İşletme Yöneticilerine Ait Demografik Bulgular

İşletme yöneticilerine ait demografik bulgular, yöneticinin yaşı, cinsiyeti, işletmedeki pozisyonu, kıdemi (çalışma süresi) ve öğrenim durumuna ilişkin bilgilerden oluşmaktadır.

3.3.2.1. Yöneticilerin işletmedeki pozisyonları

Ankete katılan işletmelerdeki yöneticilerin pozisyonları Tablo 3.8'de görülmektedir.

Tablo 3.8. Yöneticilerin pozisyonlarına göre dağılımı

Pozisyon İşletme sayısı %

Üst kademe yönetici 37 67,3

Orta-alt kademe yönetici 18 32,7

Toplam 55 100,0

Buna göre ankete cevap veren işletme yöneticilerinin büyük bir çoğunluğunu (37 işletme-% 67,3) üst düzey yöneticiler oluşturmaktadır. Ancak anket formunun üst düzey yöneticiler tarafından doldurulması istenilmişse de yine de 18 işletmede anket formunun orta ve alt düzey yöneticiler tarafından doldurulduğu görülmüştür.

Öte yandan ölçeklerden alınan puanların yöneticilerin işletmedeki pozisyonlarına göre farklılaşmaları t-testi ile incelendiğinde, pozisyonlara göre anlamlı bir fark olmadığı tespit edilmiştir. (Tüm ölçekler için p>0,05 bulunmuştur.)

3.3.2.2. Yöneticilerin yaşları

Anketi cevaplayan yöneticilerin yaşlarına göre dağılımı Tablo 3.9'daki gibidir. Tablo 3.9. Yöneticilerin yaşlarına göre dağılımı

Yaş İşletme sayısı %

21-30 9 16,4

31-40 17 30,9

41-50 17 30,9

51 ve üzeri 12 21,8

Tablo 3.9'a göre yöneticilerin yarıya yakını (% 47,3) 40 yaş ve altındadır. 41-50 yaş aralığındaki yönetici sayısı 17 (% 30,9) olup, 51 yaş ve üzerindeki yönetici sayısı ise 12'dir.

Diğer yandan ölçeklerden alınan puanların yöneticilerin yaşlarına göre farklılaşmaları Anova testi ile incelendiğinde yaşlara göre anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür. (Tüm ölçekler için p>0,05 bulunmuştur.)

Yöneticilerin yaşları ile stratejik tercihleri arasındaki ilişki çapraz tablolar ile karşılaştırıldığında istatistiksel anlamda bir farklılık görülmemiştir. Ancak 50 yaş altı ve 50 yaş üstü olarak bir ayrım yapıldığında, 50 yaş altındaki yöneticilerin yeniliklere ve değişime daha açık oldukları söylenebilirken; yeni pazarlara girme ve yeni ürünler geliştirme hedefini seçen 50 yaş üzeri yöneticilerin hiçbirinin bu hedef için yenilikçilik ve ilgisiz çeşitlendirme stratejilerini seçmedikleri görülmüştür.

3.3.2.3. Yöneticilerin cinsiyetleri

Tablo 3.10'da da görüldüğü üzere ankete katılan yöneticilerin büyük bir çoğunluğu (% 78,2'si) erkeklerden oluşmaktadır. Ankete cevap veren yöneticilerin ise yalnızca 12'sinin (% 21,8'i) bayan yönetici olduğu görülmektedir.

Tablo 3.10. Yöneticilerin cinsiyetlerine göre dağılımı

Cinsiyet İşletme sayısı %

Bay 43 78,2

Bayan 12 21,8

Toplam 55 100

Ölçeklerden alınan puanların yöneticilerin cinsiyetlerine göre faklılaşmaları t- testi ile incelendiğinde elde edilen sonuçlar Tablo 3.11'de görülmektedir.

Tablo 3.11. Ölçeklerden alınan puanların yöneticilerin cinsiyetlerine göre farklılaşması

Ölçek Cinsiyet N X SS S.Hata t p

7 Bay 43 3,61 0,739 0,112 - 2,647 0,011 Bayan 12 4,21 0,463 0,133 14 Bay 43 1,55 0,674 0,111 2,514 0,015 Bayan 12 1,05 0,592 0,129

Buna göre stratejik yönetim faaliyetlerine ilişkin ölçekte (Ölçek 7) yer alan sorulara bayanların erkeklere göre daha olumlu (yüksek) puan verdikleri, müşterilere ilişkin faktörlerin değerlendirilmesine ilişkin sorulara (Ölçek 14) ise erkek yöneticilerin bayan yöneticilere göre daha olumsuz cevaplar verdikleri görülmektedir. Bu iki ölçek dışındakilere verilen cevaplarda ise bir farklılaşma görülmemiştir. (p>0,05)

Öte yandan yöneticilerin cinsiyetleri ile tercih ettikleri stratejik hedefler bakımından bir değerlendirme yapıldığında hem bay ve hem de bayan yöneticilerin daha çok yeni pazarlara açılma ve yeni ürünler geliştirme hedefinde yoğunlaştığı, dolayısıyla değişim ve büyüme yönelimli stratejileri tercih ettikleri ettikleri görülmüştür.

3.3.2.4. Yöneticilerin öğrenim durumları

Ankete katılan yöneticilerin öğrenim durumlarına göre dağılımı Tablo 3.12'de gösterilmektedir.

Tablo 3.12. Yöneticilerin öğrenim durumlarına göre dağılımı

Öğrenim durumu İşletme sayısı %

İlköğretim - -

Lise ve dengi okullar - -

Lisans 45 81,8

Yüksek Lisans 10 18,2

Doktora - -

Toplam 55 100,0

Buna göre ankete katılan yöneticilerin 45'inin (% 81,8'i) lisans ve 10'unun da (% 18,2'si) yüksek lisans mezunu olduğu göz önünde bulundurulduğunda anketi cevaplandıran yöneticilerin eğitim düzeyinin oldukça yüksek olduğu anlaşılmaktadır.

Ölçeklerden alınan puanların yöneticilerin öğrenim durumlarına göre farklılaşmaları t-testi ile incelendiğinde işletmelerin pazardaki güçlerini değerlendirmelerine ilişkin sorulara (Ölçek 11) yüksek lisans mezunlarının lisans mezunlarına göre daha yüksek puanlar (olumlu cevaplar) verdikleri görülmektedir. (Bkz. Tablo 3.13)

Tablo 3.13. Ölçeklerden alınan puanların yöneticilerin öğrenim durumlarına göre farklılaşması

Ölçek Öğrenim _Durumu N X SS S.Hata t p

11 Lisans 45 4,07 0,602 0,090 - 2,267 0,027

Y. Lisans 10 4,53 0,450 0,142

Öte yandan diğer ölçeklerden alınan puanlarda ise yöneticilerin öğrenim durumlarına göre anlamlı bir farklılaşma görülmemiştir. (p>0,05)

Literatürdeki bazı yazarlara göre yöneticilerin eğitim süresi ile işletmenin yenilikçilik düzeyi arasında olumlu bir ilişki olduğu kabul görürken, bazı yazarlar da eğitim düzeyi yüksek olanların düşük olanlardan daha farklı yönetsel kararlar aldıklarını savunmaktadır. Ancak ankete katılan yöneticilerin öğrenim durumları ile stratejik tercihleri arasındaki ilişki çapraz tablolar ile karşılaştırıldığında anlamlı bir farklılaşma görülmemiştir. Bununla birlikte araştırma kapsamındaki işletme yöneticilerinin tamamının eğitim düzeyinin yüksek olduğu dikkate alındığında, yöneticilerin büyük bir çoğunluğunun değişime ve rekabete açık oldukları gözlenmiştir.

3.3.2.5. Yöneticilerin kıdemleri

Ankete cevap veren yöneticilerin kıdemleri ise aşağıdaki üç ayrı tabloda izlenmektedir. Tablo 3.14'e göre ankete katılan yöneticilerin % 54,5'i (30 yönetici) 10 ve daha fazla yıldır işletmede çalışmaktadır. Geri kalan yöneticilerin % 23,6'sı (13 yönetici) 1-3 yıldır, % 14,5'i ( 8 yönetici) de 4-6 yıldır aynı işletmede çalışmaktadır. 1 yıldan az ve 7-9 arası yıldır çalışan yöneticiler ise 2'şer kişidir.

Tablo 3.14. Yöneticilerin işletmedeki çalışma sürelerine göre dağılımı

İşletmedeki çalışma süresi İşletme sayısı %

1 yıldan az 2 3,6 1-3 yıl 13 23,6 4-6 yıl 8 14,5 7-9 yıl 2 3,6 10 yıl ve üzeri 30 54,5 Toplam 55 100,0

Tablo 3.15'te yer alan ankete katılan yöneticilerin işletmedeki yöneticilik sürelerinin işletmedeki çalışma süreleriyle paralel olduğu görülmektedir. Buna göre yöneticilerin 30'u (% 54,5) 10 ve daha fazla yıldır, 14'ü (% 25,5) 1-3 yıldır, 6'sı (% 10,9) 4-6 yıldır, 3'ü (% 5,5) 7-9 yıldır ve 2'si (% 3,6) de 1 yıldan az süredir işletmede yönetici olarak çalışmaktadır.

Tablo 3.15. Yöneticilerin yöneticilik sürelerine göre dağılımı

Yöneticilik süresi İşletme sayısı %

1 yıldan az 2 3,6 1-3 yıl 14 25,5 4-6 yıl 6 10,9 7-9 yıl 3 5,5 10 yıl ve üzeri 30 54,5 Toplam 55 100,00

Ankete katılan yöneticilerin iş yaşamlarındaki toplam çalışma süreleri ise Tablo 3.16'daki gibidir. Buna göre yöneticilerin % 49,1'i (27 kişi) 20 yıl ve üzeri bir iş yaşamı tecrübesine sahipken, 11-20 yıl arası tecrübeye sahip yönetici oranı % 27,3 (15 kişi) ve 10 yıl ve daha az toplam çalışma süresi olan yönetici oranı da % 23,6'dır.

Tablo 3.16. Yöneticilerin toplam çalışma sürelerine göre dağılımı

Toplam çalışma süresi İşletme sayısı %

10 yıl ve daha az 13 23,6

11-20 yıl 15 27,3

20 yıl ve üzeri 27 49,1

Toplam 55 100,0

Ölçeklerden alınan puanların yöneticilerin işletmedeki çalışma süreleri ile yönetici olarak olarak çalışma sürelerine göre farklılaşmaları t-testi ile incelendiğinde anlamlı bir farklılaşma görülmemiştir. (p>0,05)

Öte yandan ölçeklerden alınan puanların yöneticilerin iş yaşamındaki toplam çalışma sürelerine göre farklılaşmaları Anova testi ve Tukey fark testi ile incelendiğinde stratejik yönetim araç, yöntem ve tekniklerini bilme ve kullanma düzeyini ölçen sorulara (Ölçek 16), toplam çalışma süresi 11-20 yıl arası olanların, 10 yıl altı ve 20 yıl

üzeri olan yöneticilere göre daha olumlu cevaplar verdikleri görülmüştür. (Bkz. Tablo 3.17)

Tablo 3.17. Ölçeklerden alınan puanların yöneticilerin iş yaşamındaki toplam çalışma sürelerine göre farklılaşması

Ölçek Varyansın Kaynağı _ToplamıKareler Sd _OrtalamasıKareler F p Anlamlı Fark

16 Gruplararası 5,352 2 2,676 8,071 0,001 11-20 yıl arası – 10 yıl altı ve 20 yıl üzeri Gruplariçi 17,241 52 0,332 Toplam 22,593 54