Fuar, ticari ilişkiler kurmak adına belirli zamanlarda belirli yerlerde alıcı ve satıcıların bir araya geldikleri organizasyonlardır. Fuarcılık faaliyetlerinin gelişmesiyle ürünlerin yanında hizmetlerin de pazarlanmasına başlanmıştır. Dünyada fuarcılık anlayışı, şehirlerde kurulan pazar yerlerinden ortaya çıkmıştır. İlerleyen zamanlarda tüccar sınıfının ülke sınırları dışına çıkarak ürünlerini pazarlama isteği fuarcılığın temelini oluşturmaktadır.
Fuarcılığın zamanla gelişim göstermesi önemini artırmış ve hem katılımcı hem de ziyaretçi sayıları belirli bir potansiyel teşkil etmeye başlamıştır. Avrupada 18. ve 19. yüzyılda gerçekleşen sanayide yaşanan devrim, yeni buluşların, makinelerin hayata geçirilmesi ülkelerin gelişimlerini hızlandırdı. Bütün bu olaylar neticesinde ülkenin endüstride dünyaya öncülük ettiğini göstermek isteyen yöneticiler Londra’da bir fuar düzenleme kararı almışlardır. 1851 yılında Londra’da düzenlenen bu ilk dünya fuarına (The Great Exhibition) Büyük Sergi denilmiştir. Sergi için çağın ileri teknoloji imkanlarıyla büyük ve görkemli bir yapı oluşturulmuştur. Cam ve çelik konstrüksiyondan oluşan bu yapıya Kristal Saray adı verilmiştir. Kristal Saray gerek kullandığı cam ve çelik, gerekse bu malzemeleri kullanış biçimi olarak aslında High Tech mimari düşünce sisteminin temellerini atmıştır. Bu nedenle ilk High Tech yapı olarak kabul edilmektedir. 1887 yılında inşaasına başlanan Eiffel Kulesi ve 1889 yılında düzenlenen Paris Dünya Fuarı için (Galerie de Machine) olarak adlandırılan çelik konstrüksiyonlu cam kaplama ile kapatılmış ve geniş açıklıkların kolonsuz olarak geçildiği yapı High Tech mimarinin temellerini oluşturan yapılar olmuştur.
Büyük Sergi dünya fuarlarının ilki olmuştur ve bu sergiden sonra özellikle Fransa’da olmak üzere birçok ülkede dünya fuarları düzenlenmiştir. Dünya fuarları düzenlendikleri ülkelerin güçlerini diğer ülkelere göstermenin bir yolu haline gelmiştir ve bu organizasyonlar katılımcı ülkelerin güç gösterileri olmaya başlamıştır. Ancak fuarlara olan ilgi ve katılım her zaman katlanarak artmıştır.
Dünya fuarları 20. Yüzyıla gelindiğinde kısaca “Expo” adıyla düzenlenen organizasyonlara dönüşmüştür. Bu organizasyonlarda amaç ticari kaygılarla
ürünlerin pazarlanması olmamıştır. Katılımcı ülkeler kendi ürünlerinin, sosyal ve kültürel yapılarının tanıtımlarını yapmışlardır. Bu organizasyonların asıl amacı ise dünya genelinde yaşanan küresel ve sosyal sorunlara dikkat çekerek, çözümleri için fkirler geliştirmek olmuştur. Bu nedenle belirlenen bir tema üzerine oluşturulmaya başlanmıştır ve günümüzde halen devam etmektedir.
Oluşturulan bütün bu fuar organizasyonlarında tasarlanan birçok yapı High Tech özellikler barındırsa da, High Tech mimarinin bir tarz, bir düşünce sistemi olarak ortaya çıkışı 1960 ‘lı yıllarda mümkün olmuştur. High Tech mimarlar High Tech düşünce sisteminin kurallarını oluşturmuşlardır. High Tech mimarinin görüşüne göre yaşanılan çağın getirisi yüksek teknolojidir ve bu teknolojik imkanlar yapılarda kullanılmalıdır. Endüstriyel teknoloji mimarlıkta uygulanmalı ve yapılar makine görünümünde olmalıdır. Bunun yanında yapılar fabrika binası ve hangar görünümünde olmalı ve geniş açıklıkların kolonsuz geçilmesine müsaade etmelidir. Oluşturulan yapılar esnek mekanlara sahip olmalı ve değişen koşullara göre değişim göstererek ihtiyacı karşılamalıdır. Yapıyı oluşturan sistemler zaman içerisinde işlevini yerine getiremez hale gelecektir veya yapı zaman içerisinde farklı kullanımlara ihtiyaç duyacaktır. Bu nedenle yapıların birimleri sökülüp takılabilir olacak şekilde tasarlanmalıdır. Yapının işlevi formu etkilememelidir, yapının formu birçok işlevin gerçekleştirilmesine uygun olacak şekilde tasarlanmalıdır. Bütün bu görüşler High Tech mimarinin temel görüş ve özellikleridir. Bu nedenle High Tech mimari bir görüş olarak ortaya çıkmadan 100 yıl önce tasarlanmış Kristal Saray, Makineler Galerisi gibi yapılar ilk High Tech yapı örnekleri olarak kabul edilmektedir.
Oluşturulan High Tech Yapıların özellikleri ise saydamlık, esneklik, düz renklendirme, çapraz çelik çubuklar, cam ve metal kullanımı, strüktürün algılanabilir olması, servislerin görünür olması şeklinde sıralanmaktadır. Tüm High Tech mimarlar yapılarını oluştururken bu görüş ve özellikler doğrultusunda tasarım yapmışlardır.
High Tech mimarinin bu özellikleri fuar yapılarında da bulunması gereken özellikler arasındadır. Bu nedenle oluşturulan bir fuar yapısı çoğunlukla High Tech düşünce sistemini karşılamaktadır. Fuar yapıları genelde düz renklere sahip, büyük açıklıkların kolonsuz bir şekilde geçilebildiği, çelik konstrüksiyondan oluşturulmuş, fabrika, hangar görünümlü yapılardır. Ayrıca çok çeşitli organizasyonlar düzenlenebildiği için fuar yapıları koşullara göre değişim gösterebilen esnek mekanlara sahiptir. Bunun yanında bir çok fuar yapısı zamanla ihtiyacı karşılayabilme adına ekleme ve çıkarma işlemlerine de müsaade edecek şekilde tasarlanmaktadır.
Bu bağlamda Türkiye’nin başkenti Ankara’da yer alan Congresium Ankara olarak adlandırılan yapı tüm detaylarıyla incelenmiş ve analiz yapılmıştır. Yapı hem fuar hem de kongre merkezi olarak tasarlanmış karma kullanımlı bir yapıdır. Yapının tüm katları ve tüm mekanları ayrı ayrı gözlemlenmiş, analiz edilmiş ve High Tech mimari düşüncesine uygunluğu araştırılmıştır. Yapı bütününe baktığımız zaman cam ve çelik malzemenin fazlaca kullanılmış olması, oldukça büyük açıklıkların kolonsuz bir şekilde strüktür sistemleriyle geçilebilmiş olması, bir çok farklı organizasyona hizmet edebilecek şekilde birbirinden farklı özelliklerde oldukça fazla mekan bulunduruyor olması ve bazı mekanlarının şekil değiştirerek farklı amaçlarla kullanılabilir şekilde esnek tasarıma sahip olması gibi özelliklerin bütünü göz önüne alındığında yapı High Tech mimari düşünce sistemine uygun bir şekilde tasarlanmıştır.
Bunlardan ayrı olarak, malzemelerin süslemelerden uzak olduğu gibi kullanılmış olması, atrium bölümünün güneş ışığından maksimum derecede faydalanıyor olması, yapı içerisinde bulunan sirkülasyon elemalarının açıkta görünür şekilde bırakılmış olması, yapıda aktif havalandırma sistemlerinin bulunması, strüktür sistemlerinin görünebilir olması, çapraz çelik çubukların kullanılmış olması gibi yapısal özelliklerden dolayı da yapı High Tech yapıların özelliklerini kendinde bulundurmaktadır.
High Tech mimari kendi yapısal kurallarını oluşturmuştur. Bu düşünceye göre yapının uyması gereken belirli özellikler mevcuttur. High Tech mimari çağın ileri teknoloji imkanlarını yapının inşa tekniklerinde de yapının özelliklerin de de bulundurması gerektiğini düşünmektedir. Bu nedenle baktığımızda High Tech mimari düşüncesinin ortaya çıkmasından 100 yıl önce inşa edilmiş yapılar bile High Tech yapı olarak kabul edilmektedir. Çünkü o yapılar da zamanın teknolojik imkanlarını sonuna kadar kullanmışlardır ve yeni yapım teknikleriyle tasarım geliştirmişlerdir.
1970’li yıllarda High Tech mimari düşüncesinin görüşleri, olarak ortaya çıkan yapı teknikleri ve özellikleri gelecekçi bir bakış açısıyla oluşturulmuştu. Gerçekten de o güne dek kullanılmayan yeni teknikler, yapısal özellikler bulunmuş ve yapılarda uygulanmıştır. Bu teknik yöntemler ve özellikler yapıları dönemi için çağın ötesine taşıyan unsurlar olmuştur. Ancak 2000’li yıllara geldiğimizde High Tech mimari görüşünün savunduğu bu görüş ve özelliklerin birçoğu, yapılarda standart şekilde kullanılır hale gelmiştir. Döneminde ilk olan yapım teknikleri ve malzeme kullanımı 2000’li yıllarda sıradan, modern diye tabir edilen yapıların yapım tekniği ve malzemeleri olmuşlardır.
Bunun sonucunda 2000’li yıllardan günümüze gelene kadar oluşturulan birçok projenin özellikleri incelendiği zaman High Tech mimarinin özelliklerini barındırdığı görünmektedir. Aslında burada bu yapıların oluşturulmaya başlandığında amaç, 1970’li yıllarda olduğu gibi High Tech Mimarinin görüşleri doğrultusunda bu felsefeye uyan bir yapı oluşturmak değildir. Fakat dönemin koşulları gereği oluşturulan tasarımlar High Tech özelliklerde ortaya çıkmaktadır. Bu da aslında High Tech mimarların başarıya ulaştıkları anlamına gelmektedir. High Tech mimarlar o yıllarda zamanın ötesinde yapılar tasarlamışlar ve gerçekleştirmişlerdir. Aradan geçen yaklaşık yarım asırlık süreçte bu tasarımlar ve yenilikler yapılarda kullanılmaya devam edilmiştir. Bu da High Tech mimarların gerçekten zamanın ilerisinde tasarımlar yaptıklarının kanıtıdır.
HighTech mimari kelime anlamı olarak ileri teknoloji anlamına gelmektedir. High Tech mimarinin ilk başarılı örneklerinin verildiği 1970’li 1980’li yıllardan günümüze kadar geçen süreçte yapım teknikleri ve yapıların teknolojik özellikleri elbette durmaksızın gelişim gösterdi. Yeni teknikler, yeni malzemeler yapı endüstrisinin sürekli ilerlemesini sağladı. Bu gelişim insanlığın var olduğu zamandan bu zamana kadar durmaksızın devam etmiştir. Günümüzde de her geçen gün yeni imkanlar, teknikler, malzemeler geliştirilmekte ve bu da akıl almaz denebilecek mimari, mühendislik harikalarının hayata geçirilmesine imkan vermektedir.Bu bağlamda düşünüldüğünde günümüz yapıları da gelecekçi teknolojiyi kullanan High Tech yapılardır. Bu nedenle High Tech kavramı yapı teknolojisinde her zaman var olmaya ve gündemde kalmaya devam edecek bir unsurdur.
KAYNAKÇA
Acartürk, K. (2013). 2) Fuar Organizasyonlarının Katılımcı Firmaların Finansal Performanslarına Etkileri. İşletme Anabilim Dalı, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Marmara Üniversitesi, İstanbul. 2-10
Ankara Kalkınma Ajansı. Dünyaya Açılan Kapı “Expo” Ve Ankara. Araştırmalar Serisi 2. 5-8
Arkıtektuel. Centre Pompidou. https://www.arkitektuel.com/centre-pompidou/ Erişim Tarihi 22.11.2018
Avcıoğlu G. (1997) High Tech ve Sonrası, Arredamento Dekorasyon, 12 97-98 Berber, A. (2016). İşletmecilik Tarihi Bağlamında İlk Dünya Fuarı (Londra, 1851), İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 45(özel sayı), 174-179
Beier, J. ve Damböck, S. (2006), The Role Of Exhibitions In The Marketing Mix; University of Cooperative Education, Ravensburg, Germany, 2
Bilgin, E. ve Utkutuğ, G.(1999) Tasarım ve Üretim Sürecinde Mimar-Mühendis İş Birliğini Yansıtan Üç Örnek Bina,4. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi ve Sergisi, 40-44
Buchanan P. (1986) "Machines for Working in", Architectural Review, Ekim.
CELEP, D.S. (2008). Pazarlama İçinde Fuarcılığın Yeri, İşletmeleri Fuarcılık Faaliyetlerine Bakışı ile İlgili Bir Uygulama. İşletme Anabilim Dalı, Uluslararası İşletmecilik Bilim Dalı, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
Çağlar, N., Utkutuğ, Z. (1995) "Mimarlıkta Çağın Ruhunu Yakalamak:Yüksek Teknoloji Yapıları", Bina Yapımında Güncel Yaklaşımlar Sempozyumu, MSÜ, İstanbul
Davies, C. (1991) High Tech Architecture, Thames and Hudson, London
Ergüney, Y.D. ve Kara Plehvarian, N. (2015). Ondokuzuncu Yüzyıl Dünya Fuarlarında Osmanlı Temsiliyeti, Megaron, 10-2, 229-239
Eşsiz, Ö ve Özgen, A. (1999) “High Tech” mimari, Tasarım Kuram, 1, 36-51
Işıklı, A. ve Balkan, M. (2007). Türk Fuarcılık Tarihi. İstanbul. İstanbul Fuar Merkezi Yayınları – 1. 11
Jencks C. (1990) The New Modern, Academy Edition, Londra.
Jencks C. (1988) Architecture Today, Academy Editions, Londra.
Kulaksızoğlu, E. (1995) "Mimarlıkta ileri Teknolojiler", Bina Yapımında Güncel Yaklaşımlar Sempozyumu, MSÜ, İstanbul.
Lambot, I. (1988) Norman Foster Associates, Buildings and Projects, Cilt: 1-2-3, Enst, Sohn, Hong Kong.
MEGEP(Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi) Halkla İlişkiler ve Organizasyon Hizmetleri, Fuar/Kongre Öncesi Hazırlıklar, Ankara 2008, s.8
Ökten, S. (1995) "High Tech Kavramı ve Ülkemizdeki Uygulama Olanakları", Bina Yapımında Güncel Yaklaşımlar Sempozyumu, MSÜ, İstanbul
Önsoy, R. (1983). “Osmanlı İmparatorluğu’nun Katıldığı İlk Uluslararası Sergiler ve Sergi-i Umumi-i Osmani 1863 İstanbul Sergisi, Belleten, XLVII, 185-195.
Özgen, A. (1995) “Güncel ve Gelecek Yaklaşımlar: Binaların Yeni Çağı”, Bina Yapımında Güncel Yaklaşımlar Sempozyumu, MSÜ, İstanbul.
Özkelle, D. (2006). Expoların Gelişim Süreci Ve Kentle Etkileşimleri ; İzmir Expo 2015 Örneğinde Bir İnceleme. Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı,
Russel F. (1985) Richard Rogers Architects, Academy Editions, Londra.
Sarıçay, Ş. (2010) Küçük ve Orta Boy İşletmelerde (KOBİ) Yönelik Fuar Teşvikleri ve Fuarların Türkiye Ekonomisine Katkısı; Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Anabilim Dalı, Maliye Programı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi; İzmir
Sülün, U. (2000) Dünyada Expo’lar.İzmir Ticaret Odası Dış Ekonomik İlşkiler Müdürlüğü,İzmir.
Tekdemir, A. (2013). 1867 Paris Sergisi ve Sultan Abdülaziz’in sergiyi ziyareti. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 3(6), 1-19.
Tezcan S. (2010). Bir Nostalji Harikası İEF, Ege Life, 67, 22-24
T.C. Milli Eğitim Bakanlığı. (2011). Halkla ilişkiler ve Organizasyon Hizmetleri Alanı. Fuarcılık . Ankara. 3-40
TDK, (2011). Güncel Türkçe Sözlük; “Fuar” kelimesi anlamı. http://tdkterim.gov.tr/bts/ ; Erişim Tarihi 18.05.2018
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği. (2007 ). “Yurt İçinde Fuar Düzenlenmesine Dair Usul ve Esaslar”,
Vural, S. (2000). Hı-Tech Mimarlık Üzerine Bir Araştırma. Mimarlık Anabilim Dalı, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon
Yazıcı, N. (2005) “III. Ahmet Çeşmesi: 19. Yüzyıl Uluslararası Sergilerinde Bir Osmanlı Simgesi”, Toplumsal Tarih, 134, 84-91.
Yücel A. (1997) High Tech Teknolojizm ve Bağlamsallık Üzerine Kavramsal Değinmeler, Arredamento Dekorasyon, 12 91-93
İNTERNET KAYNAKLARI (URL-1) https://www.google.com/search?biw=1366&bih=657&tbm=isch&sa=1&ei= Htb8XK31EMvbgwfZ2LYg&q=Kristal+saray+oamanl%C4%B1+pavyonu&oq=Kristal+sar ay+oamanl%C4%B1+pavyonu&gs_l=img.3...3619.6077..6951...0.0..0.175.1171.0j9...0....1 ..gws-wiz-img.rJApQh57Vqc#imgrc=uZtN3XcFY83hjM: (16.06.2018) (URL-2) https://www.google.com/search?biw=1366&bih=657&tbm=isch&sa=1&ei= Htb8XK31EMvbgwfZ2LYg&q=Kristal+saray+oamanl%C4%B1+pavyonu&oq=Kristal+sar ay+oamanl%C4%B1+pavyonu&gs_l=img.3...3619.6077..6951...0.0..0.175.1171.0j9...0....1 ..gws-wiz-img.rJApQh57Vqc#imgrc=CasuBgOK9IzRqM: (16.06.2018) (URL-3) https://www.google.com/search?biw=1366&bih=657&tbm=isch&sa=1&ei= Htb8XK31EMvbgwfZ2LYg&q=Kristal+saray+oamanl%C4%B1+pavyonu&oq=Kristal+sar ay+oamanl%C4%B1+pavyonu&gs_l=img.3...3619.6077..6951...0.0..0.175.1171.0j9...0....1 ..gws-wiz-img.rJApQh57Vqc#imgrc=f2rkjjLLnx83MM: (16.06.2018) (URL-4) https://www.google.com/search?biw=1366&bih=657&tbm=isch&sa=1&ei= Htb8XK31EMvbgwfZ2LYg&q=Kristal+saray+oamanl%C4%B1+pavyonu&oq=Kristal+sar ay+oamanl%C4%B1+pavyonu&gs_l=img.3...3619.6077..6951...0.0..0.175.1171.0j9...0....1 ..gws-wiz-img.rJApQh57Vqc#imgrc=RXtdo4YdqE43iM: (16.06.2018) (URL-5) https://www.google.com/search?biw=1366&bih=657&tbm=isch&sa=1&ei= Htb8XK31EMvbgwfZ2LYg&q=Kristal+saray+oamanl%C4%B1+pavyonu&oq=Kristal+sar ay+oamanl%C4%B1+pavyonu&gs_l=img.3...3619.6077..6951...0.0..0.175.1171.0j9...0....1 ..gws-wiz-img.rJApQh57Vqc#imgrc=y55ghDQX64J1jM: (20.06.2018) (URL-6) https://www.google.com/search?q=viyana+d%C3%BCnya+fuar%C4%B1&source= lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwjY99XtkdziAhVd6qYKHYZsCt0Q_AUIECgB&bi w=1366&bih=657#imgrc=f5eTys3CVTB1rM: (20.06.2018) (URL-7) https://www.google.com/search?q=viyana+d%C3%BCnya+fuar%C4%B1&source= lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwjY99XtkdziAhVd6qYKHYZsCt0Q_AUIECgB&bi w=1366&bih=657#imgrc=oIPzlQBhts3kuM: (20.06.2018) (URL-8) https://www.google.com/search?biw=1366&bih=657&tbm=isch&sa= 1&ei=Htb8XK31EMvbgwfZ2LYg&q=Kristal+saray+oamanl%C4%B1+pavyonu&oq=Krist al+saray+oamanl%C4%B1+pavyonu&gs_l=img.3...3619.6077..6951...0.0..0.175.1171.0j9.... ..0....1..gws-wiz-img.rJApQh57Vqc#imgrc=46CNaS94uw_7vM: (20.06.2018) (URL-9) https://www.google.com/search?biw=1366&bih=657&tbm=isch&sa=1&ei= Htb8XK31EMvbgwfZ2LYg&q=Kristal+saray+oamanl%C4%B1+pavyonu&oq=Kristal+sar ay+oamanl%C4%B1+pavyonu&gs_l=img.3...3619.6077..6951...0.0..0.175.1171.0j9...0....1 ..gws-wiz-img.rJApQh57Vqc#imgrc=QGKrx-nrj5GM3M: (23.06.2018) (URL-10) https://www.google.com/search?biw=1366&bih=657&tbm=isch&sa=1&ei= Htb8XK31EMvbgwfZ2LYg&q=Kristal+saray+oamanl%C4%B1+pavyonu&oq=Kristal+sar
ay+oamanl%C4%B1+pavyonu&gs_l=img.3...3619.6077..6951...0.0..0.175.1171.0j9...0....1 ..gws-wiz-img.rJApQh57Vqc#imgrc=lzgVAIG9jHCO9M: (23.06.2018) (URL-11) https://www.google.com/search?biw=1366&bih=657&tbm=isch&sa=1&ei= Htb8XK31EMvbgwfZ2LYg&q=Kristal+saray+oamanl%C4%B1+pavyonu&oq=Kristal+sar ay+oamanl%C4%B1+pavyonu&gs_l=img.3...3619.6077..6951...0.0..0.175.1171.0j9...0....1 ..gws-wiz-img.rJApQh57Vqc#imgrc=_2dBayEGUSTPLM: (23.06.2018) (URL-12) https://www.google.com/search?biw=1366&bih=657&tbm=isch&sa=1&ei= Htb8XK31EMvbgwfZ2LYg&q=Kristal+saray+oamanl%C4%B1+pavyonu&oq=Kristal+sar ay+oamanl%C4%B1+pavyonu&gs_l=img.3...3619.6077..6951...0.0..0.175.1171.0j9...0....1 ..gws-wiz-img.rJApQh57Vqc#imgrc=fhqpr2m6Jfea-M: (23.06.2018) (URL-13) https://www.google.com/search?biw=1366&bih=657&tbm=isch&sa=1&ei= Htb8XK31EMvbgwfZ2LYg&q=Kristal+saray+oamanl%C4%B1+pavyonu&oq=Kristal+sar ay+oamanl%C4%B1+pavyonu&gs_l=img.3...3619.6077..6951...0.0..0.175.1171.0j9...0....1 ..gws-wiz-img.rJApQh57Vqc#imgrc=kkZ5TtLBH80nBM: (23.06.2018) (URL-14) https://www.google.com/search?biw=1366&bih=657&tbm=isch&sa=1&ei= Htb8XK31EMvbgwfZ2LYg&q=Kristal+saray+oamanl%C4%B1+pavyonu&oq=Kristal+sar ay+oamanl%C4%B1+pavyonu&gs_l=img.3...3619.6077..6951...0.0..0.175.1171.0j9...0....1 ..gws-wiz-img.rJApQh57Vqc#imgrc=Q3hetkza6-G79M: (23.06.2018) (URL-15) https://www.google.com/search?q=ars%C4%B1ulusal+izmir+fuar%C4%B1&source =lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwi7orK5lNziAhXMxcQBHYgkAiIQ_AUIESgC&bi w=1366&bih=657#imgrc=PWOZZ7Y22-bI1M: (04.07.2018) (URL-16) https://www.google.com.tr/search?biw=1920&bih=925&tbm=isch&sa=1&ei= KP3vWvPjKNL2kwXugrygBg&q=EXPO+58+&oq=EXPO+58+&gs_l=img.3...108859.109 004.0.109268.2.2.0.0.0.0.0.0..0.0....0...1c.1.64.img..2.0.0....0.u7i1FCOZyb0#imgrc=BBCLR PZjhOH81M: (04.07.2018) (URL-17) https://www.google.com/search?biw=1366&bih=657&tbm=isch&sa= 1&ei=B9z8XI7mAsafjLsPwfWgiAc&q=expo+58+t%C3%BCrk+pavyonu&oq=expo+58+t %C3%BCrk+pavyonu&gs_l=img.3...17991.21496..22220...0.0..0.163.1438.0j12...0....1..g ws-wiz-img.qS0u6XXmWjE#imgrc=T8fE_JesZRN4hM: (04.07.2018) (URL-18)http://www.mimarizm.com/makale/insan-ve-dunyasi-1967-dunya-sergisi- montreal_115429 (06.07.2018) (URL-19)https://www.google.com.tr/search?biw=1920&bih=925&tbm= isch&sa=1&ei=jgPwWrdmktOSBYyKqZAN&q=EXPO+67&oq=EXPO+67&#imgrc=HIYr xwL7IOkUUM: (06.07.2018) (URL-20)https://www.google.com/search?q=expo+70&source=lnms&tbm= isch&sa=X&ved=0ahUKEwi1jtCWltziAhWhwqYKHXn8ASoQ_AUIECgB&biw=1366&bi h=657#imgdii=5ajOAQdcJyEK1M:&imgrc=z88u7DlfLx_2YM: (06.07.2018) (URL-21)https://www.google.com.tr/search?biw=1920&bih=925&tbm=isch&sa= 1&ei=igbwWuSbKMyWsAf8wK3oBw&q=EXPO+85&oq=EXPO+85&gs_l=img.3..0i19k1l
2.19645.20143.0.20373.2.2.0.0.0.0.165.311.0j2.2.0....0...1c.1.64.img..0.2.310....0.vP- mJb5dbNU#imgrc=ens06FWzzmTURM: (06.07.2018) (URL-22) https://www.google.com.tr/search?biw=1920&bih=925&tbm=isch&sa=1&ei= mQjwWv2XBcy1sAfrhLTwCw&q=EXPO+92++SEVİLLA&oq=EXPO+92++SEVİLLA&g s_l=img.3..0i19k1j0i30i19k1l2j0i5i30i19k1j0i8i30i19k1.18523.18523.0.18725.1.1.0.0.0.0.1 71.171.0j1.1.0....0...1c.1.64.img..0.1.170....0.mYhmrjRTRvo#imgrc=3ouoUKu6vxljeM: (22.07.2018) (URL-23) https://www.google.com/search?q=Expo+92&source=lnms&tbm=isch&sa= X&ved=0ahUKEwiP0Pvxl9ziAhWKE5oKHYftD5wQ_AUIECgB&biw=1366&bih=657#im grc=2W3AaeZu3VMjOM: (22.07.2018) (URL-24) https://www.google.com/search?q=nicholas+grimshaw+british+pavilion&source =lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwjb7ae_gtfiAhVWysQBHSI0D4oQ_AUIECgB&bi w=1366&bih=657#imgrc=DWj5aPSJTIpNAM: (22.07.2018) (URL-25) https://blog.ferrovial.com/en/2017/08/expo-92-seville-anniversary/ (22.07.2018) (URL-26) https://www.google.com.tr/search?biw=1920&bih=974&tbm=isch&sa=1&ei= ronwWuXUHsWUkgWCoZvoBg&q=expo+98+lisbon&oq=expo+98&gs_l=img.1.2.0i19k1l 4j0i30i19k1l6.53784.56125.0.58101.6.6.0.0.0.0.131.507.0j4.4.0....0...1c.1.64.img..2.4.506... 0j0i30k1j0i5i30k1j0i67k1.0.DERpJkcNPAo#imgrc=a8Yzj5Z4N_v4yM: (22.07.2018) (URL-27) https://www.google.com.tr/search?biw=1920&bih=925&tbm=isch&sa=1&ei= YwrwWs3iNpGvkwWgrq_QCg&q=expo+2000+hannover&oq=expo+2000&gs_l=img.3.1.0 j0i30k1l5j0i5i30k1l4.24038.25767.0.29212.6.5.0.1.1.0.185.717.0j5.5.0....0...1c.1.64.img..0.6 .718...0i67k1.0.YlrcSgexJaw#imgdii=cBEG-NTKvEMfYM:&imgrc=4HRLWkjGEz7x1M: (22.07.2018) (URL-28)https://www.google.com.tr/search?biw=1920&bih=925&tbm=isch&sa= 1&ei=YwrwWs3iNpGvkwWgrq_QCg&q=expo+2000+hannover&oq=expo+2000&gs_l=im g.3.1.0j0i30k1l5j0i5i30k1l4.24038.25767.0.29212.6.5.0.1.1.0.185.717.0j5.5.0....0...1c.1.64.i mg..0.6.718...0i67k1.0.YlrcSgexJaw#imgrc=BEu8f5taagdIaM: (22.07.2018) (URL-29) https://www.google.com.tr/search?biw=1920&bih=925&tbm=isch&sa= 1&ei=LxDwWsKHOYKwkwXzoaS4Ag&q=expo+2005+T%C3%9CRK+PAVYONU&oq= expo+2005+T%C3%9CRK+PAVYONU&gs_l=img.3...72974.79142.0.79599.14.14.0.0.0.0. 223.1679.0j11j1.12.0....0...1c.1.64.img..2.0.0....0.aSrlBs2T6vY#imgrc=3k60PFnpCB86hM: (27.07.2018) (URL-30) https://www.google.com.tr/search?biw=1920&bih=925&tbm= isch&sa=1&ei=cRHwWvTQIMuSkwWdnIyADQ&q=expo+2008&oq=expo+2008&gs_l=i mg.3..0j0i30k1j0i5i30k1.512689.513143.0.513440.2.2.0.0.0.0.158.292.0j2.2.0....0...1c.1.64.i mg..0.2.290....0.0ZlTdgeX-kU#imgrc=AtKAqxTiswQknM: (27.07.2018) (URL-31) https://www.google.com.tr/search?biw=1920&bih=925&tbm=isch&sa= 1&ei=GRTwWtmUBYW6kwXrpYyQAg&q=expo+2008+ZARAGOZA+TÜRK+PAVYON U&oq=expo+2008+ZARAGOZA+TÜRK+PAVYONU&gs_l=img.3...3317.8121.0.9081.9.9 .0.0.0.0.452.1091.0j2j0j1j1.4.0....0...1c.1.64.img..5.0.0....0.zbtEezwjH6c#imgrc=_- A28BN9qABzbM: (27.07.2018)
(URL-32) https://www.google.com.tr/search?biw=1366&bih=657&tbm=isch&sa= 1&ei=OeH8XJuLLPHzxgOHKbACQ&q=expo+2010+china+pavilions&oq=expo+2010+chi na+pavilions&gs_l=img.3...2574.5501..6266...0.0..0.129.696.0j6...0....1..gws-wiz- img...0i19j0i5i30i19j0i8i30i19.KQx58ZDbCoA#imgdii=1oAHrmCoqXoZ_M:&imgrc=d mU7QEeyWxtQjM: (27.07.2018) (URL-33) https://www.google.com.tr/search?biw=1920&bih=925&tbm=isch&sa=1&ei= BxbwWtjNHcWakwXXj56oBw&q=expo+2010+TÜRK&oq=expo+2010+TÜRK&gs_l=img .3...172041.175773.0.176712.5.5.0.0.0.0.540.1108.0j4j5- 1.5.0....0...1c.1.64.img..0.1.154...0i19k1j0i30i19k1j0i5i30i19k1.0.H9cKua63WjI#imgrc=d2 m_ppK8H2FEEM: (27.07.2018) (URL-34) https://www.google.com.tr/search?biw=1920&bih=925&tbm=isch&sa=1&ei= uRbwWqy_B8GzkwXYnLfYDw&q=expo+2015&oq=expo+2015&gs_l=img.3..0j0i10i30k1