• Sonuç bulunamadı

E¤itim Hedefleri

Belgede Yetiflkin E itimi K lavuzu (sayfa 50-56)

Yöntemlerinin De¤erlendirilmesi

3.3 E¤itim Hedefleri

E¤itim hedefleri, performans hedefleri olarak da adland›r›l›r ve e¤itimin sonunda kat›l›mc›lara kazand›r›lmas› gereken davran›fllar›n niteliksel ya da niceliksel ölçülebilir bir ifadesidir. Hedefler, bir e¤itim program›n›n yönteminin, etkinliklerinin ve stratejilerinin belirlenmesinde yol göstericidir. Hedefi belli olmayan bir e¤itimde kat›l›mc›lar›n neleri baflaraca¤›n›

da planlamak mümkün de¤ildir. Hedef davran›fllar›n yaz›lmas›, ö¤renme ile kazan›lan bir beceridir. K›lavuzun bu bölümü, sizi bu beceriye iliflkin uygulama-lara haz›rlayacakt›r.

Örnek Bir Amaç ‹fadesi

Stres Yönetimi Semineri'nin amacı: Stresin, yöneticilerin ve bireylerin baflarıya ulaflmalarında önemli bir etmen oldu¤unu farkettirmek, temel stres yönetimi kavramlarını tanıtmak ve kiflisel stresin çözümlenmesi ve yönetilmesi için sistem gelifltirmek

Bloom (1956), biliflsel, duyuflsal ve psikomotor (devinimsel) alan davran›fllar›n›

s›n›flayarak e¤itimin genel hedeflerini bu üç kategoride belirtmeye çal›flm›flt›r. ‹nsan davran›fllar›n› genel olarak düflünme, duygu ve psikomotor beceri yönünden üçe ay›rarak inceleyen bu taksonomik s›n›fland›rma, e¤itimin hedeflerini anlama ve yazmada hemen her konu alan›

için kabul görmekte ve ilgililerce kullan›l-maktad›r. Taksonomik s›n›fland›rman›n yap›lmas›ndan sonra ö¤renme hedeflerini yazarken hedeflerin flu üç temel unsuru içermesi gereklidir:

• Performans - Gözlenebilir Davran›fl

• Ölçüt - Düzey

• Koflullar

Buna göre hedeflerin, kat›l›mc›lar›n hangi koflullarda, hangi gözlenebilir davran›fl›,

hangi düzeyde gösterece¤ini ifade edecek biçimde tan›mlanmas› gerekir.

Örne¤in, “Ders bitiminde (Koflullar) kat›l›mc›lar, yetiflkin e¤itimi ilkelerinin tamam›n› (Ölçüt-Düzey) s›ralar (Performans - Gözlenebilir Davran›fl)”.

Bu tür bir yönlendirme basit gibi görünse de gözlenebilir davran›fllar› bulmak oldukça zordur. Özellikle duyuflsal hedeflerde, davran›fllar ‘kiflilerin içinde bir yerlerde gizlidir’ ve bunlar›n gözlenebilir davran›fl uzant›lar›n›n bulunmas› gerekir.

Hedef yazarken genel ifadeler yerine bu üç temel unsuru içeren belirgin, gözlenebilir davran›fllar› içeren hedefler yaz›lmal›d›r.

Örne¤in, ‘Kat›l›mc›lar, yetiflkin e¤itimi ilkelerine uygun program gelifltirebilir’ gibi bir hedef, yetiflkinler için e¤itim program›

gelifltirmeyle ilgili bütün konular› kapsad›¤›

için daha özel hedeflere bölünmesi gerekir.

‘Yetiflkinler için e¤itim program› geliflti-rebilen bir kiflinin neyi ya da neleri yap›yor olmas› beklenir?’ sorusunu sormak yard›mc› olabilir.

Yetiflkinler için e¤itim program› gelifltiren bir kifli;

• Yetiflkin e¤itimi ilkelerinin tamam›n›

tan›mlar, fiekil 5: Ö¤renme Hedeflerini Oluflturan

Üç Temel Unsur Hedef

E¤itimin sonunda kat›l›mc›lara

kazand›r›lacak davran›fllar›n ölçülebilir bir ifadesidir.

anlamaya gerek duymaks›z›n kavramlar›

h a t › r l a y a b i l m e b e c e r i s i o l a r a k tan›mlan›rken en son basamak olan de¤erlendirme, belirli bir amaç için verilen materyalin önemi hakk›nda karar verebilme olarak tan›mlanmaktad›r.

Afla¤›daki tabloda, biliflsel hedeflerin yaz›lmas›nda kullan›labilecek eylemlerin listesi birer örnekle yer almaktad›r. El Kitab›

yazarlar› hedef yazarken bu eylem ifadelerini kullanabilecekleri gibi kendileri de yeni eylemler ekleyebilirler.

• Program gelifltirme basamaklar›n›

eksiksiz s›ralar,

• Yetiflkin e¤itimine uygun haz›rlanmam›fl ders planlar›n› ay›rt eder.

Burada görüldü¤ü gibi kat›l›mc›n›n gösterece¤i davran›fllar, aç›k ve gözlenebilir türdendir.

3.3.1 Biliflsel Hedefler

Biliflsel ö¤renme türü, bilgi, kavrama, uygulama, analiz, sentez ve de¤erlendirme olmak üzere alt› ard›fl›k basamaktan oluflur. Bloom’un bu taksonomisi basit bir s›n›fland›rma de¤il, de¤iflik düflünme süreçlerinin hiyerarflik düzende s›raland›¤›

bir s›n›fland›rmad›r. Örne¤in, bilgi,

Eylem Örnek

Yetiflkinlerde ö¤renme ile çocuklarda ö¤renme aras›ndaki benzerlikleri ve farkl›l›klar› aç›klar.

Yetiflkin e¤itimi ilkelerinin tamam›n› s›ralar.

Tablo 1. Biliflsel Hedeflere Örnekler

Biliflsel Hedef

Bilgi, kavrama, uygulama, analiz, sentez ve de¤erlendirme düzeylerindeki hedeflerdir.

Eylem Örnek yetiflkin e¤itimi için uygun e¤itim yöntemlerini ilkelerine uygun ders planlar› haz›rlar.

De¤erlendirme

Belirli bir amaç için verilen

Yetiflkinler için gelifltirilmifl bir e¤itim program›n›n yetiflkin e¤itimi ilkelerine uygun olup olmad›¤›n›

de¤erlendirir.

3.3.3 Psikomotor Hedefler

Temel olarak beynin fonksiyonlar›n›n ve kas hareketlerinin koordinasyonunu içeren fiziksel beceriler üzerine odaklan›r.

Psikomotor ö¤renme türü için befl farkl›

aflamadan oluflan bir hiyerarfli öneril-mektedir:

1. Taklit etme: Bir kiflinin bir davran›fl›

gözlemleyip aynen tekrarlamas›, yapmas›.

2. Yönetme: Yap›lacaklar listesindekileri ve uygulama becerilerini izleyerek belli eylemleri yapabilme.

3.3.2 Duyuflsal Hedefler

Duyuflsal hedefler yaz›l›rken ö¤renmenin duygusal boyutu ile ilgili konular üzerine odaklan›l›r. Temel bilgi edinme iste¤inden, inançlar›n, fikirlerin ve davran›fllar›n birlefltirilmesine kadar genifl bir yelpazeye sahiptir.

Bilgi alma, karfl›l›k verme, de¤er verme, düzenleme ve nitelendirme temel kategorileri için hedef yazarken kullan›lan eylem ifadeleri ise flunlard›r:

Afla¤›da duyuflsal hedeflere örnekler yer almaktad›r:

“fiiddete maruz kalan kad›nlarla çal›flan-lar›n daha iyi hizmet verebilmeleri için hizmet içi e¤itime kat›lmalar›n›n gerek-lili¤ini kabul eder.”

“Yetiflkin e¤itimi ilkelerine uygun program gelifltirme konusunda istekli olur.”

“Program gelifltirirken yaflad›¤› deneyimleri arkadafllar›yla paylaflmaya önem verir.”

Duyuflsal Hedef

Bilgi alma, karfl›l›k verme, de¤er verme, düzenleme ve nitelendirme kategorilerini kapsayan hedefler. ifl birli¤i yapma sentezleme de¤erlendirme uygulama soru sorma Eylem ‹fadeleri

Duyuflsal Hedeflere Örnekler

Psikomotor Hedef

Temel olarak beynin fonksiyonlar›n›n ve kas hareketlerinin koordinasyonunu içeren fiziksel beceriler üzerine odaklanan hedefler.

Afla¤›da psikomotor hedeflere örnekler yer almaktad›r:

“fiiddete maruz kalan kad›nlara iliflkin bilgi formunu eksiksiz doldurur.”

“Ma¤durla ilgili bilgileri bilgisayar ortam›nda yazar/s›ralar.”

3.3.4 Hedeflerin S›ralanmas›

Hedef yaz›m› tamamland›ktan sonraki aflama bu hedeflerin hangi s›rada ifllenece¤ine karar verilmesidir. S›ralamaya iliflkin yöntemlerden baz›lar› flunlard›r:

1. Görev analizi sonucunda belirlenen görevin yap›l›fl s›ras› esas al›narak hedefler s›ralanabilir. Bu tür bir s›ralama görevin yerine getirilebilmesi için belli bir düzenin takip edilmesinin zorunlu oldu¤u durumlar için oldukça yararl›d›r,

2. Konular›n kronolojik s›ralamas› esas al›narak hedefler s›ralanabilir,

3. Ö¤renilmesi kolay hedeften bafllay›p zora do¤ru bir s›ralama yap›labilir,

4. Mant›ksal bir s›ralama izlenebilir.

Örne¤in, önce bilgi kazan›m›n› içeren hedefler, daha sonra da beceri kazan›m›n›

içeren hedefler ifllenebilir,

5. Kullan›lacak e¤itim yöntemlerine göre s›ralama belirlenebilir. Bununla ilgili bilgi e¤itim yöntemleri bölümünde verilmektedir. bir araya getirme dengeleme

3. Do¤ruluk: Bir görevi birkaç hataya ra¤men yapabilme ve olmas› gerekene en yak›n biçimde tamamlayabilme.

4. Birlefltirme: ‹ki ya da daha fazla beceriyi birlefltirerek bir dizi eylemin koordinas-yonunu sa¤lama.

5. Otomatiklik: Birden fazla beceriyi bir araya getirip düzenli ve tutarl› yaparak yüksek düzeyde bir performans sergileme.

Psikomotor ö¤renmeye iliflkin hedef yazarken s›kl›kla kullan›lan eylemlerden baz›lar› ve örnekler afla¤›da verilmifltir:

1

fiekil 6: Psikomotor Davran›fl›

Ö¤renme Aflamalar›

3.3.5 Hedef Yaz›m›na ‹liflkin Öneriler

Hedef belirlerken afla¤›daki önerileri dikkate ald›¤›n›zda ifliniz kolaylaflacakt›r.

1. E¤itim bitiminde kat›l›mc›lar›n gerçekten neyi ya da neleri yapabiliyor olmalar›n›

bekliyorsunuz? Beklenen sonuçtan ya da nihai üründen baflland›¤› takdirde plan yapmak daha kolay olacakt›r.

2. Nihai performans› bilgi, beceri ve tutum de¤iflikli¤i olmak üzere üç temel ö¤renme çeflidi olarak tan›mlay›n›z.

3. Her bir hedef için dersin içeri¤ini belirten bir ifade ile bafllay›p eylemin amac›n›

bildirdikten sonra cümleyi bir eylem fiili ile bitiriniz.

4. Her bir hedef için bir tek fiil kullan›n›z.

5. Bilmek, anlamak, ö¤renmek, aflina olmak, maruz kalmak, haberdar olmak gibi belirsiz terimlerden kaç›n›n›z.

6. Karmafl›k cümleler kurmaktan kaç›n›n›z.

Anlafl›l›r olmak amac›yla gerekti¤inde birden fazla cümle kullan›labilir.

7. ‹lgili modüle iliflkin hedeflerin program›n amac› ve di¤er modüllerin hedefleriyle uyumlu olmas›na dikkat ediniz.

Bir e¤itim program›nda, ö¤renenin belirlenen hedeflere ulaflmas›nda en büyük yard›mc› bu hedeflere uygun olarak tasarlanm›fl etkinliklerdir. Etkinlikler, yetiflkinlerin ö¤renmelerinde de önemli yard›mc›lard›r. Bu nedenle de, her e¤itim program›n›n vazgeçilmez parçalar› olmak zorundad›rlar. Yetiflkin e¤iticisiyle yetiflkin aras›nda kurulmas› gereken do¤al ve do¤rudan iliflki yetiflkin e¤itiminde

E¤itim Yöntemi

Bir e¤itim program›nda, amaca ulaflmak için izlenen yol, usul, sistem; etkinliklerin seçiminde kullan›lan yaklafl›m.

8. Hedef yazarken zaman çizelgesine dikkat edilmelidir. Mevcut kaynaklar ve zaman içerisinde tamamlanabilecek hedefler yaz›n›z.

9. Ö¤renme sonuçlar›n› yazarken bunlar›n nas›l de¤erlendirilebilece¤ini düflününüz.

Hedeflere ulafl›l›p ulafl›lmad›¤›n›n nas›l ölçülmesi gerekti¤i üzerinde durunuz.

10. Hedef yaz›m›n› bitirmeden önce çal›flma arkadafllar›n›za ya da di¤er El Kitab› yazarlar›na hedeflerin ne kadar makul göründü¤ünü sorunuz.

3.4 E¤itim Yöntemi

Belgede Yetiflkin E itimi K lavuzu (sayfa 50-56)