiyeti bulunmayan BSMV mükelleflerinin, 2 No.lu KDV Beyannamesini kurumlar vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairesine sunmaları gerekmektedir.

Ancak, bankaların tevkif ettikleri vergiyi, ödemeyi yapan şubeler bazında, şubelerin bağlı bulundukları vergi dairesine beyan edip ödemeleri de mümkündür.

Bu tercihi yapan bankaların, bir dilekçe ile önceden genel müdürlüğün bağlı olduğu vergi dairesine, tevkif edilen vergiyi şubeler bazında beyan edileceğini, yazılı şekilde bildirmeleri zorunludur. Bu bildirime ait yazının bir örneği, genel müdürlük tarafından şubelere gönderilir, şubeler ise kendi bağlı oldukları vergi dairelerine ibraz edilmek suretiyle sorumlu sıfatıyla beyan, etmeye başlarlar (Durmuş, 2011: 112).

Kısmi tevkifat uygulaması kapsamında KDV tevkifatı yapmak üzere sorumlu tutulabilecekler aşağıda iki grup halinde sayılmış olup, tevkifat uygulaması kapsamındaki her bir işlem bazında tevkifat yapması gerekenler, söz konusu gruplardan birine veya ikisine veyahut söz konusu gruplar kapsamında olan bazı sorumlulara atıf yapılmak suretiyle KDV Genel Uygulama Tebliğinin ilgili bölümlerinde belirtilmektedir.

a) KDV mükellefleri (sadece sorumlu sıfatıyla KDV ödeyenler bu kapsama dahil değildir)

b) Belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın):

- 5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar, il özel idareleri ve bunların teşkil ettikleri birlikler, belediyelerin teşkil ettikleri birlikler ile köylere hizmet götürme birlikleri,

- Yukarıda sayılanlar dışındaki, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları,

- Döner sermayeli kuruluşlar,

- Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları,

- Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları, - Bankalar,

52

- Kamu iktisadi teşebbüsleri (Kamu İktisadi Kuruluşları, İktisadi Devlet Teşekkülleri),

- Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar,

- Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil bütün borsalar,

- Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan idare, kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına ya da birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler,

- Payları Borsa İstanbul (BİST)A.Ş.nde işlem gören şirketler, - Kalkınma ve yatırım ajansları.

Bu kapsamda tevkif edilen vergiler, vergi sorumlularına ait 2 No.lu KDV Beyannamesi ile yetki alanı içerisinde bulunulan vergi dairesine, KDV Genel Uygulama Tebliğinin KDV’nin beyanı, bölümündeki açıklamalara göre beyan edilip kanuni süresi içerisinde ödenir.