E-ticaret ekonomik bir olgu gibi algılansa da sosyal ve kültürel alanlarda da etkileri bulunmaktadır. E-ticaretin; birey, firmalar ve toplum üzerinde farklı etkiler olu turdu u görülmektedir. Mü teri beklentilerinin pazarı yeniden tanımladı ı veya yeni pazarlar olu turdu u ko ullara E-ticareti benimseyen firmalar, daha hızlı uyum sa lamakta ve rekabet konusunda avantaj elde etmektedir. Bireylere ise alı veri , bilgi ve hizmetlere eri im, kamu ile etkile im konularında fiziki uzaklık ve zaman kısıtlamalarını ortadan kaldıran yeni yollar sunulmaktadır. E-ticaret ile i süreçleri kısalacak, günlük i lerin takibi daha kısa zaman alacak, maliyetler azalacak ve verimlilik artacaktır. Bütün bu geli melerin insanların i dı ında bo zamanlarını arttıraca ı dü ünülmektedir. Bu yönüyle elektronik ticaretin hem ekonomik hem de sosyal etkileri bulunmaktadır.
2.3.1. Elektronik Ticaretin Ekonomik Hayata Etkileri
Elektronik ticaretin ekonomik hataya getirdi etkileri tek bir ba lıkta toplamak zordur. Elektronik ticaret, ekonomik hayatın hemen hemen her dalını etkilemekte ve büyük de i imlere neden olmaktadır. Ancak, bu de i imden i ya amının bazı birimleri daha fazla etkilenmektedir.
2.3.1.1. Elektronik Ticaretin Ekonomik Hayata Etkiledi i Faaliyetler
E-ticaretin ekonomik hayatta etkiledi i faaliyetleri u ekilde sıralayabiliriz;
* Servis ve bakım
* Pazarlama, satı ve promosyon,
53
Ahmet Yavru, Dünyada ve Türkiye’de Elektronik Ticaret, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamı Yüksek Lisans Tezi, 2002.
* Teslimat ve lojistik,
* Ticari i lemler, sipari , teslimat ve ödeme,
* Elektronik ortamdaki ürünlerin otomatik ticareti,
* Kamu ve özel hizmetleri kullanma,
* Muhasebe,
* Anla mazlıkların çözümü,
* Ön satı , ta eronluk, tedarik,
* Kamu ile ilgili i lemler: vergi, gümrük, vb.
* Finansman ve sigorta,
* Ortak ürün geli tirme ve çalı ma.
2.3.1.2. Elektronik Ticaretin Getirdi i De i imler
Elektronik ticaretin imdiden a a ıdaki be alanda köklü de i imlere yol açaca ı beklenmektedir.
a) E-ticaret ekonominin i leyi yo unlu unu artırmaktadır. Gerek büyüklü küçüklü i letmeler, gerekse i letmelerle tüketiciler arasındaki ekonomik ili kiler e- ticaret ile peki mektedir. Yalnız çok büyük firmaların de il, küçük mal ve hizmet üreticilerinin ve daha önemlisi tüketicilerin dünya ölçe inde i görmesi sa lanmakta, co rafi ve ekonomik sınırlar, henüz tümüyle ortadan kalkmasa da, ba ta finansal i letmeler olmak üzere birçok alanda önemli ölçüde daralmaktadır.
b) E-ticaret, Pazar yerini olgusunu de i tirmektedir. Pazar yeri nesnel bir düzlemden sanal bir düzleme ta ınmaktadır. Pazaryerinin de i mesi tek ba ına önemli sayılmayabilir. Ancak bununla birlikte alı veri yöntemleri tümüyle yeni bir biçim almaktadır. Alıcı satıcı ili kisinin de i ik bir düzleme ta ınmasıyla birlikte önce geleneksel aracılık kalkacaktır.
c) E-ticaret, zaman kavramını alt üst etmektedir. Zamanın göreceli önemini de i tirmektedir. Bilindi i gibi, ekonomiye ili kin hemen tüm veriler ve de i kenler zamana ba lı olarak tanımlanır. Üretim, verimlilik, kar, ücret vb. kavramların anlam ifade etmesi için gün, ay, yıl gibi belirli bir süre ile birlikte belirtilmeleri, anla ılır olmaları gereklidir. Bu anlayı ın temelinde etkinlik ve verimlik yatar. Daha kısa sürede az gider ya da masrafla sonuç alınması ekonomik faaliyetlerin esasıdır ve do al olarak zaman kavramıyla tanımlanır. E-ticaret, i ve i lem sürelerini en aza indirmekte, kimi durumlarda da ortadan kaldırmaktadır.54
d) Açıklık, e-ticaretin gerek teknolojik gerekse dü ünsel bakımdan ana özelli idir. Mülkiyete ba lı gizlilik konusu olmayan i lemlerin ve verilerin, özellikle iki kesime, i letmenin alıcı ve satıcı olarak i yaptı ı firmalara ve tüketicilere açık olması e-ticaretin temelidir. Açılma sürecinin belirli ilke, kural ve standartlara ba lanması gereklidir. Bu çerçevede, açılmanın en olumlu yanı rekabeti güçlendirece i beklentisidir; en olumsuz yanı ise olası saldırılara kar ı özel alanın korunmasıdır.
e) E-ticaret alım-satımı, buna ba lı i lemleri hızlandırıcı ve yaygınla tırıcı bir etki olu turmaktadır. Özellikle i letmeler arasında elektronik veri de i im sistemlerin geli mesiyle, ekonomik i lemlerin hız ve yaygınlık süreçleri de geli mektedir.
2.3.2. Elektronik Ticaretin Reklamcılı a ve Pazarlamaya Etkileri
letmeler açısından sanal pazarlamanın birkaç ayrı yönden avantajı bulunmaktadır. Etkile imli elektronik pazarlamada i letmeler, etkile imli olarak ses, görüntü unsurlarını da kullanarak hazırlayacakları sanal ma azalarda mü teri ile kar ılıklı etkile im içersinde satı larını yapabilmektedir. Bunlar kısaca a a ıdaki gibi özetlenebilir:
* Etkile imli stok yönetimi,
* Etkin ve hızlı mü teri talepleri yöntemi,
* Etkile imli tedarik zincir yönetimi,
* Sanal anket ve kamu oyu
* Birebir pazarlama
* E-ödeme imkanı
* Bankacılık ve sigortacılık hizmetlerinde etkinlik ve hız,
2.3.3. Elektronik Ticaretin Sosyal Hayata Etkileri
Elektronik ticaretin getirdi i çabukluk ve kolaylık sayesinde, sosyal hayattaki birçok i lem de kolayla maktadır. Çoklu ortam araçlarının sadece ticari uygulamalarda de il; e itim ve sa lık gibi kamu hizmetlerinin etkinle tirilmesi ve yaygınla tırılmasında da kullanılabilece i göz önüne alındı ında, elektronik ticaretin yalnızca i dünyasını de il, tüm toplumu ilgilendiren bir olgu oldu u görülecektir. Bu itibarla elektronik ticaret, bilgi toplumuna geçi i sa layan yeni i ve ya am biçimi olarak kar ımıza çıkmaktadır. E-ticaret, beraberinde ekonomik bir olgu olmasına kar ı piyasanın küreselle mesi neticesinde, organizasyonların bilgi temelli yapıya geçmelerini ve böylece ekonominin bilgi temelli yapı esasına dayandırılmasını getirmekte ve bunun sonucunda, e itim, kültür, sa lık gibi alanlarda yaygınla arak sosyal politikalar üretilmesini zorunlu kılmaktadır. Farklı gelir gruplarının E-ticarete geçi te e it avantaja sahip olmalarını sa lamak üzere e itim, sa lık ve kültür alanında ucuz internet eri imlerine ba lanması ve internetin sundu u imkanlardan toplumun her kesiminin e it oranda faydalanma imkanın alt yapı ve ortam açısından olu turulması gerekmektedir.55