Politika ve Taktik

Politikanın sözlük anlamı “bugünkü ve gelecekteki kararlara bir yön verebilmek için bir çok alternatif arasından seçilen belirli bir yol veya davranış tarzı” veya “genel amaçlar ve kabul edilebilir yöntemleri kapsayan uzun süreli genel bir plandır.”3

Ülgen ve Mirze politikayı “işletme veya örgütlerde arzulanan amaçlara ulaşılabilmesi için belirlenen stratejilerin uygulanması sürecinde çalışanların vermesi gerekli olan kararlara ve yapılması gerekli faaliyetlere yol gösteren bir düşünce tarzı,

1 _{Eren, a.g.e., s. 23.} 2 _{Dinçer, a.g.e., s. 25.}

rehber, bir pusula” olarak tanımlamaktadır. Ancak politika, işletmede iş ve faaliyetlerin nasıl yapılacağını belirten bir kurallar dizisi olmadığından, emredici değildir ve çalışanlar politikanın izin verdiği sınırlar dahilinde kendileriyle ilgili konularda takdir haklarını kullanabilmektedirler. Bu açıdan politika “işletmeyi amaçlarına yönlendirecek strateji ve faaliyetlerle uyumlu ve genellikle değişmeyen durumlarla ilgili olarak alınması gereken kararlar ile gerçekleştirilmesi gereken faaliyetlere rehberlik eden, çalışana iki sınır arasında takdir hakkı veren bir yol” olarak ta tanımlanmaktadır.1

Eren' e göre ise politika, “yol gösterme ve belirlenmiş amaçlara ulaşmak için izlenen yol veya genel plandır.” Bu açıdan politika, uygulamalarla ilgili ilkeler dizisini ve kurallar bütününü oluşturduğundan yoruma imkan tanımamakta ve bu nedenle taktiğe benzemektedir. Öte yandan “ileride meydana gelebilecek bütün durumların önceden tahmin edilemediği kısmi belirsizlik koşullarında alınan şirketin bütününü ilgilendiren bir karar türü” olan stratejiden farklı olarak politika, işletmenin bir fonksiyonu ile ilgili (kısmi) ve devamlı kararlardan oluşmaktadır. Bu nedenle politika bir kere belirlendikten sonra sık sık değişmezken, strateji ne olacağının kestirilemediği bir ortamda belirlendiğinden sürekli olarak değiştirilebilir. Diğer taraftan gerek politika gerekse strateji uzun süreler için belirlenmektedir. Ancak politika stratejiye göre daha az esnektir.2

Bir tanıma göre işletme politikası, bir işletmenin içsel ve dışsal değerlerine dayalı rekabetçi avantajlarınıın sürdürülmesi ve artırılmasına yönelik bir yönetim kararları dizisidir. Dışsal değerlerle kastedilen işgücü, müşteriler, yatırımcılar, satıcılar ve toplum gibi tarafların oluşturduğu paydaşlara sunduğu ya da sunmayı umduğu değerlerdir. İçsel değerler ise, işletmenin sahip olduğu ya da hayatta kalabilmesi ve başarılı olabilmesi için gerekli olan etik değerler ve güvenilirlik gibi temel değerlerdir.3

1_{Ülgen ve Mirze, a.g.e., s. 35.} 2_{Eren, a.g.e., s. 21-22.}

3_{V. Gupta vd. (2005) Business Policy and Strategic Management: Concepts and Applications, Prentice-Hall of India} Private Limited, New Delhi, s. 1.

Çoğu zaman birbiri ile karıştırılan politika ve strateji kavramlarının farkları Tablo 2.2'de özetlenmektedir.

Tablo 2.2. Politika ile strateji arasındaki farklar

Politika Strateji

 İşletmenin uymayı arzu ettiği prensipleri belirtir.

 Açıkça tanımlanabilen ve sık sık değişmeyen durumlarla ilgilidir.

 Her türlü seviyede ve alanda tekrar eden yönetim uygulamalarıyla ilgilidir ve bu uygulamayı yapacak yöneticilerin davranışlarını yönlendirir.

 Daha uzun sürelidir ve amaçlarla her zaman doğrudan doğruya ilgili değildir.

 Hem stratejik faaliyetler yerine getirilirken, hem de diğer yönetim kademelerindeki kararlar icra edilirken uyulması gereken kuralları ortaya koymaktadır.

 Amaçları ve arzu edilen bu prensipleri yerine getirmede kullanılacak araçları sunar.

 Sürekli değişen durumlarla ilgilidir ve eksik bilgiyle alınan kararlardan oluşur.  Daha çok işletme ile çevresi arasındaki

ilişkiler üzerinde odaklaşır ve değişen her durum ve olay için genellikle özel bir çaba ve kararı gerekli kılar.

 Amaçlarla daha yakından ilgilidir ve eldeki bütün güçleri etkili bir şekilde amaçlara yöneltme faaliyetini kapsar.  Daha çok ileriyi görme ve gelecekte

toplum içinde işletmenin yerini belirleme veya alacağı şekli tasarlama sürecidir.

Kaynak: Dinçer, a.g.e., s. 22.

Taktik ise basit olarak, “hem rakiplerin davranışlarına karşı bir cevap vermek hem de bir stratejiyi uygulamak için belirlenen rekabetçi eylemler ve faaliyetler”1

olarak tanımlanabilir.

Stratejiler gibi bir plan türü olan taktikler “stratejilerin uygulanması süresinde karşılaşılan rekabete ve değişen şartlara uygun olarak yapılan dinamik ve daha kısa dönemleri kapsayan, genellikle nihai sonuca odaklı olmayan, ama olası rakip davranışlarını dikkate alan faaliyetler ve kararlardır.” Stratejinin bir parçası olması nedeniyle taktikler nihai sonuca odaklanmaz ve usul ve teknik açıdan da stratejiden daha ayrıntılıdır. Diğer yandan uygulama sırasında saptanabilen taktikler, stratejiye göre daha özel fikirlerin uygulanmasıdır.2

1_{T. H.Davenport vd. (2006) Strategic Management in the Innovation Economy: Strategy Approaches and Tools for}

Dynamic Innovation Capabilities, Publicis and Wiley, Germany, s. 82.

Daha özel ve daha kısa karar ve eylemlerden oluşan taktik, strateji gibi düşünsel bir işlem olmanın aksine uygulamaya yöneliktir. Bazı durumlarda uygulanan taktikler kısa bir süre için genel strateji düşüncesine de ters düşebilir.1 _{Örneğin, rakibin üzerine}

daha çok gidip rakip alanda pres uygulama ve böylece rakip takımı bezdirme ve sindirme stratejisine yönelik bir düzene sahip olan bir futbol takımının taktik gereği ani olarak geri çekilmesi söz konusu olabilir. Bu bakımdan taktikler stratejilerin gerçekleştirilmesine yöneliktirler.

İşletmenin kaynaklarından maksimum düzeyde yararlanmak için “değişen duruma uygun olarak alınan kısa dönemli kararlar” olan taktiklere aynı zamanda “fonksiyonel stratejiler” ya da “alt stratejiler” de denilmektedir. Buna göre stratejik kararların ayrıntılarını içeren taktikler, daha özel ve daha kısa dönemli fikir ve uygulamalardan, işletmenin tümünü değil, bölümlerini içine alan kararlardan, daha çok işletme içi analizlere dayalı planlardan oluşmaktadır.2