BULGULAR ve YORUM
5.2. Tüketicilerin Kentsel Dönüşüm Hakkındaki Bilgiler
Bu bölümde tüketicilerin kentsel dönüşüm alanında bulunma durumlarına, dönüşüm alanında bulunduklarını öğrendikleri kaynaklara, kentsel dönüşüm projelerini uygulamak için uygun buldukları kişi ve kurumlara, kentsel dönüşüm ile ilgili bilgilerine ve kentsel dönüşüm hakkındaki bilgileri ile eğitim durumları arasındaki ilişkiye yönelik bilgilere yer verilmiştir.
Tüketicilerin kentsel dönüşüm alanında bulunmalarına ilişkin bilgilerinin dağılımı Tablo 3’de verilmiştir.
44
Tablo 3. Tüketicilerin Kentsel Dönüşüm Alanında Bulunma Durumlarına İlişkin Bilgilerinin Dağılımı
Evet
Sayı % Hayır Sayı %
Toplam Sayı %
Mahallesinde gerçekleştirilen kentsel dönüşüm projelerinden haberdar olma durumu.
136 76,4 42 23,6 178 100,0 Kentsel dönüşüm çalışmaları başlamadan önce fikrinin
alınma durumu. 26 14,6 152 85,4 178 100,0 Kentsel dönüşüm çalışmalarının mevcut konut ihtiyacını
karşılayabileceğini düşünme durumu. 120 67,4 58 32,6 178 100,0 Kentsel dönüşüm çalışmaları bitene kadar tüketiciye
kalabileceği bir yer tahsis edilme durumu. 29 16,3 149 87,3 178 100,0 Kentsel dönüşüm projelerinin kentsel çevre sorunlarına
çözüm olabileceğini düşünme durumu. 150 84,3 28 15,7 178 100,0 Kentsel dönüşüm çalışmalarıyla ilgili bilgilendirilme
durumu.
94 52,8 84 47,2 178 100,0
Tablo 3’de görüldüğü gibi tüketicilerin %76,4’ünün mahallesinde gerçekleştirilecek olan kentsel dönüşüm projesinden haberdar olduğu saptanmıştır.
Uzun (2009) çalışmasında araştırmaya katılan bireylerin %91’inin kentsel dönüşüm çalışmalarından haberdar olduğunu, %65’inin konutlarının yıkılıp yeniden yapılacağını düşündüklerini tespit etmiştir.
TOKİ (2012) tarafından Mersin ilinde yapılan araştırmada katılımcıların %74,2’sinin yapılan kentsel dönüşüm projesinden haberdar oldukları tespit edilmiş olup bu araştırmanın bulguları ile benzerlik göstermektedir.
Tüketicilerin %85,4’ünün kentsel dönüşüm çalışmaları başlamadan önce fikirlerinin alınmadığı, %67,4’ünün kentsel dönüşüm çalışmalarının mevcut konut ihtiyacını karşılayabileceğini düşündükleri, %87,3’ünün kentsel dönüşüm çalışmaları bitene kadar kendilerine herhangi bir yer tahsis edilmediği, %84,3’ünün dönüşüm projelerinin kentsel çevre sorunlarına çözüm olabileceğini düşündüğü, %52,8’inin ise kentsel dönüşüm çalışmalarıyla ilgili bilgilendirildikleri saptanmıştır.
Tüketicilerin, yarıya yakın bir kısmının (%47,2) kentsel dönüşüm hakkında yeterince bilgilendirilmedikleri, bu nedenle kentsel dönüşüm çalışmaları bitinceye kadar bir takım mağduriyetler yaşayabilecekleri söylenebilir.
Ertürk (2009) "Neslişah ve Hatice Sultan(sulukule) mahalleleri kentsel dönüşüm projesi” adlı araştırmasında ankete katılan bireylerin %70’inin kendilerinden fikir alınmadığı için kentsel dönüşüm projesinden dışlanmışlık hissi yaşadıklarını saptamıştır.
45
Gümüşboğa (2009) yaptığı araştırmada katılımcıların tamamının (%100) dönüşüm çalışmaları sırasında kendilerine kira, gıda, lojman gibi yardımlar yapılmadığını, ayrıca proje hakkında bilgi sahibi olmadıklarını belirttiklerini tespit etmiştir. Bu çalışmada elde edilen sonuçlar belirtilen araştırmaların bulgularıyla paralellik göstermektedir.
Tüketicilerin kentsel dönüşüm alanında yaşadıklarını öğrendikleri kaynaklar Tablo 4’de verilmiştir.
Tablo 4. Tüketicilerin Kentsel Dönüşüm Alanında Yaşadıklarını Öğrendikleri Kaynakların Dağılımı
Sayı %
Belediyeden 82 60,3
Komşu ve Arkadaşlardan 45 33,1
Yerel Gazete ve Televizyondan 9 6,6
TOPLAM 136 100,0
Tablo 4’e bakıldığında araştırmaya katılan tüketicilerin mahallelerinde kentsel dönüşüm çalışması başlayacağını %60,3’ünün belediyeden, %33,1’inin komşu ve arkadaşlarından %6,6’sının ise yerel gazete ve televizyondan öğrendikleri tespit edilmiştir.
Elde edilen bulgulardan tüketicilerin yarıdan fazlasının mahallelerinde kentsel dönüşüm çalışmalarının başlayacağını resmi kaynaklardan öğrendikleri halde, yarıya yakın bir kısmının komşu, arkadaş, yerel gazete gibi resmi olmayan veya yarı resmi kaynaklardan öğrendikleri anlaşılmaktadır.
TOKİ (2012) tarafından Mersin ilinde yapılan araştırmada kentsel dönüşüm çalışması yapılacağını, bireylerin %52,1’inin komşu ve arkadaşlarından, %37,1’inin gazete ve televizyondan, %5,1’inin belediyeden öğrendikleri tespit edilmiştir.
Gün (2013) yaptığı araştırmada kentsel dönüşüm çalışmalarını katılımcıların %54,7’sinin komşularından ve tanıdıklardan, %11,1’inin, medyadan %8,8’inin belediyeden duyduklarını ifade ettiklerini belirtmiştir. Çalışmamızda belediyeden haberdar olma oranının biraz daha fazla olmasının belediyenin kentsel dönüşüm çalışmalarına başlamadan önce mahallelerde yaptığı bilgilendirme toplantılarından kaynaklandığı söylenebilir. Tüketicilerin kentsel dönüşüm projelerini uygulamak için uygun bulduğu kişi ve kurumların dağılımı Tablo 5’de verilmiştir.
46
Tablo 5. Tüketicilerin Kentsel Dönüşüm Projelerini Uygulamak İçin Uygun Bulduğu Kişi ve Kurumların Dağılımı
Sayı %
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 19 10,7
Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) 96 53,9
Belediyeler Müteahhitler Aracılığıyla 49 27,5
Konut Sakinleri Müteahhitler Yoluyla 14 7,9
TOPLAM 178 100,0
Tüketicilerin kentsel dönüşüm projelerini uygulamak için uygun bulduğu kişi ve kurumlara bakıldığında tüketicilerin %10,7’sinin kentsel dönüşüm çalışmalarının çevre ve şehircilik bakanlığı tarafından, %53,9’unun toplu konut idaresi (TOKİ) tarafından yapılmasını istedikleri, %27,5’inin belediyelerin müteahhitler aracılığıyla, %7,9’unun ise konut sakinlerinin (tüketicilerin) müteahhitler aracılığıyla gerçekleştirilmesini istedikleri saptanmıştır.
Tüketicilerin çoğunluğunun konutlarının kamu kurumları tarafından yapılmasını istedikleri sonucuna varılmıştır.
Ertürk (2009) yaptığı araştırmada bireylerin %79’unun ikamet ettikleri konutlarının kamu kuruluşları tarafından yapılmasını istediklerini tespit etmiştir. Sonuçlar araştırma bulgularıyla benzerlik göstermektedir.
Araştırmaya katılan tüketicilerin kentsel dönüşüm ile ilgili bilgilerinin dağılımı Tablo 6’da verilmiştir.
47
Tablo 6.Tüketicilerin Kentsel Dönüşüm ile İlgili Bilgilerinin Dağılımı
Sayı % Kentsel dönüşüm sağlıksız bölgelerin yeniden yapılanmasını sağlar.
Doğru seçeneğini işaretleyenler 169 94,9 Yanlış seçeneğini işaretleyenler 4 2,3
Fikri olmayanlar 5 2,8
Toplam 178 100,0
Kentin dokusunu bozan sorunların giderilmesini sağlar.
Doğru seçeneğini işaretleyenler 165 92,7 Yanlış seçeneğini işaretleyenler 6 3,4 Fikri olmayanlar 7 3,9
Toplam 178 100,0
Sosyal yaşam alanlarının (Dinlence, eğlence merkezlerinin) oluşturulmasını sağlar.
Doğru seçeneğini işaretleyenler 142 79,8 Yanlış seçeneğini işaretleyenler 11 6,2
Fikri olmayanlar 25 14,0
Toplam 178 100,0
Konutu olmayan aileleri konut sahibi yapar.
Doğru seçeneğini işaretleyenler 119 66,9 Yanlış seçeneğini işaretleyenler 21 11,8
Fikri olmayanlar 38 21,3
Toplam 178 100,0
(***)Ailelerin çok büyük ve lüks evlere sahip olmalarını sağlar.
Doğru seçeneğini işaretleyenler 83 46,6 53 29,8 Yanlış seçeneğini işaretleyenler
Fikri olmayanlar 42 23,6
Toplam 178 100,0
Depreme dayanıklı evler yapılmasını sağlar.
Doğru seçeneğini işaretleyenler 149 83,7 Yanlış seçeneğini işaretleyenler 8 4,5
Fikri olmayanlar 21 11,8
Toplam 178 100,0
Sorunlu konut alanlarını kente yeniden kazandırır. Doğru seçeneğini işaretleyenler 148 83,1
5 2,8 Yanlış seçeneğini işaretleyenler
Fikri olmayanlar 25 14,1
Toplam 178 100,0
Eski ve tarihi değeri olan evlerin restore edilmesini (yenilenmesini) sağlar.
Doğru seçeneğini işaretleyenler 113 63,5 23 12,9 Yanlış seçeneğini işaretleyenler
Fikri olmayanlar 42 23,6
Toplam 178 100,0
Kentte yaşam kalitesini arttırır.
Doğru seçeneğini işaretleyenler 152 85,4 12 6,7 14 7,9 Yanlış seçeneğini işaretleyenler
Fikri olmayanlar
Toplam 178 100,0
(***)Kentsel dönüşümle müstakil (bağımsız) ev sayısı artar.
Doğru seçeneğini işaretleyenler 65 36,5 Yanlış seçeneğini işaretleyenler 72 40,4 41 23,1 Fikri olmayanlar
48
Sayı % Alt yapı sorunları azalır.
Doğru seçeneğini işaretleyenler 127 71,3 Yanlış seçeneğini işaretleyenler 13 7,4
Fikri olmayanlar 38 21,3
Toplam 178 100,0
(***)Kentsel dönüşümün tüm maliyeti devlet tarafından karşılanır.
Doğru seçeneğini işaretleyenler 54 30,4 46 25,8 Yanlış seçeneğini işaretleyenler
Fikri olmayanlar 78 43,8
Toplam 178 100,0
Kentsel dönüşümün maliyetinin bir kısmı devlet tarafından karşılanır.
Doğru seçeneğini işaretleyenler 69 38,8 Yanlış seçeneğini işaretleyenler 32 18,0
Fikri olmayanlar 77 43,4
Toplam 178 100,0
(***)Kentsel dönüşümün tüm maliyeti dönüşüm alanında evi bulunan vatandaşlar tarafından karşılanır.
Doğru seçeneğini işaretleyenler 50 28,1 71 39,9 Yanlış seçeneğini işaretleyenler
Fikri olmayanlar 57 32,0
Toplam 178 100,0
Dönüşüm alanlarında yaşayanların sosyal yapısı ve beklentilerine uygun konut yapılması önemlidir.
Doğru seçeneğini işaretleyenler 152 85,4 Yanlış işaretleyenler 11 6,2 15 8,4 Fikri olmayanlar
Toplam 178 100,0
Kentsel dönüşümün öncelikli amacı gecekondu sorununu çözmektir.
Doğru seçeneğini işaretleyenler 152 85,4 7 3,9 Yanlış seçeneğini işaretleyenler
Fikri olmayanlar 19 10,7
Toplam 178 100,0
(***)Kentsel dönüşümün amaçlarından biri orta ve üst gelir grubuna yönelik konut alanları üretmektir.
Doğru seçeneğini işaretleyenler 85 47,8 Yanlış seçeneğini işaretleyenler 41 23,0
Fikri olmayanlar 52 29,2
Toplam 178 100,0
Kentsel dönüşüm çevre sorunlarının çözümüne katkı sağlar.
Doğru seçeneğini işaretleyenler 150 84,3 Yanlış seçeneğini işaretleyenler 7 3,9
Fikri olmayanlar 21 11,8
Toplam 178 100,0
(***) ile gösterilen ifadeler kentsel dönüşüm ile ilgili verilen yanlış ifadelerdir.
Tablo incelendiğinde tüketicilerin %94,9’unun “Kentsel dönüşüm sağlıksız bölgelerin yeniden yapılanmasını sağlar”; %92,7’sinin “Kentsel dönüşüm kentin dokusunu bozan sorunların giderilmesini sağlar”; %79,8’inin “Sosyal yaşam alanlarının (Dinlence, eğlence merkezlerinin) oluşturulmasını sağlar”; %66,9’unun “ Kentsel dönüşüm konutu olmayan aileleri konut sahibi yapar”; %83,7’sinin “Depreme dayanıklı evler yapılmasını sağlar”;
49
%83,1’inin “ Kentsel dönüşüm sorunlu konut alanlarını kente yeniden kazandırır”; %63,5’inin “Eski ve tarihi değeri olan evlerin restore edilmesini (yenilenmesini) sağlar”; %85,4’ünün, “Kentte yaşam kalitesini arttırır”; %71,3’ünün “Alt yapı sorunları azalır”; %85,4’ünün “Dönüşüm alanlarında yaşayanların sosyal yapısı ve beklentilerine uygun konut yapılması önemlidir”; %85,4’ünün, “Kentsel dönüşümün öncelikli amacı gecekondu sorununu çözmektir” ve %84,3’ünün “Kentsel dönüşüm çevre sorunlarının çözümüne katkı sağlar” görüşünde doğru seçeneğini işaretleyerek ifadelere doğru cevap verdikleri tespit edilmiştir.
“(***)Ailelerin çok büyük ve lüks evlere sahip olmalarını sağlar” görüşünde tüketicilerin %46,6’sının doğru seçeneğini, %29,8’inin yanlış seçeneğini işaretlediği, %23,6’sının ise fikirlerinin olmadığı saptanmıştır. “(***)Kentsel dönüşümle müstakil (bağımsız) ev sayısı artar” görüşüne tüketicilerin %36,5’inin doğru seçeneğini, %40,4’ünün yanlış seçeneğini işaretlediği, %23,1’inin ise fikirlerinin olmadığı tespit edilmiştir. “(***)Kentsel dönüşümün tüm maliyeti devlet tarafından karşılanır” görüşüne tüketicilerin %30,4’ünün doğru seçeneğini, %25,8’inin yanlış seçeneğini işaretlediği, %43,8’inin ise fikirlerinin olmadığı saptanmıştır. “Kentsel dönüşümün maliyetinin bir kısmı devlet tarafından karşılanır” görüşüne tüketicilerin %38,8’inin doğru seçeneğini, %18,0’ının yanlış seçeneğini işaretlediği, %43,4’ünün ise fikirlerinin olmadığı saptanmıştır. “(***)Kentsel dönüşümün tüm maliyeti, dönüşüm alanında evi bulunan vatandaşlar tarafından karşılanır” görüşüne tüketicilerin %28,1’inin doğru seçeneğini, %39,9’unun yanlış seçeneğini işaretlediği, %32,0’ının ise fikirlerinin olmadığı tespit edilmiştir. “(***)Kentsel dönüşümün amaçlarından biri orta ve üst gelir grubuna yönelik konut alanları üretmektir” ” görüşüne tüketicilerin %47,8’inin doğru seçeneğini, %23,0’ının yanlış seçeneğini işaretlediği, %29,2’sinin ise fikirlerinin olmadığı tespit edilmiştir.
Kentsel dönüşüm hakkındaki bilgi testine verilen cevaplardan elde edilen bulgulara göre tüketicilerin çoğunlukla kentsel dönüşümle dayanıklı, sağlıklı konutların üretimi ve çevre düzenlemesi konusunda doğru bilgilere sahip oldukları ancak; yapılacak olan konutların tipi, genişliği, maliyeti ve ödeme koşulları hakkında doğru bilgilere sahip olmadıkları anlaşılmaktadır.
Tüketicilerin kentsel dönüşüm hakkındaki bilgileri ile eğitim durumları arasındaki ilişki Tablo 7‘de verilmiştir.
50
Tablo 7. Tüketicilerin Kentsel Dönüşüm Hakkındaki Bilgileri ile Eğitim Durumları Arasındaki İlişki
Eğitim Durumu
Tüketicilerin Kentsel Dönüşüm Hakkındaki Bilgileri
İlköğretim ve Altı (N=100) Sayı % Lise ve Üniversite (N=78) Sayı % Toplam (N=178) Sayı % Khi-Kare Analizi
Kentsel dönüşüm sağlıksız bölgelerin yeniden yapılanmasını sağlar. Doğru seçeneğini işaretleyenler
Yanlış seçeneğini işaretleyenler Fikri olmayanlar 94 94,0 2 2,0 4 4,0 75 96,1 2 2,6 1 1,3 169 94,9 4 2,3 5 2,8 --- Kentin dokusunu bozan sorunların giderilmesini sağlar.
Doğru seçeneğini işaretleyenler Yanlış seçeneğini işaretleyenler Fikri olmayanlar 91 91,0 4 4,0 5 5,0 74 94,8 2 2,6 2 2,6 165 92,7 6 3,4 7 3,9 --- Sosyal yaşam alanlarının oluşturulmasını sağlar.
Doğru seçeneğini işaretleyenler Yanlış seçeneğini işaretleyenler Fikri olmayanlar 75 75,0 8 8,0 17 17,0 67 85,9 3 3,9 8 10,2 142 79,8 11 6,2 25 14,0 𝑥2=3,295 sd:2 p>0,05 (***)Ailelerin büyük ve lüks evlere sahip olmalarını sağlar.
Doğru seçeneğini işaretleyenler Yanlış seçeneğini işaretleyenler Fikri olmayanlar 55 55,0 20 20,0 25 25,0 28 35,8 33 42,3 17 21,7 83 46,6 53 29,8 42 23,6 𝑥2=10,944 sd:2 p<0,05 Depreme dayanıklı evler yapılmasını sağlar.
Doğru seçeneğini işaretleyenler Yanlış seçeneğini işaretleyenler Fikri olmayanlar 81 81,0 4 4,0 15 15,0 68 87,2 4 5,2 6 7,6 149 83,7 8 4,5 21 11,8 ---- Sorunlu konut alanlarını kente yeniden kazandırır.
Doğru seçeneğini işaretleyenler Yanlış seçeneğini işaretleyenler Fikri olmayanlar 84 84,0 2 2,0 14 14,0 64 82,0 3 3,9 11 14,1 148 83,1 5 2,8 25 14,1 ---- (***)Kentsel dönüşümle müstakil ev sayısı artar.
Doğru seçeneğini işaretleyenler Yanlış seçeneğini işaretleyenler Fikri olmayanlar 43 43,0 32 32,0 25 25,0 22 28,2 40 51,2 16 20,5 65 36,5 72 40,4 41 23,1 𝑥2=7,038 sd:2 p<0,05 (***)Kentsel dönüşümün tüm maliyeti devlet tarafından karşılanır.
Doğru seçeneğini işaretleyenler Yanlış seçeneğini işaretleyenler Fikri olmayanlar 37 37,0 15 15,0 48 48,0 17 21,7 31 39,7 30 38,4 54 30,4 46 25,8 78 43,8 𝑥2=14,631 sd:2 p<0,05 Kentsel dönüşümün maliyetinin bir kısmı devlet tarafından karşılanır.
Doğru seçeneğini işaretleyenler Yanlış seçeneğini işaretleyenler Fikri olmayanlar 34 34,0 19 19,0 47 47,0 35 44,8 13 16,7 30 38,4 69 38,8 32 18,0 77 43,4 𝑥2=2,207 sd:2 p>0,05 (***)Kentsel dönüşümün tüm maliyeti, dönüşüm alanında evi bulunan vatandaşlar tarafından
karşılanır. Doğru seçeneğini işaretleyenler
Yanlış seçeneğini işaretleyenler Fikri olmayanlar 33 33,0 37 37,0 30 30,0 17 21,7 34 43,6 27 34,6 50 28,1 71 39,9 57 32,0 𝑥2=2,727 sd:2 p>0,05 (***)Kentsel dönüşümün amaçlarından biri orta ve üst gelir grubuna yönelik konut alanları
üretmektir. Doğru seçeneğini işaretleyenler
Yanlış seçeneğini işaretleyenler Fikri olmayanlar 53 53,0 17 17,0 30 30,0 32 41,0 24 30,8 22 28,2 85 47,8 41 23,0 52 29,2 𝑥2=4,971 sd:2 p>0,05 Eski ve tarihi değeri olan evlerin restore edilmesini (yenilenmesini) sağlar.
Doğru seçeneğini işaretleyenler Yanlış seçeneğini işaretleyenler Fikri olmayanlar 70 70,0 10 10,0 20 20,0 43 55,2 13 16,6 22 28,2 113 63,5 23 12,9 42 23,6 --- (***) ile gösterilen ifadeler kentsel dönüşüm ile ilgili verilen yanlış ifadelerdir.
51
Tüketicilerin eğitim durumları ile “Kentsel dönüşüm sağlıksız bölgelerin yeniden yapılanmasını sağlar”; “Kentin dokusunu bozan sorunların giderilmesini sağlar”; “Sosyal yaşam alanlarının oluşturulmasını sağlar”; “Depreme dayanıklı evler yapılmasını sağlar”; “Sorunlu konut alanlarını kente yeniden kazandırır”; Kentsel dönüşümün maliyetinin bir kısmı devlet tarafından karşılanır” ve “Eski ve tarihi değeri olan evlerin restore edilmesini (yenilenmesini) sağlar” ifadeleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.
“(***)Kentsel dönüşüm ailelerin büyük ve lüks evlere sahip olmalarını sağlar” ifadesini okuryazar olmayan ve ilköğretim mezunu olan tüketicilerin %55’inin doğru seçeneğini işaretlediği, lise ve üniversite mezunu olan tüketicilerin ise %42,3’ünün yanlış seçeneğini işaretlediği saptanmıştır. Eğitim durumuna göre “kentsel dönüşümün ailelerin büyük ve lüks evlere sahip olmalarını sağlar” ifadesi arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0,05).
Lise ve üniversite mezunu olan tüketicilerin kentsel dönüşümle daha geniş ve konforlu evler yapılacağı hususunda okuryazar olmayan ve ilköğretim mezunu olan tüketicilere göre doğru bilgiye sahip oldukları söylenebilir.
“(***)Kentsel dönüşümle müstakil ev sayısı artar” ifadesini okuryazar olmayan ve ilköğretim mezunu olan tüketicilerin % 43’ünün doğru seçeneğini işaretlediği, lise ve üniversite mezunu olan tüketicilerin % 51,2’sinin yanlış seçeneğini işaretlediği saptanmıştır. Eğitim durumuna göre “Kentsel dönüşümle müstakil ev sayısı artar” ifadesi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0,05).
Lise ve üniversite mezunu olan tüketicilerin kentsel dönüşümle müstakil konutlar yapılacağı hususunda okuryazar olmayan ve ilköğretim mezunu olan tüketicilere göre doğru bilgiye sahip oldukları söylenebilir.
“(***)Kentsel dönüşümün tüm maliyeti devlet tarafından karşılanır” ifadesini okuryazar olmayan ve ilköğretim mezunu olan tüketicilerin % 37’sinin doğru seçeneğini işaretlediği, lise ve üniversite mezunu olan tüketicilerin % 39,7’sinin yanlış seçeneğini işaretlediği saptanmıştır. Eğitim durumuna “Kentsel dönüşümün tüm maliyeti devlet tarafından karşılanır” ifadesi arasında istatistiksel yönden anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir (p<0,05).
52
Lise ve üniversite mezunu olan tüketicilerin kentsel dönüşümün tüm maliyetinin devlet tarafından yapılacağı hususunda okuryazar olmayan ve ilköğretim mezunu olan tüketicilere göre doğru bilgiye sahip oldukları söylenebilir.
Kentsel dönüşümün maliyetinin nasıl karşılanacağı konusunda tüketicilerin tereddüt yaşadıkları ve toplamda %43,8’inin bu hususda fikirleri olmadığı söylenebilir.