Çalışmada, “2012 yılı SBS matematik alt testinde yer alan maddeler cinsiyete ve okul türü değişkenlerine göre DMF göstermekte midir? DMF gösterdiği belirlenen maddelerde yanlılık var mıdır?” sorularına cevap aranmaktadır.
1.3.1 Alt Problemler
1. 2012 SBS matematik alt testinde cinsiyete göre
a. Mantel Haenszel (MH) yöntemi ile yapılan analizlerde DMF gösteren maddeler var mıdır?
b. Lojistik Regresyon (LR) yöntemi ile yapılan analizlerde DMF gösteren maddeler var mıdır?
Aşağıdaki sözcük çiftlerinden hangisinde
“Düdük* - Ördek” sözcükleri arasındakine benzer bir ilişki vardır?
A) Ağ: Kelebek
B) Örümcek Ağı: Örümcek C) Tuzak Yemi: Balık D) Patika: Kısa yol
2. 2012 SBS matematik alt testinde okul türüne göre;
a. MH yöntemi ile yapılan analizlerde DMF gösteren maddeler var mıdır? b. LR yöntemi ile yapılan analizlerde DMF gösteren maddeler var mıdır?
3. DMF gösteren maddelerin belirlenmesinde LR ve MH yöntemleri arasında uyum var mıdır?
4. Delphi panelistlerine göre maddelerin cinsiyete ve okul türüne göre DMF göstermesinin nedenleri nelerdir?
5. Odak grup uzman görüşlerine göre belirlenen DMF kaynakları madde yanlılığına neden olmakta mıdır?
1.4 Amaç
Bu çalışmanın amacı, 2012 yılı 8.sınıf SBS’de yer alan matematik alt testi maddelerinin cinsiyet ve okul türü değişkenlerine göre DMF gösterip göstermediğini belirlemek; DMF gösteren maddelerin DMF kaynaklarını Delphi tekniğiyle, bu kaynakların madde yanlılığına yol açıp açmadığını ise odak grup görüşmesi ile incelemektir.
1.5 Önem
Bireyler hakkında önemli kararların alındığı seçme ve yerleştirme amacıyla yapılan geniş ölçekli sınavlardan elde edilen test puanlarının geçerliği eğitimde çok önemlidir. Ayrıca test maddelerinin test ile ölçülen yapıyla ilgili olmayan niteliklerinden dolayı, alt gruplardan herhangi birine avantaj sağlamaması, test puanları sonucunda alınan kararların doğruluğu açısından son derece önemli bir konudur. Bu sebeple bu tür test maddelerinin bireylerin çeşitli özelliklerine göre DMF gösterip göstermediğinin incelenmesi ve DMF gösteren maddelerin yanlılık içerip içermediğine ilişkin kanıtların sunulması gerekir. Bu çalışma, 2012 yılı 8.sınıf SBS matematik alt testinin geçerliliğine yönelik kanıt sağlaması açısından önem taşımaktadır.
Yanlılık araştırmaları göz önüne alındığında, DMF gösterdiği belirlenen maddelerin yanlılık durumlarının incelenmesine yönelik standart bir yol önerilmediği, birçok araştırmada bir metodolojiye bağlı olmaksızın uzman kanılarına başvurularak yanlılık araştırmasının yapıldığı görülmektedir. Bu çalışma, madde yanlılığı belirleme sürecinde; DMF kaynaklarının belirlenmesini Delphi tekniğiyle ve bu kaynakların madde yanlılığına yol açıp
açmadığını odak grup görüşmesiyle gerçekleştirmiş olması yönüyle alandaki metodolojilere bir seçenek sunacağı düşünülmektedir.
Alanyazında madde yanlılığı çalışmalarında farklı bir yöntem olarak Delphi tekniği ve odak grup görüşmesinin kullanıldığı hiçbir araştırmaya rastlanılmamıştır. Bu açıdan çalışma bir ilk niteliğindedir. Tek bir zamanda uygulanan araçlarla uzmanlardan görüş elde edilmesi pratik olmakla birlikte, bu tür uygulamaların maddelerin yanlılığının belirlenmesinde birincil uzlaşılması gereken nokta olan DMF kaynakları konusunda uzmanlara bir kez daha düşünme fırsatı vermemesi bir sınırlılık olarak görülebilir. Bu çalışmada uzman görüşlerinin Delphi tekniği kullanılarak alınacak olması bu sınırlılığı ortadan kaldırdığı gibi uzmanların görüşlerinde olası yakınlaşmalara yol açmaması yönüyle de sonuçların güvenirliği açısından önemli görülmektedir.
Ortaöğretim kurumlarına öğrenci seçme ve yerleştirme amacıyla uygulanan SBS gibi sınavların önceden bir başka grupta uygulanması ve uygulamaya göre testler içerisindeki maddelere ilişkin düzeltmelerin yapılması mümkün olmamaktadır. Bu çalışmanın test hazırlayıcılarını gerek DMF’nin ne olduğu ve olası kaynaklarının neler olduğu konusunda bilgilendirerek konunun önemine dikkat çekmesi, gerekse DMF’nin ne tür kaynaklarının madde yanlılığına neden olacağıyla ilgili konularda uzmanları aydınlatarak gelecekte daha geçerli testler oluşturmalarına yönelik önemli bilgiler sağlayacağı düşünülmektedir. Madde yanlılığına neden olan faktörlerin, bu bilgiler ışığında testlerin geliştirilme aşamasında madde yazım sürecinde dikkate alınması, testlerin puanlanmasında ve değerlendirilmesinde öğrenciler hakkında daha doğru kararların verilmesine katkı sağlayacaktır.
Bu araştırmanın, öğretim programlarında yer alan kazanımları öğrencilerin elde etme seviyesinin ölçülmesi amacıyla 2013-2014 eğitim-öğretim yılında SBS yerine uygulamaya konulan TEOG (Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş) sınavlarında kullanılan testlerden biri olan matematik testinin yapı geçerliğinin belirlenmesine yönelik yapılacak olan çalışmalara katkı sağlayacağı düşünülmektedir. TEOG sınavlarında yer alan matematik testinin gerek iki uygulamada gerçekleştirilecek olması gerekse ortaöğretime yerleştirmeye esas puan hesaplamasında önemli bir yer tutması nedeniyle bu testlerin geçerlik kanıtlarını sağlayacak farklı çalışmaların yapılmasının alınan kararların doğruluğu açısından önemli görülmektedir.
1.6 Sayıltılar
1. Delphi panel üyeleri, Delphi panelleri boyunca; odak grup görüşmesi uzmanları görüşme süresince gerçek düşüncelerini belirtmişlerdir. Uygulamalarda şeffaf bir süreç izlenmiş, yönergeler anlaşılırlık yönünden kontrol edilmiş ve böylece panelistlerin cevaplama motivasyonları artırılmaya çalışılmıştır.
2. Öğrencilerin matematik alt test maddelerine verdikleri cevaplar gerçek bilgilerini yansıtmaktadır.
1.7 Sınırlılıklar
Delphi paneli uygulamaları üç oturum halinde yapılmıştır. Oturumların herhangi birinde mazeretleri nedeniyle süreçten ayrılan katılımcılar araştırma kapsamı dışında bırakılmıştır.
1.8 İlgili Araştırmalar
Bu bölümde alanyazında MH ve LR yöntemlerinin kullanıldığı cinsiyete ve okul türüne yönelik yapılan madde yanlılığı çalışmalarına yer verilmiştir. Çalışmalar özetlenirken özellikle olası DMF kaynaklarına ve madde yanlılığı sürecine yönelik detaylara değinilmiştir.
Harris ve Carlton (1983), Amerika Birleşik Devletleri’nde üniversiteye girişte kullanılan Akademik Yeterlik Sınavının (SAT) matematik testine yönelik MH yöntemiyle gerçekleştirdikleri çalışmada, bazı maddelerin cinsiyete göre DMF gösterdiğini bulmuşlardır. Cebirsel ifadelerin ve soyut gösterimlerin yer aldığı rutin maddelerde kız öğrenciler erkek öğrencilerden daha yüksek performans sergilerken, erkek öğrencilerin ise günlük yaşam problemlerinde, yüksek bilişsel karmaşıklık düzeyine sahip rutin yolarla çözülemeyen maddelerde ve tablo, grafik, şekil içeren maddelerde daha başarılı oldukları belirlenmiştir.
Doolittle ve Cleary (1987), Amerika Birleşik Devletleri’nde üniversiteye girişte için kullanılan American College Testing (ACT) sınavının matematik alt test maddelerinin cinsiyete göre DMF gösterip göstermediğini belirlemede MH yöntemi kullanmışlardır. Çalışmada algoritmik işlemlerle çözülebilen maddelerin kız öğrenciler lehine; geometri ve akıl yürütme becerisi gerektiren kelime problemleri maddelerinin ise erkek öğrenciler lehine işlediğini belirlemişlerdir.
Berberoğlu (1995) çalışmasında, 1992 yılı Öğrenci Seçme Sınav ’ında (ÖSS) matematik alt testi için cinsiyet ve sosyoekonomik statü (SES)’ye göre DMF analizleri yapmıştır. Cinsiyete yönelik DMF analizi sonuçlarına göre, işlemsel beceri gerektiren maddeler erkekler lehine işlerken, geometri maddeleri ve kelime problemleri neredeyse tüm karşılaştırmalarda kızlar lehine işlemiştir. Erkek öğrenciler işlem maddelerinde önemli bir avantaja sahip iken, kız öğrencilerin geometri maddelerindeki üstünlüğü ise düşük düzeyde olduğu gözlenmiştir. SES grupları için DMF analizleri sonuçlarına göre, maddelerin birçoğu üst SES’deki bireylere çalıştığı, özellikle kelime problemlerinin üst SES’deki öğrencilerin lehine yüksek düzeyde DMF gösterdiği belirlenmiştir.
Berberoğlu (1996), bir diğer çalışmasında ise ÖSS’de yer alan maddelerin cinsiyete göre DMF içerip içermediğini MKE’lerini inceleyerek belirlemiştir. Bu araştırmanın sonuçlarına göre, Türkçe alt testini oluşturan maddelerin % 58’inin ve Sosyal Bilimler testindeki maddelerin % 68’inin erkek öğrenciler lehine çalıştığı ortaya çıkmıştır. Matematik ve fen bilimleri alt testlerine ait maddelerin ise % 47’sinin kız öğrencilerin lehine çalıştığı belirlenmiştir.
Stage (1997), İsveç’te yükseköğretime öğrenci seçmede kullanılan SweSAT (The Swedish Scholastic Aptitude Test) adlı test üzerinde gerçekleştirdiği çalışmada DMF’larını MKE arasındaki farklılıklar ve MH yöntemi ile incelemiştir. Çalışmada matematiksel düşünme ve şekil, tablo, grafik okuma yeteneğini ölçmeye yönelik maddelerde erkek öğrenciler daha başarılı bulunmuştur. Kelime bilgisini ölçmeye ve okuduğunu anlamaya yönelik maddelerde ise kız öğrencilerin daha başarılı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Zenisky, Hambleton ve Robin (2003), fen ve teknoloji testindeki cinsiyete göre DMF kaynaklarının belirlenmesini konu aldıkları çalışmada çoktan seçmeli ve açık uçlu maddelerden oluşan test formlarını kullanmışlardır. Çalışmada DMF’nin potansiyel kaynakları belirlenerek, araştırmacılar tarafından belirlenen bilişsel boyutlar, maddenin içerik boyutu, madde tipi, madde metni ve görsel/uzamsal referans bileşenleri kapsamında test geliştirme uzmanlarının yararlanabileceği rehber niteliğinde bir form hazırlanmıştır. Li, Cohen ve Ibarra (2004), çalışmalarında üniversite yerleştirmede kullanılan matematik alt testinin cinsiyete göre DMF analizlerini yapmışlar ve DMF gösterdiği belirlenen maddelerin iki farklı kod sistemi madde yanlılığını incelemişlerdir. Madde yanlılığı sürecinde kullanılan kod sistemleri; Çoklubağlam Teorisi (Multicontext Theory) (Ibarra,2001) ve Gallagher (1998)’in bilişsel yapı analizleridir. Gallegher (1998)’in modeli, daha çok bilişsel
stratejilerle ilişkili iken Ibarra (2001)’in modeli sosyal ve kültürel faktörlerle ilişkilidir. Çalışma sonuçlarına göre, Gallagher ’in kod sistemiyle kızların avantajlı olduğu maddeler belirlenmiştir: sözel beceriler gerektiren, formülün hatırlanarak kullanımını gerektiren, test kitaplarındaki alışılagelmiş sorulara benzer, sistematik bir yaklaşım, cebirsel işlemlerin ve hesaplamaların saf kullanımı, iki değerin birbirine eşit olduğu durumlar için iki matematiksel değerin kıyaslanmasını gerektiren maddelerdir. Erkek öğrencilerin avantajlı olduğu maddeler için ise üç boyutlu düşünme becerisi, bir çözüm yolundan daha fazlasını kullanmayı, iki değerin birbirine eşit olmadığı durumlar için iki matematiksel değerin kıyaslanmasını gerektiren maddeler olarak belirlenmiştir.
Yurdugül ve Aşkar (2004), 2001 yılı OKS’de yer alan Türkçe, matematik, sosyal bilgiler ve fen bilimleri alt testlerini madde yanlılığı açısından incelemişlerdir. DMF analizlerinin MH yöntemiyle yürütüldüğü çalışmada, Türkçe alt testini oluşturan maddelerden 12’sinin kız öğrenciler, 13’ünün ise erkek öğrenciler lehine çalışmış olmasına rağmen ihmal edilebilir düzeyde DMF içerdiği belirlenmiştir. Sosyal bilgiler testinde yer alan tüm maddeler A düzeyinde DMF gösterirken, Fen Bilgisi testinde fizik kapsamında yer alan ilk 9 soru erkekler, biyoloji kapsamında yer alan son 7 soru ise kızlar lehine A düzeyinde DMF göstermiştir. Fen Bilgisi alt testindeki 1. maddede B düzeyinde ve 3. maddede ise C düzeyinde DMF belirlenirken, uzmanlar her iki madde için DMF ’nin gerçek farklılıktan kaynaklandığı belirtmişlerdir. Matematik alt testine yönelik olarak, 11 madde kızlar,13 madde erkekler lehine çalışmıştır. İlk 6 soru; simgesel işlemler, sembollere dayalı gösterimler, basit denklemlerden oluşmakta olup kızlar lehine, sonraki 7-12. maddeler ise sözel problem cümlelerinden oluşmakta olup, erkek öğrenciler lehine işlemektedir. Son olarak zihinsel becerilerin yanı sıra görsel/uzamsal zeka ile ilişkili olan maddeler erkekler lehine işlemiştir.
Kurnaz (2006), Peabody resim kelime testinde yer alan maddelerin sosyoekonomik düzey ve cinsiyete göre DMF’larını incelediği çalışmada, 592 çocuğun Peabody resim kelime testine verdikleri yanıtlar kullanılarak analizler yapmıştır. DMF analizleri MH ve LR yöntemleriyle yapılmış olup, DMF gösterdiği belirlenen maddeler çeldirici cevap analizi ile incelenmiştir. Araştırmada cinsiyet değişkenine göre yapılan analizlerde MH yöntemi ile 16, LR yöntemi ile ise 14 maddede, sosyoekonomik düzeye göre ise MH yöntemi ile 33, LR yöntemi ile ise 20 maddede DMF bulunmuştur. DMF bulunan maddelerin resimlerinin ve yanıtlarının incelenmesi sonucunda DMF ’nin madde kökünden, çeldiriciden, gruptan ya da yöntemden kaynaklanıp kaynaklanmadığı hakkında bilgi toplanmıştır.
Bakan Kalaycıoğlu (2008), 2005 yılı ÖSS’nin madde yanlılığını incelediği çalışmasında, cinsiyete ve okul türüne göre DMF analizlerini MH ve LR yöntemleri ile yapmış, maddelerin yanlılık durumlarının belirlenmesinde ise uzman görüşlerinden faydalanmıştır. Çalışmada, cinsiyete göre yapılan DMF analizlerinde, türkçe alt testini oluşturan maddelerin DMF göstermediği, sosyal bilimler alt testinde 7 maddenin (1 tarih ve 6 felsefe), matematik ve fen bilimleri alt testlerinde de 3 er maddenin DMF gösterdiği belirlenmiştir. Yalnızca fen bilimleri testindeki bir madde cinsiyete göre yanlılık göstermiş olup, yanlılık gösterdiği belirlenen fizik maddesine ilişkin uzmanlar, madde içeriğinin otomobil ve hız konusunda oluşturulmasından dolayı bu konularla daha ilgili olan erkek öğrenciler için yanlı kabul edilebileceği konusunda ortak görüş bildirmişlerdir.
Doğan ve Öğretmen (2008), DMF’yi belirleme tekniklerinden MH, LR ve Kikare tekniklerinin karşılaştırılmasını konu aldıkları çalışmada, tekniklerin benzerliklerini ve farklılıklarını belirlemişlerdir. Çalışmayı 2003 yılı OKÖSYS fen bilgisi alt testine verilen yanıtlar üzerinde yürütmüşlerdir. Araştırma sonuçlarına göre MH, LR ve Kikare tekniklerinin DMF veren maddeler ve madde sayısı bakımından farklı sonuçlar ürettiği, kikare değerleri büyüklük sıralamaları arasındaki ilişkiye bakıldığında ise tekniklerin benzer sonuçlar ürettiği belirlenmiştir. DMF’li madde sayısı en fazla MH tekniğinde elde edilmiştir. Yıldırım ve Berberoğlu (2009), PISA-2003 matematik okuryazarlığı maddelerinde yaptıkları yargısal ve istatiksel DMF analizlerinde, DMF gösteren maddeleri sınırlandırılmış faktör analizi, MH ve MTK-Olabilirlik oranı analiz yöntemleri ve içerik değerlendirmesiyle incelemişlerdir. Çalışmada DMF’ye neden olan önemli hata kaynakları olarak madde tarafından ölçülen bilişsel beceriler, çeviri hataları, sayısal kelimelerin kullanımı olarak belirlenmiştir. Uzmanların DMF hakkındaki görüşleri ile DMF analiz sonuçları arasında yakın bir uzlaşma bulunmuştur
Abedalaziz (2010), LR ve MH yöntemlerinin cinsiyetle ilişkili DMF’yi belirlemede ne kadar uyumlu sonuçlar verdiğini belirlemek amacıyla yaptığı çalışmayı Ürdün’deki 800 ortaokul öğrencisiyle yürütmüşlerdir. Çoktan seçmeli 30 maddeden oluşan matematik başarı testinin kullanıldığı çalışmada, LR ve MH yöntemlerinin %80 düzeyde uyum gösterdiği belirlenmiştir. DMF analizleri soncunda, erkek öğrencilerin uzamsal ve çıkarımsal beceri gerektiren maddelerde, kız öğrencilerin ise sayısal beceri gerektiren maddelerde daha avantajlı olduğu belirlenmiştir. Bu çalışma ile matematik test maddelerindeki cinsiyete dayalı farklılıkların içeriğe bağlı olarak değiştiği sonucuna varılmıştır. Cinsiyete göre bulunan bu farklar hem becerilere hem de içeriğe bağlı olup, bilimsel ve matematiksel
görevlerde erkekler daha avantajlı iken, sözel beceri gerektiren görevlerde kızların daha avantajlı olduğu belirtilmiştir. Ayrıca sınıf-tabanlı içerik veya sözel beceri yerine çoklu çözüm yolu ve uzamsal beceri gerektiren problemlerde kız ve erkek öğrenciler arasındaki farklılıkların daha büyük oranlarda olduğu ifade edilmiştir.
Gök, Kelecioğlu ve Doğan (2010), 2005 yılı OKS sayısal alt testlerinin cinsiyete ve okul türüne göre DMF analizlerini yaptıkları çalışmalarında, MH ve LR tekniklerinden elde edilen sonuçların benzerlik ve farklılıkları ortaya çıkarmış ve teknikler arasındaki uyumu belirlemişlerdir. Araştırma sonuçlarına ilişkin yalnızca matematik alt testi analizine ilişkin sonuçlar şu şekildedir: Matematik alt testi cinsiyete yönelik DMF analizlerinde, önemli düzeyde DMF içeren madde bulunmazken, MH yöntemiyle 9, LR yöntemiyle ise 3 maddenin A düzeyinde DMF içerdiği belirlenmiştir. Sonuçlar karşılaştırıldığında, LR ve MH teknikleri DMF düzeyi bakımından uyum gösterirken, DMF gösteren madde sayısı bakımından çok düşük uyum gösterdiği belirlenmiştir. Okul türüne göre yapılan analizler incelendiğinde, MH tekniği ile 19 maddede, LR tekniği ile ise 17 maddede aynı düzeyde DMF bulunmuştur. Bu maddelerin 16’sının hem MH hem de LR teknikleri ile DMF gösterdiği belirlenmiştir. Maddelerin DMF düzeyleri dikkate alındığında MH ile LR teknikleri arasında düşük düzeyde bir uyum gözlenirken, yöntemlerin DMF veren madde sayısı bakımından yüksek bir uyum gösterdiği belirlenmiştir.
Kalaycıoğlu ve Berberoğlu (2010) çalışmalarında, 2007 yılı ÖSS matematik ve fen bilgisi alt testlerinin cinsiyete yönelik DMF ve DMF kaynaklarına ilişkin madde içeriği analizlerini yaparak ÖSS sayısal bölümü test puanlarının kriter ilişkili geçerliğinde DMF’li maddelerin etkisini belirlemişlerdir. Çalışmanın analizleri 3 bölümden oluşmuş olup; ilk olarak cinsiyete yönelik DMF analizleri yapılmıştır. İkinci kısımda, DMF gösterdiği belirlenen maddelerin olası DMF kaynakları 3 genel başlık altında incelenmiştir; konu alanı ile ilişkili faktörler, madde ile ölçülen bilişsel beceri ve madde formatıdır. Madde formatı ise; sözel içerikle ilişkili, grafik ve tabloların kullanıldığı, sayısal ve sembolik temsil içeren, resimsel veya şekilsel temsillerin yer aldığı maddelerdir. Son olarak test puanların kriter-ilişkili geçerliğinde DMF’li maddelerin etkisi incelenmiştir. Çalışma bulgularına ilişkin matematik alt testi cinsiyete göre DMF analizlerinde DMF gösterdiği belirlenen maddeler; 5, 6, 16, 19 ve 21 inci maddelerdir. Kız öğrenciler lehine çalıştığı belirlenen maddeler; 5. ve 6. maddeler olup algoritmik işlemler gerektiren hesaplar içerdiği, erkek öğrenciler lehine DMF gösteren maddeler ise 16, 19 ve 21 inci maddeler olup soru yazarı ve uzmanların değerlendirmesiyle maddelerin genelleme, tahmin, yorum ve karşılaştırma becerileri gerektiren kelime
problemleri olduğudur. Çalışmada madde içerik özellikleri bakımından matematik ve fen bilgisi alt testleri çelişkili sonuçlar üretmiştir. Matematikte sözel maddeler özellikle kelime problemleri erkek öğrenciler lehine çalışırken, Fen bilgisi alt testinde kadınlar lehine çalışmıştır. Maddeler tarafından ölçülen bilişsel becerilerin farklılığının bu duruma neden olabileceği belirtilmiştir. Son olarak DMF’li maddelerin test geçerliği üzerindeki etkisi doğrusal yapısal model yoluyla incelenmiştir. Her alt test için modeller oluşturulmuştur. DMF ’li maddelerin yer aldığı model ile DMF’li maddelerin çıkarıldığı modeller (kriter değişkeni) test edilmiştir. Modellerin kesin sonuç üretmemekle birlikte, DMF içermeyen modelin yol katsayılarını ve hata varyansını daha küçük kestirdiğini belirlemişlerdir. Fakat test puanlarının geçerlik kanıtı açısından kesin sonuçlar üretemediği sonucuna varılmıştır.
Ayan (2011), Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) 2009 uygulaması Fen okuryazarlığı alt testinin cinsiyete göre DMF analizlerinin yapıldığı çalışmada MH ve LR yöntemlerini kullanmıştır. Çalışmada cinsiyet değişkenine göre yürütülen DMF analizleri sonucunda LR tekniğinde 1 adet orta düzeyde TBO DMF belirlenirken, MH tekniğinde 4 adet orta düzeyde DMF gösteren madde belirlenmiştir. DMF analizlerinde kullanılan MH ve LR tekniklerinden elde edilen sonuçlara göre bu iki tekniğin DMF büyüklükleri sıralaması bakımından yakın sonuçlar ürettiği belirlenmiştir. Ayrıca MH ve LR yöntemleriyle tespit edilen DMF sayıları eşit iken, belirledikleri maddeler bakımından ise tamamen farklı sonuçlar ürettikleri tespit edilmiştir.
Çepni (2011), ALES Sonbahar dönemi sayısal yetenek testi maddelerinin cinsiyet ve adayların mezun oldukları bölüme göre DMF ve değişen madde grubu fonksiyonu (DMGF) içerip içermediğini incelediği çalışmada, analizleri MH, LR, MTK-OO ve SIBTEST yöntemleriyle yürütmüştür. Araştırmacı, cinsiyete göre DMF analizlerinde Sayısal 1 testinde üç maddenin erkek öğrenciler, dört maddenin ise kız öğrenciler lehine işlediğini, Sayısal 2 testinde ise bir maddenin erkek öğrenciler lehine işlerken, üç maddenin de kız öğrenciler lehine işlediğini belirtmiştir. Bölüme göre DMF analizlerinde 5 madde sayısal bölüm öğrencileri lehine işlerken, dört madde sözel bölüm öğrencileri lehine işlemiştir. DMF gösteren maddelerin gruplarda farklı işlemesinin nedenleri uzman kanılarıyla incelenmiş olup, rutin algoritmik işlemlerle çözülen, cebirsel ifadelerle soyut olarak verilen maddelerin kız öğrenciler lehine işlediği belirlenmiştir. Günlük yaşam durumlarının verildiği kelime problemlerinin ise erkek öğrenciler lehine işlediği belirlenmiştir. DMGF analizlerine göre, işlem gerektiren madde grubu kız öğrenciler lehine işlerken, kelime problemleri madde grubu ise erkek öğrenciler lehine işlemiştir.
Karakaya (2012), 2009 yılı SBS’de 6, 7 ve 8 inci sınıflar için uygulanan fen ve teknoloji ile matematik alt testlerindeki maddelerin yanlılık durumlarının incelediği çalışmasında cinsiyete göre DMF analizleri gerçekleştirmiştir. Fen ve Teknoloji alt testi DMF analizleri sonucunda, 6.sınıf SBS’de 2 maddenin, 8.sınıf SBS ’de ise 3 maddenin B düzeyinde DMF içerdiği belirlenmiştir. DMF gösteren 4 maddeden 3’ü erkekler, 1’i kızlar lehine çalışmaktadır. Özel olarak matematik alt testinde erkekler lehine DMF gösteren maddelerden birinde içerik olarak doğa ve çevre konusunun işlenmiştir. Sekizinci sınıf SBS’de erkekler lehine DMF gösterdiği belirlenen maddenin algoritmik hesaplamalar