4.2.1. Ara tırmaya Dahil Edilen letmelerin Seçilmesi
Ara tırma Antalya ilinde yapıldı ından ara tırma kapsamı Antalya li Rehberler Odasının 2006 yılı içerisinde do rudan ba lantı kurdu u konaklama i letmeleri (4 yıldızlı, 5 yıldızlı otel ve tatil köyleri) ile sınırlı tutulmu tur. Bu tanım kapsamındaki turizm i letmesi sayısı 410'dur. Antalya li Rehberler Odasının ba lantılı oldu u ba ka turizm i letmeleri de bulunmakla birlikte i letmelerin küçük i letme olması çalı an sayılarının az olması ve teknoloji kullanım düzeylerinin dü ük olması gibi nedenlerle bu i letmeler ara tırma kapsamına dahil edilmemi tir. Dolayısıyla ara tırmanın ana kütlesi 410 i letme ile sınırlandırılmı tır.
Hazırlanan anketlerin uygulanması Temmuz 2006 tarihinden itibaren hem posta yolu ile hem de yüz yüze görü me metodu ile gerçekle tirilmi tir. A ustos 2006 tarihi itibarı ile de erlendirmeye uygun 94 adet anket formu elde edilmi tir. Ara tırmanın ana kütlesi dikkate alındı ında de erlendirilmeye alınan anketler % 22.92'lik bir geri dönü oranına kar ılık gelmektedir. Bu konuda daha önceki ara tırmalar göz önüne alındı ında geri dönü oranın % 20 ile % 40 arasında de i ti i görülmektedir. Bu ba lamda % 22.92'lik geri dönü üm oranı kabul edilebilir bir oran olarak de erlendirilebilir.
4.2.2. Anket Formunun Hazırlanması
Ara tırma amaçlarına uygun olarak anket formunun belirlenmesinde bu konuda daha önce gerçekle tirilen çalı malar dikkate alınmı tır. Anket soruları Seyido lu (2003) tarafından belirtilen hususlar çerçevesinde hazırlanmı tır.
hakkındaki görü leri istenmi tir. Bu ara tırmalar sonucunda son ekli verilen anket, toplam 9 sayfa ve 32 sorudan olu maktadır (bkz. Ek 1). lk 31 soru i aretlemeleri gerektiren sorulardan olu maktadır. Di er soruda ise anketi cevaplayan yöneticinin konu hakkındaki ki isel görü ü istenmi tir.
Ek l'de görülen anket sorularını genel olarak üç grupta toplamak mümkündür. Bunlar i letme isimlerini, anketi cevaplayanların unvanını ve i letmede çalı an eleman sayısını ya da i letmenin kurulu yılını gibi i letmeyi tanıtıcı bilgileri içeren sorulardır. kinci grup sorular bili im teknolojilerine ve internet kullanımına yönelik sorulardır. Üçüncü grup sorular ise turizm sektöründeki elektronik ticaret uygulamalarının durumunu tespit etmeye yönelik sorulardır.
4.2.3. Verilerin Kodlanması, Düzenlenmesi ve Analizi
Anket formlarındaki cevaplar kodlanarak "SPSS (Statical Package For Social Sciences-Sosyal Bilimler çin statistik Paketi) Windows 10.0 Sürümü" ile analiz edilmi tir. Ayrıca tabloların olu turulmasında Microsoft Word ve Microsoft Excel programlarından yararlanılmı tır.
4.3. Ara tırma Bulgularının De erlendirilmesi
Ara tırma sonucunda elde edilen veriler istatistiki olarak tablolar aracılı ıyla de erlendirilmeye alınacaktır.
4.3.1. Ara tırmaya Katılan letmeler Hakkında Bilgiler
Ara tırmaya katılan i letmelerin faaliyette bulundukları sektörlere, ili kin bilgiler a a ıda Tablo 4.1'de görüldü ü gibidir.
Tablo 4.1. Ara tırmaya Katılan letmelerin Bulundukları Sektörler Sayı Yüzd
Turizm 92 97,9
Turizm ve ta ımacılık 2 2,1
Toplam 94 100,0
Tablo 4.1 incelendi inde i letmelerin do rudan ya da dolaylı yollardan turizm sektörüne hizmet etti i görülmektedir. Ara tırmaya katılan i letmelerin büyük bir ço unlu unun (%97.9) otel ve tatil köyü i letmeleri oldu u görülmektedir. Turizm ve ta ımacılık yapan irketler (%2.1) son derece dü ük bir orandadır.
Anketi cevaplayanların i letme içerisindeki konumları a a ıda Tablo 4.2'de görüldü ü gibidir.
Tablo 4.2. Anketi Cevaplayanların Unvanlarına Göre Da ılımı
Sayı Yüzde
Teknik müdür 12 12,8
Muhasebe müdürü 12 12,8
Bili im/Bilgi i lem müdürü 12 12,8
Satı müdürü 11 11,7 Genel müdür 10 10,6 Pazarlama müdürü 7 7,4 Mü teri temsilcisi 6 6,4 Ön büro müdürü 6 6,4 insan kaynaklan müdürü 5 5,3 i letme müdürü 4 4,3 Yönetici yardımcısı 4 4,3
Alım satım/Satın alma müdürü 3 3,2
Genel koordinatör 2 2,1
Toplam 94 100,0
Ara tırmaya katılan yöneticilerin unvanları sırasıyla; Muhasebe müdürü (%12.8), Bili im Müdürü (%12.8), Teknik Müdür (%12.8), Satı Müdürü (%11.7), Genel Müdür (%10.6), Pazarlama Müdürü (%7.4), Mü teri Temsilcisi (%6.4), Ön büro Müdürü (%6.4), nsan Kaynakları Müdürü (%5.3), letme Müdürü (%4.3), Yönetici Yardımcısı (%4.3), Alım Satım/Satın Alma Müdürü (%3.2) ve Genel Koordinatör (%2.1) eklindedir.
Bu ba lamda ara tırma sorularının a ırlıklı olarak ara tırma konusu hakkında bilgi sahibi olan orta ve üst kademe yöneticileri tarafından cevaplandırıldı ı söylenilebilir.
Ara tırmaya katılan i letmelerin türlerine ili kin bilgiler Tablo 4.3'de görüldü ü gibidir.
Tablo 4.3 Ankete Katılan letmelerin Türleri
Sayı Yüzde
4 Yıldızlı otel 38 40,4
5 Yıldızlı otel 32 34,0
Tatil köyü 24 25,5
Toplam 94 100,0
Ara tırmaya katılan i letmelerin %40.4'ü 4 yıldızlı otel, % 34'ü 5 yıldızlı otel ve %25.5'i de tatil köyüdür.
letmelerin faaliyet gösterdikleri pazarın rekabet ko ullarına ili kin de erlendirmeleri a a ıda Tablo 4.4'de görüldü ü gibidir.
Tablo 4.4 letmelerin Rekabet Ko ulları
Sayı Yüzde Yüksek 46 48,9 Çok Yüksek 25 26,6 Orta 15 16,0 Dü ük 5 5,3 Çok dü ük 3 3,2 Toplam 94 100,0
letmelerin %48.9'unda içinde bulundukları pazarın rekabet ko ullarının yüksek oldu u görülmektedir. Buna ilaveten i letmelerin %26.6'sı da rekabetin pazarda çok yüksek oldu unu belirtmi lerdir. Bu ba lamda pazardaki rekabet ko ullarının oldukça a ır oldu u söylenebilir.
Ara tırmaya katılan i letmelerin mü teri profili a a ıda Tablo 4.5'de görüldü ü gibidir.
Tablo 4.5 letmelerin Mü teri Profili
Sayı Yüzde
Global 79 84,0
Avrupalı 72 76,6
Ulusal 71 75,5
Yerel 32 34,0
Tablo 4.5'te görüldü ü gibi turizm i letmelerinin mü terilerinin %84'ü global, %78.6'sı Avrupalı, %75.5'i Ulusal, %34'ü de yerel ölçeklidir.
Ara tırmaya katılan i letmelerin hangi departmanlarında bilgisayar bulundu una dair oranlar a a ıda Tablo 4.6'da görüldü ü gibidir.
Tablo 4.6 letme Departmanlarında Bilgisayar Kullanım Oranları Sayı Yüzde On büro 93 98,9 Yönetim 91 96,8 Muhasebe 90 95,7 Pazarlama 87 92,6 Tedarik 67 71,3 Kat 46 48,9 Restoran 42 44,7 Bar 30 31,9 Çama ırhane 14 14,9
Yapılan ara tırmada tüm turizm i letmelerinde bilgisayar kullanıldı ı görülmü tür. Fakat bilgisayar kullanımı departmanlara göre farklılık göstermektedir.
Bu departmanlar sırasıyla incelendi inde bilgisayar kullanım oranları ön büro % 98,9, yönetim %96.8, muhasebe %95.7, pazarlama % 92.6, Tedarik %71.3, Kat % 48.9, restoran % 44.7, bar %31.9, çama ırhane % 14.9'dur.
Ara tırmaya katılan turizm i letmelerindeki bilgisayar kullanım süreleri a a ıda Tablo 4.7'de görüldü ü gibidir.
Tablo 4.7 letmelerin Bilgisayar Kullanım Süreleri
Sayı Yüzde 9 ve üzeri 34 36,2 1-2 24 25,5 3-4 17 18,1 5-6 10 10,6 7-8 9 9,6 Toplam 94 100,0
Yapılan ara tırmada turizm i letmelerinde 9 yıl ve üzeri bilgisayar kullanımı oram % 36.2, 1 ve 2 yıl arası bilgisayar kullanımı oranı %25.5, 3 ve 4 yıl arası bilgisayar kullanımı oranı % 18.1, 5 ve 6 yıl arası bilgisayar kullanımı oranı % 10.6, 7 ve 8 yıl arası bilgisayar kullanımı oranı ise % 9.6'dır.
Bilgisayarlar turizm i letmelerinin kuruldu u ilk günden bu güne kullanılan teknik cihazlardır. Fakat anket cevaplarında yakın ve uzak süreler birbirlerine paralel yüzdeliktedirler. Bunun sebebi otellerin ve tatil köylerinin kurulu yıllarıdır. ki yıl önce kurulan bir i letme iki yıldır, yirmi yıl önce kurulan bir i letme ise hemen
hemen yirmi yıldır bilgisayar kullanmaktadır.
Ara tırmaya katılan turizm i letmelerindeki internet ba lantısının kullanım amaçları a a ıda Tablo 4.8'de görüldü ü gibidir.
Tablo 4.8. nternetin Kullanım Amaçları
Sayı Yüzde
Bankacılık, turizm yatırımları ve medya takibi 87 92,6
irketlerle ve mü terileriyle ileti im 86 91,5
Bilgi edinme 71 75,5
Turizm sektöründeki de i imleri takip edebilme 64 68,1
Di er 20 21,3
nterneti, bankacılık, turizm yatırımları ve medya takibinde kullanan i letmelerin oranı % 92.6, irketlerle ve mü teriyle ileti im olarak kullanan i letmelerin oranı % 91.5, bilgi edinme amaçlı kullanan i letmelerin oranı % 75.5, sektördeki de i imleri takip edebilme amaçlı kullanan i letmelerin oranı % 68.1, di er sebeplerden dolayı interneti kullanan i letmelerin oranı ise % 21.3'tür
Bili im teknolojilerinin ve elektronik ticaretin i letmeler açısından önem derecesi a a ıda Tablo 4.9'da görüldü ü gibidir.
Tablo 4.9 Bili im Teknolojilerinin ve Elektronik Ticaretin letmeler Açısından Önem Derecesi Sayı Yüzde Önemli 35 37,2 Çok önemli 35 37,2 Oldukça Önemli 18 19,1 Kısmen Önemli 3 3,2 Önemsiz 3 3,2 Toplam 94 100,0
Ara tırmaya katılan i letmeler elektronik ticareti % 37.2 oranında önemli, % 37.2 çok önemli, 19.1 oranında oldukça önemli, % 3.2 oranında kısmen önemli ve % 3.2 oranında da önemsiz bulmu tur.
a a ıda Tablo 4.10'da görüldü ü gibidir.
Tablo 4.10 Bili im Teknolojilerinden Yararlanma Oranları
Sayı Yüzde Oldukça yararlanıyoruz 45 47,9 Yararlanıyoruz 20 21,3 En üst düzeyde yararlanıyoruz 20 21,3 Kısmen yararlanıyoruz 9 9,6 Toplam 94 100,0
Bili im teknolojilerinden tüm i letmeler yararlanmakla birlikte i letmelerin bu teknolojileri kullanım oranları farklılık arz edebilir. Verilen yanıtlar % 47.9 oldukça yararlanılıyor, % 21.3 yararlanılıyor ve en üst düzeyde yararlanılıyor, % 9.6 oranında da yararlanılıyor eklindedir.
letmelerde bili im teknolojileri ve sistemleri kullanım düzeyini tespit etmek amacıyla Tablo 4.11'deki faktörler be li Likert ölçe i eklinde sunulmu tur. Ölçekte 0 hiç kullanılmıyor ve 4 çok yüksek düzeyde kullanılıyor anlamındadır. Sonuçlar Tablo 4.11 'de görüldü ü gibidir.
Tablo 4.11. letmelerin Bili im Teknolojileri Kullanım Düzeyleri Ort. Std. Sap.
nternet 3,76 0,54
Ofis otomasyon sistemleri 2,91 1,15
Elektronik veri i leme sistemleri 2,52 1,15
Yönetim bili im sistemleri 2,36 1,25
Karar destek sistemleri 1,94 1,52
LAN 1,90 1,40 Uzman Sistemler 1,81 1,63 Intranet 1,49 1,65 WAN 1,30 1,39 Global da ıtım sistemleri 1,29 1,61 Ekstranet 1,26 1,58
Not: (i) n=94; Ölçekte 0 hiç kullanılmıyor ve 4 çok yüksek düzeyde kullanılıyor anlamındadır; (iii) Friedman çift yönlü Anoya testine göre (x2=302,339 ve p<,001) sonuçlar istatiksel bakımdan anlamlıdır.
Tablo 4.11 incelendi inde en çok kullanılan teknolojinin 3,76 ortalama ile internet oldu u görülmektedir. Di erleri sırasıyla ofis otomasyon sistemleri(2,91),
elektronik veri i leme sistemleri (2,52), yönetim bili im sistemleri (2,36), karar destek sistemleri (1,94), LAN (1,90), uzman sistemler (1,81), intranet (1,49), WAN (1,30), global da ıtım sistemleri (1,29) ve ekstranet (1,26) eklindedir.
Ara tırma kapsamındaki otel ve tatil köylerinin bili im a ları ve sistemleri kullanım düzeyleri arasında bir fark olup olmadı ı ara tırılmı tır. Sonuçlar tablo 4.12'de görüldü ü gibidir.
Tablo 4.12. Ara tırma Kapsamındaki Otel ve Tatil Köylerinin Bili im Teknolojileri Kullanım Düzeyleri
Otel letmeleri (n= 70) Tatil Köyleri (n= 24) Mann-Whitney U Testi Bili im A ları ve Sistemleri
Ort. Std.
Sap. Ort. Std. Sap Z P
nternet 3,71 0,59 3,88 0,,34 - 0,045 0,296
Ofis otomasyon sistemleri 2,74 1,14 3,42 1,06 - 3,064 <, 05 Elektronik veri i leme sistem. 2,33 1,10 3,08 1,14 - 2,985 <, 05 Yönetim bili im sistemleri 2,19 1,17 2,88 1,36 - 2,522 <, 05
Uzman sistemler 1,73 1,61 2,04 1,68 - 0,596 0,551
Karar destek sistemleri 1,71 1,51 2,58 1,35 - 2,413 <, 05
LAN 1,66 1,24 2,63 1,61 - 2,666 <, 05
Global da ıtım sistemleri 1,39 1,64 1,00 1,50 - 1,012 0,311
ntranet 1,13 1,49 2,54 1,67 - 3,59 <, 001
WAN 1,10 1,12 1,88 1,90 - 1,407 0,159
Ekstranet 0,87 1,25 2,38 1,91 - 3,663 <, 001
Not: Parantez içindeki rakamlar her bir gruba giren i letme sayısını göstermektedir.
Tablodaki sonuçlar incelendi inde internet uzman sistemler, global da ıtım sistemleri, Wan dı ındaki di er tüm bili im a ı ve sistemlerinde istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık oldu u görülmemektedir. Bu sonuçlar “Tatil köylerinin bili im teknolojileri kullanım düzeyleri otel i letmelerine göre daha yüksektir” eklindeki 1 numaralı hipotezimizi kısmen desteklemektedir.
Ara tırmaya katılan i letmelerde konaklayan turistlerin hangi yöntemlerle rezervasyon yaptırdı ına ili kin bilgiler a a ıda Tablo 4.13’te görüldü ü gibidir.
Tablo 4.13 letmelerde Kullanılan Rezervasyon Yöntemleri
Sayı Yüzde
Ba lı bulunan seyahat acentesi ile 87 92,6
Tur operatörü ile 85 90,4
On-line rezervasyon 62 66,0
Di er turizm i letmeleri ile 40 42,6
Di er 15 16,0
Konaklama i letmelerinde rezervasyon yaptırmak isteyen turistler farklı yöntemler kullanabilmektedir. Bu yöntemler içerisinde ba lı bulunan seyahat acentesi ile rezervasyon yaptıranlar % 92.6, tur operatörü aracılı ıyla rezervasyon yaptıranlar % 90.4, Ön-line rezervasyon yaptıranlar % 66, di er konaklama i letmeleri aracılı ı ile rezervasyon yaptıranlar % 42.6, bunların dı ındaki yöntemlerle rezervasyon yaptıranların oranı ise % 16'dır.
Tablo 4.14 Global Da ıtım Sistemi Üyelikleri
Sayı Yüzde
Herhangi bir GDS'ye üye de iliz 84 89,4
En az bir GDS'ye üyeyiz 10 10,6
Toplam 94 100,0
Yapılan ara tırmada i letmeler %89.4 oranında herhangi bir global da ıtım sistemine üye de iliz seçene ini i aretlemi lerdir. Bir ya da daha fazla global da ıtım sistemine üye olan i letmelerin oranı yalnızca % 10.6'da kalmı tır. Özellikle büyük otel i letmelerinin bu sistemlere uzak kalmaları bu sistemlerin maliyeti, garantili mü teri portföyü ve i letme yöneticilerinin bu konu hakkındaki eksik bilgilendirilmesiyle ilgili gözükmektedir.
Ara tırmaya katılan i letmelerin mü terilerinin i letmelerdeki bili im teknolojilerini kullanma düzeyleri a a ıda Tablo 4.15'de görüldü ü gibidir.
Tablo 4.15 letme Mü terilerinin Bili im Teknolojileri Kullanma Düzeyleri Sayı Yüzde Oldukça 32 34,0 Az 23 24,5 Orta düzey 17 18,1 Hiç 13 13,8 Çok 9 9,6 Toplam 94 100,0
Yapılan ara tırmada otel mü terilerinin bili im teknolojilerini kullanım düzeyleri % 34 oranında oldukça, % 24.5 oranında az, % 18.1 oranında orta düzey, % 13.8 oranında hiç, % 9.6 oranında ise de çok çıkmı tır.
Ortaya çıkan bu sonuç otel mü terilerinin bili im teknolojilerine çok ta yakın olmadı ını göstermektedir. Fakat mü teriler tatil yapmak için bu i letmelere gelmektedir. Bu ba lamda mü terilerin bu teknolojilere daha az ilgi gösterece i açıktır.
Ara tırmaya katılan turizm i letmeleri için bili im teknolojilerinin satı sonrası süreçte ne ölçüde etkili oldu u a a ıda Tablo 4.16'da görüldü ü gibidir.
Tablo 4.16. Bili im Teknolojilerinin Satı Sonrası Sürece Etkileri
Sayı Yüzde Kısmen etkili 24 25,5 Oldukça etkili 21 22,3 Etkili 19 20,2 Çok etkili 16 17,0 Etkisi az 14 14,9 Toplam 94 100,0
Ara tırma kapsamındaki otel ve tatil köylerinin kullandıkları bili im teknolojilerinin satı sonrası süreçte etkili olup olmadı ı ara tırılmı tır. Sonuçlar Tablo 4.17'de görüldü ü gibidir.
Tablo 4.17 letmelerin Kullanıldıkları Bili im Teknolojilerinin Satı Sonrası Süreçteki Etkinli i Otel letmeleri (n= 70) Tatil Köyleri (n= 24) Mann- Whitney U Testi Ort. Sap. Std. Ort. Std. Sap Z P Bili im teknolojilerinin satı
sonrası sürece etkisi 2,75 1,33 3,75 1,03 3, 166 <, 05
Tablo 4.17 incelendi inde bili im teknolojilerinin tatil köylerinin satı sonrası süreçlerinde daha etkili oldu u görülmektedir. Bu sonuç "Tatil köyleri bili im teknolojilerini satı sonrası süreçlerde daha etkin kullanmaktadır" eklindeki 2 numaralı hipotezi desteklemektedir.
Ara tırmaya katılan turizm i letmelerinin bir web sitesi olup olmadı ına ili kin bilgiler a a ıda Tablo 4.18'de görüldü ü gibidir.
Tablo 4.18. Web Sitesi Bulunan letmeler
Sayı Yüzde
Evet 94 100,0
letmelerin tamamının bir web sitesine sahip oldu u görülmü tür.
Ara tırmaya katılan i letmelerin web sitelerinin mü teri beklentilerine ne ölçüde uygun oldu una dair bilgiler a a ıda Tablo 4.19'da görüldü ü gibidir.
Tablo 4.19 Web Sitelerinin Mü teri Beklentilerine Uygunlu u
Sayı Yüzde
Oldukça 53 56,4
Çok 21 22,3
Orta 20 21,3
Toplam 94 100,0
Ara tırmada "Hiç uygun de il" ve "az" seçeneklerinin i aretlenmedi i görülmü tür. Bu durum i letmelerin web sitelerini ço unlukla tanıtım ve reklam faaliyeti için kullanıldı ını göstermektedir.
Ara tırmaya katılan i letmelerin bir web sitesine sahip olmanın sa layaca ı yararlara ili kin de erlendirilmeleri a a ıda Tablo 4.20'de oldu u gibidir.
Tablo 4.20 Web Sitelerinin Turizm letmelerine Yönelik Etkileri Ort. Sap. Std. letme reklamının daha ucuza yapılabilmesi açısından 3,57 0,66 Az zamanda daha çok tüketiciye ula ılabilmesi açısından 3,56 0,78 Konaklama i letmesine tanıtım kolaylı ı sa laması açısından 3,47 0,70
letmenizin önemini arttırma açısından 3,24 0,73
Tüketicinin konaklama i letmesi hakkında bilgi almasını
kolayla tırması açısından 3,36 0,81
Not: (i) n=94; (ii) Ölçekte 0 hiç önemli de il ve 4 çok yüksek düzeyde önemli anlamındadır; (iii) Friedman çift yönlü Anova testine göre (x2=34,396 ve p<,001) sonuçlar istatistiksel bakımdan: anlamlıdır.
letmelerin web sitelerini daha çok reklamı daha ucuza yapabilme açısından (3.57) kullandıkları görülmektedir. Di er seçenekler sırasıyla az zamanda daha çok tüketiciye ula abilme (3.56), konaklama i letmesine tanıtım kolaylı ı sa lama (3.47), tüketicinin konaklama i letmesi hakkında bilgi almasını kolayla tırma (3.36) ve i letmenin önemini arttırma (3.24) eklindedir.
Ara tırma kapsamında i letmelerin web sitesi olmalarına yönelik olarak geli tirilen hipotezler ve bu hipotezlere ili kin de erlendirmeler a a ıda Tablo 4.21’de görüldü ü gibidir.
Tablo 4.21 letmelerin Web Sitesi Sahibi Olmalarına Yönelik Hipotezler Tek Örnek Testi Hipotezler Test De eri Ort. Std. Sap. t p Sonuç Bir web sitesine sahip olmak
az zamanda tüketiciye
ula ılabilmesi açısından önemlidir, (H7)
2 3,56 0,78 19,347 <, 001 Kabul
Bir web sitesine sahip olmak i letmenin reklamının daha ucuza yapılabilmesi açısından önemlidir, (H6)
2 3,57 0,66 22,996 <, 001 Kabul
Bir web sitesine sahip olmak konaklama i letmesine tanıtım kolaylı ı sa laması açısından önemlidir, (H5)
2 3,47 0,70 20,371 <, 001 Kabul
Bir web sitesine sahip olmak tüketicinin konaklama i letmesi hakkında bilgi almasını kolayla tırması açısından önemlidir (H4)
2 3,36 0,81 16,208 <, 001 Kabul
Bir web sitesine sahip olmak i letmenin önemini arttırmak açısından önemlidir (H3)
2 3,24 0,73 16,562 <, 001 Kabul
Ara tırmaya katılan i letmelerin web sitelerini hangi sıklıklarla güncellediklerine dair bilgiler a a ıda Tablo 4.22’de görüldü ü gibidir.
Tablo 4.22 Web Sitesi Güncellemeleri
Sayı Yüzde 1 yıl 38 40,4 1 yıldan az 37 39,4 2 yıl 12 12,8 3 yıldan fazla 6 6,4 3 yıl 1 1,1 Toplam 94 100,0
Tablo 4.22'de görüldü ü gibi ara tırmaya katılan i letmelerin % 40.4'ü 1 yılda, % 39.4'ü 1 yıldan az, % 12.8'î 2 yılda, % 6.4'ü 3 yıldan fazla ve % 1.1'i de 3 yılda bir web sitelerini güncellemektedirler. Bu durum web sitelerinin i letmeler tarafından sık aralıklarla güncelledi ini göstermektedir.
Ara tırma kapsamındaki i letmelerin e-ticaret uygulamalarının karlılık/verimlilik üzerinde bir etkisi olup olmadı ı ara tırılmı tır. Sonuçlar yüzdeleriyle Tablo 4.23'de görüldü ü gibidir.
Tablo 4.23. E-ticaretin Karlılık/Verimlili e Yönelik Etkileri
Sayı Yüzde
Oldukça etkilemektedir 30 31,9
Az etkilemektedir 21 22,3
Hiç etkilememektedir 19 20,2
Çok etkilemektedir 19 20,2
Orta düzeyde etkilemektedir 5 5,3
Toplam 94 100,0
Ara tırma kapsamındaki i letmelerin e-ticaret uygulamalarının karlılık/verimlilik üzerinde bir etkisi olup olmadı ı istatistiksel yönden Tablo 4.24'de görüldü ü gibidir.
Tablo 4.24 E-Ticaret Uygulamalarının Karlılık/Verimlilik Üzerine Etkileri Otel letmeleri (n=70) Tatil Köyleri (n=24) Mann- Whitney U Testi Ort. Sap. Std. Ort. Std. Sap Z P E-Ticaret uygulaması 2,24 1,26-. 2,83 0,87 -1,995 <,05
Tablo incelendi inde e-ticaret uygulamalarının otellerin, tatil köylerinin karlılı ı/verimlili i üzerinde daha olumlu bir etkisinin oldu u görülmektedir. Bu sonuç " letmelerin e-ticaret uygulamalarının verimlilik/karlılık üzerinde olumlu etkisi vardır" eklindeki 8 numaralı hipotezi desteklemektedir.
Elektronik ticaretin turizm i letmelerinin rekabet gücüne yönelik katkısı olup olmadı ına yönelik bilgiler a a ıda Tablo 4.25'de görüldü ü gibidir.
Tablo 4.25 E-ticaretin letmelerinin Rekabet Gücüne Yönelik Etkileri
Sayı Yüzde
Evet 79 84,0
Hayır 15 16,0
Toplam 94 100,0
Tablo 4.25'e bakıldı ında elektronik ticaretin % 84 oranında i letmelerin rekabet gücüne yönelik katkısı oldu u % 15 oranında ise de olmadı ı dü üncesi bildirilmi tir.
Ara tırma kapsamındaki i letmelerin mü terilerinin elektronik ticaret uygulamaları kapsamında kullandıkları ödeme ekilleri a a ıda Tablo 4.26'da görüldü ü gibidir.
Tablo 4.26. E-ticaret Uygulamalarında Kullanılan Ödeme ekilleri
Sayı Yüzde
Kredi kartı 92 97,9
Elektronik fon transferi 44 46,8
Sanal para 9 9,6
Di er 28 29,8
Ara tırmaya göre otel mü terileri ödeme ekli olarak kredi kartını % 97.9 elektronik fon transferini % 46.8, di er yöntemleri % 29.8, sanal parayı da %9.6 oranında kullanmaktadırlar.
Bu tablo içerisinde kredi kartı kullanımının yurt dı ında da en çok kullanılan ödeme ekli oldu u tespit edilmi tir. Di er elektronik ödeme yöntemlerine mü teri kitlesinin daha az ilgi gösterdi i ya da hiç kullanmadı ı tespit edilmi tir.
letmelerdeki elektronik ticaret sürelerine ili kin bilgiler a a ıda Tablo 4.27'de görüldü ü gibidir.
Tablo 4.27 letmelerde Elektronik Ticaret Yapma Süreleri Sayı Yüzde 3 yıldan fazla 31 33,0 1 yıl 27 28,7 1 yıldan az 17 18,1 2 yıl 15 16,0 3 yıl 4 4,3 Toplam 94 100,0
Ara tırma sonucunda i letmelerin % 33 oranında 3 yıldan fazla, % 28.7 oranında 1 yıl, % 18.1 oranında 1 yıldan az, % 16 oranında 2 yıl ve % 4.3 oranında da 3 yıldır elektronik ticaret faaliyetleri içerisinde oldukları tespit edilmi tir.
letmelerde elektronik ticaretin güvenli ine ili kin bilgiler a a ıda Tablo 4.28'de görüldü ü gibidir.
Tablo 4.28 Elektronik Ticaretin Güvenli i
Sayı Yüzde Güvenli 44 46,8 Oldukça güvenli 23 24,5 Az güvenli 14 14,9 Çok güvenli 11 11,7 Güvensiz 2 2,1 Toplam 94 100,0
Tablo 4.28'de görüldü ü gibi ara tırmaya katılan i letmeler içerisinde elektronik ticareti güvenli bulanların oranı % 46.8, oldukça güvenli bulanların oranı % 24.5, az güvenli bulanların oranı % 14.9, çok güvenli bulanların oranı % 11.7 ve güvensiz bulanların oranı ise % 2.1'dir.
Bili im teknolojileri ve elektronik ticaret konularında hangi düzeyde e itim verildi ine dair bilgiler a a ıda Tablo 4.29'da görüldü ü gibidir.
Tablo 4.29 letmelerde Bili im Teknolojileri ve Elektronik Ticaret E itimi Sayı Yüzde Hiç 42 44,7 Yeterli 38 40,4 Kısmen 6 6,4 Orta 5 5,3 Üst düzey 3 3,2 Toplam 94 100,0
Ara tırmaya katılan i letmelerde % 44.7 oranında hiç e itim verilmedi i, % 40.4 oranında yeterli düzeyde e itim verildi i, % 6.4 oranında kısmen e itim verildi i, % 5.3 oranında orta düzeyde e itim verildi i ve % 3.2 oranında da üst düzeyde e itim verildi i bildirilmi tir.
Ara tırmada i letmelerdeki elektronik ticaret e itiminin son derece sınırlı oldu u görülmü tür. Elektronik ticaret e itimi verdi ini iddia eden i letmelerin büyük bir bölümü bu e itimi i letmelerin dı ında bir irket ya da kurum aracılı ıyla bu konuyla ilgili personeline aldırmaktadır. Fakat i letme yöneticileri elektronik ticaret e itiminin daha geni kapsamlı olmasını talep etmektedirler.
Bili im teknolojilerine ili kin dü ünceler a a ıda Tablo 4.30'da görüldü ü gibidir.
Tablo 4.30 Bili im Teknolojileri le lgili Yargılar
Ort. Sap. Std. Bili im teknolojileri sayesinde hedef kitle ço altılır ve
çe itlendirilir. 4,36 0,85
Bili im teknolojileri konaklama i letmeleri ve seyahat
acenteleri arasındaki ileti imi güçlendirir. 4,14 0,84
Bili im teknolojileri içerisinde önemli bir yere sahip olan
global da ıtım sistemlerine özel bir önem verilmelidir. 4,06 0,80 Turizm i letmelerindeki verimlilik arayı larında bilginin rolü
önem kazanmaktadır. 4,01 0,90
Bili im teknolojileri yeni i ve mü teri elde etmede önemli
birer unsurdur. 3,94 0,77
Günümüz turizm i letmeleri arasındaki rekabet bilgi üzerine
odaklanmı tır. 3,73 1,09
Bili im teknolojileri turizm sektörü içerisindeki imaj
de i ikli ine olumlu yönde katkılar sa lar. 3,73 1,33
Bili im teknolojileri hizmet çe idini arttırmaktadır 3,70 1,18 Bili im teknolojileri turizm i letmesi yöneticilerinin risk
faktörlerini azaltmaktadır. 3,56 1,05
Bili im teknolojileri mü teri hizmetleri kalitesini arttırmada
önemli birer araçtır. 3,52 0,99
Bili im teknolojileri maliyeti dü ürmektedir. 3,26 1,34
Bili im teknolojileri kullanımı kurum içi motivasyonu arttırır. 3,24 1,29 Not: (i) n=94; (ii) Ölçekte 0 hiç önemli de il ve 4 çok yüksek düzeyde önemli anlamındadır; (iii) Friedman çift yönlü Anova testine göre (χ2=34,396 ve p<,001) sonuçlar istatistiksel bakımdan anlamlıdır.
dü ünceleri önem dereceleri sırasıyla; bili im teknolojileri sayesinde hedef kitle ço altılır ve çe itlendirilir (4.36), bili im teknolojileri, konaklama i letmeleri ve seyahat acenteleri arasındaki ileti imi güçlendirir (4.14), bili im teknolojileri içerisinde önemli bir yere sahip olan global da ıtım sistemlerine özel bir önem