Giriş bölümünde belirtildiği gibi, bu çalışma, geçmişte gerçekleştirilmiş projelere ait gerçek verileri kaydeden ve bu verilerin işlenmesine olanak sağlayan, sözleşme yönetimi kapsamında gerekli olan temel kriterleri dikkate alan ve sözleşme yönetimi kapsamında stratejik ve operasyonel düzeyde alınan kararlarda ihtiyaç duyulan enformasyonu sunarak bu karar süreçlerini kolaylaştıran, uygulanabilir, kolay kullanılabilir ve esnek bir modeli, kavramsal boyutta geliştirmeyi amaçlamıştır. Belirtilen amaçlar doğrultusunda kavramsal boyutta geliştirilen model, Microsoft Access
İlişkisel Veritabanı Yazılımı ile nesnel boyuta taşınmıştır.
Çalışma kapsamında yapılan analiz ve sentez çalışmalarının sağlayabileceği sonuçlar ve faydalar şu şekilde tanımlanabilir.
Bilimsel Açıdan: İnşaat sektöründe sözleşme yönetimini geliştirmek amacıyla ve
özellikle sözleşme biçimi ve proje temin/teslim sistemi seçimini kolaylaştırmaya yönelik kavramsal ve nesnel boyutta çok sayıda modelin literatürde geliştirildiği görülmektedir. Ancak geliştirilen modellerin kavramsal yapılarının karmaşıklığı, bu kavramsal yapının nesnel boyuta aktarımlarının zor olması, deneysel verilere dayanmaları, karmaşık proje yapılarına uygun olmamaları, her tip projede uygulanamamaları, zor anlaşılmaları, pratik olmamaları ve uzun zaman alan kullanımlarının olması nedeniyle yetersiz kaldıkları ve tercih edilmedikleri görülmektedir. Geliştirilen model, bitmiş projelerin verilerinden yararlanarak proje temin/teslim sürecinde karar vericiye yardımcı olacak analizlerin yapılabilmesine olanak veren bir hesaplama/analiz modeli altyapısına dayanan kavramsal ve nesnel boyutta uygulanabilir bir yapı sunarak, literatürde karşılaşılan bu soruna bir ölçüde çözüm getirebilecektir.
Uygulama Açısından: İnşaat sektöründe bütünleşik bir çalışma prensibinin
benimsenmediği, her yönetim kademesi ve bölümün kendi ihtiyacını karşılayan yazılımları kullanırken, düzenli enformasyon akışı olmayan ya da aynı sistematik dili kullanmayan ve birbirine entegre edilemeyen bir yapıda çalışma anlayışı içinde
oldukları bilinmektedir. Önerilen model, tek başına kullanım olanağına sahip olmasına rağmen, veri girişi gibi ek bir işe gerek kalmadan bütünleşik bir sistem içinde kullanılırsa daha pratik bir kullanım olanağı sağlayacaktır. Sistem, çeşitli parametreler arasındaki korelasyonları kullanıcının bu konuda uzmanlaşmasına gerek bırakmadan arayabilen ve zahmetsizce raporlayabilen bir yazılım olması; stratejik düzeyde yanlış sözleşme kararlarının alınmasını önleyecek, ihale ve teklif süreçlerini kolaylaştıracak, operasyonel düzeyde oluşması muhtemel problem alanlarının önceden tahminini, önlemlerin alınmasını ve sorunla karşılaşıldığında gerekli kıyaslamaları yaparak uygun çözüm yolunun seçilmesine olanak sağlaması gibi bir çok avantajı ile kolayca kullanılabilecektir.
Bir proje temin/teslim sisteminin sözleşme boyutunda taraflar, sorumluluk, ilişki, yetki ve para dolaşımı koşulları vb. hangi durumlarda sorun çıkabilir, bu sorunlara nasıl çözümler üretilebilir, hangi koşullarda hangi proje temin/teslim sistemi seçilmeli ve “şu koşullarla şu proje temin/teslim sistemi ya da varyantlarına gitmek doğru değildir” gibi kararların alınmasına yardımcı olan bir modeldir.
Ekonomik Açıdan: Geliştirilen modelin proje temin/teslim sistemi ve sözleşme biçimi
seçim sürecinde sağladığı doğru ve gerçekçi karar alma desteği çok önemlidir. Çünkü sözleşme sürecinde bina tipi, proje kapsamı vb. kriterlere göre yanlış bir sözleşme biçimine karar verilmesi, ihale zamanında ve teklif zamanında sorun çıkabilecek noktaların önceden tahmin edilememesi ve bu konularla ilgili sözleşme maddelerinin oluşturulmaması büyük maddi tazminatlara neden olabilmektedir. Sözleşme sorunları için yanlış çözüm biçimlerinin seçilmesi, uzun süren bekleme, dolayısıyla maliyet kayıpları vb. sorunlara neden olabilmektedir. Model, geçmiş tecrübelere dayanarak hangi hatalarda hangi çözüm biçiminin seçilebileceğine olanak sağlayan bir yapı sunmaktadır.
Çalışmanın inşaat sürecine olumlu bir katkı sağlaması için şu önerilerde bulunulabilir: Modelin pilot firmalar tarafından test edilmesi, gerekli ilave ve düzeltme
önerilerinin alınabilmesi,
Modelin uygulamadaki firmaların kullanım ve değerlendirmesi için gereken tanıtım çalışmaları yapılmalı,
Modelin kapsamında olan parametrelerin sayısını geliştirerek, daha geniş kapsamlı bir ilişkisel yapı sağlanmalı,
Modelin bütünleşik enformasyon sistemlerinden biri olarak tasarlanmış olan MITOS (Kanoglu and Arditi, 2004) gibi bir sisteminin parçası olması sağlanmalıdır.
REFERANSLAR
Alhazmi, T. and McCaffer, R., 2000. Project Procurement System Selection Model, Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, 126(3), 176-184.
Al Khalil, M.I., 2002. Selecting The Appropriate Project Delivery Method Using AHP, International Journal of Project Management, 20, 469-474.
Barrie, D.S. and Paulson, B.C., 1992. Professional Construction Management: Including CM, Design-Construct and General Contracting, McGraw-Hill Inc., New York.
Bennett, J., 1991. International Construction Project Management-General Theory and Practice, Butterworth-Heinemann, Oxford.
Berends, T.C., 2000. Cost Plus Incentive Fee Contracting-Experiences and Structuring, International Journal of Project Management
,
18, 165-171.Chan, A.P.C., Scott, D. and Lam, E.W.M., 2002. Framework of Success Criteria for Design/Build Projects, Journal of Management in Engineering, 18, 120-128.
Chan, A.P.C., Yung, E.H.K., Lam, P.T.I., Tam, C.M. and Cheung, S.O., 2001. Application of Delphi Method in Selection of Procurement Systems for Construction Projects, Construction Management and Economics, 19, 699-718. Chang, C.Y. and Ive G.J., 2002. Rethinking the Multi-Attribute Utility Approach
Based on Procurement Route Selection Technique, Construction
Management and Economics, 20, 275-284.
Cheung, S.O., Lam, T.I., Wan, Y.W. and Lam, K.C., 2001. Improving Objectivity in Procurement Selection, Journal of Management in Engineering, ASCE, 17(3), 132-139.
Clough, R.H. and Sears G.A., 1994. Construction Contracting, John Wiley & Sons Inc., New York.
Collier, K., 1994. Managing Construction- The Contractual Viewpoint, Delmar Publishers Inc., Albany.
Collier, K., 2001, Construction Contracts, Prentice Hall Inc., New Jersey.
Cox, A. and Thompson, I., 1998. Contracting for Business Success, Thomas Telford Publishing, London.
Dorsey, R., 1999. Case Studies in Building Design and Construction, Prentice-Hall, Inc., Columbus, Ohio.
Fisk, E.R., 1992. Construction Project Administration, Prentice Hall Inc., USA. Franks, J., 1991. Building Contract Administration and Practice, Butler & Tanner
Batsford Ltd., Londra.
Gilbreath, R.D., 1992. Managing Construction Contracts-Operational Controls for Commercial Risks, John Wiley & Sons. Inc., New York.
Gordon, C.M., 1994. Choosing the Appropriate Construction Contracting Method,
Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, 120(1), 196-210.
Gould, E.J. and Joyce, N.E., 2000. Construction Project Management, Prentice-Hall Inc., New Jersey.
Halpin, D.W. and Woodhead, R.W., 1998. Construction Management, John Wiley & Sons. Inc., USA.
Hendrickson, C. and AU, T., 1989. Project Management for Construction, Prentice-Hall Inc., USA.
Hinze, J., 1993. Construction Contracts, McGraw-Hill Inc., New York.
Jefferies, M., Gameson, R. and Rowlinson, S., 2002. Critical Success Factors of The BOOT Procurement System: Reflections from The Stadium Australia Case Study, Engineering, Construction and Architectural Management, 9-4, 352-361.
Kanoglu, A. and Arditi, D., 2004. "An Integrated Automation System for Design/Build Organizations", International Journal of Computer Applications in Technology (IJCAT), Special issue on interoperability for SME-based environments, Vol.20, No.1/2/3, pp. 3-14.
Kumaraswamy, M.M. and Dissanayaka, S.M., 2001. Developing a Decision Support System for Building Project Procurement, Building and
Environment, 36(3), 337-349.
Kwakye, A.A., 1997. Construction Project Administration in Practice, Addison Wesley Longman Ltd., Malezya.
Levy, S.M., 2002. Project Management in Construction, McGraw-Hill Inc., New York.
Liebing, R.W., 1998. Construction Contract Administration, Prentice Hall Inc., New Jersey.
Love, P.E.D., Skitmore, R.M. and Earl, G., 1998. Selecting a Suitable Procurement Method for a Building Project, Construction Management and
Economics
,
16(2), 221-233.Luu, D.T., Ng, S.T. and Chen, S.E., 2003. A Case-Based Procurement Advisory System for Construction, Advances in Engineering Software, 34, 429-438. Masterman, J.W.E., 1992. An Introduction to Building Procurement Systems, E &
FN Spon, London.
Miller, J.B. and Evje, R.H., 1999. The Practical Application of Delivery Methods to Project Portfolios, Construction Management and Economics, 17, 669-677. Miller, J.B., Garvin, M.J., Ibbs, W. and Mahoney, S.E, 2000. Toward A New
Paradigm: Simultaneous Use of Multiple Project Delivery Methods,
Journal Of Management in Engineering, Vol. 16, No. 3, May/June.
Mohsini, R.A., 1993, Knowledge-based Design of Project-Procurement Process,
Journal of Computer in Civil Engineering, ASCE, 7(1), 107-122.
Murdoch, J. and Hughes, W., 1992. Construction Contracts-Law and management, E & F.N. Spon, Great Britain.
NG, S.T., Luu, D.T., Chen, S.E. and Lam, K.C., 2002. Fuzzy Membership Functions of Procurement Selection Criteria, Construction Management and
NG, S.T. and Skitmore, R.M., 2002. Contractors‟s Risks in Design, Novate and Construct Contracts, International Journal of Project Management, 20, 119-126.
O’Brien, J.J., 1998. Construction Change Orders-Impact, Avoidance, Documentation, Mc Graw-Hill Companies, USA.
Palaneeswaran, E., Kumaraswamy, M.M. and Zhang, X.Q., 2001. Reforging Construction Supply Chains: A Source Selection Perspective, International
Journal of Purchasing &Supply Management, 7, 165-178.
Pilcher, R., 1992. Principles of Construction Management, BPCC Hazalls LTD. Mc Graw-Hill., Londra.
Poage, W. S., 2000. The Building Professional‟s Guide to Contract Documents, R.S. Means Company Inc., Kingston.
Ramus, J. and Birchall, S., 1996. Contract Practice for Surveyors, Biddles Ltd., England.
Ritz, G.J., 1994. Total Construction Project Management, McGraw-Hill. Inc., Singapore.
Skitmore R.M. and Marsden, D.E., 1988. Which Procurement System? Towards A Universal Procurement Selection Technique, Construction Management
and Economics, 6(1), 71-89.
Smith, N.J., 1999. Managing Risk in Construction Projects, Blackwell Science Ltd., USA.
Tam, C.M., 2000. Design Build on A Complicated Redevelopment Project in Hong Kong: The Happy Walley Racecourse Redevelopment, International
Journal of Project Management, 18, 125-129.
Thompson, I., Cox, A. and Anderson, L., 1998. Contracting Strategies for The Project Environment, European Journal of Purchasing & Supply Management, 4, 31-41.
Tookey, J.E., Murray, M., Hardcastle, C. and Langford, D., 2001. Construction Procurement Routes: Re-defining the Contours of Construction Procurement, Journal of Engineering, Construction and Architectural
Management, 8(1), 20-30.
Trauner, J.T., 1993. Managing the Construction: A Practical Guide for the Project Manager, John Wiley & Sons. Inc., USA.
Turner, D.F. and Turner, A., 1999. Building Contract Claims and Disputes, Addison Wesley Longman Ltd., Singapore.
Turner, J.R. and Simister, S.J., 2001. Project Contract Management and a Theory of Organization, International Journal of Project Management, 19, 457-464. Volpe, S.P. and Volpe, P.J., 1991. Construction Business Management, John Wiley
& Sons. Inc., USA.
Yalçın, H., 2004. A.B.D. ve Türk İnşaat Sektöründeki Standart Sözleşme ve Genel Şartnamelerin Karşılaştırılması, İTÜ Mimarlık Fakültesi Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
EKLER
Projeler Döküm Raporu Proje Kimlik Raporu
ÖZGEÇMĠġ
1978 yılında Almanya‟nın Northeim eyaletinde doğan Sinem GÜLEN, lise öğrenimini Orhan Cemal Fersoy Lisesi‟nde tamamlamış ve ikincilikle mezun olmuştur. 1997 yılında, İstanbul Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü‟nde lisans öğrenimine başlayıp, 2002 yılında bölüm ikincisi ve fakülte üçüncüsü olarak öğrenimini tamamlamıştır. 2002 yılında kabul edildiği Proje ve Yapım Yönetimi Programı‟nda halen yüksek lisans eğitimini sürdürmektedir.