Bu çalışma Hatay ilinde görev yapmakta olan okul öncesi öğretmenlerinin çocukların Duygusal İhmal ve İstismarı konusundaki bilgi ve farkındalıklarını incelemek amacıyla yapılmıştır.
Çalışmanın örneklemini 2016-2017 eğitim-öğretim yılı içerisinde Hatay ilinde görev yapan okul öncesi öğretmenleri oluşturmaktadır. Hatay ili içerisinde bulunan Antakya’dan 73, Altınözü’den 15, Arsuz’dan 25, Defne’den 36, Dörtyol’dan 29, Hassa’dan 21, İskenderun’dan 50, Kırıkhan’dan 23, Reyhanlı’dan 24, Samandağ’dan 27 olmak üzere toplamda 323 okul öncesi öğretmeni çalışmada yer almıştır. İlçelerdeki öğretmen sayıları ağırlıklı örnekleme yolu ile belirlenmiştir.
Tarama modelinin kullanıldığı bu nicel araştırmada okul öncesi öğretmenlerinin çocukların duygusal ihmal ve istismarı konusundaki bilgi ve farkındalıklarını belirlemek amacıyla Kanak (2015) tarafından geliştirilen “Duygusal İhmal/İstismara Yönelik Bilgi ve Farkındalık Ölçme Aracı” kullanılmıştır. Okul öncesi öğretmenlerinin bilgilerinin yer aldığı “Kişisel Bilgi Formu”nda öğretmenlere geçmişte duygusal istismar ve ihmale yönelik bir öykülerinin olup olmadığı da sorulmuştur. Verilerin istatistiksel analiz sonuçları aşağıda verilmiştir.
7.1.1.Öğretmenlerin Duygusal İhmal ve İstismara Yönelik Bilgi ve Farkındalık Düzeylerine İlişkin Sonuçları
Dört boyutta ölçülen duygusal istismar ve ihmale ilişkin ortalama değerler faktör ortalama puanının maksimum değeri olan 7.00’a oldukça yakın bulunmuştur Öğretmenlerin RGG boyutundan 6,48, AŞTE boyutundan 6,18, YABTE boyutundan 5,98, KAY boyutundan 6,09 ve DİBFA toplamından 6,18 değerleri aldıkları görülmüştür. Bu durumda, çalışmaya katılan okul öncesi öğretmenlerinin duygusal istismar ve ihmale ilişkin farkındalıklarının yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
7.1.2.Öğretmenlerin Duygusal İhmal ve İstismara Yönelik Bilgi ve Farkındalık Düzeylerinin Bazı Bağımsız Değişkenlere İlişkin Sonuçları
DİBFA puanlarının öğretmenlerin görev yaptığı ilçeye göre sonuçları aşağıda verilmiştir. Okul öncesi öğretmenlerinin RGG [Χ2(9)=13.30, p>.05. ] ve KAY [Χ2(9)=13.99, p>.05. ]
boyutuna ilişkin duygusal istismar ve ihmale yönelik farkındalıkları arasında görev yaptıkları ilçeye göre manidar fark olmadığı, görülmektedir.
Öğretmenlerin AŞTE boyutuna ilişkin duygusal istismar ve ihmale yönelik farkındalıkları arasında görev yaptıkları ilçeye göre manidar fark olduğu görülmektedir, [Χ2(9)=26.92,
p<.05.] Ancak yapılan parametrik olmayan çoklu karşılaştırma sonuçları, gruplar arasında ikili karşılaştırmalara ilişkin tüm farkların manidar olmadığını göstermiştir. Kategorik değişkene göre puanlarda gözlenen fark sınırlarda manidar ise grupların ikili karşılaştırmalarında fark çıkmayabilir, bu durumun ortaya çıkma olasılığı bazı ilçelerdeki öğretmen sayısının düşmesi sonucu artmaktadır.
Okul öncesi öğretmenlerinin YABTE boyutuna ilişkin duygusal istismar ve ihmale yönelik farkındalıkları arasında görev yaptıkları ilçeye göre manidar fark olduğu görülmektedir [Χ2(9)=23.56, p<.05.]. Reyhanlı ilçesinde görev yapan öğretmenlerin farkındalıkları
Antakya, Defne, İskenderun ve Samandağ ilçelerinde görev yapan öğretmenlere göre daha düşük bulunmuştur.
Okul öncesi öğretmenlerinin görev yaptıkları ilçeye göre DİBFA toplam puanları arasında manidar fark olduğu görülmektedir [Χ2(9)=21.10, p<.05.]. Ancak yapılan parametrik
olmayan çoklu karşılaştırma sonuçları, gruplar arasında ikili karşılaştırmalara ilişkin tüm farkların manidar olmadığını göstermiştir.
DİBFA puanlarının mesleki kıdeme göre sonuçları aşağıda verilmiştir.
Okul öncesi öğretmenlerinin RGG boyutuna ilişkin duygusal istismar ve ihmale yönelik farkındalıkları arasında kıdeme göre manidar fark olmadığı görülmektedir [F(2, 320)=2.20, p>.05.].
AŞTE [ F(2, 320)=7.14, p<.05.], YABTE [ F(2, 320)=6.45, p<.05.], KAY [ F(2, 320)=5.01, p<.05.] boyutu ve DİBFA [ F(2, 320)=6.52, p<.05 ] genel durumuna ilişkin duygusal istismar ve ihmale yönelik farkındalıkları arasında kıdeme göre manidar fark vardır. Yapılan Scheffe çoklu karşılaştırma testi sonucu, YABTE boyutunda 1-5 yıl kıdeme sahip olan öğretmenlerin 6-10 yıl ile 11 yıl ve üstü kıdeme sahip olanlara göre farkındalıkları daha düşük olduğunu göstermektedir. AŞTE ve KAY boyutunda 6-10 yıl kıdeme sahip öğretmenlerin 1-5 yıl kıdemi olanlara göre farkındalıkları daha yüksektir. DİBFA genelinde de 6-10 yıl kıdeme sahip öğretmenlerin 1-5 yıl kıdemi olanlara göre farkındalıkları daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
DİBFA puanlarının yaşa göre sonuçları aşağıda verilmiştir.
Okul öncesi öğretmenlerinin RGG [ F(3, 319)=1.88, p>.05 ] ve AŞTE [ F(3, 319)=2.61, p>.05]. boyutuna ilişkin duygusal istismar ve ihmale yönelik farkındalıkları arasında yaşa göre manidar fark olmadığı görülmektedir.
YABTE [ F(3, 319)=3.42, p<.05 ], KAY [ F(3, 319)=3.27, p<.05 ] boyutu ile DİBFA [ F(3, 319)=3.52, p<.05 ] genel durumuna ilişkin duygusal istismar ve ihmale yönelik farkındalıkları arasında yaşa göre manidar fark görülmektedir. Yapılan Scheffe çoklu karşılaştırma testi sonuçlarına göre, YABTE boyutunda 31-35 yaşlara sahip öğretmenlerin 21-25 yaşlardaki öğretmenlere göre farkındalıkları daha yüksektir. KAY boyutunda ve DİBFA genelinde 31-35 yaşlara sahip öğretmenlerin 26-30 yaşlardaki öğretmenlere göre farkındalıkları daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
DİBFA puanlarının öğrenim durumuna göre sonuçları aşağıda verilmiştir.
T testi sonuçlarına göre okul öncesi öğretmenlerinin DİBFA’nın RGG alt boyutu [t(321)=0.13, p>.05 ], AŞTE alt boyutu [ t(321)=1.07, p>.05 ], YABTE alt boyutu [t(321)=0.89, p>.05], KAY alt boyutu [ t(321)=1.09, p>.05 ] ve DİBFA [ t(321)=0.85, p>.05] genel farkındalıkları arasında öğrenim durumuna göre manidar farkın olmadığı görülmektedir.
Okul öncesi öğretmenlerinin DİBFA’ nın RGG alt boyutu [t(321)=1.35, p>.05 ], AŞTE alt boyutu [ t(321)=1.21, p>.05 ], YABTE alt boyutu [t(321)=1.84, p>.05], KAY alt boyutu [t(321)=1.40, p>.05 ] ve DİBFA [ t(321)=1.67, p>.05 ] genel farkındalıkları arasında medeni duruma göre manidar farkın olmadığı görülmektedir.
DİBFA puanlarının konuyla ilgili eğitim alma durumuna göre sonuçları aşağıda verilmiştir. Okul öncesi öğretmenlerinin DİBFA’ nın RGG alt boyutu [t(321)=0.11, p>.05], AŞTE alt boyutu [t(321)=1.22, p>.05], YABTE alt boyutu [t(321)=0.35, p>.05], KAY alt boyutu [t(321)=0.43, p>.05].ve DİBFA [ t(321)=0.40, p>.05] genel farkındalıkları arasında eğitim alma duruma göre manidar farkın olmadığı görülmektedir.
DİBFA puanlarının öğretmenlerin çocuk sahibi olma durumuna göre sonuçları aşağıda verilmiştir.
Okul öncesi öğretmenlerinin DİBFA’ nın RGG alt boyutu [t(321)=1.35, p>.05], AŞTE alt boyutu [t(321)=1.37, p>.05], YABTE alt boyutu [t(321)=1.74, p>.05] farkındalıkları arasında çocuğu olma durumuna göre manidar bir farkın olmadığı görülmektedir.
KAY boyutuna ilişkin ise duygusal istismar ihmale yönelik farkındalıkları arasında çocuğu olma durumuna göre manidar fark olduğu görülmektedir [ t(321)=2.00, p<.05]. Çocuğu olanların farkındalıkları daha yüksektir.
Okul öncesi öğretmenlerinin DİBFA’ nın genel farkındalıkları arasında çocuğu olma durumuna göre manidar fark olmadığı sonucuna ulaşılmıştır [t(321)=1.87, p>.05].
DİBFA puanlarının geçmiş öyküsü olma durumuna göre sonuçları aşağıda verilmiştir. Okul öncesi öğretmenlerine sorulan geçmişte duygusal istismar ve ihmale yönelik bir öykülerinin olup olmadığı sorusuna, öğretmenlerin % 19.2’si (n=62) evet cevabını vermiştir.
Okul öncesi öğretmenlerinin DİBFA’ nın RGG alt boyutu [ t(321)=0.36, p>.05], AŞTE alt boyutu [t(321)=0.89, p>.05], YABTE alt boyutu [t(321)=0.69, p>.05], KAY alt boyutu [t(321)=1.28, p>.05] ve DİBFA’nın genel farkındalıkları arasında geçmiş öyküsü olma durumuna göre manidar bir farkın olmadığı görülmektedir.