Teknoloji geniş anlamda, üretim ile ilgili bilgilerin gerçek hayatta kullanılmasına dair tekniklerin tümü olarak ifade edilebilir. Teknoloji tanımında ayrıca çeşitli araç ve gereçlerin ortaya çıkarılmasında insanın bilgisini devreye sokması ve hatta insanın maddi çevresini değiştirmesi de yer almaktadır. Teknolojik
85
Cihan DURA, “Yeni Ekonomi ve Ulus-Devlet”, Küreselleşme Üzerine Notlar, Ankara 2007, s. 60- 61
gelişme kavramı ise yine en genel anlamı ile üretim yöntemlerinde ve/veya kullanılan araç-gereç ve aletleri kapsayan bilgide yaşanan ilerlemeleri ifade eder.86
Teknolojik gelişmelerin gelişim süreci baz alındığında, bunlar için küreselleşmenin hem nedeni (buhar gücünün ve buhar gücü ile çalışan makinelerin keşfi) hem de sonucu (özellikle hizmet sektöründe, gelişen teknolojiler ile kısalan zaman, azalan maliyetler, vs.) denilebilmektedir. Teknolojik gelişmelerin küreselleşen ortam üzerine katkıları iki açıdan ele alınabilmektedir. Bunlardan ilki teknolojik gelişmeler sayesinde sağlanan yeni ve ilerici açılımlar, ikincisi ise teknolojik gelişmelerde sağlanan ilerlemeler ile kullanılan araçların maliyetlerinde elde edilen düşüşlerdir. Bu iki konuya örnek olarak, 19.yy-20.yy arası icat edilen buharlı makinelerin kullanılması, geliştirilmesi ve nihayetinde de ülkeler arası ticarette bu teknolojiler sayesinde sağlanan zaman ve maliyet tasarrufları ile artan ticaret hacimleri verilebilir.87
“200 yıl önce İngiltere ve bazı Batı Avrupa ülkelerinde, buharlı makine ve bu makinelerin kullanıldığı dokuma tezgâhları, kol gücü dönemini kapsayan ve makineleşme dönemine geçilmesini sağlayan yeni teknolojinin simgesi olmuştur. XIX. yüzyılın sonları ve XX. yüzyılın başlarında Fransa, Almanya ve İsveç gibi bazı Batı Avrupa Ülkelerinde ve ABD’de kimyasal ürünleri geliştirerek, elektriği yaygınlaştırarak ekonomik büyümeyi sağlayan yeni teknolojiler teknolojik gelişmede yeni bir aşamayı oluşturmuşlardır. II. Dünya Savaşı’ndan sonra ise teknolojik gelişmeler yeni bir ivme kazanmıştır. 1920’lerden sonra uygulanmaya başlayan, yarı otomatik montaj hattına dayanan Fordizm adını taşıyan üretim süreci yerini otomasyona bırakmıştır. Çelik, Petro-kimya gibi ağır sanayilerde otomatik üretim işlemleri geliştirilmiştir. Günümüzde ise bilimsel veya teknolojik devrim veya teknolojik patlama adı verilen tüm ekonomik alanları, üretim organizasyonunu, dağıtımını ve yaratılan gelirin paylaşımını doğrudan etkileyen yeni teknolojiler
86 Aysen TOKOL, “Yeni Teknolojiler ve Değişen Endüstri İlişkileri”,
http://www.isguc.org/?p=article&id=80&cilt=2&sayi=1&yil=2000, (24.09.2009)
87
Oğuz KAYMAKÇI, “Kavramsal, Kuramsal ve Tarihsel Açıdan Küreselleşmeye Giriş”,
dönemi ortaya çıkmıştır. Son teknolojik gelişmeler emek yoğun makineleşme dönemini geride bırakarak sermaye yoğun makineleşme sistemleri dönemini başlatmıştır. Makine sistemleri bir üretim sürecinde birbirini tamamlayan makinelerin organik olarak birleşmesini ifade etmekte, bu sistemde üretimde enformasyon akışı, eşgüdüm ve işbölümü en üst düzeyde bilimsel yöntemlerle yapılmaktadır.”88
Ayrıca, teknolojik gelişmeler ve bu bağlamda kaydedilen ilerlemeler finansal piyasaların da küresel boyutlara rahat ulaşmasında oldukça katkıda bulunmuştur. Kişiler sahip oldukları paraları ya da satın aldıkları ürün/hizmet karşılığı ödemelerini saniyeler içerisinde ve sadece telefon ya da internet ağını kullanarak kıtadan kıtaya aktarabilmekte, bir ülke borsasında yapılan bir açıklama diğer ülke borsalarını yine saniyeler içerisinde olumlu ya da olumsuz etkileyebilmektedir. Teknolojik gelişmeler ticari hayata son derece fazla katkıda bulunmuştur. İleri teknoloji sayesinde ticaret, e-ticaret, telefon ya da fax aracılığı ile yapılabilmektedir.Küreselleşme, her koşulda bireyler, sermayedarlar ve ülkeler arası rekabeti hızla artırmıştır. Bunun nedeni de teknolojik gelişmelerin kullanılması, yüksek iletişim ve ulaşım teknolojilerine vakıf olunmasıdır. Son yıllarda küreselleşmenin iyice hissedilir hale gelmesinin başlıca nedeni de bu teknolojilerin kullanımında hızlı bir yaygınlaşmanın söz konusu olmasıdır. 89
Teknoloji kavramı, kabaca, herhangi bir sanayi kolunda bu dala ait üretim yöntemlerinin, araç ve gereçlerin kapsandığı bilgi olarak tanımlanabilir. Aynı zamanda teknoloji bu yöntem, araç ve gereçlerin kullanımına yönelik bilgi bütününü de oluşturmaktadır. İnsanların bilgi birikimlerini günlük hayatta ve çalışma hayatlarında aktif biçimde kullanmaları da teknolojinin uygulanması kapsamında yer almaktadır. Bu bağlamda bakıldığında, teknolojik gelişme de, tüm bu bilgi birikimi ve eğitim ile kullanılan araç ve gereçlerin gelişmesini/geliştirilmesini ifade eder.
88 Aysen TOKOL, “Yeni Teknolojiler ve Değişen Endüstri İlişkileri”,
http://www.isguc.org/?p=article&id=80&cilt=2&sayi=1&yil=2000, (24.09.2009)
89
Oğuz KAYMAKÇI, “Kavramsal, Kuramsal ve Tarihsel Açıdan Küreselleşmeye Giriş”,
“Yeni teknolojiler ise teknolojik değişimin günümüzde ulaştığı son aşamadır. Teknolojik gelişme, ekonomik ve toplumsal yapıdaki değişim ve etkileşimlerle sanayileşmeye, sanayileşmeden de içinde bulunduğumuz yeni teknoloji aşamasına ulaşmıştır. Bu anlamda teknolojik değişim, var olan değişim sürecinin bir parçasıdır. Bu değişim sürecinde teknik yeniliklerin, ekonomik gelişmeyle toplumsal ve kuramsal değişikliklerle karşılıklı bağımlılıkları söz konusudur.”90
“Kapitalin, malların, bilgi ve tüketim-yaşam biçimlerinin ulusal sınırları aşarak evrensel bir benzeşime yol açması anlamını taşıyan ‘küreselleşmenin baskın sebebi, uluslarası ticaretin artışı, serbest piyasa ve neoliberal politikalar değil, iletişim ve bilişim teknolojilerinde kaydedilen büyük ilerlemelerdir. Liberal politikalar ve uluslararası ticaret geçmiş dönemlerde de zaman zaman egemen politika olmuşlardır; ancak günümüzde teknolojik yeniliklerin hız ve büyüklüğünde tarihin hiçbir döneminde rastlamadığımız ölçüdeki değişimler küreselleşmeyi önlenemez boyutlara ulaştırmıştır. Kuşkusuz 18. ve 19. yüzyılın sanayi devrimi de tarım ve zanaatlara dayalı toplumların teknolojik alt yapısını büyük bir dönüşüme uğratmıştı; fakat günümüz teknolojilerinin niteliği, çeşitliliği ve değişim hızı yeni ve daha farklı bir oluşumdur. Bazı gözlemcilere göre mikro elektroniğin, elektronik bilgi işlem sistemlerinin ve dijital iletişimin patlaması, örneğin internet ve dünya çapında bir web sistemi çalışma hayatını gerçek bir dönüşüme uğratmaktadır. Daha şimdiden bilgiye dayalı bir ekonominin doğuşu ekonomik büyüme, ulusal rekabet gücü, çalışma organizasyonları ve gereksinim duyulan vasıflar yönünden fevkalade önemli sonuçlar doğurmuş bulunmaktadır.”91
Genel anlamda bakılacak olursa yeni teknolojiler, sektörler arası yaygın olan ürün ve üretim süreci yeniliklerini içermekte, işletmelerde maliyetlerin azalmasını sağlamada etkili olmakta ve verimlilik artışlarını getirmekte olan, bu sayede de
90 Aysen TOKOL, “Yeni Teknolojiler ve Değişen Endüstri İlişkileri”,
http://www.sosyalsiyaset.net/documents/aysen_tokol_1.htm, (04.06.2009)
91
Toker DERELİ, “Teknolojik Değişmeler, Çalışma İlişkileri ve Yeni İstihdam Türleri”, İş-Güç
ulusal ve uluslararası ticari alanda rekabet üstünlüğünün sağlanmasını sağlayabilen yeni bir teknoloji sistemidir.
Günümüzde yeni teknolojiler devamlı gelişmekte olan, çok sayıda kullanım alanına hitap eden ve aşırı derecede yayılma hızına sahip teknolojilerdir. Yaşanan devrimlerle, tarım ve sanayii çağlarından sonra dünya, yeni teknolojik gelişmelerin ışığında, bilgi çağı olarak adlandırılan döneme girmiştir. Bilgi çağı, getirdiği tüm yenilik ve değişikliklerle, siyasi, ekonomik ve çalışma ilişkileri alanlarında dünya üzerinde kabul edilebilir ve hatta zorunlu değişimler yaşatmaktadır