Bilgi teknolojileri insan kaynakları yönetim anlayış ve uygulamalarını derinden etkilemektedir. Günümüzde işletme iş süreç ve faaliyetlerinin tam zamanlı elektronik çözümlerle desteklendiği; etkileşimli, esnek ve bilgisayar ile bütünleştirilmiş yeni bir anlayış egemendir. Teknolojik gelişmeler doğrultusunda insan kaynakları
yönetimininde de birtakım dönüşümler yaşanması kaçınılmazdır. Bu bakımdan insan kaynakları yönetimi anlayışına ait temel konular şunlardır(Erdal, 2003):
- Sürekli öğrenme, yenilenme ve gelişime açık bir işletme kültürü oluşturmak, - Kariyer planlaması, ücretlendirme, performans değerlendirme, eğitim ve geliştirme gibi temel unsurları bir arada düşünmek,
- Bilgi, öğrenme, gelişim, disiplin ve ödül politikaları gibi alanlarda saydam bir ortam yaratmak,
- Çok yönlü örgütsel iletişimi yönetmek,
- Yeni insan kaynakları tedarik yöntemleri geliştirmek,
- Teknolojiden stratejik bir araç olarak yararlanmak çerçevesinde çok yönlü olarak yeniden düşünülmekte ve yeni teknolojiler kullanılmaktadır.
2.5.1. Stratejik İnsan Kaynakları Yönetiminde İntranet Kullanımı
İntranet, işletme çalışanları ve bölümlerini internet yazılımları ve standartları kullanarak birbirine bağlayan özel bir bilgisayar iletişlim ağıdır. İntranet web sitelerini diğer bilgisayar sitelerinden farklı kılan, bir koruma sistemi aracılığıyla istenmeyen kişilerin veya kullanıcıların siteye erişiminin engellenmesidir. İntranet, şirketler topluluğuna bağlı şirketler arasında iletişimi sağlayan kurumsal bir ağdır (Iraz, 1999: 47). İntranete kısaca dahili internette diyebiliriz (Hoşcan vd., 2004: 103).
Şirketler merkeziyetçi İKY sistemlerinden uzaklaşmakta ve “kullanıcı-servis sağlayıcı” teknolojilerinin uygulandığı insan kaynakları yönetiminde intranet kullanımına doğru yönelmektedir. İKY’de intranet, işletme içerisindeki uygulamalara katkıda bulunmakta, aynı zamanda, dış servis sağlayıcı ve tarayıcı (internet) ile dış çevreninde intranette yer alan İK bilgilerine (işe alımlar, ücret vb.) ulaşmasını sağlayabilmektedir. İntranet sayesinde verilere anında ulaşabilmek, işletme ve İK departmanı içinde iletişimi, etkinliği ve verimliliği geliştirmektedir (Noe vd.,1997: 599). İKY intranet uygulamaları, İK departmanının 1 günde 24 saat, 1 yılda 365 gün işgörenlerine açık olmasına ve işgörenlerin duyurulara ulaşmasına imkan vermektedir. Örneğin, bir şirkette, açık bir pozisyon için eleman arandığında, öncelikle intranet sistemi üzerinden duyuru yapılarak iç kaynaklardan işgören sağlanma yoluna gidilmektedir. Bu da eleman temin maliyetlerinde tasarruf imkanı vermektedir. Bu uygulama ayrıca “job posting” adı verilen ve açık pozisyonların öncelikle örgüt içinde
duyurulması amacını taşıyan uygulamanında daha hızlı ve etkin bir biçimde gerçekleştirilmesini sağlamaktadır. Çalışanların örgüte bağlılığı ve tatmini açısından da bu uygulamaların yararları olduğu bilinmektedir (Jones, 1998: 42).
2.5.1.1. İnsan Kaynakları Yönetimi İçin İntranet Oluşturma
İK uzmanları ve sistem kurucuları, işletme intranetinde İK ile ilgili uygulamaları geliştirmek için, aşağıda belirtilen on temel basmağı izlemektedirler (Jones, 1998: 42) :
1- Stratejik Amaç Belirleme: İKY intranetinin başlıca amaçları arasında, evrak işini azaltmayı, işgörene ait kişisel sistemler kurmayı, interaktif kayıt formları kullanarak etkinliği geliştirmeyi, işgören motivasyonunu optimize edecek işletme iletişim sistemleri oluşturmayı ve rekabet avantajı sağlayacak stratejik İK veri tabanlarına sahip olmayı saymak mümkündür.
2- Kullanıcıların Belirlenmesi: İKY intraneti işletme içindeki kullanıcıları hedef almaktadır. Kullanıcılar kavramı; işgörenleri, yöneticileri, tedarikçileri, stajyerleri, stratejik ortakları ve daha birçok işletme personelini içermektedir. Son kullanıcıların seçimi, intranetin geliştirilmesine, içinde yer alacak uygun ve ilgi çekici İK bilgilerinin düzenlenmesine yardımcı olmaktadır. Bu tür bir eğilim tüm işgörenlerin intranet kullanım talebini arttırmaktadır.
3- Proje Desteği Sağlama: İK yöneticileri intranet uygulamasını geliştirmek için plan ve bütçe geliştirmek durumundadır. Orta kademe yöneticileride bu plan ve bütçeleri onaylamaktadır. Aslında işgörenlerin ve yöneticilerin oluşturduğu departmanlar arası bir komite, bu tür önemli stratejik projeleri desteklemede yaratıcı ve yardımcı olabilmektedir.
4- Yazılım Geliştirme: İK intranet proje yöneticisi, programı tamamlaması için içsel ve dışsal sistem analistleri ve yazılım geliştiricileri seçmek durumundadır. İntranet yazılım paketlerinin işletme içerisinde oluşturulmasının yanı sıra, işletme dışından da satın alınması mümkün olmaktadır. İşletme içinde yada dışında bulunan yazılımcılar, intranetin tüm içerik ve multimedya parçalarını hazırlamakta ve şekillendirmektedirler.
5- İçerik Seçme: İKY intranet sisteminde bilgiye dayalı veri tabanları ve
uygulamaları yer almalıdır. İşgörenlerin, intraneti düzenli olarak ziyaret etmeleri ve siteyi desteklemeleri amaçlanıyorsa, içeriğin etkileyici olması sağlanmalıdır. Sitenin en
azından, işgörenlerin sorunlarına yanıt aradıkları tüm İKY bilgilerini içermesi gerekmektedir.
6- Yönlendirici Akış Şeması Kurma: Bu basmağa geçmeden önce, İKY’nin intranette yer vereceği içerikle ilgili stratejilerin belirginleşmiş olması gerekmektedir. Daha sonra uzmanlar site için gerekli “yönlendirici akış şemalarını” detaylandırmaya başlar. Örneğin; önemli insan kaynakları web sayfalarını belirten butonlar, sitenin ana sayfasında tümüyle gösterilecek şekilde hazırlanır. Tasarımcılar, dosyaları minimum zamanda indirmeyi (download) mümkün kılan ekran düzeneklerini oluştururlar. Bir işgörenin intranete düzenli bir şekilde ihtiyaç duymasını sağlamak, intranetin gerekli ve yararlı olabilme gücüne bağlıdır.
7- Kullanılabilirlik ve Yük Testi Uygulaması: Kullanılabilirlik testi, İKY intranet uygulamasının kolaylıkla kullanılmasının sağlanıp sağlanmadığı konusunda nitelik kazandırmaktadır. Yük testi ise, web sitesinin devamlı olarak yoğun işleyişini kaldırabileceğinden emin olunmasını sağlamaktadır.
8- İntranet Tanıtımı: Yöneticilerin, intranet sitesinin özellikleri, fonksiyonları ve yararları hakkında işgörenlerini bilgilendirmeleri gerekmektedir. İşgörenlerin çalışma yaşamlarının intranete bağlı olarak daha iyi bir hale gelebileceği konusu da açıklanabilir. Nitekim, bazı işgörenler değişime karşı direnmekte ve elle yapılan kayıt işlerinden on-line İK sistemlerine geçmeyi istemeyebilmektedirler. Öte yandan, haber ve ilan panoları, şirket içi elektronik posta sistemi gibi amaçlarda, intraneti tanıtmak için kullanılabilir.
9- Sürecin Tamamlanması: Kullanılabilirlik ve yük testi tamamlandıktan, İK
intranet tasarımcıları sistem üzerindeki çalışmalarına son verdikten sonra, İK intranetinin işletmede kullanılması konusu gündeme gelir. Bu konuda, tüm bölüm ve departmanlardaki yöneticilerin, ıntranetin düzenli olarak kullanılması için işgörenlerini cesaretlendirmeleri gerekmektedir.
10- Kullanıma Başlama: Sonuç olarak, sistem uzmanları oluşturulan intranetin her zaman etkin ve güvenilir olmasını sağlamalıdır. İK uzmanları, sitenin genel istatistiğini çıkarmalı sitenin ne amaçla ve ne sıklıkla ziyaret edildiğini belirlemelidirler. Sistemi kullanıcıların sıklıkla kullanmaları için sürekli güncelleştirmeler yapılmalıdır. Kullanıcılar istedikleri bilgilere kısa zamanda ulaşabilmeli ve sonuçları anında elde
edebilmelidirler. Çalışanların işletme ile ilgili takip ettiği bilgiler güncel olarak intranet ortamında yayınlanmalıdır (Fandray, 2000: 56).
2.5.1.2. İnsan Kaynakları Yönetimine İlişkin Olarak İntranette Yer Alan Bilgiler
İntranet, kurum içi bilgisayar ağ teknolojisi yerel alan ağına (LAN) veya geniş alan ağı (WAN)’na ihtiyaç göstermektedir. Bu özelliği ile intranet kavramını bir çeşit kurum içi “dijital (sayısal) sinir sistemi” ne benzetmek mümkündür. Dijital sinir sistemi yani intranet, departmanlar arası iletişimin artırılması, varsa engellerin ortadan kaldırılması ve entegrasyonun sağlanmasında hayati rol oynamaktadır. Elektronik ağlar, işletme fonksiyonlarında değer yaratmada büyük yarar sağlamaktadır. Muhasebe, finans, pazarlama, üretim ve insan kaynakları gibi temel işletme bölümleri arasındaki iş süreçlerinin etkin ve verimli çalışması, zamanın etkin kullanılması, bürokrasinin azaltılması, daha az hiyerarşik yapının sağlanması, maliyet tasarrufu gibi bir çok konuda sayısız fayda üretmektedir.
İnsan kaynakları yönetiminin intranet yardımıyla gerçekleştirdiği temel uygulamaları şunlardır (Erdal, 2003):
- İnsan Kaynakları El Kitabı:
Çalışan el kitabı uygulaması, personele yönelik rehber ve politikaların elektronik ortamda yayımlanmasıdır. El kitaplarının basımı, güncelleştirilmesi ve dağıtım maliyeti açılarından büyük tasarruf yaratmaktadır. Böylece işletme çalışanları en yeni politika ve prosedürler hakkında hızlı bilgi elde edebilmektedirler.
- Telefon Rehberi:
Telefon rehberi, çalışanlara ait iletişim ve erişim bilgilerinin (telefon numarası, e- posta adresi, unvan ve bulundukları departman vb.) yer aldığı bir veri tabanıdır. Elektronik ortamda yapılan araştırmalar geleneksel yöntemlere göre daha hızlı gerçekleşmektedir. Online erişim bilgileri sık sık ve kolaylıkla güncellenebilmekte ve santral operatörlerinin telefon başında daha az vakit harcamalarına yardımcı olmaktadır.
- Faydalı Bilgiler:
Çalışanların işlerine yarayacak bilgilerin yeniden gözden geçirilmesi, düzenlenmesi, sağlık ve değer planlarının online seçenekler üzerinden tercih edilmesidir. Çalışanların ihtiyaç duydukları bilgilere daha çabuk yanıt alabilmelerini
sağlamaktadır. İnsan kaynakları bölümü işletme çalışanlarından gelen sorulara daha kısa sürede cevap verebilmektedir. Çalışanlarla ilgili bilgi kayıtları gerekli programlarda daha çabuk ve daha az hata ile tutulmaktadır.
- Emeklilik Planları:
Çalışanlar; emeklilik hesap bilgilerini, yatırım seçeneklerini, emeklilik ikramiyesinin bugünkü ve gelecekteki tutarlarını online olarak inceleyebilmekte ve buna yönelik olarak seçim yapabilmektedirler. Bu sistem, personelden gelen “emekliliğime ne kadar süre kaldı?”, “emekli ikramiyemin tutarı nedir?” vb. şeklinde sık sorulan sorulara teker teker cevap vermelerini önleyerek diğer faaliyetler için vakit kazanmalarını sağlamaktadır (Özden, 2003).
- Çalışan Anket ve Araştırmaları:
İşletme içi mevcut durum ya da planlanan değişiklikler hakkında çalışanlardan geri besleme alınmasında e-posta veya işletme içi web sitesinin kullanılmasıdır. Karar vermeye yardımcı yeni fikirler elde edilerek işletme için faydalı yeni çözüm yöntemleri üretilebilmekte, iş süreçleri iyileştirilebilmektedir.
- Kurum İçi İş Seçenekleri:
İşletme içi yeni iş fırsatları ve bu pozisyonlara yönelik eğitim programları ile kariyer gelişim bilgilerinin intranet sitesi üzerinden açıklanmasıdır. Bilgi yayılımı ıntranet aracılığıyla, klasik kurum içi duyuru panoları vb. materyallere göre ilgili kişilere daha hızlı ve daha etkin ulaşmaktadır. Bu uygulama, çalışanların işletme bünyesinde tutulması ile kurum içi büyüme ve ilerlemeye yardımcı olmaktadır.
- Kurum Dışı Eleman Alımı:
İşletme içi yeni iş fırsatları ve bu pozisyonlara yönelik eğitim programları ile kariyer gelişim bilgilerinin internet web sitesi üzerinden kamuoyuna duyurulmasıdır. Geniş aday seçeneklerinin ve onlara ait bilgilerinin açık bir şekilde bulunmasını sağlamakta, işe alım zamanını kısaltmaktadır.
- Aday Taraması:
İşletmenin personel seçiminde belirlemiş olduğu temel niteliklere sahip kişilerin özgeçmişleri yüzlerce aday özgeçmişi arasından bilgisayar desteği ile otomatik bir biçimde analiz edilmektedir. Aday taraması rutin işe alım süreçlerini hızlandırmaktadır (Erdal, 2003).
- Organizasyon Şemaları:
Güncellenmiş organizasyon şema ve bilgilerinin tüm departmanlarca tam zamanlı olarak sağlanmasına imkan tanıyan bir uygulamadır.
- Haber Bültenleri:
Periyodik olarak yayınlanan haber bülteni uygulamaları şirketle ilgili haber ve duyuruların yer aldığı elektronik bir ortamdır. Bu ortamda şirket faaliyetleri, müşteriler, ortaklar ve çalışanlar vb. ilgili güncel bilgi ve magazin duyurularınında yer aldığı elektronik gazete ve dergilerdir.
- Şirket Takvimi:
Bu uygulamada yıl içersindeki tatil ve özel günlerin belirtildiği elektronik bir takvim bulunmaktadır. Çalışanlar bu takvim bilgilerine intranet üzerinde kolaylıkla ulaşabilmektedirler.
- Çalışanlara Ait İlanlar:
İşletme çalışanlarına ait reklamların yer aldığı elektronik bir ortamdır. Böylece çalışanlar arasında topluluk bilinci ve takım ruhu yaratılmaktadır (Özden, 2003).
2.5.1.3. İnsan Kaynakları Yönetiminde İntranet Uygulamasının Yararları ve Sakıncaları
İntranet uygulaması olan işletmelerde rutin olarak gerçekleştirilen bir çok insan kaynakları faaliyeti ve işleri, intranet sayesinde bilgisayar ortamında yürütülmektedir. İntranet, insan kaynakları ile ilgili bilgileri kullanıcılar için on-line ulaşılabilir hale getirmektedir. Aynı zamanda çeşitli kitapçıkların ve yazışmaların kullanım, basılma, dağıtılma maliyetlerini de düşürmektedir. Tek bir veri tabanının bulunması, bilgilerin kolayca düzenlenebilmesini ve güncelleştirilebilmesini sağlayarak, güncelliğini yitirmiş insan kaynakları bilgilerinin kullanımdan kaldırılmasını kolaylaştırmaktadır. İntranetin diğer yararlarını aşağıdaki gibi sayabiliriz (Jones, 1998: 38):
- İşletme içi İK politikalarını, prosedürlerini ve diğer yazılı kuralları devamlı güncelleştirmede ideal bir platformdur.
- Herhangi bir zamanda, herhangi bir yerden bilgi sağlayabilen güçlü ve ucuz bir iletişim sistemidir.
- İntranet teknolojisi, geniş alan ağları (wide area networks)’nda da kullanılabilmektedir. Böylece, işletme ağı dışından kullanıcı kodu ve şifresi girilerek intranete ulaşmak mümkün olabilmektedir.
- İşgörenlerin bulundukları yerden, uzaktaki yazıcılarına, elektronik posta mesajlarına, faks makinelerine ve video-konferans sistemlerine direkt olarak intranetten bilgi göndermesi mümkündür.
Özetle, insan kaynakları yönetimindeki intranet uygulamaları İK bilgilerini kullanmada kolaylık ve hız sağlayan dinamik bir yöntemdir. En önemli yararı, işgörenlerin insan kaynakları ile bağlantılı çeşitli konulardaki bilgileri insan kaynakları departmanına başvurmadan elde etmelerini sağlamasıdır.
İntranetin bazı sakıncalarından da bahsetmek mümkündür. İntranette yer alan insan kaynakları bilgileri, kendi kullanımlarına açık olmayan çalışanlar tarafından ulaşılmak istenebilmektedir. Meslektaşlarının maaşlarını meraktan ya da maaş zammı isteklerinde kullanmak üzere öğrenmeye çalışanlar olabilir veya bazı kötü niyetli çalışanlar tarafında işletmeye ait bilgiler açıklanmak ya da satılmak üzere kullanılabilir. Bu nedenle bazı bilgilere (çalışanların sosyal hak kayıtları, statülerinde değişiklik içeren raporlar, tatil ayarlamaları, mazeret izinleri, vb.) çalışanların ulaşması, departmanlar veya yöneticiler tarafından yasaklanmalıdır. Diğer bir sakıncada bir çok çalışana ait bilginin bulunduğu bu sistemin zaman zaman virüs tehlikesinde olmasıdır. Bunu engelleyebilmek içinde insan kaynakları uzmanlarının verileri etkili bir şekilde dosyalamaları ve yedeklemeleri gerekmektedir (Hayes, 2000).
2.5.2. Stratejik İnsan Kaynakları Yönetiminde İnternet Kullanımı
İnternet, dünya üzerinde yer alan bilgisayar ağlarının (eğer internetin bir parçası olmak isterlerse) birbirlerine bağlanarak meydana getirdikleri ağların ağıdır. İnternet, sayısı her geçen gün artan bilgisayarların ve kullanıcıların bulunduğu, bilgilerin depolanıp paylaşıldığı çok büyük geniş alan ağıdır (Güneş vd., 2002: 267).
İnternet kavramının ortaya çıkması ve farklı bir boyut kazanması ile internet iletişimi, insan kaynakları departmanında işe eleman alınmasında, adayların belirlenmesinde ve başvuruların yapılmasında işlemlerin farklı bir yöntemle yapılmasına imkan tanımıştır. İş arayanların ufkunu tamamen geliştirmiş ve yeni kavramların oluşmasına neden olmuştur. Artık internet vasıtası ile iş arayan kişiler için
sınırlar tamamen ortadan kalkmış ve globalleşmenin gereği olan karşılıklı bilgi alışverişi kariyer geliştirme aracı olarak kullanılmaya başlanmıştır (Keleş ve Keleş, 2007).
2.5.2.1. İnsan Kaynakları Yönetimi İçin İnternet Oluşturma
İnternet, insan kaynakları departmanının sunmak istediği bilgileri bir araya getirmek için kuruluyorsa, bu bilgiler organizasyonun hem içinden hemde dışından ulaşılabilecek şekilde oluşturulmalıdır. Bu amacı gerçekleştirmek için yapılacak en iyi uygulama, adaylara, müşterilere, işgören ve yöneticilere hizmet verecek ortak bir ana sayfa (home page) oluşturmaktır. Böylelikle, müşteriler, satıcılar ve çalışanlar tek bir siteden iletişim kurabilmekte, web sitesinde yer alan uygun iş bilgilerine ulaşılabilmekte ve elektronik posta yolu ile iletişim kurulabilmektedirler (Gürçay ve Seçer, 2000: 112).
Kullanıcılar internet üzerinden küresel ağ bağlantıları (world wide web) ya da kısaca www adı verilen bir grafik sayesinde son derece kolay şekilde her alanda bilgi alışverişi yapabilmektedirler. WWW, bir ağ ortamında bilgilerin depolanması, biçimlendirilmesi, gösterilmesi ve geri çağrılması için evrensel olarak kabul edilmiş standartlardan oluşmuş bir sistemdir (Güneş vd., 2002: 269).
İnternet üzerinden bilgi edinmek isteyenler, organizasyonların web siteleri üzerinde yer alan bilgileri kendi bilgisayarlarına transfer ederek bu bilgileri incelemektedirler. Web siteleri web sunucuları üzerinden genel kullanıma açık, işletmelere ya da bireylere ait bilgileri barındıran alanlardır. Web sunucuları işletmeye ait web sitesinin oluşturulması ve gerekli güncellemelerin yapılmasını sağlayan donanım ve yazılımların tamamıdır. Web üzerinde yer alan bilgiler genellikle canlı olarak nitelendirilebilecek bilgilerdir. Çünkü, internet üzerindeki bilgileri, sahipleri son derece hızlı olarak değiştirebilmekte, yeni bilgileri ekleyerek eskidiklerini düşündükleri bilgilerin varlığına son verebilmektedirler (Hoşcan vd., 2004: 156).
İnsan kaynakları yönetimi ile ilgili olarak internette sıkça kullanılan bazı web sitelerinin adresleri şunlardır (Keleş ve Keleş, 2007):
Tablo 2.2: İnsan Kaynakları Yönetimi Sitelerinden Bazılarının İnternet Adresleri Adres Açıklama www.yenibir.com. www.tekadres.com. www.insankaynaklari.com. www.kariyer.net. www.akariyer.com. www.cvclub.net. www.personelonline.com. www.cvtr.net. www.secretcv.com. www.monster.com. www.headhunter.net. www.monstertrak.com. www.ajb.dni.us. www.dice.com. www.careerjournal.com. www.careermosaic.com. www.careerbuilder.com. www.hotjobs.com. www.fish4jobs.com. www.futurestep.com.
Özel Kariyer Sitesi “
“ “ “
Bilgi İletişim Hizmetleri Özel Kariyer Sitesi
CV Sitesi “
(Online Career Center/ The Monster Board) -
(Monster destekli jobtrak.com.) (America's Job Bank )
(Bilgi teknolojisine yönelik)
(The Wall Street Journal Interactive Edition) Career Mosaic: URL
Career Builder: URL -
- -
Teknolojik gelişmelere ayak uyduran insan kaynakları, internet aracılığıyla 7 gün 24 saat iş müracaatlarını yönlendirebilmekte ve binlerce kalifiye elemanın kayıtlı bulunduğu veri tabanlarından faydalanabilmektedirler.
2.5.2.2. İnsan Kaynakları Yönetiminde İnternet’ten Yararlanılan Alanlar
İşletmelerin insan kaynakları alanında sıkıntı çektiği konular; yüksek kalitede işgücünün bulunması, yönetilmesi ve elde tutulması konularıdır. İnternet özellikle insan kaynakları temini ve seçiminde somut yeni çözümler üretmektedir. İşletmelerin internette insan kaynakları ile ilgili yararlandığı temel konuları aşağıda gibi sıralamak mümkündür.
2.5.2.2.1. Özgeçmiş Yönetim Sistemleri
Özgeçmiş yönetim sistemi, kalifiye iş başvurularında geniş çaplı bir veri tabanı yaratan özgeçmiş işleme sistemidir. Bu sistemi kullanan işletmeler, haftada 1000 - 2000 adet özgeçmişe anında ulaşabilmekte ve işleyebilmektedirler. Sistem, özgeçmişlerde işle
bağlantılı bilgileri (adayların beceri, deneyim ve eğitim gibi) tarayarak gözden geçirebilmektedir. İnsan kaynakları temini ve seçiminden sorumlu yöneticiler, veri tabanını sorgulayarak belli bir iş için gereksinimlerini ve istenilen özellikleri karşılayabilen adayları belirleyebilirler. Özgeçmiş yönetim sistemini özel kariyer danışmanlık şirketleride internet ortamında oluşturmaktadırlar. Hatta, bu sistemde yer alan özgeçmişleri işletmeler ile paylaşmaktadırlar. Sistemde adaylar, eğitimlerine ya da bildikleri yabancı dillere göre sorgulanabilmektedirler. Listelenen adaylara davet mektubu on-line olarak gönderilmektedir (Jones, 1998: 56).
İşe alım sürecinde işletmelerin yüklendikleri zaman ve iş gücü maliyetleri, işe alım sürecinin internet ortamına taşınması ile en aza indirilmektedir. On-line başvuruların kabulü, doğru adayın bulunması noktasında işletmelere araştırma, standart özgeçmiş inceleme kolaylığı, hızlı başvuru kabul etme olanağı, başvuran adaylara kesintisiz iletişim, elektronik ortamda adaylara geri dönüş sağlaması gibi noktalarda maliyet avantajı sağlamaktadır (Üçer, 2006).
2.5.2.2.2. İnternet Aracılığı ile İletişim ve Elektronik Posta
İşletmelerde insan kaynakları strateji uzmanları, internet sitelerinin, rekabet ortamında avantaj sağlayabilecekleri bir yer olduğunu düşünmektedirler. Bunun için öncelikle, kolayca ziyaret edilmeye olanak sağlayan iyi organize edilmiş web siteleri oluşturulmalıdır. Bunun sonucunda iş arayanlar birkaç tıklamayla işletmedeki “eleman arama bölümünü” istedikleri zaman ziyaret edebilmekte; bunun yanında işletmeler, iş arayanların on-line ortamda saklanan başvuru formlarına ulaşmasına ve daha sonra bu formları doldurmalarına olanak sağlamaktadırlar. Adaylar, bu sitelerde kriterlerine uygun işlerin bir listesinide doğrudan doğruya elde edebilmektedirler. Yöneticiler, bulundukları yerden veya dünyanın herhangi bir yerinden internete bağlanarak diğer yöneticilere mesaj veya dosya gönderebilmekte ve belli konular üzerinde kurulmuş sohbet odalarına (chat) katılabilmektedirler. İşletmeleri tanıtan ana sayfalar sayesinde kullanıcılar işletmeye ve insan kaynaklarına ait bilgilere rahatlıkla ulaşabilmektedirler (Mondy ve Noe, 1996: 617).
Elektronik posta (e-posta, e-mail), iki ya da daha fazla kullanıcının farklı anlarda birbirleri ile bilgisayar ağları üzerinden haberleşmesini sağlamaktadır. Elektronik posta hizmeti birden fazla kişiye mesaj göndermeyi ve mesaj almayı kapsamaktadır. Bu
hizmeti kullanmak isteyen kişinin ilk önce elektronik posta hesabına sahip olması gerekmektedir (Güneş vd., 2002: 280).
İnternet, dünya çapında çok fazla sayıda insanın veya kurumun iletişimini sağladığı için çok önemli bir iletişim kanalı haline gelmiştir. İşletmelerde elektronik posta; çalışanlar, ofisler, müşteriler ve tedarikçiler arasında iletişim kurmak için kullanılmaktadır. İnsan kaynakları departmanı içinde ki haberleşmede kullanılan e- posta, en başta zamandan büyük tasarruf sağlayarak işyeri çalışmalarında verimliliği artırmakta, yazışma ve postalama maliyetlerini azaltmakta, direkt ve anında iletişim kurulmasını sağlamaktadır. Böylece, insan kaynakları ile ilgili yeni bilgiler ve formlar birkaç dakika içinde tüm çalışanların e-posta hesaplarına gönderilmektedir (Hoşcan vd., 2004: 156).
2.5.2.2.3. İnteraktif Aday Araştırma ve Bulma
Kullanıcılar, on-line ortamda ziyaret ettikleri bir işletme web sayfasında, işletmeye ve aynı zamanda istedikleri işgörenlerede ulaşabilmektedirler. İş arayanlar, on-line formları tamamlamalarının yanında, işletmedeki iş yaşamının kalitesi konusunda da bu yolla soru sorabilmektedir. Bu tür bir etkileşim sayesinde, adayların işletmeye