Pedler-Burgoyn-Boydell Modeli (Öğrenme Perspektifi)

Öğrenen örgüt, bütün üyelerine öğrenmeyi kolaylaştıran ve dönüşümü sürekli hale getiren örgüttür (Pedler, Burgoyn ve Boydell, 1991, s.1). Öğrenen bir örgüt; strateji oluşturmada öğrenme yaklaşımı, katılımcı karar alma, bilgilendirme, öğrenme temelli muhasebe ve kontrol, müşteri-hizmet sağlayıcı ilişkisi, ödül esnekliği, matris yapılar, sınır çalışanları, işletmeler arası öğrenme, öğrenme iklimi ve kişisel gelişim imkânı özelliklerine sahip olmalıdır (Pedler ve diğerleri, 1991, s.18-23).

35

2.3.1.2.1. Strateji Oluşturmada Öğrenme Yaklaşımı

Bu özellik örgüt politikası ve strateji oluşturmada, birlikte uygulama, değerlendirme ve iyileştirme sonucu öğrenme süreci olarak oluşturulmuş bilinçli bir yapıyı işaret eder. İlerlemek için iş planları geliştirilir ve revize edilir. Yönetimin eylemleri bilinçli deneyimler değil belirlenmiş çözümler olarak görülür. Küçük ölçekli deneyler ve geri besleme döngüleri sürekli iyileştirmeler sağlamak için deneyimler ışığında planlama sürecine dâhil edilir.

2.3.1.2.2. Katılımcı Karar Alma

Bu özellik politika ve strateji oluşturan süreçlerde katılım ve paylaşım anlamına gelir. Örgütün tüm üyelerinin tartışma ve örgütün önemli kararlarına katkıda bulunma şansı vardır. Farklı değer, pozisyon ve görüşler arasında çatışmaya varan tartışmalar teşvik edilir. Örgütün en önemli kararlarının alınmasında bile paydaşların görüşlerine başvurulur ve tecrübelerine değer verilir. Paydaşlar örgüt dışından olup beraber çalışılan kişiler de olabilir. Bu durum daha iyi fikirler ve çözümler için yaratıcılığa yol açar, örgütün ahlaki ve etik olarak tüm değerleri karar sürecine katması anlamına gelir ve uzun vadeli başarı sağlar.

2.3.1.2.3. Bilgilendirme

Bu özellik değişen şartlara cevap verebilmek, sürekli gelişmeyi sağlamak, insanları bilgilendirmek ve güçlendirmek için hangi bilgi teknolojilerinin kullanılması gerektiğine vurgu yapar. Örgüt içerisinde bilginin ihtiyaç duyan bütün personelin ulaşabileceği şekilde yaygın hale getirilmesi, örgütün işlem süreçlerinde neler olup bittiğinin farkında olunması, bilginin doğru ve güncel olması, öğrenme ihtiyaçlarına cevap verebilmesi gerekmektedir. Eldeki mevcut bilgi ihtiyaçları karşılamıyorsa, bilgi sistemleri kontrol edilmeli ve örgüte ihtiyaç olan bilgiler kazandırılmalıdır.

2.3.1.2.4. Öğrenme Temelli Muhasebe ve Kontrol

Muhasebe ve bütçeleme süreçlerinin öğrenmeyi destekleyecek şekilde kurulmasını ifade eder. Birçok örgütte muhasebe ve bütçeleme sistemlerine çok önem verilir. Öğrenen örgütlerde muhasebe, bütçeleme ve raporlama sistemleri öğrenmeye yardımcı olmak için yapılandırılmış olup iç müşterilere memnuniyet sağlar. Bu tür

36

sistemler örgüte değer katar ve bu basit gibi görünse de örgütte büyük değişimlere neden olur. Buradaki temel vurgu, denetleme, yönetim ve muhasebe üzerinedir. Bireyler ve birimlerin teşvik edilmesini sağlar.

2.3.1.2.5. Müşteri-Tedarikçi İlişkisi

Müşteri-tedarikçi ilişkisi, birimlerin ve bölümlerin iç müşteri mantığıyla çalışmasını, diyaloğu, bilgi ve beklenti paylaşımını, müzakereyi, hizmet kalitesi hakkında geribildirim vermeyi içerir. Birbirleriyle diyalog halinde olan bireyler, birimler ve bölümler, bilgi alış verişi ve beklentiler hakkında geribildirimde bulunurlar. Bölümlerin amacı artık, ilişki içerisinde oldukları diğer bölümleri memnun etmektir.

2.3.1.2.6. Ödül Esnekliği

Bu özellik örgüt üyelerinin katılım derecelerini arttırmak için yeni ve alternatif yollar geliştirilmesine vurgu yapar. Örgüt üyelerinin öğrenmelerini teşvik edecek ödül sistemleri çalışanların da görüşleri alınarak oluşturulmalıdır. Ödül dağılımı bu anlatılan on bir özellik içerisinden en zor olanıdır ve diğer özellikler ile ilişkilidir. Çünkü ödül dağılımı sadece ödüllerin değil aynı zamanda gücün de örgüt içerisinde dağılması anlamına gelir. Dağıttığı ödüllerle çalışanlarını tatmin eden örgütlerde, çalışanlar öğrenmek için daha fazla gayret gösterirler.

2.3.1.2.7. Matris Yapılar

Matris yapılar bireysel gelişime ve yapılan işin daha iyi bir şekilde yapılmasına imkan sağlar. Güncel ihtiyaçları karşılamak ve gelecekte karşılaşacak değişikliklere cevap verecek bir örgüt yapısı yaratmayı amaçlar. Örgüt içerisinde roller, iç müşterilerin ve tedarikçilerin ihtiyaçları doğrultusunda, kişisel gelişim ve deneyimleri arttırmak için yapılandırılmıştır. Örgüt üyeleri bölümler ve birimler arasındaki sınırların, mevcut yapının geçmişteki başarı ihtiyacını karşılamak için kurulan geçici yapılar olduğunu bilirler ve sürekli gelişmeye açıktırlar.

2.3.1.2.8. Sınır Çalışanları

Bu özellik örgüt üyelerinin çevreden edindikleri bilgileri örgütsel öğrenme süreçlerine dahil etmesinin önemine vurgu yapar. Örgüt içerisindeki bilgi, dışarıdan

37

toplanan verilerdir. Öğrenen örgütte bütün üyeler; dış müşteriler, tedarikçiler ve komşularıyla iletişim halinde olurlar ve bunlardan bilgi toplarlar. Örgüte bilgi toplanması için paydaşlarla iletişim halinde olan çalışanlar artık sınır çalışanlarıdır. Sınır çalışanları paydaşlara mal ve hizmet dağıtırken, destek ve sipariş alırlar. Paydaşlardan aldıkları geri bildirimleri sistematik bir biçimde harmanlayarak bilgiyi örgüt içine aktarırlar.

2.3.1.2.9. İşletmeler Arası Öğrenme

Müşterilerini memnun etmek isteyen bir örgüt, Paydaşların ve farklı sektörlerde faaliyet gösteren örgütlerin katılımıyla gerçekleştirilen eğitimlere katılmalı ve karşılıklı öğrenme avantajlarından yararlanmalıdır. Kıyaslama olarak bilinen bu süreçte örgüt diğer örgütlere göre nerede olduğunun farkına varmış olur. Örgütler arası bilgisayar ağının kurulması üretken öğrenmeyi sağlamakta ve bilgi paylaşımını artırmaktadır. Her ne kadar rakip firmayla beraber öğrenmek çelişkili gibi görünse de bu uygulamanın temelinde kazan-kazan ilişkisinin sağlanması yatmaktadır.

2.3.1.2.10. Öğrenme İklimi

Öğrenen bir örgütte yöneticiler çalışanlarının öğrenmelerini kolaylaştırmak için faaliyette bulunurlar ve çalışanların tecrübelerinden öğrenmelerini sağlamayı birincil görevleri olarak görürler. Yöneticiler, kendi tutum değer ve eylemlerinin sorgulanmasına izin verir, hataları öğrenme fırsatları olarak değerlendirirler. Yeni fikir ve yöntemlerin her zaman faydalı olmayacağının farkında olmalarına rağmen, bilinçli olarak denenen her yeniliğin, öğrenme açısından bir yarar sağlayacağına inanırlar. Yapılan iyi bir iş her zaman yeterince iyi olarak değerlendirilmez ve daha iyinin yapılması için çalışanların sürekli bir çaba göstermesi gerekir.

2.3.1.2.11. Kişisel Gelişim İmkânı

Bu özellik örgüt üyelerinin ve paydaşlarının kendini sürekli geliştirmesi için tüm imkânların sağlanmasına vurgu yapar. Öğrenen örgüt, geri besleme sistemleri ve uygun rehberlik ile insanların öğrenme ve gelişim için sorumluluk almasını teşvik etmektedir. Kurslar, seminerler, kendi kendine öğrenme materyallerinin yanı sıra, bire bir koçluk,

38

mentorlük ve danışmanlık hizmetleri insanların kendilerini geliştirmelerine yardımcı olur.