SOSYAL MEDYANIN KULLANICIYA SAĞLADIĞI OLANAKLAR

Sosyal medyada gönderici ve alıcının arasındaki mesajlar için oluĢan çizgilerin ortadan kaldırıldığı görülürken, bunun yanında geleneksel medyada bulunmayan birçok olanağı da getirmesi söz konusudur. Bunları aĢağıdaki gibi sıralamak mümkündür:

Çok Ortamlılık: Kullanıcılarının gereksinimlerine göre Ģekillendiği görülen

internetin; ses ve görüntü aktarım fonksiyonlarının sayesinde neredeyse tüm medya sistemlerinde uygulanması iletiĢim ortamları için giderek daha fazla tercih edilmesine yol açmaktadır. Ġnternetin üzerinden metin, ses, animasyon, görüntü ve fotoğraf gibi çeĢitli Ģekillerde haberleĢmenin yanında metin, fotoğraf ve video aktarımlarının ekonomik ve anında olduğu görülmektedir. Böyle iletiĢim biçimlerinin, çeĢitli enformasyonların üretimi ve sunumunu sağlamaktadır.117

Paket Anahtarlama: Ġnternetten veri taĢıma yöntemi olarak bilinen paket

anahtarlama, mesajları bazı alt bölümlere ayırabilen, ilgili kiĢilere göndererek; onları tekrar toplayan bir sistemi ifade eder. Paket anahtarlamanın baĢka bir özelliği de internet bağlantılı olarak iletiĢimin geleneksel medyadan ayrılmasını sağlamasıdır.118

Hiper Metinsellik: Kullanıcıların, “www” üzerinde “metinsel enformasyon”

türlerinin arasında bağlantıların olması ve herhangi bir sınır olmadan bir metinden diğerine geçip kelimelerin birbirlerine bağlanan linklerin üretmesini kapsamaktadır.119

Hiper medya çerçevesinde metinler enformasyon çeĢidi Ģeklinde medyanın kullanmasına izin verdiği görülmektedir.120 _{Hiper-metin özelliğinin iletiĢimi}

doğrusallıktan çıkartarak çoklu bir yapıya girmesini sağlamaktadır. Sonuç olarak iletiĢim süreci içinde hedef olan kitlelerin etkinliğinin daha fazla artmasına yol açmaktadır.121

116

Erzurum, a.g.e., s. 56.

117_{Birol Gülnar ve ġükrü Balcı, Yeni Medya ve Kültürleşen Toplum, Literatürk Yayınları, Konya, 2011, s.} 171.

118 _{Birol ve Balcı, a.g.e., s. 172.}

119_{Arzu Çıngay, Sosyal Medyanın KitleselleĢtirici Ve YalnızlaĢtırıcı Etkisi, Marmara Üniversitesi Sosyal} Bilimler Enstitüsü, 2015, s. 14, (YayımlanmıĢ Yüksek Lisans Tezi)

120_{Birol ve Balcı, a.g.e., s. 73.} 121_{Birol ve Balcı, a.g.e., s. 173.}

40

EĢzamanlılık: Ġnternette etkileĢimin, gerçek zamanlı ve eĢ zamansız olarak

gerçekleĢtiği görülmektedir. Ġnternet ortamında sohbet ve sanal konferans gibi eĢ zamanlı olarak etkileĢim ve iletiĢime imkan sağlanırken, elektronik posta, tartıĢma ve haber grubu gibi ortamlarda da eĢ zamansız etkileĢim ve iletiĢimi gündeme getirir.122

EtkileĢimlilik: Yeni iletiĢim teknolojilerine bakıldığında etkileĢimin verici ile alıcı

arasında olanak verdiği görülmektedir. Bu özelliğin, geleneksel iletiĢim araçlarının olmadığını da belirtmek gerekir. EtkileĢimlilik özelliğinin internet kullanıcılarının kiĢilerarası kitle medya olma potansiyelleri taĢıması yönünde geliĢtiği görülmektedir. Kısacası insanların aynı anda birden fazla kiĢi ya da aracı kurumlara ulaĢma imkanlarına sahip olduğu görülmektedir.123 _{Literatüre bakıldığında internet açısından}

etkileĢimin üç unsura ayrıldığı görülmektedir: Eylem sayısı, hız ve kapsam. Tepki zamanı ya da hızın etkileĢimci iletiĢim sistemleri içinde en önemli özellik olduğu görülmektedir. EtkileĢimci hızın yüz yüze yapılan iletiĢimde en yüksek olduğu görülmektedir. Ġnternetten yapılan telekonferans sistemiyle birden çok bireyin birbirlerine gerçek zamanda bağlaması ve karĢılıklı konuĢmaya imkan tanıması önemlidir.124 _{Eylemin sayısıysa, iletiĢim ortamı içerisinde etkide bulunacak olan değiĢim}

miktarları, bu ortamda değiĢikliğin yapılması için gerçekleĢtirilen etkinlikler birbirleri ile bağlantılarının kapsamını gösterir.125

KitlesizleĢtirme: Yeni medyanın, geleneksel medya ile arasında kitlesizleĢtirici

bir ortam olduğunu söylemek mümkündür. Bu düĢüncenin temel sebebi, sosyal medya ve yeni medya kullanıcılığının kiĢisel bilgisayarlardan bireysel anlamda yapılabilme durumudur. Yeni medyada kitlesizleĢtirme özelliğinin kitle iletiĢim sistemi kontrolü mesajı üretenden, iletiĢim mesajlarını tüketenlere doğru kaydırdığını söylemek mümkündür. Artık, bireylerin mesajları kendi gereksinimleri doğrultusunda biçimlendirme imkanları vardır.126 _{Bu durumda bir yandan kullanıcıların yalnız}

kalmalarına neden olurken, diğer yandan da kitleselleĢmeye gelen yeni bir olguyla yeniden üretilmektedir. Kitlelerin mekan ve zaman olarak aynı yerde ve aynı anda olma durumlarından uzaklaĢmaktadır. Ancak, diğer yandan da farklı zaman ve uzmanlarda aynı kültürü kullanmıĢ olan, aynı sosyal medya aracını kullanabilen, aynı iletileri üretebilen ve tüketebilen kitleselleĢme süreci yaĢanmaktadır. Bu iki çeliĢkili özelliği

122 _{Birol ve Balcı, a.g.e.,s. 174.} 123 _{Birol ve Balcı, a.g. e., s. 175} 124_{Çıngay, a.g.e., s. 16.}

125 _{Birol ve Balcı, a.g. e., s. 176.} 126 _{Birol ve Balcı, a.g.e.,s. 72.}

41

sosyal medyada birlikte iĢlemesi söz konusudur. Kitleselliğin ortadan kalkmadığı ancak formun değiĢtirdiği görülmektedir.127

2.3.1. Bireysel (Katılımcı)

Sosyal medyanın, ne kadar sık kullanıldığı konusunda kimsenin hiç bir Ģüphesi yoktur. Çünkü artık yediden yetmiĢe herkes çok sık bir Ģekilde sosyal medyayı kullanmaktadır. Hatta zamanlarının büyük bir çoğunluğunu sosyal medya üzerinde

geçirmeye baĢlamıĢlardır. Sosyal medya kiĢinin daha çok sosyal çevresini geniĢletmek, eğlenmek ve vakit geçirebileceği ve bazı iĢlerini halledebileceği bir platform gibi görünse de iĢin gerçek yüzü bu Ģekilde değildir. Sosyal medya ile zamanın büyük çoğunluğunu geçiren ve içerisinde kaybolan birey, gerçek hayattan ve iliĢkilerden koparak sanal ortamda bir kimlik geliĢtirme ve sosyalleĢme çabası, onları sosyalleĢmekten uzaklaĢtırabildiği gibi kin, öfke ve nefret gibi duygularla tamamen çıkmaza sürükleyebiliyor. Özellikle çevresiyle yüz yüze iliĢkilerde sıkıntı yaĢayan bireyler sosyal medyaya daha düĢkündürler. Kontrolsüz olan bu sosyal medya salgını, bireyin sosyal hayatının bitmesine neden olabiliyor. Çünkü bireyin artık bir hayal dünyası üzerinde yaĢamaya baĢlaması söz konusu olmuĢtur. Aldığı kararlar ve diğer yaptığı aktiviteler tamamen kullanmıĢ olduğu sosyal medyayla doğrudan iliĢkilidir. Bu yüzden artık sosyal medya bireyleri kontrol altına alarak yönlendirmeye baĢlar ve olumsuz yönde etkiler.128

Sonuç olarak ifade edilmek istenen düĢünce sosyal medya bireyi sosyalleĢtirmektedir ya da sosyal medya bireyi kendine göre mi sosyalleĢtirmektedir ve ya sosyal medya bireyi gerçek yaĢamında sosyal hayata göre mi sosyalleĢtirmektedir. Bu yaklaĢımlara bakıldığında birey toplumsal yapının gerçek dinamiklerine kültürüne göre sosyalleĢmiyor ise sanal bir sosyalleĢme süresi yaĢamaktadır. Bu durumda bireyin yalnızlaĢması ve kendisini gerçek dünyadan soyutlayarak sanal dünyanın içerisinde bir odada yaĢamaya mahkum etmesi gerçeğini karĢımıza çıkarmaktadır. Birey, gerçek dünyanın içerisinde yer alan sosyal medya sanal alemin de yaĢayarak, yaĢam içerisinde baĢka bir yaĢam üretmektedir. Bu durum bireyi toplumdan uzaklaĢtırmakta, koparmakta ve yalnızlaĢtırmaktadır. Sosyal medya büyük bir etki gücüne sahip olarak görülmekte ve toplumsal yapının tüm değerleri olan siyaset, spor, eğlence, haber, ekonomi/iĢ ve diğer birçok alanı etkilediği görülmektedir.129

127_{Çıngay, a.g.e., s. 17.}

128_{Ali Arslan, Medyanın Birey, Kültür ve Toplum Üzerine Etkileri, Uluslararası Ġnsan Bilimleri Dergisi} 129_{Abdullah Yılmaz, Osman Akınhay, Medya Gerçeği, Alfa Yayınları, Ġstanbul, 2002, s.5}

42

2.3.2. Toplumsal

Günlerin büyük bir bölümünü sosyal medya da geçiren insanların kendi içlerine kapalı oldukları için toplum içinde olan iletiĢimlerinin neredeyse hiç kullanmamaya baĢlamıĢlardır. Bu yüzden sosyal medya ne kadar faydalı olursa olsun ne kadar iĢlerimizi kolaylaĢtırırsa kolaylaĢtırsın perdenin arkasında ki etkileri tamamen sosyal medyanın zararlarını ortaya koymaktadır. Çünkü gerçek hayattan direk olarak soyutlamaya baĢlayan sosyal medya kiĢiler arasında olan huzuru ve düzeni de olumsuz etkileyerek toplum kavramını minimuma indiriyor ve toplumsal huzuru da yok

ediyor. Ġnsanlar artık daha hızlı olan ve daha büyük kitlelere ulaĢtıran sosyal medyayı,

toplumsal faaliyetlerde de kullanmaya baĢlamıĢlardır. Saniyelerin bile önemli olduğu günümüzde bir faaliyet veya etkinlik kolay bir yoldan sosyal medyada duyurulmakta ve kitleler harekete geçirilebilmektedir. Sosyal ağların toplumsal dinamik içinde en etkin olduğu eylemlerini ve haberlerini yayınlayacakları yayın mecrası, sosyal paylaĢım sitelerinde yayınlanma alanıdır. Bir bireyin tanık olduğu bir olayı anında sosyal paylaĢım hesabında yayınlamasıyla, olaya kilometrelerce uzakta olan bireyler bile bundan haberdar olmaktadır. Bu haberi gören diğer bireyler de hemen harekete geçerek duygu ve düĢüncelerini beyan edebilmektedirler. Sosyal medya her ne kadar etkin bir duyuru aracı olsa da, büyük bir insan kalabalığını bir araya getirecek ve ortada olmayan bir olayı baĢlatacak nitelikte değildir. Sosyal medyanın, toplumda asıl etkili olduğu alan, insanları etkileyen bir olayın yayılarak, tüm bireylerin dikkatini çekmek olduğunu söylemek doğru olacaktır. Sonuç olarak, sosyal medya toplumsal dinamik örgüsünde yok olan toplumsal olayı ortaya çıkarmamakta ama var olan bir olayın geniĢ kitlelerce benimsenmesini sağlamaktadır. Bu konuya en iyi örnek olarak da Arap Baharını gösterebiliriz.130