DEĞERLENDİRİLMESİ
SONUÇ VE TARTIŞMA
Gazi TÖMER Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretim Seti’nin B1 ve B2 Seviyesi kitaplarında bulunan okuma metinlerinin 2018 (CEFR) Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçeve Metin’inde verilen kazanımlara uygunluğu yönüyle incelemeyi amaçlayan bu çalışmanın bulgular bölümünde Gazi TÖMER Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretim Seti’nin B1 ve B2 seviyesi ders kitabı okuma metinleri, Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçeve Metin’inde yer alan kazanımlara uygunluğu açısından incelenmiştir. İnce-lemenin sonucunda B1 seviyesinde yer alan yirmi okuma metninin tama-mının da Avrupa Ortak Öneriler Çerçeve Metin’inde yer alan B1 seviyesi okuma genel kazanımlarına uygun olduğu söylenebilir. Bu sonuç ile Cö-mert (2018) tarafından farklı ders kitabının yazma becerisinin Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçeve Metin’inde verilen kazanımlara uygunlu-ğunun incelendiği çalışmanın sonucu ile örtüşmektedir. Güleç ( 2019) tara-fından aynı ders kitabının C1 seviyesindeki okuma metinlerinin incelendi-ği çalışmada da benzer bir sonuç çıkması yönüyle iki çalışmanın sonuçları birbirine benzemektedir. Yabancı dil öğretiminde dört temel beceri eşit bir dağılımla öğrencilere kazandırılmalıdır. Ancak okuma becerisinin öğren-cilere kazandırılırken diğer becerilerin de gelişeceği gerçeği unutulmama-lıdır. Bu nedenle ders kitaplarında seviyelere uygun okuma metinlerinin verilmesi önemlidir. B2 seviyesindeki yirmi okuma metninde ise birinci ünitede yer alan “Arkeoloji” ve “Üstün Zekâlıların Eğitimi” adlı okuma metinleri dışında kalan bütün metinlerin Avrupa Ortak Öneriler Çerçeve Metin’inde yer alan B2 seviyesi okuma genel kazanımlarına uygun olduğu söylenebilir. B2 seviyesindeki tüm metinlerin de B1 seviyesinde olduğu gibi okuma genel kazanımlarına uygun olması beklenmektedir. Bu durum B2 seviyesi ders kitabının okuma metinlerinin düzeltilmesi gerektiğini göstermektedir. Araştırmada ortaya konulan bu sonuç Er, Biçer ve Bozkırlı (2012) tarafından yapılan çalışmada ders materyallerinde bazı eksiklikler var görüşünü de desteklemektedir.
Gazi TÖMER Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretim Seti’nin B1 ve B2 seviyesi ders kitabı okuma metinleri içerik olarak, yer aldıkları ünitedeki konuya uygunluğu açısından incelendiğinde ise B1 seviyesi için hazırla-nan beş ünitenin dördünün okuma metinlerinin içerik olarak yer aldıkla-rı ünitedeki konuya uygun hazırlandığı görülmüştür. Dördüncü ünitedeki
“Şikâyetim Var!”, “Eleman Aranıyor” ve “Hayatım Tiyatro” adlı okuma metinlerinin içerikleri göz önüne alındığında “Geçmişten Geleceğe” adlı dördüncü ünitede yer almalarının uygun olmadığı düşünülmektedir. Aynı ünitede yer alan “Yunus Emre’ye Mektup” adlı metin ise temaya uygunluk göstermektedir. B2 seviyesi için hazırlanan ünitelerin ilk üçünün okuma
metinlerinin içerik olarak yer aldıkları ünitedeki konuya uygun hazırlandı-ğı görülmüştür. “Bilimden Dünyamıza” adlı dördüncü ünitedeki ilk okuma metni olan “Bilime Adanmış Bir Ömür” de ünitenin konusuna uygundur.
Ancak bu ünitede yer alan “Eskici”, “Karagöz ve Hacivat” ve “Don Kişot ve Yardımcısı” isimli diğer metinler ünitedeki konuya uygun bulunmamış-tır. “Sanattan Bilime” adlı beşinci ünitedeki “Depremle Yaşamak” isimli ilk okuma metni de yer aldığı ünitedeki konuya uygun değildir. Diğer üç metnin ise ünitedeki konuya uygun seçildiği görülmüştür. Yapılan çalış-mada incelenen kitapta okuma metinlerinin içeriğinin ünitedeki konuya uygun biçimde seçilmeyen metinlerin de yer aldığı belirlenmiştir. Oysaki seviyelerin tamamında tüm metinlerin içeriğinin ünitedeki konuya uygun biçimde seçilmesi beklenmektedir. Bu sonuç Gazi TÖMER Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretim Seti’nin B1 ve B2 seviyesi ders kitabında bulunan okuma metinlerinin ünitelere göre düzenlenmesi gerektiğini göstermek-tedir. Okuma metinlerinde konu ve içerik uyumunun olması öğrencilerin Türkçeyi öğrenirken daha verimli öğrenmesini sağlayacaktır.
Gazi TÖMER Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretim Seti’nin B1 ve B2 seviyesi ders kitabı okuma metinleri içerisinde Türk kültürüne ait ögele-re ne kadar yer verildiğinin incelendiği bölümde B1 seviyesi için hazır-lanan yirmi okuma metninden on iki metinde Türk kültürüne ait ögelere yer verilmezken kitabın sekiz okuma metninde Türk kültürüne ait ögelere yer verildiği saptanmıştır. B2 seviyesi için hazırlanan yirmi okuma met-ninden on üç metinde Türk kültürüne ait ögelere yer verilmezken kitabın yedi okuma metninde ise Türk kültürüne ait ögelere yer verildiği tespit edilmiştir. Demir ve Açık’ın (2011), “Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi için hazırlanmış ve hazırlanacak kitaplarda seçeceğimiz metinlerin hem kültürümüzü yansıtması hem de Türkçe öğrenenlere vermek istediğimiz bilgileri içermesine dikkat edilmelidir”, biçimindeki düşüncesinden yola çıkarak her iki seviyede de kültürel ögeleri barındıran metinlerin toplam metinlerin sayısının yarısını bile geçmemesi ciddi bir sorun olarak yansı-maktadır. Öyle ki yabancı dil öğretimi kültür öğretimini de gerekli kılmak-tadır. Bu durumu Thanasoulas (2001) şu sözlerle açıklamaktadır; Yabancı dil öğretimi sadece yeni kelimelerin, ifadelerin, sentaktik yapıların değil;
aynı zamanda dilin ayrılmaz bir parçası olan kültürel ögelerin de öğretimi-dir. Araştırmanın kültür alt problemi ile ilgili ulaşılan sonuç Öncül (2020) tarafından farklı ders kitaplarının yazma etkinliklerinin incelendiği çalış-mada ders kitaplarının yazma etkinliklerinde kültür öğretiminin geri plana atıldığı sonucu ile benzerlik göstermektedir.
Gazi TÖMER Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretim Seti’nin B1 ve B2 seviyesi ders kitabında Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçeve Metin’in-de yer alan amaçlara (Yazışmaları Okuma Anlama, Fikir Sahibi Olmak İçin Okuma, Bilgilenme ve Kanıt Bulma Amaçlı Okuma, Yönergeleri Okuma,
Boş Zaman Etkinliği Olarak Okuma) yönelik okuma metinlerine yer verilip verilmediği incelenmiştir. Buna göre B1 seviyesi ders kitabında Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçeve Metin’inde yer alan beş amaçtan dört ama-cı karşılayacak metinlerin yer aldığı belirlenmiştir. Amaçlardan iki okuma metninin “yazışmaları okuma anlama” amacına, yedi okuma metninin “fikir sahibi olmak için okuma” amacına, on okuma metninin “bilgilenme ve kanıt bulma amaçlı okuma” amacına, bir okuma metninin “boş zaman etkinliği olarak okuma” amacına yönelik olduğu belirlenmiştir. Gazi TÖMER Yaban-cı Dil Olarak Türkçe Öğretim Seti’nin B1 seviyesi ders kitabında Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçeve Metin’inde yer alan “yönergeleri Okuma”
amacına yönelik ise okuma metninin yer almadığı belirlenmiştir. B2 seviyesi ders kitabında ise Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçeve Metin’inde yer alan beş amaçtan dört amacı karşılayacak metinlerin yer aldığı belirlenmiştir.
Amaçlardan yedi okuma metninin “fikir sahibi olmak için okuma” amacına, sekiz okuma metninin “bilgilenme ve kanıt bulma amaçlı okuma” amacına, bir okuma metninin “yönergeleri okuma amacına”, dört okuma metninin de
“boş zaman etkinliği olarak okuma” amacına yönelik olduğu belirlenmiş-tir. Gazi TÖMER Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretim Seti’nin B2 Seviyesi Ders Kitabında Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçeve Metin’inde yer alan beşinci amaç “Yazışmaları Okuma Anlama” amacına yönelik ise okuma metninin yer almadığı belirlenmiştir. Bu bağlamda B1 seviyesinde “Yöner-geleri Okuma” amacına yönelik ve B2 seviyesinde de “Yazışmaları Okuma Anlama” amacına yönelik hiç metin bulunmaması önemli bir eksiklik olarak değerlendirilebilir. Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen bireyin her iki sevi-yede de tüm amaçlara yönelik yeterli sayıda metinle buluşması hem önemli hem de gerekli görülmektedir. Ancak bu biçimde tüm amaçların kavranıp öğrenmeye dönüştüğü bir süreçten söz edilebilir.
ÖNERİLER
1.Gazi TÖMER Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretim Seti’nin A1, A2 ve C1, C2 Seviyesi kitaplarında bulunan okuma metinlerinin 2018 (CEFR) Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçeve Metin’inde verilen okuma ka-zanımlarına uygunluğu yönüyle incelebilir.
2. Gazi TÖMER Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretim Seti’ndeki ki-taplar tüm seviyelerde 2018 (CEFR) Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçeve Metin’inde verilen yazma, konuşma ya da dinleme becerilerinin kazanımlarına uygunluğu açısından incelenebilir.
3. Yabancılara Türkçe Öğreten Diğer Üniversitelerin TÖMER’leri ta-rafından hazırlanan kitap setleri tüm seviyelerde 2018 (CEFR) Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçeve Metin’inde verilen okuma, yazma, konuş-ma ya da dinleme becerilerinin kazanımlarına uygunluğu açısından ince-lenebilir.
4.Gazi TÖMER Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretim Seti’nin A1, A2 ve C1, C2 seviyesi kitaplarında bulunan okuma metinleri barındırdığı kül-türel ögeler bağlamında incelenebilir.
5. Yabancılara Türkçe Öğreten Diğer Üniversitelerin TÖMER’leri ta-rafından hazırlanan kitap setlerinin tüm seviyelerinde bulunan okuma me-tinleri barındırdığı kültürel ögeler bağlamında incelenebilir.
6.Gazi TÖMER Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretim Seti’nin A1, A2 ve C1, C2 seviyesi ders kitabında Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçe-ve Metin’inde yer alan amaçlar (Yazışmaları Okuma Anlama, Fikir Sahibi Olmak İçin Okuma, Bilgilenme ve Kanıt Bulma Amaçlı Okuma, Yöner-geleri Okuma, Boş Zaman Etkinliği Olarak Okuma) bağlamında okuma metinleri incelenebilir.
7. Yabancılara Türkçe Öğreten Diğer Üniversitelerin TÖMER’leri tarafından hazırlanan kitap setlerinin tüm seviyelerinde bulunan okuma metinleri Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçeve Metin’inde yer alan amaçlar (Yazışmaları Okuma Anlama, Fikir Sahibi Olmak İçin Okuma, Bilgilenme ve Kanıt Bulma Amaçlı Okuma, Yönergeleri Okuma, Boş Za-man Etkinliği Olarak Okuma) bağlamında incelenebilir.
KAYNAKÇA
Avcı, Y. (2011). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminin Kültür ve Yöntem Boyutu. Web: http://www.turkcede.org/yabancilara-turkce-ogretimi/354-turkcenin-yabanci-dilolarak-ogretiminin-kultur-ve-yontem-boyutu.html.
Brooks, N. (1986). Culture In The Clasroom, Culture Bound, (Ed.J.M.Valdes).
Combridge. Cambridge University Press.
CEFR (2018). Common European Framework of Reference For Languages:
Learnıng, Teachıng, Assessment Companıon Volume With New Descrıptors, Council of Europe.
Cömert R. (2018). İzmir Yabancılar İçin Türkçe Setinin (A1/A2/B1/B2/C1) Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi Anlatma Becerileri Bakımından Uygunluğunun İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı, Nevşehir.
Çelik, N. ve Başutku, S. (2020). 2018 (CEFR) Diller için Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi Yeni Açıklamalar Metninde Okuma Becerisine Yönelik İncelemeler. Aydın TÖMER Dil Dergisi, 5(1), 91-118.
Demir, A. ve Açık, F. ( 2011). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Kültürlerarası Yaklaşım ve Seçilecek Metinlerde Bulunması Gereken Özellikler. Türklük Bilimi Araştırmaları (TÜBAR) Güz, 51-72. Erişim:
http://dergipark.gov.tr/download/article-file/157183.
Demirel, Ö. (2010). Eğitim Sözlüğü. (Genişletilmiş 4. Baskı). Ankara: PegemA.
Durak, E. (2006). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Bağlamında Avrupa Ortak Dil Kriterleri Sorunsalı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Er, O., Biçer, N. ve Bozkırlı, K. (2012). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Karşılaşılan Sorunların İlgili Alan Yazını Işığında Değerlendirilmesi.
Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 1(2), 51-69.
DOI:10.7884/teke.51.
Erdem.D., Gün, M., Şengül, M., Şimşek, R. (2015). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kullanılan Okuma Metinlerinin Öğretim Elemanlarınca Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni ve İşlevsel Metin Özellikleri Kapsamında Değerlendirilmesi. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/3 Winter 2015, p. 455-476, ISSN: 1308-2140,www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8020, ANKARA-TURKEY 2.
Göçer, A. (2015). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Konuşma Becerisinin Kazandırılması. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (2), s. 21-36. Erişim: http://dergipark.gov.tr/download/articlefile/
321320.
Güleç, E. (2019). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarındaki Okuma Metinlerinin İncelenmesi. Gazi Tömer Örneği.
BAYTEREK Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi, 2(20),115-139.
İltar, L. (2018). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarındaki Okuma Metinlerinin Farklı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kavcar, C. ,Oğuzkan, F. & Sever, S. (1997). Türkçe Öğretimi. Engin Yayınları.
Ankara, 41.
Kramsch, Claire - NELSON, P. (1996) Acquiring Cross-Cultural Competence.
Singerman: A Jr,ed
Kurt, M. ve Temur, N. (Ed.).(2019). Yabancılar İçin Türkçe B1-B2 Orta Düzey.
Gazi Üniversitesi TÖMER Yayınları. Ankara.
Öncül, E. (2020). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarında Yer Alan Yazma Etkinliklerinin Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni Kapsamında Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Bilim Dalı, Nevşehir.
Thanasoulas, D. (2001). The Importance of Teaching Culture in the Foreign Language Classroom. Radical Pedagogy, 3(3). http://www.
radicalpedagogy.org/radicalpedagogy
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.