Araş Gör Safiyye MUTLU
İLKOKUL 4. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREYLERE YÖNELİK TUTUMLARININ İNCELENMESİ
5. Sonuç ve Öneriler
Araştırma sonucunda çocukların özel gereksinimli bireylere yönelik tutumları ile yaş, ailede özel gereksinimli birey bulunma durumu, çevresinde özel gereksinimli birey bulunma durumu ve baba öğrenim durumu arasında anlamlı bir farklılığın olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre şu önerilerde bulunulabilir:
Çocukların özel gereksinimli bireylere yönelik olumlu tutumlarını desteklemek ve olumsuz tutumlarını değiştirmek için eğitim programları geliştirilebilir.
Çocukların özel gereksinimli bireylere yönelik empatik düşüncelerini desteklemek amacıyla etkinlikler gerçekleştirilebilir.
ULEAD 2018 Annual Congress: ICRE
29ULEAD 2018 Annual Congress: ICRE
İlgili kurumlar tarafından özel gereksinimli bireyler ve ailelerinin toplum yaşantısında daha fazla yer almaları için çalışmalar yürütülebilir.
Okullarda bulunan özel eğitim sınıflarındaki öğrencilerle normal gelişim gösteren öğrencilerin birlikte vakit geçirebilecekleri, ailelerin de dâhil edildikleri etkinlikler gerçekleştirilebilir.
Kaynakça
Akardere, S. S. (2005). İşverenlerin Engelli Çalışanlara Yönelik Tutumları. Yüksek Lisans Tezi, Marmara üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Akçamete, G. (2010). Genel Eğitim Okullarında Özel Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim. Ankara: Kök Yayıncılık.
Aksoy, A.B., Belçin Yıldırım, G., (2008). Farklı engel grubundan engelli kardeşe sahip çocukların kardeş ilişkileri ile kardeşlerini kabullenmeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kuram ve
Uygulamada Eğitim Bilimleri / Educational Sciences: Theory & Practice, 8(3), 751-779.
Aktaş, C., Küçüker S. (2002). Bilişsel - duyuşsal odaklı bir programın ilköğretim öğrencilerinin fiziksel engelli yaşıtlarına yönelik sosyal kabul düzeylerine etkisinin incelenmesi. Ankara
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 3(2), 15-25.
Altıparmak, S., Yıldırım Sarı, H. (2012). Manisa ilinde engelli bireylere karşı toplumsal tutum.
Anatolian Journal of Psychiatry, 13, 110-116.
Arampatzi, A., Mouratidou, K., Evaggelinou, C., Koidou, E., Barkoukis, V. (2011). Social developmental parameters in primary schools: Inclusive settings' and gender differences on pupils' aggressive and social ınsecure behaviour and their attitudes towards disability.
International Journal Of Special Education 26(2), 58-69.
Arslan, E. (2010). Kaynaştırma Uygulamalarına Katılan Engelli Öğrencilerin Sosyal Kabul Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Ölçek Geliştirme Çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Burdur.
Ayral, M., Özcan, Ş., Can, R., Ünlü, A., Bedel, H., Şengün, G., Demirhan, Ş., Çağlar, K., (2013). Kaynaştırma öğrencilerinin sosyal kabul düzeyleri. ELMIS Uluslararası Özel Eğitim Kongresi, 19-21 Haziran 2013, Akşehir.
Çifci, İ. (1997). Normal Çocukları Bilgilendirmenin Zihinsel Engelli Yaşıtlarına Yönelik Tutumlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu. Dere, N. (2009). Annelerin Otistik Çocuklarını Kabul Etmeleri İle Otistik Çocukların Kardeşlerinin
Kardeşlerini Kabulü Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Diamond, K. E. (2001). Relationships among young children’s ideas, emotional understanding, and social contact with classmates with disabilities. Topics in Early Childhood Special Education, 21(2), 104-113.
Diamond, K. E., Hestenes, L. L., Carpenter, E., & Innes, F. K. (1997). Relationships between enrollment in an inclusive class and preschool children’s ideas about people with disabilities.
Topics in Early Childhood Special Education, 17, 520-536.
Eyh.aile.gov.tr, https://eyh.aile.gov.tr/data/56179f30369dc5726c063e73/Bülten-Nisan2017.pdf
Genç, Y., Çat, G. (2013). Engellilerin istihdamı ve sosyal içerme ilişkisi. Akademik İncelemeler
Dergisi, 8(1), 363-393.
Gümüş, M. (2015). İlkokul ve Ortaokul Çağında Kaynaştırma Eğitimi Gören Öğrencilere Karşı Normal Gelişim Gösteren Öğrencilerin Tutumlarının İncelenmesi (Şırnak İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Zirve Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
Gümüş, M., Tan, Ç. (2015). İlkokul ve ortaokul çağında kaynaştırma eğitimi gören öğrencilere karşı normal gelişim gösteren öğrencilerin tutumlarının incelenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü
Dergisi, 4, 90-110.
Güven Karahan, B., Kuru, E. (2015). Ortopedik, görme ve işitme engelli öğrenciler için beden eğitimi ve spor dersi tutum ölçeği geliştirme çalışması. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 10(1), 36-46.
ULEAD 2018 Annual Congress: ICRE
30ULEAD 2018 Annual Congress: ICRE
Kalyva, E., Agaliotis, I. (2009). Can contact affect greek children’s understanding of and attitudes towards peers with physical disabilities? European journal of special needs education. 24(2), 213-220.
Kargın, T. (2004). Baş makale: Kaynaştırma: Tanımı, gelişimi ve ilkeleri. Ankara Üniversitesi Eğitim
Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5 (2), 1-13.
Kargın, T., Baydık, B. (2002), Kaynaştırma ortamındaki işiten öğrencilerin işitme engelli akranlarına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim
Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 3(2), 27-39.
Konuk Er, R. (2011). Aile ve kardeş eğitimi programının engelli çocuğa yönelik tutum ve davranışlara etkisi. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Krahe, B., Altwasser, C. (2006). Changing negative attitudes towards persons with physical disabilities: an experimental ıntervention, Journal of Community & Applied Social
Psychology, 16, 59–69, DOI: 10.1002/casp.849.
Krajewski J., Flaherty T. (2000). Attitudes of high school students toward individuals with mental retardation. Mental Retardation, 38, 154–62.
Kumtepe, H. (2001). Ankara İlinde Yaşayanların Engellilere Yönelik Tutumları. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Lamb, (2001). Kültürlerarası Bakış açısı ile Babanın Çocuk Gelişimindeki Rolü ve Önemi. Çocuğun Yaşamında Babanın Rolü ve Önemi Sempozyum Raporu içinde. İstanbul: Anne Çocuk Eğitim Vakfı Yayını, No:12.
Law, G. U., Sinclair, S., Fraser, N. (2007). Children’s attitudes and behavioural intentions towards a peer with symptoms of ADHD: does the addition of a diagnostic label make a difference?
Journal of Child Health Care, 11(2), 98–111, DOI: 10.1177/1367493507076061.
MacMillan, M., Tarrant, M., Abraham, C., Morris, C. (2014). The association between children’s contact with people with disabilities and their attitudes towards disability: A systematic review. Developmental Medicine & Child Neurology, 56, 529–546.
Nikolaraizi, M., Kumar, P., Favazza, P., Sideridis, G., Koulousiou, D., Riall, A. (2005). A cross- cultural examination of typically developing children’s attitudes toward individuals with special needs. International Journal of Disability, Development and Education, 52(2), 101–19. Nowicki, E. A., Sandieson, R. (2002). A meta-analysis of school-age children’s attitudes towards persons with physical or ıntellectual disabilities. International Journal of Disability,
Development and Education, 49(3), 243-265.
Ozan Bulduk, R. (2014). Ortaokul 6., 7. ve 8. Sınıf öğrencilerinin engellilere yönelik tutumlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Aksaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aksaray. Öztürk, T. (2007). Ana Sınıflarına Devam Eden Normal Çocukları Bilgilendirmenin Zihinsel Engelli
Yaşıtlarına Yönelik Tutumlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
Parasuram, K. (2006), Variables that Effect Teachers’ Attitudes toward Disability and Inclusive Education in Mumbai, India. Disability and Society, 21 (3), 232-242.
Plotnik, R., (2009). Psikolojiye Giriş. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Sezer, F. (2012). Engelli bireylere karşı olumlu tutum geliştirmeye yönelik önleyici rehberlik çalışması; Deneysel bir uygulama. e-Journal of New World Sciences Academy, 7(1), Article Number: 1C0471.
Siperstein, G.N., Parker, R.C., Bardon, J.N., Widaman, K.F. (2007). A national study of youth attitudes toward the inclusion of students with intellectual disabilities. Exceptional Children, 73, 435–55.
Şahbaz, Ü. (2007). Normal öğrencilerin kaynaştırma sınıflarına devam eden engelli öğrenciler hakkında bilgilendirilmelerinin engellilerin sosyal kabul düzeylerine etkisi. Eurasian Journal
of Educational Research, 26, 199-208.
Şahin, F., Güldenoğlu, B. (2013). Engelliler konusunda verilen eğitim programının engellilere yönelik tutumlar üzerindeki etkisi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 214-239
ULEAD 2018 Annual Congress: ICRE
31ULEAD 2018 Annual Congress: ICRE
Ünal, F., İflazoğlu Saban, A. (2011). Kaynaştırma uygulamasının yapıldığı sınıflarda normal gelişim gösteren öğrencilerin kaynaştırmaya yönelik tutumları. e-Journal of New World Sciences
Academy, 6(2), 1561-1573.
Vignes, C., Godeau, E., Sentenac, M., Coley, N., Navarro, F., Grandjean, H., Arnaud, C. (2009). Determinants of students' attitudes towards peers with disabilities. Developmental Medicine &
Child Neurology, 473-479, DOI: 10.1111/j.1469-8749.2009.03283.x.
Yıldırım, B.A. (2014). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırmaya yönelik tutumları. Yüksek Lisans Tezi Zirve Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.