Teklif Öncesi Sürecin Geliştirilmesi ve Denetimi 84

Mühendislik  projelerinde  teklif  öncesi  süreç,  en  temel  anlatımıyla  projesi  hazırlatılma   olasılığı   bulunan   yada   projesi   hazırlatılma   olasılığı   çok   yüksek   olan   yada   projesi   hazırlatılması   kesin   olan   bir   iş/işler   grubunun   yada   bir   başka   değişle   “muhtemel   bir   projenin”  teklifinin  resmi  olarak  açıklanmasından  önceki  süreci  kapsamaktadır.  

Bu   süreçte   teklif   alınacak   olan   proje   henüz   sadece   bir   fikir   aşamasında   olup   projeyle   ilgili   hiç   bir   teklif   teknik   belgesi   hazır   olmayabilir   yada   projeyle   ilgili   teklif   teknik   dokümanları   kısmen   hazır   olabilir   yada   projeyle   ilgili   tüm   teklif   teknik   dokümanları   tamamıyla  hazır  da  olabilir  fakat  bu  durumlardan  hangisi  söz  konusu  olursa  olsun  kesin   olan  tek  durum  muhtemel  projenin  teklif  süreci  henüz  daha  resmi  olarak  ilan  edilmemiş   olduğudur   ve   muhtemel   proje   için   resmi   RFP   dokümanı/ları   (buna   yapım   uygulama   projelerinde   çoğunlukla   İhale   Çağrısı-­‐Invitation   to   Tender   denmektedir)   yayınlanmamıştır.  

Mühendislik  tasarımlarında  teklif  öncesi  sürecin  geliştirilmesi  ve  denetimi  eylemleri  için   bu  tez  5  eylem  belirlemektedir.  Bu  eylemler  başlıklarıyla;  

1. Teklif  Fırsatının  Belirmesi  ve  Kaydedilmesi   2. Teklif  Fırsatının  Teklif  İsteğine  Dönüşmesi  

4. Teklif  Ver/Verme  (BNB)  Formunun  Hazırlanması  ve  Onaylanması   5. Teklif  Talebinin  Kabul  Edilmesi;  Teklif  Verileceğinin  Onaylanması  

Bu  doktora  tezinin  belirlediği  bu  5  safha  sektörlere  göre  ufak  farklılıklar  gösterebilse  de   ana   yapıları   değişmez   ve   bu   5   başlığın   oluşturduğu   aşağıda   verilen   hiyerarşik   sistem   Project   Network   Services,   WorleyParsons   gibi   uzun   yıllar   önce   kurumsallaşmış   uluslararası   mühendislik   tasarımı   hizmetleri   veren   şirketlerde   izlenen   ve   uygulanması   prosedürlerle  şart  koşulan  işlemleri  oluşturmaktadır.    

Teklif  Fırsatının  Belirmesi  ve  Kaydedilmesi  

Teklif   fırsatının   belirmesi   ve   kaydedilmesi   işlemleri,   yukarıdaki   Bölüm   3.1.1’de   tanımlandığı   şekilde   “muhtemel   bir   projenin”   teklifinin   resmi   olarak   açıklanmasından   önceki   teklifin   bir   fırsat   (opportunity)   olarak   ortaya   çıktığı   süreçteki   tüm   proje   geliştirme  işlemleridir.  

Muhtemel  projenin  teklif  süreci  henüz  daha  resmi  olarak  ilan  edilmediği  ve  muhtemel   proje   için   resmi   Teklif   İsteği   (RFP)   yayınlanmadığı   için   belirsiz   bir   ileri   tarihte   teklifi   istenecek  muhtemel  projenin  bu  süreçte  bir  “fırsat”  olarak  resmi  şekilde  kaydedilmesi   gerekmektedir.  

Teklif  fırsatının  resmi  olarak  kaydedilmesi  İngilizcedeki  “Opportunity  Notice  (ON)”  adı   verilen  ve  “Fırsat  Bildirimi”  yada  “Fırsat  Tebligatı”  olarak  çevirebilecek  resmi  bir  form   ile   yapılmaktadır.   Bu   form   uluslararası   projelerde   kısa   olarak   “ON”   formu   olarak   adlandırılmaktadır.   Bu   çalışmada   bu   forma   “Fırsat   Tebligatı”   adı   verilecek   ve   ilk   harflerinin  olan  “FT”  kısaltması  yerine  gene  orijinali  olan  “ON”  kullanılacaktır.  

ON  formunun  hazırlanma  işleminin  amacı  mühendislik  tasarım  şirketinin  genel  yönetim   merkezini   fırsat   konusu   olan   muhtemel   teklif   hakkında   aşağıda   listelenen   konularda   özet  olarak  bilgilendirip  ileride  teklif  aşamasına  gelindiğinde  konunun  özet  olarak  bile   olsa   şirketin   gerekli   yönetim   birimlerince   biliniyor   olmasını   sağlamaktadır.   Bilgilendirme  daha  teklif  başlamadan  yapılırsa,  hiç  bir  departmanda  teklif  resmi  olarak   istendiği   anda   beklenmeyen   bir   durum   ortaya   çıkmaz   ve   hiç   bir   departman   bu   durumdan   haberdar   olmadığı   için   hazırlıksız   zor   bir   durumda   kalamaz.   Çağdaş   proje  

yönetiminde   bilginin   saklanmaması   ve   sürekli   paylaşılması   gerektiği   için   böylelikle   de   bilgi  ilk  belirdiği  aşamada  herkesle  paylaşılmış  olmaktadır.  

Burada  anlatılan  mühendislik  tasarım  şirketlerinde  fırsatın  kaydedilmesini  sağlayan  ON   formu  en  az  aşağıdaki  bölümleri  ve  bilgileri  içermektedir:  

• Fırsat  konusu  muhtemel  projenin  özet  bölümü:  

Formun   bu   bölümünde   proje   adı,   müşteri   adı,   projenin   yapılacağı   yer,   projenin   toplam   yapım   bedeli,   projenin   tasarım   şirketinin   hangi   ofisi   tarafından   tekliflendirileceği,  toplam  proje  sürecinde  proje  tasarımının  bütçe  olarak  yüzdesi,   özel  uzmanlık  gerektiren  proje  ekibi  ihtiyacı  olup  olmadığı  v.b.  konularının  özeti   yer  almaktadır.    

• Fırsatın  teklif  süreci,  proje  üretim  süreci,  ihale  süreci  ve  yapım  süreci  önemli   tarihleri  bölümü:  

Teklif  ön  yeterlilik  tarihi,  teklif  yeterlilik  tarihi,  resmi  teklif  isteğinin  yayınlanması   tarihi,  sunum  tarihi,  teklif  teslim  tarihi,  teklif  ilanı  tarihleri,  yapım  başlama  tarihi   v.b.   gibi   tarihleri   ve   ayrıca   toplam   proje   süresini   veren   takvim   bilgilerini   içermektedir.  

• Proje  ticari  konularının  bölümü:  

Proje   sözleşmesinin   türü,   projenin   sözleşme   değeri,   eğer   teklif   proje   haline   dönüşürse   tasarımın   tahmini   brüt   kar   miktarı,   ortalama   tasarım   insan-­‐saatleri,   eğer   varsa   özel   mühendislik   gerektiren   insan-­‐saatler,   gerekli   tasarım   lisansı/ları   ücretleri  gibi  bilgileri  özetlemektedir.  

• Proje  teklif  konuları  bölümü:  

Ortak   girişim   veya   ortaklık   olasılıkları,   rakip   firmalar   ve   bilgileri,   projenin   yüzde   olarak  yapılma  olasılığı,  teklifin  yüzde  olarak  kazanılma  olasılığı,  projenin  yapılma   ve  teklifin  kazanılma  olasılığının  yüzde  olarak  ortalaması  konularını  ve  hesaplarını   içermektedir.  

• ON  formunun  dağıtılacağı  şirket  içi  kişiler  bölümü:  Formun  şirket  içinde  kimlere   dağıtılacağı  (sirküle  edileceği)  departman  ve  isim  olarak  belirtildiği  bölüm.  

Ek  A-­‐1’de  uluslararası  mühendislik  şirketlerinde  fırsatların  kaydedilmesi  için  kullanılan   bu  ON  formunun  tipik  bir  örneği  verilmektedir.  

Burada   anlatılan   fırsatın   kaydedilmesi   işlemleri,   fırsatın   şirket   içinde   gerekli   birimlere   iletilmesinin   yanında   ayrıca   fırsatın   teklife   dönüşebilme   olasılığı   yüzdesinin   yüksekliği   göz  önüne  alınarak  yapılan,  şirketin  iş  yoğunluğu  gözlemlenmesi  ve  şirket  kaynaklarının   doğru   ve   verimli   planlanması   çalışma   ve   incelemeleri   açısından   da   çok   önemlidir.   Aşağıdaki  Çizelge  3.1’de  bu  anlatılan  mühendislik  şirketlerinin  halihazırda  devam  eden   projeleri   ve   muhtemel   kazanacakları   tekliflere   göre   insan-­‐saat   ve   maliyet   olarak   iş   yoğunluklarını   gözlemledikleri   bu   ilerisi   planlarının   yapıldığı   listelerden   birinin   örneği   verilmektedir   (Ek   D-­‐7’de   ise   toplam   tüm   projelerin   denetiminin   kazanılmış   değer   ile   hesaplandığı  formun  bir  örneği  verilmektedir).  

Çizelge  3.  1  İlerisi,  İnsan-­‐saat  ve  Maliyet  Hesapları  Özetleri  

  ON   formunun   tamamlanmasından   sonra   ise   fırsat   teklife   dönüşürse   teklifi   kazanmak   için   nasıl   bir   strateji   izleneceğinin   yol   haritasının   hazırlandığı   Ek   A-­‐2’de   bir   örneği   verilen,  Kazanma  Stratejisi  Formu  (Win  Strategy)  hazırlanır.  

Teklif  Fırsatının  Teklif  İsteğine  Dönüşmesi  

Teklif  fırsatının  şirket  yönetimine  bildirildiği  Fırsat  Tebligatı  (ON)  ve  Kazanma  Stratejisi   (WS)   formları   gerekli   birimlere   gönderildikten   sonra   fırsat,   şirketin   aylık   iş   geliştirme   raporlarına   eklenerek   rutin   olarak   izlenir.   Bu   rutin   izleme,   projeyi   yaptıracak   olan   şirketten   güncel   bilgi   isteyerek   yapılmakta   ve   edinilen   yeni   veya   daha   güncel   bilgiler  

Toplam TOPLAM TOPLAM

!" SIRA NO. PROJE 2011 Ocak "ubat Mart 2011 Tahmin

1 Proje 1

2 Proje 2

3 Proje 3

Devam Eden Projeler 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

1 Proje A

2 Proje B

3 Proje C

4 Proje D

Alınması Muhtemel Projeler 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

GENEL TOPLAM 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

2012 Harcanan

sürekli  olarak  iş  geliştirme  raporunda  ilgili  fırsatın  alanına  işlenmek  suretiyle  şirket  üst   yönetimi  bilgilendirilmektedir.  

Rutin   izlemeler   süresinde,   projeyi   yaptıracak   şirketten   resmi   olarak   teklif   isteneceği   bilgisi  yada  teklife  çağrılma  bildirisi  alındığında,  fırsat  artık  bir  teklife  dönüşme  kanalına   girmiş   olmaktadır.   Projeyi   yaptıracak   şirketin   resmi   teklif   isteği   bir   mektup   ile   bildirildiğinde  de  bu  süreç  tamamlanma  yolunda  önemli  bir  adım  atar.  Bu  gerek,  resmi   olarak  sağlandıktan  sonra,  tasarımı  yapacak  şirket  teklif  vermek  istediğini  ya  da  teklif   isteğiyle  ilgilendiklerini  bildirip  bu  aşamayı  tamamlayabilmesi  için;  

• Projeyi  yaptıracak  şirketin  resmi  olarak  teklif  vermeye  çağırması  yada  benzer  bir   ifadeyle  teklif  istediğini  resmi  olarak  belirtmesi  gerekir.    

(Bu,  önceki  bölümde  anlatılan  Teklif  İsteği  (RFP)  doküman/larının  eklendiği  bir   imzalı  mektupla  olmaktadır).  

• Teklif  verecek  şirketin,  teklif  isteğine  çağrı  mektubunu  ve  varsa  ekli  

dokümanlarını  aldığını  ve  söz  konusu  iş  veya  işler  grubuna  teklif  vereceğini  veya   vermekle  ilgilendiğini  (Expression  Of  Interest-­‐EOI)  resmi  olarak  teklifi  isteyen   şirkete  iletmesi,  

gerekmektedir.  

Bu   belgeler   hazırlandıktan   ve   yazışmalar   tamamlandıktan   sonra   fırsat   bilgilerinin   kaydedilmesi   işlemleri   tamamlanıp   sona   ermektedir.   Sırada   teklifin   hazırlanması   için   tahmini  maliyet  ve  süre  bilgilerini  içeren  hesapların  hazırlanması  işlemleri  vardır.  

Teklif  Hazırlama  Maliyet  ve  Süresi  Tahmini  Bütçelendirilmesi  

Teklif   hazırlama   süre   ve   maliyetlerinin   tahminlenmesi,   teklif   fırsatının   teklif   çağrısına   yada   isteğine   dönüşmesi   ile   başlamaktadır.   Burada   altının   çizilmesi   gereken   önemli   nokta  bu  teklif  çağrısı  /  isteğinin  resmi  olarak  teklif  sürecinin  başladığı  anı  henüz  daha   içermediğidir.   Bu   noktada   teklif   süreci   daha   başlamamış   sadece   böyle   bir   teklif   isteneceği  tasarım  şirketine  bildirilmiş  ve  tasarım  şirketi  de  resmi  teklif  isteği  ve  teklif   kapsam  bilgileri  daha  detayıyla  gönderilmeden  bu  aşamada  sadece  ilerideki  böyle  bir   teklifle  o  gün  itibari  ile  ilgilendiklerini  İşveren  şirkete  bildirmiştir.  

Bu   resmi   teklife   çağırma   /   isteme   belgesi   tasarım   şirketine   ulaştığında,   projenin   sponsoru  ilk  olarak  eğer  ileride  teklif  verilmesi  kararlaştırılırsa  bu  teklifi  yönetmek  için   daha  o  aşamada  bir  proje  yöneticisi  atar.    

Teklife  atanan  proje  yöneticisinin  ilk  yapması  gereken  ise,  teklifin  süre  ve  maliyetinin   belirlenmesidir.  Aşağıdaki  bölümde  anlatılacak  olan  teklifin  verilip  verilmemesinin  karar   süreci  için  çok  önemli  iki  parametre  olan  bu  bilgiler  hesaplanmadan  teklifin  kabul  edilip   edilmeyeceği   kararlaştırılamaz.   Bu   teklif   süre   ve   maliyet   bilgilerinin   hesaplanabilmesi   için   mühendislik   yöneticisi   ve   proje   yöneticisinin   aşağıdaki   konuları   belirlemesi   gerekmektedir;  

• Teklifte  çalışacak  teknik  disiplinlerin  ve  takım  liderinin  belirlenmesi,   • Her  bir  disiplinin  teklifi  hazırlamak  için  ortalama  ne  kadar  süreye  ihtiyacı  

olduğunun  belirlenmesi.  

Teklifte   çalışacak   disiplin   liderleri   ve   ilgili   diğer   personel   belirlenip   her   bir   disiplinden   teklif   hazırlamak   için   ne   kadar   süreye   ihtiyaçları   olduğu   bilgisi   elde   edildikten   sonra   proje  kontrol  departmanı  teklifte  çalışacak  disiplinlere  ait  insan-­‐saatlerin  denetimi  için   gerekli   hesaplama   tablolarını   oluşturur.   Bu   bilgiler   EK   B-­‐1’de   verilen   Teklif   Hazırlama   Bütçesi   ve   Denetim   Destek   ve   Girdi   Formu’ndakine   benzer   tablolar   ile   kontrol   edilmektedir.  

Bu   tablolar   her   disiplinin   teklifte   çalışırken   kullandığı   toplam   insan-­‐saatin,   teklif   hazırlama   bütçesinde   saptanan   tahmini   insan-­‐saatlerle   örtüşmesinin   ve   bu   planlanan   saatlere   uygun   olarak   kullanılmasının   kontrolü   için   önemlidir.   Böyle   bir   denetim   yöntemine   gidilmez   ise   teklifin   maliyeti   ile   süresi   kontrol   edilemeyecek   ve   bu   da   tasarım   ofisinin   karlılığını   etkileyecektir.   Bu   denetim   yöntemi   Bölüm   3.1.1.2’nin   altındaki   teklif   üretim   sürecinin   denetimi   konusunun   anlatılmasında   detaylı   olarak   verilmektedir.  

Ayrıca  burada  anlatılan  tahmini  teklif  süre  ve  maliyetleri  hesaplanmasından  elde  edilen   bilgiler,   teklif   üretiminin   denetiminde   kullanılmasından   daha   önemli   olarak   esasen   aşağıdaki   bölümde   anlatılacak   olan   “Teklif   Ver/Verme   (BNB)”   formunun   hazırlanıp   tamamlanabilmesi  için  de  gerekli  parametreler  arasındadır  ve  daha  önce  belirtildiği  gibi  

teklifin   kabul   edilip   edilmemesi   ana   kararının   alınmasının   en   önemli   etkileyicilerindendir.  

Teklif  Ver/Verme  (BNB)  Formunun  Hazırlanması  ve  Onaylanması  

Tahmini   teklif   hazırlama   süre   ve   maliyetlerinin   belirlenmesinden   sonra   teklifin   şirket   için   karlılığı   ile   mevcut   iş   durumu   yoğunluğu   içindeki   tutarlılığına   bakılıp   teklif   verilip   verilmeyeceği,   diğer   bir   ifadeyle   bu   teklifin   şirket   için   fizibıl   bir   projeye   dönüşüp   dönüşmeyeceği  değerlendirilmektedir.    

Bu   değerlendirme   aşağıdaki   konuların   belirlenmesi   amacıyla   Teklif   Ver/Verme   (BNB)   formunun  hazırlanması  ile  yapılmaktadır;  

• teklifin  şirkete  maliyeti,  

• teklifin  hazırlanması  için  gerekli  süre,   • kazanıldı  takdirde  projenin  karlılık  yüzdesi,   • teklifin  kazanılma  yüzdesinin  hesaplanması.  

Teklif   fırsatının   resmi   olarak   kaydedilmesinin   yapıldığı   Türkçe’ye   “Teklif   Ver/Verme”   olarak  çevrilebilecek  bu  forma  İngilizcede  “Bid/No  Bid”  adı  verilmektedir  ve  kısaca  BNB   olarak   adlandırılıp   uluslararası   kurumsal   şirketler   tarafından   mühendislik   tasarımı   ağırlıklı   projelerin   teklif   öncesi   süreçlerinde   teklifin   değerlendirilmesi   için   her   zaman   kullanılan  en  önemli  araçtır.  Ek  A-­‐3’de  uluslararası  mühendislik  projelerinde  kullanılan   tipik  bir  BNB  formu  örneği  verilmektedir.  

BNB  formlarında,  daha  önce  anlatılan  ON  formlarına  paralel  bilgilerin  yanında,  ilaveten   teklif   ve   projenin   muhtemel   riskleri   de   incelenmekte   ve   ON   formlarındaki   bilgilerden   daha  net  ve  derin  olacak  şekilde  aşağıdaki  başlıkları  içeren  bilgiler  ayrı  bölümler  olarak   yer  almaktadır;  

• Teklifin  konusu  projenin  özet  bilgileri  bölümü:  

Proje   adı,   müşteri   adı,   projenin   yapılacağı   yer,   projenin   toplam   yapım   bedeli,   teklifin  tasarım  şirketinin  hangi  ofisi  tarafından  hazırlanacağı,  toplam  proje  bedeli   içinde   proje   tasarım   bedelinin   yüzdesi,   özel   mühendislik   tasarımı   gerektiren  

bölümler  ve  bunların  hangi  disipline  ait  olup  toplam  kaç  insan-­‐saat  tutacağı  v.b.   konularının  özeti  yer  almaktadır.    

• Teklifin  önemli  tarih  bilgileri  bölümü:  

Yeterlilik   tarihi,   teklif   teslim   tarihi,   sunum   tarihi,   teklif   ilanı   tarihleri,   sözleşme   tarihi,   projenin   süresi,   projenin   tamamlanma   tarihi   v.b.   gibi   tarihleri   ve   ayrıca   yapım  süreci  de  dahil  toplam  proje  süresini  veren  bilgileri  içermektedir.  

• Teklif  ticari  konuları  bölümü:  

Proje   sözleşmesinin   türü   ve   grubu,   projenin   sözleşme   değeri,   tahmini   brüt   kar   miktarı,  tahmini  net  kar,  ortalama  tasarım  insan-­‐saatleri,  insan-­‐saatlerin  ortalama   maliyeti,  gerekli  tasarım  lisansı/ları  ve  ücretleri  v.b.  gibi  bilgileri  özetlemektedir.   • Proje  teklif  konuları  bölümü;  

Teklifin  tahmini  maliyeti,  teklifi  yönetecek  proje  yöneticisinin  tüm  bilgileri,  teklif   ortak   girişim   veya   ortaklık   olarak   hazırlanacaksa   diğer   şirketle   yapılacak   sözleşmenin   tüm   hatları,   teklife   katılan   tüm   rakip   firmaların   bilgileri,   projenin   yüzde   olarak   inşa   edilme   olasılığı,   teklifin   yüzde   olarak   kazanılma   olasılığı,   projenin  inşa  edilme  ve  teklifin  kazanılma  olasılığının  yüzde  olarak  ortalaması  v.b.   konularını  ve  hesaplarını  içermektedir.  

• Sözleşmenin  risk  ve  sorumlulukları:  

Bu   bölümde   teklifin   bağlayıcı   sorumlulukları,   avans   ödemesi,   teminat   mektubu,   kredibilite,  sözleşme  cezai  şartları,  sigorta  konuları,  sorumlu  mahkemeler,  döviz   cinsi,   ödeme   şartları,   lisans   bedelleri,   aracı   kurum   bedelleri,   nakit   akışı   şeması,   teklifin   geçerlilik   süresi   ve   diğer   riskler   v.b.   konuları   hakkından   bilgiler   yer   almaktadır.  

• BNB  formu  dağıtım  kişileri  bölümü:  

Formun   şirket   içinde   kimlere   dağıtılacağı   (sirküle   edileceği)   departman   ve   isim   olarak  belirtildiği  bölüm.  

Yukarıdaki   maddelerde   verilen   bilgiler   doldurularak   tamamlanan   Teklif   Ver/Verme   (BNB)  formu  daha  sonra  mühendislik  tasarım  şirketinin  genel  merkezinden  onay  almak  

zorundadır.   Merkezdeki   iş   geliştirme,   finans,   risk   yönetimi,   kalite   kontrol   gibi   departmanlardan   oluşan   bir   kurul   bu   form   vasıtasıyla   gerekli   kritik   teklif   ve   proje   bilgilerine   ulaşarak   teklifin   karlılığını   incelemekte   ve   eğer   rakamlar   yeterli   derecede   pozitif  bulunursa  teklif  verilmesi  onaylanmaktadır.  

BNB  formunun  onaylanması  ile  teklif  artık  mühendislik  şirketi  iç  prosedürünce  de  resmi   olarak  kabul  edilmiş  ve  onaylanmış  olmaktadır.  

Teklif  Talebinin  Kabul  Edilmesi  ve  Teklif  Verileceğinin  Onaylanması  

BNB  formu  onaylandıktan  sonra  tasarım  şirketi,  teklif  sahibi  şirkete,  teklifi  kabul  ettiğini   ve  üzerinde  çalışmaya  başlayacağını  resmi  bir  mektup  ile  bildirir.    

Ayrıca  resmi  mektupta  teklifi  yönetecek  proje  yöneticisinin  adı  ve  iletişim  detayları  da   verilmektedir.  Proje  yönetiminde  haberleşme  ve  iletişim  çok  önemli  olduğu  için  teklifle   ilgili  teknik  konularda  ortaya  çıkabilecek  her  bir  önemli  mesele  sadece  iki  tarafın  proje   yöneticisi  vasıtasıyla  haberleşmelidir,  teklifin  sağlıklı  geliştirilmesi  ve  tamamlanabilmesi   için   bu   konu   önemlidir.   Proje   sürecinin   de   en   önemli   konularından   biri   olan   proje   iletişiminin  daha  teklif  öncesi  aşamasında  proje  kültürü  olarak  ekiplere  benimsetilmesi,   projenin  başarısı  gereklidir.  Francis  ve  Hornie  [142],  proje  yöneticilerinin  zamanlarının   %70   ila   %80’nini   ya   yazılı   yada   sözlü   iletişim   ve   haberleşme   ile   geçtiğini   belirtmektedirler.  Covey  [143],  kazan-­‐kazan  durumunun  güçlü  iletişim  sayesinde  elde   edilebilen  iyi  tanımlanmış  proje  gereklerine  bağlı  olduğunu  vurgulamaktadır.  Arditi  ve   Günaydın  [144]  te,  tasarım  evresinde  kullanılan  gelişmiş  ve  sistematik  iletişimin  para  ve   zaman   kazandırıp,   taraflar   arasındaki   gerilme   olasılıklarını   azaltabileceğini   belirtmektedir.  

 Teklifin   resmi   bir   mektup   ile   kabul   edildiğinin   ve   ön   proje   kapasam   bilgileri   verilen   konuya   teklif   verileceğinin   bildirilmesi   ile   teklif   öncesi   süreç   tamamlanmış   olur   ve   aşağıdaki  bölümde  anlatılacak  olan  teklif  hazırlaması  süreci  başlar.  

Burada  anlatılan  tüm  konular  ve  formları  kapsayan  uluslararası  mühendislik  projelerinin   teklif  öncesi  sürecinin  işlem  diyagramı  yukarıdaki  Şekil  3.2’de  detayıyla  verilmektedir.    

  Şekil  3.  1  Teklif  Öncesi  Sürecin  Geliştirilmesi  Şeması