4. BULGULAR VE DEĞERLENDİRME
4.1 Tespit Edilen Söz Edimler
4.1.1 Söz Edimlerin Yer Aldığı Sözceler
Tablo 4.1’de listelenen söz edimlerin hangi diyaloğun hangi sözcesinde bulunduğu aşağıda listelenmiştir.
Arzu etme:
“Keşke şu büfeyi yemek masasının yanına koysak da salonun ortasında durmasa.”
(D.46)
“[Aşağıya ineceksen] markete gidip yiyecek bir şeyler de alsan keşke.” (D.46)
“Ah şimdi bir Türk kahvesi olsaydı keşke.” (D.46)
Çözüm bulma:
“Eee olsun, iki gün sonra da gideriz.” (D.48)
Davet etme:
“Sen de yemeğe gelir misin?” (D.34)
“[Arkadaşım gelmediği için fazladan biletim var.] Gelsene!” (D.53)
Eleştirme:
“Bilmiyor musun?” (D.13)
“Berrin, sen de keşke bu kadar hayalperest olmasaydın.” (D.46)
“Peki komedi filmi izleyelim, eğlenelim ama sen ona da itiraz edeceksin biliyorum.”
(D.49)
“Aman Ela, ne tuhafsın!” (D.53)
“Ela sen hayatını dizilere göre yaşıyorsun.” (D.53)
Endişelenme:
“Uçağı kaçıracağız.” (D.24)
Gerekçe sunarak geri çevirme:
“Biliyorsunuz, biz otelimiz için deneyimli personel arıyoruz. ” (D.16) “Dedeciğim, ama ben okula gidiyorum şimdi.” (D.33)
“Benim biraz daha işim var, siz çıkın.” (D.34)
“Ayy ama zaten depresyondayım iyice içim sıkılır seyrederken.” (D.48)
Garanti verme:
“Merak etmeyin!” (D.22)
“Zamanında havaalanında oluruz.” (D.24)
“Tamam, onu hallederiz.” (D.48)
“Tabii ki. Geçen hafta maç sabahı buluşur gideriz diye sözleşmiştik ya.” (D.51)
“Unutmam.” (D.51)
Gönül alma:
“Yok yok, seni yalnız bırakmayayım.” (D.29)
Görüş bildirme:
“Bence kırmızı yapalım.” (D.23)
“Yarın olabilir.” (D.42)
“Çeşme çok güzel bir yerdir.” (D.31)
“[Büfe]Kanepenin yanında dursa daha iyi olacak bence.” (D.46)
Görüş sorma:
“Akşam için ne alayım?” (D.21)
“Daha erken bir saat olabilir mi?” (D.42)
“Peki seyircilerimize kanalımızın yarışmasına katılmaları için tavsiyede bulunur musunuz?” (D.44)
“Erzurumlu bir misafir kabul ederler mi?” (D.31)
“Acaba buna mı gitsek ne dersin?” (D.48)
“Evde DVD mi izlesek, ne dersin?” (D.49)
Gücenme:
“Canım sen gelmek zorunda değilsin, ben yalnız giderim.” (D.29)
Hayal kırıklığı yaşama:
“Ama çok güzel bir film almıştım. Bugün beraber onu seyrederiz diye düşünüyordum.”
(D.47)
“Aa, ben de ‘Hababam Sınıfı’nın CD’sini almıştım beraber seyrederiz diye.”(D.50)
Hayal kurma:
“Aslı keşke balkonumuzdan denizi görebilseydik.” (D.46)
“Keşke evimizin bir bahçesi olsaydı da sebze yetiştirseydik.” (D.46)
Hatırlatma:
“Bugün beni gelinlik provası için terziye götürecektin, unuttun mu?” (D.28)
“Saat onda bizde buluşacaktık, önce terziye gidecektik, ardından mobilya bakacaktık.”
(D.28)
İçerleme:
“Ay anne! Çocuk muyum ben?” (D.37)
İhtimal verme:
“Eşyaları taşırken kutuyu mutfak balkonuna koymuş olabiliriz.“ (D.46)
“Evet olabilir.” (D.49)
“Bazen kendimi biraz fazla kaptırıyor olabilirim.” (D.53)
İstek sorma:
“Kaç adet olsun?” (D.23)
“Yataklı vagon mu, koltuklu vagon mu olsun?” (D.27)
İş bölümü yapma:
“Hadi kalk, ben salonu toplayacağım. Sen de odanı temizle.” (D.47)
İtiraf etme:
“Haklısın canım, tamamen unutmuşum.” (D.28)
İzin isteme:
“Cuma akşamı Burcu’yla sinemaya gidebilir miyim?” (D.37)
“Ofise gelebilir miyim?” (D.45)
Kabul etme:
“Bu yorgunluğun üzerine kahve iyi gider.” (D.50)
Karşı çıkma:
“Aman Berrin, dur ne olursun!” (D.46)
“Boş ver büfeyi, koltuğu.” (D.46)
“Hayır hiç de değil.” (D.53)
“Perşembe günü mü? O gün olmaz.” (D.53)
Kısmen onaylama:
“Tam çalışarak sayılmaz." (D.53)
Konuşmaya yönlendirme:
“[Günaydın Ayşe Hanım], buyurun” (D.23)
“[İyi günler, Medi Klinik.], buyurun.” (D.42)
Onaylama:
“[Tamam] Sen biraz kuruyemiş al!” (Not: Kuruyemiş almayı teklif eden kişiye söylenmiştir.) (D.21)
“Tamam öyle olsun.” (D.23)
“Çok iyi olur.” (D.35) “Çok iyi olur” (D.48)
“Gitsin tabii!” (D.38)
“Bana uyar.” (D.48)
Öncelik verme:
“Önce koltukları yerleştirelim, büfeye yer buluruz”. (D.46)
Öneride bulunma:
“Anneme söyle.” (D.33)
“Eee bu akşam da yemeğe çıkarız sadece, olmaz mı?” (D.48)
Merak etme:
“[Bir tanem … Ben de seni düşünüyordum.] Birazdan arayacaktım.” (D.30)
“Aklım hep sende kalıyor.” (D.30)
Pişman olma:
“Of keşke bu kadar yemeseydik.” (D.46)
Planlama:
“ Hayatım, ben de arabayı yıkatacaktım.” (D.28)
“Dinlenirken yeriz.” (D.46)
Riayet etme:
“Elbette [paketlerim].” (D.36)
Rica etme:
“Lütfen biraz hızlı gider misiniz?” (D.24) “Beni burada biraz bekler misin?” (D.32)
“Kızım bana gazetedeki şu haberi okur musun?” (D.33)
“Adınızı öğrenebilir miyim?” (D.42)
“Lütfen, çalışanlara haber verir misiniz? Kenan Bey’e de söyler misiniz?” (D.45)
“Siz ilgilenebilir misiniz?” (D.45)
“Arkadaşlara siz haber verir misiniz?” (D.45)
“Televizyonun sesini biraz daha açar mısın?” (D.52)
Sabırsızlanma:
“Ah ah benim de bebeğim bir an önce büyüse.” (D.38)
Sevinme:
“BayRock grubu da geliyor mu? Süper! ” (D.13)
“Bugün hava ne kadar güzel!” (D.31)
Sorumluluk alma:
“[Kafanıza takmayın.] Onu da ben bitiririm.” (D.41)
Söz verme:
“Ben dosyaları size biriyle yollarım.” (D.45)
“Onu sonra seyrederiz.” (D.50)
“Ne yapar eder gelirim maça.” (D.51)
Şarta bağlama:
“Olur ama çabuk gel.” (D.32)
“Canım sen de ablan gibi on sekiz yaşına gel, o zaman sen de ablan gibi pek çok şeyi yapabileceksin.” (D.37)
“Banyoyu temizlersek rahat rahat otururuz artık.” (D.46)
“Önce temizliği bitirelim, sonra filmi seyrederiz.” (D.47)
Şaşırma:
“Sibel, bu ne kadar büyük bir çanta!” (D.8)
“Yarın festival mi var?” (D.9)
“Gerçekten mi? Hava o kadar sıcak mıdır?” (D.31)
“Aaa bizim orada Mart’ta her yerde kar vardır, hatta şimdi bile kar vardır. (D.31)
“Nisan’ın sonunda mı?”(Not: İlgili kişi bu sözceyi Erzurum’da Nisan’ın sonunda bile kar yağdığını duyduktan sonra söylemiştir.) (D.31)
“Maşallah, ne kadar büyümüş!” (D.38)
“Nasıl hatırlamazsın?” (D.47)
“Gerçek hayatta bu kadar önemli şeyler varken dizideki hayali insanlara mı üzülüyorsun?” (D.53)
“Olabilirim mi?“ (D.53)
Şaşkına dönme:
“Kaza nasıl oldu, anlamıyorum Memur Bey!” (D.19)
“Sen provaya annenle gitmeyecek miydin?” (D.28)
Tahmin etme:
“Bizim oralarda çoktan yaz gelmiştir, insanlar denize giriyordur.” (D.31)
“[Erzurum’da] Evlerde kaloriferler yanıyordur.” (D.31)
“Erzurum’da herkes paltoyla geziyordur.” (D.31)
“[İzmir’e] Yavaş yavaş yazlıkçılar gelmeye başlamıştır.” (D.31) Annem hazırlanmaya başlamıştır, evi toparlıyordur.” (D.31)
“Bir şey isteyeceksin sen.” (D.37)
“O bu saatte kesin uyuyordur.” (D.46) “Uyandırırsak söylenir durur.” (D.46)
“Hem taa Beşiktaş’tan buraya gelene kadar iki saat geçer.” (D.46)
“Birkaç saatte biter işim.” (D.53)
“Akşamı çalışarak geçireceksin yani." (D.53)
Takdim etme:
“Buyurun!" (D.22)
Takdir etme:
“Üç dil biliyorsunuz. [Özgeçmişiniz oldukça iyi.]” (D.16)
Takılma / şaka yapma:
“Demek dedikodumu yapıyordunuz.” (D.20)
“ Beni terzide unutma lütfen!” (D.28)
“Sen kendine bak!” (D.47)
“Sen de dizi dışında her şeyi seyrediyormuşsun!” (D.53)
Talimat verme:
“Haydi sen de çabuk ol!” (D.21)
“Siz içeri girin!” (D.23)
“Makyajınızı yapın!” (D.23)
“ Saçınızı tarayın!” (D.23)
“Hazırlanın!” (D.23)
“Önce kolyenizi düzeltin!” (D.23)
“Şimdi oturun!” (D.23)
“Başınızı dik tutun!” (D.23)
“[Başınızı] sağa ya da sola çevirmeyin!” (D.23) “Sırtınızı dik tutun!” (D.23)
“Şimdi biraz gülümseyin!” (D.23)
“Gömleği paketler misiniz? Hediye olacak.” (D.36)
“[İçeride iyi bir yerde oturmak için ben giriyorum.] Sen de beni içeride bulursun.” (D.51)
Talep etme:
“Yeşil olsun.” (D.22)
“Ezik olmasın!”(D.22)
“Şu müziğin sesini de biraz kısın lütfen!” (D.24)
“İndirim için öğrenci kimliğinizi görebilir miyim?” (D.25)
Tavsiye etme:
“Egzersizi günlük hayatın içine sokabiliriz.” (D.39)
“Oturma odanı da yeşil yapabilirsin.” (D.40)
Tavsiye isteme:
“Anlatabilir misiniz, nasıl uzun süre genç kalabiliriz?” (D.39)
“[O kadar hızlı bir hayat yaşıyoruz ki, spora vakit kalmıyor.] Bununla ilgili neler söyleyebilirsiniz?” (D.39)
Teklif etme:
“[Kendime çay koyacağım.] Sen de içer misin?” (D.35)
“Hadi gel, bakalım.” (D.47)
“Bu akşam dışarı çıksak mı?” (D.48)
“Gel bakalım, seçelim birini.” (D.49)
“[Ben de kahve yapıyordum.] Sen de ister misin?” (D.50)
“Beraber seyrederiz.” (D.50)
Tembih etme:
“Sakın unutma.” (D.51)
“Unutma bak!” (D.51)
Tepki gösterme:
“Sen hala uyuyor musun?” (D.28)
“Yaa lütfen, bu film bittikten sonra seyrederiz diye konuşmuştuk ama.” (D.50)
Tercih etme:
“Mavi olsun.” (D.23)
Yataklı vagon olsun.” (D.27)
“Oh! Ev gibisi yok.” (D.50)
Tercih sorma:
“Resminize ne renk fon yapalım?” (D.23)
“Sen nasıl bir oyun izlemek istersin?” (D.48)
Teskin etme:
“Tamam, sakin olun!” (D.19)
“Merak etmeyin!” (D.24)
Uyarma:
“O zaman tam bilet alın!” (D.25)
Ümit etme:
“Belki o yardım eder.” (D.46)
Yasaklama:
“Akşamları tek başına hiçbir yere gidemezsin.” (D.37)
Yönlendirme:
“Bence sen birkaç tane bira al!” (D.21)
“Sosyal aktivitelere vakit ayırmayı denesen.” (D.53)
“Ela, dizi bağımlılığından kurtulmak için birisinden yardım almayı ister misin?” (D.53)
Zorlama:
“Hemen kalkıp hazırlan, haydi!” (D.28)