Teknolojik geliúim

Bir ekonomiyi dönüútürmenin temeli yenilikçiliktir. Yenilikçilik ve sonucundaki yaratÕcÕ yÕkÕm, yeni fikirler, yeni müteúebbisler ve yeni iúletme modelleri anlamÕna gelmektedir. Bu nedenle yenilikçilik yeni pazarlarÕn kurulmasÕna katkÕ sa÷lar, yeni iúlerin yaratÕlmasÕna yol açar ve insanlarÕn yaúam kalitesini iyileútirmedeki her çabanÕn ana içeri÷idir (OECD, 2011:51).

Sanayi sektöründe teknolojik geliúme Ar-Ge faaliyetleri ile iç içedir. E÷er bir ülkede Ar-Ge altyapÕsÕ kurulmuú ise, sanayinin rekabet edebilecek boyutlara eriúmesi ve yeni ürünleri istenilen kalite ve maliyette ihraç edebilmesi mümkündür. Bu nedenle Ar-Ge altyapÕsÕnÕn kurulmasÕ, dolayÕsÕyla firmanÕn ve/veya sanayinin (ekonominin) GSMH’sÕnÕn bir bölümünün buraya aktarÕlmasÕ yaúamsal bir önem taúÕmaktadÕr.

Ar-Ge faaliyetlerinde seçilen hedefler arasÕnda, yeni ürün veya özgün ürünün gerçekleútirilmesi, rekabet gücü ve pazarda süreklilik için zorunludur. Özgün ürün, rekabet edebilmek, uluslararasÕ pazara çÕkabilmek ve pazarda kalÕcÕ olabilmek için sanayinin vazgeçilemez bir talebidir. DolayÕsÕyla özellikle yatÕrÕm malÕ üreten sektörlerde, kullanÕcÕdan gelen talebe, pazarÕn gereksinimlerine ve rakip ürünlere göre, üstünlük sa÷layÕp öne geçebilmek için Ar-Ge faaliyetlerini belirli bir düzeye getirmek önemlidir. Yeni ürünü oluútururken, maliyet faktörü her zaman birinci

48 48

planda tutulmalÕdÕr. Bunun için de tasarÕm, malzeme maliyetlerini düúürecek bir biçimde yapÕlmalÕ ve uygulamada kalite ile bütünleútirilmelidir. Yeni ürün, maliyet- kalite optimizasyonunu pazarla bütünleútiren bir yapÕda olmalÕdÕr (Bayülken, 2010:48).

Bilim ve teknoloji imalat sanayilerini sürdürülebilir üretim úekilleri ve ekonomik büyüme do÷rultusunda cesaretlendirmede hayati bir rol oynar. Geliúmekte olan ülkelerin ço÷u, önceden var olan teknolojileri uyarlayÕp benimseme yoluyla teknolojik ilerlemeler kaydetti÷inden, destek programlarÕ yeni teknolojilerin uygulanmasÕnÕ ve yaygÕnlaúmasÕnÕ kolaylaútÕrmalÕdÕr. Bilgi aktarÕmÕ ve çevresel teknolojilerin yaygÕnlaúmasÕ bilim parklarÕ, kümeler, kuluçka merkezleri, küresel a÷lar vb. altyapÕlar aracÕlÕ÷Õyla kolaylaútÕrÕlabilir. Ar-Ge hibeleri, vergi muafiyetleri ve giriúim sermayesi fonlarÕ gibi finansal destek araçlarÕ çevresel teknolojilerin geliúimini ve yaygÕn kullanÕmÕ desteklemek için önemlidir.

Ar-Ge sübvansiyonlarÕ, hibeler ve vergi muafiyetleri sadece yeni ve geliúen teknolojilerin yaratÕlmasÕnda önemli de÷ildir, aynÕ zamanda var olan teknolojilerin benimsenmesi ve uyarlanmasÕnÕ desteklemek içindir. Geliúmiú ülkelerin ço÷unda iúletmelerce yapÕlan Ar-Ge faaliyetleri, do÷rudan hibeler veya vergi indirimi aracÕlÕ÷Õyla desteklenmektedir. ømalat sanayi ve hizmetler sektörlerindeki pek çok problem için teknolojik çözümler hali hazÕrda var olup, sadece iúletmeler arasÕnda yaygÕnlaútÕrÕlmalarÕ ve yerel durumlara uyumlaútÕrÕlmalarÕ gerekmektedir. øúletmelerin yeni teknolojileri benimsemesi ve uyarlamasÕnÕ sa÷lamak için artan kapasite kullanÕmÕ ile birlikte etkili aktarÕm ve yaygÕnlaútÕrma mekanizmalarÕna ihtiyaç vardÕr.

Artan rekabet, küreselleúme ve bilginin hÕzla ilerlemesi ile birlikte, yeni teknolojiler ve yenilik, geniú bir çeúitlilikte ve ço÷u iúletme ve sanayinin do÷rudan kontrolünün dÕúÕnda geliúmektedir. Yeni teknolojilerin ço÷u geliúmiú ülkelerce geliútirilip, geliúmekte olan ülkeler tarafÕndan uyarlandÕ÷Õndan küresel a÷ oluúturma programlarÕ sanayilerin yeúilleútirilmesini teúvik etmede artan bir úekilde önemli araçlar haline gelmektedir (UNIDO Industrial Development Report, 2011:13).

planda tutulmalÕdÕr. Bunun için de tasarÕm, malzeme maliyetlerini düúürecek bir biçimde yapÕlmalÕ ve uygulamada kalite ile bütünleútirilmelidir. Yeni ürün, maliyet- kalite optimizasyonunu pazarla bütünleútiren bir yapÕda olmalÕdÕr (Bayülken, 2010:48).

Bilim ve teknoloji imalat sanayilerini sürdürülebilir üretim úekilleri ve ekonomik büyüme do÷rultusunda cesaretlendirmede hayati bir rol oynar. Geliúmekte olan ülkelerin ço÷u, önceden var olan teknolojileri uyarlayÕp benimseme yoluyla teknolojik ilerlemeler kaydetti÷inden, destek programlarÕ yeni teknolojilerin uygulanmasÕnÕ ve yaygÕnlaúmasÕnÕ kolaylaútÕrmalÕdÕr. Bilgi aktarÕmÕ ve çevresel teknolojilerin yaygÕnlaúmasÕ bilim parklarÕ, kümeler, kuluçka merkezleri, küresel a÷lar vb. altyapÕlar aracÕlÕ÷Õyla kolaylaútÕrÕlabilir. Ar-Ge hibeleri, vergi muafiyetleri ve giriúim sermayesi fonlarÕ gibi finansal destek araçlarÕ çevresel teknolojilerin geliúimini ve yaygÕn kullanÕmÕ desteklemek için önemlidir.

Ar-Ge sübvansiyonlarÕ, hibeler ve vergi muafiyetleri sadece yeni ve geliúen teknolojilerin yaratÕlmasÕnda önemli de÷ildir, aynÕ zamanda var olan teknolojilerin benimsenmesi ve uyarlanmasÕnÕ desteklemek içindir. Geliúmiú ülkelerin ço÷unda iúletmelerce yapÕlan Ar-Ge faaliyetleri, do÷rudan hibeler veya vergi indirimi aracÕlÕ÷Õyla desteklenmektedir. ømalat sanayi ve hizmetler sektörlerindeki pek çok problem için teknolojik çözümler hali hazÕrda var olup, sadece iúletmeler arasÕnda yaygÕnlaútÕrÕlmalarÕ ve yerel durumlara uyumlaútÕrÕlmalarÕ gerekmektedir. øúletmelerin yeni teknolojileri benimsemesi ve uyarlamasÕnÕ sa÷lamak için artan kapasite kullanÕmÕ ile birlikte etkili aktarÕm ve yaygÕnlaútÕrma mekanizmalarÕna ihtiyaç vardÕr.

Artan rekabet, küreselleúme ve bilginin hÕzla ilerlemesi ile birlikte, yeni teknolojiler ve yenilik, geniú bir çeúitlilikte ve ço÷u iúletme ve sanayinin do÷rudan kontrolünün dÕúÕnda geliúmektedir. Yeni teknolojilerin ço÷u geliúmiú ülkelerce geliútirilip, geliúmekte olan ülkeler tarafÕndan uyarlandÕ÷Õndan küresel a÷ oluúturma programlarÕ sanayilerin yeúilleútirilmesini teúvik etmede artan bir úekilde önemli araçlar haline gelmektedir (UNIDO Industrial Development Report, 2011:13).

Yeúil teknoloji geliúimi bazÕ alanlarda ivme kazanmaktadÕr. 1999-2008 yÕllarÕ arasÕnda patent sayÕsÕ artÕúlarÕ, yenilenebilir enerjide yüzde 24, elektrikli ve hibrid araçlarda yüzde 20 ve yapÕ ve aydÕnlatma için enerji verimlili÷inde yüzde 11 artÕúla, toplam patent sayÕsÕndaki yüzde 6’lÕk artÕútan daha hÕzlÕ olmuútur (OECD, 2011:52).

Yeúil teknoloji geliúiminin ço÷u büyük ölçüde uzmanlaúma olan az sayÕda ülkede toplanmÕútÕr. Yine de yeúil yenilikçili÷in kapsamÕnÕn geniúledi÷i yönünde bazÕ kanÕtlar mevcuttur. Örne÷in imalat sanayi iúletmeleri boru sonu çözümlerden, malzeme ve enerji akÕúlarÕnÕ ürün ve üretim yöntemlerini de÷iútirerek minimize eden ve üretimde yeni bir kaynak olarak atÕ÷Õ yeniden kullanan yaklaúÕmlara yönelmiútir.

Geliúmiú ülkelerden teknoloji ve bilgi transferi veya uluslararasÕ yatÕrÕmlarÕn ve küreselleúmiú tedarik zincirlerinin sonucunda teknoloji yayÕlmasÕ aracÕlÕ÷Õyla imalatÕn çevresel verimlili÷i küresel düzeyde artabilecektir. Böylece geliúmiú ülkelerden ihraç edilen çevresel zararÕn etkisi azaltÕlÕrken, geliúmekte olan ülkelerin daha kaynak etkin büyüme yoluna geçmelerine yardÕmcÕ olunabilecektir (Everett et al. 2010:UNEP’den 2011:260).

KOBø’lerin zayÕf yenilikçilik kapasiteleri nedeniyle yeúil teknolojileri benimsemeleri daha zor olabilecektir. Buna çözüm olarak KOBø’lerin finansa eriúimi, bilgi a÷larÕna katÕlÕmlarÕ, becerilerinin güçlendirilmesi ve üzerlerindeki düzenleyici yükümlülüklerin azaltÕlmasÕ gibi destekleyici politikalar gerekmektedir.

AyrÕca (yeúil) kamu alÕmlarÕnÕ KOBø’lere açmak da yeúil yenilikçili÷i güçlendirmeye yardÕmcÕ olabilecektir (OECD, 2011:53).