• Sonuç bulunamadı

Tart›flma ve Karar Verme Etkinlikleri

Belgede Yetiflkin E itimi K lavuzu (sayfa 91-97)

Tan›flma ve Is›nd›rma Etkinlikleri

4.3 Tart›flma ve Karar Verme Etkinlikleri

4.3.1 Yap›c› Tart›flmalar

Entelektüel çat›flmalar (tart›flma) yaratarak ö¤renme sürecini iyilefltirmek en güçlü ve önemli e¤itsel araçlardan biridir.

Amaç: Kat›l›mc›lar›n bir entelektüel görüfl ad›na sistemli savunuculuk yapma, bu amaçla di¤erlerinin görüfllerini

de¤erlendirerek ya da elefltirerek senteze varma ve birlikte karar alma becerilerini gelifltirmektir.

‹fllem basamaklar›:

Akademik tart›flma ortam› yaratmak için gereken temel yap› afla¤›daki biçimdedir:

1. Kat›l›mc›lar›n hakim olabilecekleri ve hakk›nda belgelerle desteklenen iki görüflün (yandafl ve karfl› taraf) oluflturula-bilece¤i bir konu bafll›¤› seçiniz. E¤itsel materyali yandafl ve karfl› taraflara göre gruplay›n›z,

2. Kat›l›mc›lar› dörderli gruplara bölünüz ve her grubu iki çifte ay›r›n›z. Efllerden biri konuya taraf, di¤eri karfl› olacakt›r,

3. Kat›l›mc›lara, taraf olduklar› ve görüfllerini dayand›rabilecekleri /gerek-çelendirebilecekleri bilgileri içeren metinleri da¤›t›n›z,

4. Her çifte flu görevleri veriniz:

a. Taraf oldu¤u argümanlar› ve bilgileri ö¤renme,

b. Görüfllerini destekleyecek bir dizi inand›r›c› argüman haz›rlama, c. Karfl›t görüfllü çifte yönelik ikna edici bir sunum haz›rlama.

Kat›l›mc›lara afla¤›daki talimat› veriniz;

"Eflinizle, görüflünüzü etkili biçimde nas›l savunaca¤›n›z› planlay›n›z. Görüflünüzü destekleyen materyalleri okuyunuz. El kitab›ndan görüflünüzü destekleyecek bilgileri al›n›z. ‹kna edici bir sunum planlay›n›z. Size verilen görüflü destekleyen bilgilere kendinizin ve orta¤›n›z›n hakim oldu¤undan ve di¤er grup üyelerinin anlamalar›n› ve bilgi ö¤renmelerini sa¤layacak, eksiksiz ve ikna edici bir sunum yapabilece¤inizden emin olunuz.."

5. Gruplar›n ortak amac›n›n, konuya dair bir uzlafl›ya varmak ve konunun her iki taraf›na iliflkin bütün bilgilere hakim olmak oldu¤unu vurgulay›n›z.

6. Çiftlerdeki kat›l›mc›lar kendi grubunda ancak, karfl› taraf olan kat›l›mc›yla eflleflerek kendi görüfllerini sunarlar.

Sunumlar tek bir bilgi kanal›ndan fazlas›n›

kapsamal›d›r ve görüfllerine iliflkin “en sa¤lam duruflu” ikna edici biçimde savunabilmelidir. Bu süreçte tart›flma olmayacakt›r. Kat›l›mc›lar karfl› grubu dikkatle dinlemeli ve not almal›d›r.

Kat›l›mc›lara flu söylenir:

"Görüflünüzü güçlü ve ikna edici biçimde sununuz. Di¤er taraf› da dikkatle dinleyiniz ve görüflünü ö¤reniniz. Not al›n›z ve

anlamad›¤›n›z konular› netlefltiriniz."

7. Kat›l›mc›lar konuyu bilgi ve fikirlerini aç›kça paylaflarak tart›fl›rlar. Üst düzey muhakemenin ve elefltirel düflünmenin oluflmas› için ulafl›lan sonuçlar›n karfl›l›kl›

olarak incelenmesi ve zorlanmas›

gerekmektedir. Kat›l›mc›lar, karfl› ifadeleri desteklemek için veri talep edebilir, gerekçeleri netlefltirir ve kendi görüfllerinin neden daha rasyonel oldu¤unu gösterirler.

Kendi görüfllerini savunur, karfl› görüflün güçlü ve zay›f taraflar›n› karfl›laflt›r›rlar.

Kat›l›mc›lar karfl› görüfllü kat›l›mc›

taraf›ndan ele al›nan iddialar› çürütür ve kendi görüflleri yönünde karfl› taraf›n hamlelerine cevap verirler. Kat›l›mc›lar yap›c› tart›flma sürecinde belli kurallara uymak zorundad›r. Ayn› zamanda dikkatle not almal› ve karfl› taraf›n görüflünü ö¤renmelidirler. Bazen, kendi aralar›nda toplan›p yeni argümanlar gelifltirebilmeleri için çiftlere “mola” hakk› tan›nmal›d›r.

E¤itici coflkuyla yap›lan bir tart›flmay›

cesaretlendirmeli ve gruplardan biri sorun yaflad›¤› zaman onlar›n taraf›n› tutmal›d›r.

fieytan›n avukat›n› oynayarak, gruplardan birinin di¤er grubu heyecanl› bir tart›flma esnas›nda gözlemlemesini istemeli ve genel olarak tart›flmay› k›flk›rtmal›d›r.

E¤itici bu durumda flunlar› söyleyebilir:

"Görüflünüzü güçlü ve etkili biçimde savununuz. Sizi destekleyecek gerçekleri mümkün oldu¤unca çok ortaya koyunuz.

Karfl› taraf›n görüfllerini dikkatle dinleyiniz, görüfllerinin hangi gerçeklere dayand›¤›n›

sorunuz ve karfl› iddialar gelifltiriniz."

8. Karfl› görüflü savunma: Kat›l›mc›lardan, etkinli¤in bundan sonraki bölümünde taraf de¤ifltirmelerini ve bu sefer de karfl›

görüflü savunmalar›n› isteyiniz. Karfl›

taraf›n görüflünü ellerinden geldi¤ince içten ve güçlü sunmalar›n› isteyiniz. Bu noktada efllerden sandalyelerini de¤ifltirmelerini istemek faydal› olabilir.

Bu karfl› görüfl sunumlar›nda efller karfl›

taraf›n gelifltirdi¤i materyali kullanamazlar, sadece kendi notlar›ndan yararlanabilirler.

Kat›l›mc›lara verilecek talimat flu flekildedir:

"fiimdi de, sanki karfl› tarafm›flças›na muhalif grubun görüflünü savununuz.

Elinizden geldi¤ince içten ve güçlü bir sunum yap›n›z. Bildi¤iniz yeni gerçekler varsa konuya ekleyiniz. Daha önce ö¤rendi¤iniz bilgileri de kullanarak karfl›

taraf›n konumunu güçlendiriniz."

9. Grup üyeleri neticede savunuculuk rollerini b›rakarak fikir birli¤ine dayal› bir karar al›rlar. Genelde bu sürecin sonucunda, ortaya bir üçüncü bak›fl aç›s›

ya da bafllang›çta gruplara verilen görüfllerden daha ak›lc› bir sentez ç›kar.

4.3.2 Beyin F›rt›nas›

Beyin F›rt›nas› (BF), bireyleri heyecanl› bir ortama yönlendirerek yarat›c› ve orijinal görüfllerini rahatça aç›klamalar›n› sa¤layan bir tart›flma yöntemidir. Çok kullan›lan, fikir, seçenek, konu ve aflama listesi oluflturmaya yarayan bir çal›flmad›r. BF s›n›rs›z, önyarg›s›z, planl›, plans›z; düflünce, görüfl ve strateji bombard›man› yapmakt›r.

Amaç: De¤erlendirmeden ve süzgeçten geçirmeden mümkün oldu¤unca çok düflünce üretmektir. Ortaya at›lan düflünceler konuyla do¤rudan ilgili olmayabilir ama, baflka bir kat›l›mc›ya bir baflka düflünce üretmesi için ipucu oluflturabilir.

‹fllem Basamaklar›:

1. Üçer ya da dörder kiflilik gruplar oluflturulur,

2. Toplant›n›n amac› aç›klan›r, problem ka¤›tl› tahtaya yaz›l›r,

3. BF tekni¤inin afla¤›daki kurallar›

aç›klan›r,

• Görüflleri de¤erlendirmeyiniz.

• Serbestçe düflününüz, görüfller uç noktalara yaklafl›ld›kça daha iyi olacakt›r.

• Üretilen görüfllerin say›ca çok olmas›

önemlidir.

• Di¤er kiflilerin düflüncelerinin gelifl-tirilmesi ve bu düflüncelerden yola ç›karak de¤iflik öneriler gelifltirmek önemlidir.

4. Süre belirlenir, bu süre içinde gruplar her türlü görüfl ve önerilerini birlikte belirler,

5. Gruplar›n çözüm önerileri yarg› ve de¤erlendirme olmadan ka¤›tl› tahtaya yaz›l›r,

6. Ka¤›tl› tahtada ka¤›t doldukça yeni sayfa aç›l›r, bir önceki sayfa herkesin görece¤i flekilde duvarlara as›l›r,

7. Sürenin sonunda ortaya at›lan düflünceler analiz edilir, gruplan›r ve karfl›laflt›r›l›r,

8. Elde edilenlere bak›larak tart›flmaya devam edilip edilmeyece¤ine karar verilir.

Toplant› S›ras›nda Dikkat Edilmesi Gereken Konular

1. Tart›flma h›zl›, tempolu ve k›sa olmal›,

2. Kat›l›mc›lar konuflmaya ve düflünce üretmeye özendirilmeli,

3. Söylenen her fley söylendi¤i gibi yaz›lmal›,

4. Abart›l› ve ilgisiz düflüncelerin bile söylenmesi desteklenmeli,

5. Kaliteden çok, miktara önem verilmeli, kalite sonradan düflünülmeli,

6. Söylenenler hiçbir flekilde elefltiril-memeli.

4.3.3 Nominal Grup Tekni¤i

Nominal Grup Tekni¤i (NGT), bireylerin herhangi bir konudaki görüfllerini aç›klamalar›n› ve grup karar› al›nmas›n›

kolaylaflt›ran bir tart›flma tekni¤idir.

Amaç: S›n›rl› bir süre içerisinde görüfllerin önce bireysel düzeyde, daha sonra grupla birlikte gözden geçirilmesini, önem s›ras›na ve/veya tercih s›ras›na göre derecelendirilerek grup karar› oluflturul-mas›n› sa¤lamakt›r.

Malzeme: Kat›l›mc› say›s› x Tart›flma konusu kadar not kart›.

Süre: 60 dakika

‹fllem Basamaklar›:

1. Toplant›n›n amac›n›n herkes taraf›ndan aç›k ve ayn› olarak anlafl›lmas›n›

sa¤layabilmek için gruba gerekli aç›klamalar yap›l›r,

2. ‘fiimdi size küçük not kartlar›

da¤›t›yorum, bunlar›n üzerine birazdan tahtaya yazaca¤›m konu ile ilgili görüfllerinizi yazman›z› isteyece¤im’ diye bafllayabilirsiniz,

3. Kat›l›mc›lara, ‘fiiddete u¤rayan kad›nlar›n, polise baflvurmama nedenleri neler olabilir?’ sorusunu yöneltiniz ve bu soruyu tahtaya yaz›n›z,

4. Her kat›l›mc› kendi düflündü¤ü nedenleri, kendilerine da¤›t›lan kartlara 5 dakikal›k süre içinde yazar. (Görüfller, cümle zorunlulu¤u olmadan bir ya da birkaç sözcükle ifade edilebilir),

5. Süre bitiminde, kat›l›mc›lardan yan›tlar›n› s›rayla, her seferinde bir kifliden bir madde olmak üzere, söylemeleri istenir ve bunlar e¤itici taraf›ndan ka¤›tl› tahtaya yaz›l›r,

6. Tüm ifadeler, ilke olarak, söylendi¤i gibi yaz›l›r ve okunur. Tüm ifadeler yaz›ld›ktan

sonra, yaz›lan ifadelerle ne denmek istendi¤i herkes taraf›ndan benzer flekilde anlafl›l›ncaya kadar tart›fl›l›r. Bu noktadan itibaren, yaz›lanlar grubun ürünüdür,

7. Kat›l›mc›lardan, bireysel olarak, üçüncü aflamada belirlenen maddeler içinden kendilerince en önemli gördükleri befl maddeyi önem s›ras›na göre ‘1’ den 5’e kadar’ derecelendirmeleri istenir.

8. Belirlenen ortak ‘engeller’ ve önem s›ralar›na yönelik frekanslar ç›kar›l›r.

Y›¤›lman›n en yüksek oldu¤u ilk on madde ka¤›tl› tahtaya yaz›l›r,

9. Grup üyelerinin, ka¤›tl› tahtadaki s›ralamayla kendi s›ralamalar›n› karfl›lafl-t›rmalar› ve görüfllerinde de¤ifliklik olduysa bunlar› kartlara yans›tmak üzere kendi s›ralamalar›n› bir kez daha gözden geçirmeleri istenir,

10. Belirlenen öncelikli sorun alanlar›na göre çözüm önerileri gelifltirmek için çal›flma tekrarlanabilir.

Toplant› S›ras›nda Dikkat Edilmesi Gereken Konular

1. Söylenenlerin, ka¤›tl› tahtaya toplant›n›n bafllang›c›nda yaz›lm›fl olan ‘soru’nun yan›t› olmas›na dikkat ediniz.

2. Süre kullan›m›na dikkat ediniz.

3. Yaz›lan ifadelerin aç›k ve kat›l›mc›lar›n her biri taraf›ndan anlafl›l›r olmas› çok önemlidir.

4.3.4 Düflünce Haritas›

Uygulama süreci oldukça basit olan bu teknik, özel bir ö¤renme güçlü¤ü olmayan, okuma yazma bilen, her yafltan herkese ö¤retilebilir. Hem bireysel olarak, hem küçük gruplarda uygulanabilir.

Amaç: Düflünce haritas› tekni¤iyle, hem e¤iticilerin hem de ö¤renenlerin düflünme becerilerini gelifltirmek ve yarat›c›l›klar›n›

daha özgür bir flekilde kullanmalar›n›

sa¤lamak.

‹fllem Basamaklar›:

Düflünce haritalar› oluflturmak için ifllem basamaklar› flöyledir:

• Haritan›z› oluflturmak istedi¤iniz konunun temel düflüncesini temsil eden bir sözcük ya da resmi merkeze yerlefltiriniz.

Grup çal›flmas›nda tahtan›n ortas›na yerlefltirebilirsiniz.

• Sözcükler ve resimler beyninizin farkl›

taraflar›n› harekete geçirece¤i için ikisi de ifle yarayabilir. Düflüncelerinizi tetikleyecek sözcük ya da resimleri bulunuz.

• Akl›n›za ilk gelen sözcükle devam ediniz. Bu sözcü¤ün sizin düflüncenizle ilgisi olup olmad›¤›na bakmaks›z›n, akl›n›za geleni hemen yaz›n›z.

• Yazd›¤›n›z sözcük akl›n›za baflka bir sözcük getirdiyse, bir öncekinin alt›na bir çizgi çekiniz ve bu sözcü¤ü de yaz›n›z.

• Düflüncelerinizin tükendi¤i ve çok yavafllad›¤›n›z bir noktaya gelince durunuz.

• Bu noktada tekrar merkezdeki tetikleyici sözcü¤e geri dönünüz ve ayn›

ifllemi bir baflka do¤rultuda yeniden yapmaya bafllay›n›z.

• Yaz›lan düflünceleri hiçbir flekilde yarg›lamay›n›z. Yaz›l›fl hatalar›, çizimlerin düzgünlü¤ü, vb. konularla ilgilenmeyiniz. Yaln›zca düflünceleri yakalamaya çal›fl›n›z.

• Haritan›z üzerinde örne¤in yar›m saat çal›flt›ktan sonra haritan›za bak›n›z ve hangi ba¤lant›lar›n sizin için anlaml›

olaca¤›n› düflününüz. De¤iflik bölümlerden iliflkili gördü¤ünüz düflünceleri çizgilerle birlefltiriniz ve bu arada akl›n›za gelen yeni düflünceleri ve ba¤lant›lar› da daha sonra ilgilenmek üzere not ediniz.

fiekil 7. Örnek Düflünce Haritas›

M A S A

Bacaklar

Belgede Yetiflkin E itimi K lavuzu (sayfa 91-97)