kulöncesi çocuklar için hazırlanan eğitim programlarının eğitimsel amacı, çocuğun günlük yaşantısı içinde konu ve kavramların öğretilmesidir. Böylece çocuk şekil, renk, sayı gibi kavramları oyun içinde kazanır. Çocuğun erken yaşl avram bilgisi, diğer nesneler hakkındaki
üşünc başarısı ile yakından ilişkilidir.
Bu hedefler doğrultusunda hazırlanan eğitim programları sayesinde çocuğun, okulöncesinde edinece
(Morgan, 1981).
Ancak parmak
aş) b- Sezgisel Dönem (4-7 Yaş)
aş) 4- oyut İşlemler Dönemi (11 Yaştan Sonra)
Pia sayı kavramını tam olarak kullanabilmesi için altı-
yedi yaşlar kendisine öğretilmemiş olsa bile sayıları “kendiliğinden”
öğrenm olabiliyorlar. Zaten çocukların yalnız öğretim yoluyla sayıları ve diğer mantık
kavram Eğer büyükler öğretmeye kalkarsa, çocuk bunları
yalnız rçekten kavrama işi çocuğun kendi zihinsel
gelişiminin belli bir aşamaya ulaşması ile mümkündür (Fişek,1974). O
arda öğrendiği k d elerine de etki ettiği için
ği bu tür yaşantılarla ilerdeki eğitim yaşamında daha da başarılı olması sağlanacaktır.
Kişinin öğrenme yeteneği; zeka, yaş ve çevresel uyarıcıların özelliğine bağlıdır. Öğrenmede kullanılan yöntemler de öğrenmeyi kolaylaştırır. Belirli bir özelliği ayırt etme yeteneği aynı özelliğe sahip diğer nesnelere de genellendiğinde kavram öğretilmiş olur
İki-altı yaş arasındaki arasında ki çocuğun kavram gelişiminde bazı özellikler göze çarpar. Çocuk sayıları ezber yoluyla öğrenebilir. O’na, yirmi’ye hatta yüz’e kadar sayabilir.
larını sayması istendiğinde, başparmaktan başlamışsa doğru olarak saydığı söylenir. Yani sayabilme yapan çocukta gerçek sayı kavramı henüz tamamen gelişmemiştir. Aynı durum ağırlık ve hacim kavramlarında da görülmektedir (Fişek,1974).
Piaget’e göre her çocuk, gelişim merdiveninin basamaklarını tek tek çıkmak zorundadır. Her evre belli bir davranışı daha ilerlemiş duruma getirir ve aralarında bir bütünleşme vardır. Piaget, zihinsel gelişimi dört büyük döneme ayırır.
1- Duygusal-Devinim Dönemi (0-2 Yaş) 2- İşlem Öncesi Dönem (2-7 Yaş)
a- Kavram Öncesi Dönem (2-4 Y
3- Somut İşlemler Dönemi (7-11 Y S
get’e (1953) göre, normal bir çocuğun ında olması gerekir. Bu çağda, iş
larını öğreneceğini söylemek yanlıştır. ezbere tekrarlamayı öğrenmiş olur. Bunları ge
Piaget’e göre çocuğun sayı kavramlarını yakalayabilmesi için değişmezlik kavramını daha önce anlamış ve özümlemiş olması gerekir. Sayı, mantıksal bir kavramdır ve diğer mantıksal kavramlarla birlikte gelişir.
Çocuğun sayı kavramını anlayabilmesi için nesneleri benzerliklerine göre sınıflandırabilmesi şarttır. Örneğin, yuvarlak boncukları bir yere, dört köşe boncukları ayrı bir yere koyabi
kavramını zihinde yerleştirdi mi, artık “aynılık” kavramını yani birin birle aynı olduğunu, birin ikiden farklı olduğunu anlayacaktır. Sıra sayıları (bir, iki, üç gibi) fikrini elde et
sızın onları bir sayı sistemine göre sınıflandıracaktır (Jersild,1979).
geliştirilen ön kavram r çocuğun basamak basamak kavram eğitimine doğru geçmesine zemin hazırlar. Kavram formas
ümevarım yöntemi ile eğitim daha iyi olmaktadır, çünkü çocuğun çevresindeki değişik
olay ve minde
çocuk nlatımlarla değişik tecrübeler kazanır. Sonra çocuk
genelle eye yönlendirilir. Böylece, çocuk bir olayın
melini daha iyi anlar. Kavram formasyonunda ve genel olarak zihinsel gelişimde; fikirleri leştirme, aralarındaki ilişkiyi görme ve hafıza önemlidir. Burada çocuğun hatırlaması gereken bazı özellikler vardır. Örneğin; birden ona kadar sayılar, geometrik şekiller, harfler, renkler gibi.
lmelidir.
Çocuk bir kez sayı
tiğinde ise, nesneleri belli bir niteliğe göre sıralayabilir. Sonra bu sırayı bozup tersine çevirebilir. Bu yetenekler tam anlamıyla geliştiği zaman çocuk, nesnelerin başka bir dizilme yollarına bakmak
Çocuk yaşamının ilk yıllarında değişik nesneler ve sözel anlatımla çeşitli deneyimler kazanır. Bu deneyimlerden yola çıkarak bir genelleme, sınıflama ve sınıflar arasındaki basit ilişkileri görmeye yönlendirir. Böylece edindiği bilgi ve deneyimlerde genellediği sınıflandırdığı ve aralarında ilişkileri görmeye başladığı bir kavram eğitimi tüm yaşamı boyunca yaşına, bulunduğu sosyal çevreye ve eğitim düzeyine göre sürdürülecektir. Kavram eğitimi öncesinde
la
yonu içinde;
1. Nesneler ve olayların soyut olarak sınıflandırılması (Nitelik ve niceliklerine göre) 2. Aralarındaki ilişkilerin görülmesi
3. Bellek gibi beceriler vardır (Ürkün,1992).
T
nesneleri daha iyi anlaması için bunları sınıflandırması gerekir. Tümevarım yönte değişik nesneler, ilişkiler ve sözel a
me, sınıflama ve sınıflar arası ilişkileri görm te
Çocuk öğrenme yaşantısında kalıp halinde öğrendiği kavramları yeri gelince kullanır (Parkers,1985).
Çocukların kavram oluşturması çeşitli biçimlerde incelenmektedir. Piaget ve Inhelder (1964) çocuklara çeşitli nesneler vererek ve birbirine benzeyenleri bir araya getirmeleri istenmiştir (Parkers,1985). Vigotsky ve arkadaşları ise Vigotsky küpleri denen çeşitli renk, büyüklük ve biçimlerde küpler kullanmış ve çocuklardan bu küpleri çeşitli özelliklere göre sınıflandırmaları istenmi
runer ve Oliver ise daha başka bir yol izleyerek aynı anda verdikleri sözcükler arasındaki benzerl
amaları süresince karşılaştıkları anlık tecrübelerini kullanarak manalı düşünceyi geliştirmektedir (Gitmez, 1977).
i yıllarına rastlamaktadır. Matematiksel kavram rla günlük hayatta her an karşılaşmaktayız.
ığı saptama gibi konular çocuklara sonunda anlayarak hesap yapmalarına olanak verecek kavramları geliştirmelerine yardımcı olur.
iştirdikçe etkinliklerden soyutlanmış bilgiyi anlama a ve düzenlemeye başlarlar. Sınıflandırma, dizi oluşturma, miktarını belirleme ve cisimlerin ve yer
öğrenme yapılarıyla matem mantıksal yapısını karşılıklı anlamaya anlatmaya çalışmaktadır. Matematik, çocuğu
ştir (Demirel, 1987).
B
iklerin bulunmasını istemişlerdir (Parkers,1985).
Kavram kazanımı, çok iyi hazırlanmış ortamda motivasyonla ve araştırmaya yönelerek, dil gelişimini geliştirecek aktiviteleri, absorbe ederek, duyu organları sayesinde geçmişteki öğrenimlerini kullanarak, yaş
Matematik kavramlarının gelişimi okul önces la
Matematik kavram geliştirmeye yöneliktir ve kökleri çocukların günlük olarak yaşadıkları deneyimlerdendir. Model oluşturma, sınıflandırma, gözlemleme, seri haline getirme, grafik oluşturma, ölçümleme, kıyaslama ve farklıl
Çocuklar mantık-matematik bilgilerini gel y
ilişkileri içinde yerleştirmek mantık- matematik bilgisinin nasıl geliştirildiğini örnekleridir (Irvın,1977).
Okulöncesi eğitim kurumlarının matematiksel gelişmedeki önemli rolü çocukları hayatta çevreleri ile bütünleştirmek, doğumlarından sonra oluşan psikolojik
atiksel bilgilerin
Öğretmen matematiksel kavramların gelişimini iki noktaya dikkat ederek hızlandırabilir. 1. Özenle seçilmiş çevre ortamının etkin olarak oluşturulmasında,
zme ve gruba dahil etmenin bir sentezidir. Sayı soyut bir fikir olduğundan, çocukların ‘konuşmanın saklanmasına’ doğru gitmelerine yardımcı
olacak k’
cisimle ra olarak aynı kaldığını
idrak etm
kavramları elişmesine yardımcı olur. Okulöncesi eğitim kurumlarında
sınıflandırma ve sıralama ile aktiviteler çocuğun sayı ve olasılık hakkında gelişmesine yardımcı olur. Sa
deneyimlerini ilişkin yapılar oluşturmadır.
Setlerin aynı sayıda nesne içermelerini sağlama, birebire bir karşılaştırma kullanarak
Geo ometrik fikirlerin özelliklerini belirleyerek
başlar. etleri listeleme gibi
(yuvarl ,
2. Çocuğun öğrenme yetisine uygun şekilde, çeşitli matematiksel elementler üzerine odaklanmasını sağlayarak.
Sayı, çocukların yarattığı iki tür ilişkinin sıraya di
ilgili etkinlikler bakımından çok deneyime ihtiyaçları olacaktır. Bir rakamı ‘saklama rin aralarındaki boşluk bakımından düzenleme değişse bile mikta
ek anlamına gelmektedir. Kavramlar, sınıflandırma ve sıralama birebir eşleme yla beraber sayı bilgisini g
yıları, hem sayarak (1,2,3) hem de sıralayarak (1. , 2. , 3. ) kullanabilir.
Cisimleri setler halinde düzenleme, çocuğun cisimlerle olan etkinliklerinin temel bir unsurudur. Set, cisim, fikir ve simgelerin iyi tanımlanmış bir topluluğudur. Bir seti tanımlayabilmesi için çocuk neleri onun elemanları yada üyesi olduğunu bilmesi gerekir. Çocuklar iki seti yada görsel olarak yada elemanları sayarak kıyaslayabilirler. Set kavramını geliştirmek için öğretmenin yapacağı şey çocuklara cisimleri set haline getirebilmeleri için olanaklar vermek, uygun zamanlarda kelime bilgisi sağlamak bireysel ve küçük gruplara gerekli öğrenim
• Doğrudan yan yana kıyaslamalar yapma, setlerin eşit olup olmadığını anlamak için birebire karşılaştırma yöntemleri kullanma
• Cisim düzenlemeleri yaratma, kopyalama, değiştirme ve tarif etme • Setleri birleştirme yada ayırma
• Set içeriği nesneleri çıkararak yada ekleyerek daha küçük yada daha büyük setler oluşturma
•
eşitlik kavramını öğretme
metrideki deneyimler basit şekiller ve ge
İlk aktiviteler kesme (şekil) şekilleri karşılaştırma, spesifik şekilli al ak kare, üçgen).
Öl ümler, matematik değerlerini öğrenme kişinin sahip olduğu yeteneklere güvenme, bir problemini çözme, matem
ç
matematik atiksel iletişimi öğrenme ve matematiksel sonuç çıkarmayı
öğrenm
sayar okulöncesi eğitimde tavsiye edilen araç listesinde yer almaktadır (Freem ve Somerindyke, 2001).
ocukların büyük çoğunluğu gelecekte bilgisayar kullanımı ile ilgili bir işle uğ şacaklardır. Bu sebeple çocukların bilgisayarla tanışmaya erken başlamalarının, ileride meslek
ayhan,1994;Pekçağlayan,1994).
ilgisayarın eğitimde en önemli kullanım alanı, bilgisayar destekli eğitimdir. Bilgisayar destekl
a, eşleştirme ve ayırt etme gibi). Değişik gelişim düzeyindeki çocuklar için farklı zorluklarla programların olması çocuğun uyum sağlamasını kolaylaştırmaktadır (Pekça
elidir (Aktaş, 2002).
Günümüzde bilgi an
Bayhan (1994)’a göre; günümüzde bilgisayar kavramının gittikçe yaygınlaşıp yerleştiği ve bilgisayar kullanma yeteneği okumak ve yazmak kadar önemli hale gelecektir. Bugün okul öncesi eğitim döneminde bulunan ç
ra
leri ile ilgili işlerinde bilgisayar kullanımında daha rahat ve başarılı olmalarını sağlayabileceği düşünülmektedir (B
Okulöncesinde bilgisayarların kullanılmasını destekleyen erken çocuk eğitimcileri bilgisayarın okulöncesinde kullanılmasını, bilgisayarın toplumun tüm bölümlerinde artan popülaritesinin doğal sonucu olarak görür. Okulöncesi dönemde bilgisayar okul-yazarlığı kazandırmanın her gruptan çocuğa sunulmasının gereği savunulmaktadır (Freeman ve Somerindyke,2001; Oktay,1999).
B
i eğitim programlarının amacı, küçük çocuklara kendi düşünme yeteneklerini geliştirmeleri için yardım etmek ve çocuğun oyun içinde öğrenmesini sağlamaktır. Çocuğa eğitim verildiğinde 5- 6 yaşlarından itibaren bilgisayarda belli tuşları kullanarak, ekranda görüntüler elde edilebilir, farklı şekiller ortaya çıkabilir. Bu şekillerin eşlerini bulma, farklı olan şekilleri ayırma çocuk için bir oyundur(geometrik şekilleri tanım
ğlayan,1994).
Bu nedenle okulöncesi eğitim programlarında kavramlar geleneksel, yapılandırılmış, bilgisayar destekli eğitim gibi birçok yöntemler ile kazandırılmaktadır. Bu sebeple yapılan çalışma okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden altı yaş çocuklarına, matematiksel kavramlarını kazandırmada bilgisayar destekli eğitim ve geleneksel yöntemlerden hangisinin daha etkili olduğunu incelemek ve okulöncesi eğitim programlarında matematiksel kavramları kazanmada
öğretm lere yol göstermek, bilgisayar destekli eğitim hakkında bilgi vermek, bilgisayar kullanımı konusu
3- Bu araştırma, okulöncesi dönem çocukları için Matematiksel kavramlar konusunda daha sonra
si eğitim öğretmenlerine, eğitim bilimleri ile uğraşan tüm b
ocukları için bilgisayar destekli matematik öğretiminin önem
4.1.1.
kulöncesi Eğitim kurumlarına giden 6 yaş çocuklarına matematiksel kavramların kazan
4.1.2. Alt Problemler:
1- Okulöncesi eğitim kurumlarına giden 6 yaş çocuklarının belirlenen matematiksel