(EYBFÖ) TÜRKÇE FORMUNUN PSİKOMETRİK ÖZELLİKLERİ: BİR ÖN ÇALIŞMA
3.5. Madde analiz
Madde analizi için ölçekte yer alan maddelerin madde-toplam korelasyonları hesaplanmıştır. Düzeltilmiş madde toplam korelasyonlarının hesaplanmasında her boyutun kendi toplam puanı kullanılmıştır. Sonuçlar Tablo 2’te gösterilmiştir.
Tablo 2. EYBFÖ’nün düzeltilmiş madde toplam korelasyonları (rjx)
Madde no 1.faktör (rjx) 2.faktör (rjx) 3.faktör (rjx) 4.faktör (rjx) Tek boyut (rjx) M1 .444 ,474 M2 .506 .513 M3 .554 .596 M4 .480 .486 M5 .468 .449 M6 .471 .515 M7 .460 .490 M8 .499 .546 M9 .441 .524 M10 .477 .444 M11 .491 .521 M12 .349 .373 M13 .465 .453 M14 .447 .431 M15 .513 .555 M16 .438 .510 M17 .424 .326 M18 .603 .414 M19 .547 .327
Tablo 2’de görüldüğü üzere düzeltilmiş madde-toplam korelasyon katsayılarının .33 ile .60 arasında sıralandığı görülmüştür.
4. Sonuç
Ergenlerin ve genç yetişkinlerin bilinçli farkındalık düzeyini değerlendirmek için geliştirilen EYBFÖ’nün Türk örneklemindeki psikometrik özelliklerini incelemeyi amaçlayan bu ön çalışmada ölçeğin geçerlik ve güvenirlik değerlerine bakılmıştır. Ölçeğin dilsel eşdeğerlik ve uygunluk çalışmalarında maddelerin orijinal dilindeki anlam ve içeriği ile Türkçe karşılığındaki anlam ve içeriğinin yeterli düzeyde birbirini karşıladığı söylenebilir. DFA ile incelenen yapı geçerliği çalışmasında ise ortaya çıkan uyum iyiliği değerlerinin alanyazında kabul edilebilir düzeyde olduğu söylense de ölçeğin orijinal formundan düşüktür. Kültürlerarası ölçek, anket, envanter uyarlama çalışmalarında bu tip farklılıkların olması olağan bir durumdur. Uyum geçerliği çalışmasında, büyük olasılıkla yanlış tercih edilen ölçme araçlarından kaynaklı EYBFÖ ile DİOÖ-6 ve DİOÖ arasındaki ilişki katsayıları düşük çıkmıştır. Güvenirlik değerlerinde ise Cronbach alfa iç tutarlık güvenirlik katsayı yargısız olma faktörü hariç diğer faktörler ve ölçeğin bütünü için .70’ten yukarıda olması iç tutarlılığın kabul edilebilir düzeyde olduğunun emaresidir. Madde analizlerinde ise madde toplam korelasyon katsayıları .30’dan yüksek olması her bir maddenin ölçeğin bütünü ile yeterli şekilde tutarlı olduğunu göstermektedir (Sarıçam ve Adam Karduz, 2018). Tüm bu bulgular EYBFÖ’nün Türk kültüründe ergenlerin ve genç yetişkinlerin bilinçli farkındalık düzeyini değerlendirmek için kullanılabileceği gösterse de ölçeğin psikometrik değerlerinin ayrıntılı incelenmesi gerekmektedir. Bunun için aşağıdaki öneriler yapılması savunulmaktadır:
- Öncelikle çalışma grubu hem lise öğrencilerinde hem de üniversite öğrencilerinde genişletilmeli ve psikometrik değerler karşılaştırmalı sunulmalıdır.
167
ULEAD 2018 Annual Congress: ICRE
ULEAD 2018 Annual Congress: ICRE
- Bu çalışmada örneklem sayısı yetersiz olduğundan yapı geçerliği çözümlemelerine direk DFA’dan başlanmıştır. AFA ayrıca yapılmalıdır.
- Ölçek 4 boyutlu olduğu için ikinci düzey DFA incelenmesinde fayda vardır.
- Uyum geçerliği için yanlış ölçme araçları seçilmiş; bundan dolayı bilinçli farkındalığı doğrudan değerlendiren başka ölçme araçları kullanılarak çalışma genişletilebilir.
Kaynakça
Baer, R. A. (2003). Mindfulness training as a clinical intervention: a conceptual and empirical review.
Clinical Psychology: Science and Practice, 10(2), 125-143. DOI: 10.1093/clipsy.bpg015
Brown, K. W., & Ryan, R. M. (2003). The benefits of being present: Mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 84(4), 822-848. Daaleman, T. P., & Frey, B. B. (2004). The Spirituality Index of Well-Being: A new instrument for
health-related quality-of-life research. Annals of Family Medicine, 2(5), 499-503. DOI: 10.1370/afm.89
Droutmana, V., Golubb, I., Oganesyana, A., & Read, S. (2018). Development and initial validation of the Adolescent and Adult Mindfulness Scale (AAMS). Personality and Individual Differences,
123, 34-43.
DOI: 10.1016/j.paid.2017.10.037
İlhan, M. ve Çetin, B . (2014). LISREL ve AMOS programları kullanılarak gerçekleştirilen yapısal eşitlik modeli (yem) analizlerine ilişkin sonuçların karşılaştırılması. Eğitimde ve Psikolojide
Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(2), 26-42. DOI: 10.21031/epod.31126
Janssen, M., Heerkens, Y., Kuijer, W., van der Heijden, B., & Engels, J. (2018). Effects of Mindfulness-Based Stress Reduction on employees’ mental health: A systematic review. PLoS
ONE, 13(1), e0191332. http://doi.org/10.1371/journal.pone.0191332
Kabat-Zinn, J. (1982). An outpatient program in behavioral medicine for chronic pain patients based on the practice of mindfulness meditation: Theoretical considerations and preliminary results. General Hospital Psychiatry, 4, 33-47. DOI:10.1016/0163-8343(82)90026-3
Kabat-Zinn, J. (2003). Mindfulness-based interventions in context: Past, present, and future. Clinical
Psychology: Science and Practice, 10, 144-156.
DOI:10.1093/clipsy.bpg016
Kınay, F. (2013). Beş boyutlu Bilinçli Farkındalık Ölçeği'ni Türkçe'ye uyarlama, geçerlik ve
güvenirlik çalışması (Yüksek lisans tezi). İstanbul Bilim Üniversitesi, İstanbul.
Leroy, H., Anseel, F., Dimitrova, N. G.,& Sels, L. (2013). Mindfulness, authentic functioning, and work engagement: A growth modeling approach. Journal of Vocational Behavior, 82(3), 238- 247. DOI:10.1016/j.jvb.2013.01.012
Moody, K., Kramer, D., Santizo, R. O., Magro, L., Wyshogrod, D., Ambrosio, J., … Stein, J. (2013). Helping the helpers: Mindfulness training for burnout in pediatric oncology-A pilot program.
Journal of Pediatric Oncology Nursing, 30, 275-284.
DOI:10.1177/1043454213504497
Newsome, S., Waldo, M., & Gruszka, C. (2012). Mindfulness group work: Preventing stress andincreasing self-compassion among helping professionals in training. The Journal for
Specialists in Group Work, 37, 297-311.
DOI:10.1080/01933922.2012.690832
Nisbet, E. K., & Zelenski, J. M. (2013). The NR-6: A new brief measure of nature relatedness.
Frontiers in Psychology, 4, 813.
DOI: 10.3389/fpsyg.2013.00813
Özyeşil, Z., Aslan, C., Kesici, Ş. ve Deniz, M. E. (2011). Bilinçli Farkındalık Ölçeği’ni Türkçeye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim, 36(160), 224-235.
Reibel, D. K., Greeson, J. M., Brainard, G. C., & Rosenzweig, S. (2001). Mindfulness-based stress reduction and health-related quality of life in a heterogeneous patient population. General
Hospital Psychiatry, 23(4), 183-192.
DOI: 10.1016/S0163-8343(01)00149-9
Ruths, F. A., De Zoysa, N., Frearson, S. J., Hutton, J., Williams, J. M. G., & Walsh, J. (2013). Mindfulness-based cognitive therapy for mental health professionals-A pilot study.
168
ULEAD 2018 Annual Congress: ICRE
ULEAD 2018 Annual Congress: ICRE
Sarıçam, H. (2014). Düşünsel (Manevi) İyi Olma Ölçeğinin Türkçeye uyarlanması ve psikometrik özellikleri. YILDIZ International Conference on Educational Research and Social Sciences (YICER-2014) September 01-03, 2014, Istanbul, Turkey.
Sarıçam, H. (2018). Önleyici psikolojik danışma açısından koruyucu faktörler. F. Savi Çakır (Ed)
Önleyici psikolojik danışma kuram ve uygulamaları (içinde). Ankara: PegemA Yayıncılık.
Sarıçam, H , Adam Karduz, F . (2018). Sosyal Medya Kullanım Bozukluğu Ölçeği’nin Türk kültürüne uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve
Değerlendirme Dergisi, 9(2), 116-135. DOI: 10.21031/epod.335607
Sarıçam, H., & Şahin, S. H. (2015). Doğayla İlişkili Olma Ölçeğinin ilk psikometrik bulguları ve öz- aşkınlıkla ilişkisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 267-280.
DOI
: 10.12780/uusbd.70289Segal, Z. V., Williams, J. M. G., Teasdale, J. D. (2002). Mindfulness-Based Cognitive Therapy for
depression; A new approach to preventing relapse. New York: the Guilford Press
Shapiro, S. L., Carlson, L. E., Astin, J. A., & Freedman, B. (2006). Mechanisms of mindfulness.
Journal of Clinical Psychology, 62, 373-386.
DOI:10.1002/jclp.20237
Thorton, L. M., Cheavens, J. S., Heitzmann, C. A., Dorfman, C. S., Wu, S. M., & Andersen, B. L. (2014). Test of mindfulness and hope components in a psychological intervention for women with cancer recurrence. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 82, 1087-1100. DOI: 10.1037/a0036959
Weare, K. (2013). Developing mindfulness with children and young people: A review of the evidence and policy context. Journal of Children's Services, 8(2), 141-153.
DOI: 10.1108/JCS-12-
2012-0014169
ULEAD 2018 Annual Congress: ICRE
ULEAD 2018 Annual Congress: ICRE