Pedal Kullanımı Açısından Farklar

Bu konuda fark olarak yazılabilecek çok fazla bir fark yoktur. Çün-kü Haydn ve Mozart’ın eserlerine bakıldığında pedal işaretlerine rastla-nılmamaktadır. Ancak günümüzde bu kişilerin eserinde pedal kullanımı mevcuttur. Eğer pedal kullanılacaksa da armoni bozulmamalı içindeki pasajlar pedal ile eritilmemelidir. Legato ile bağlanan geniş akorlar var-sa onları bağlamak amacıyla çok belli etmeden kıvar-sa ve tutumlu şekilde pedal kullanımı mevcuttur. Ancak yukarıda da belirtildiği gibi orijina-linde pedal kullanımı yoktur.

Beethoven da ise pedal kullanımına sıklıkla karşılaşılır. Onun eser-lerinde atlamalı pasajlara sık rastlanılır. Bunu pasajları legato içerisinde kullanması da pedal kulanımını zorunlu hale getirmiştir. Zaten eserlerin orijinallerinde de pedal işaretlerine rastlamak mümkündür.

3. Sonuç

Viyana klasikleri olarak bilinen bu üç bestecinin aralarında her za-man bir yakınlaşma olmuştur. Haydn, hem Mozart’ın hem de Beetho-ven’ın hocaları olmuş, birbirlerinin müziklerinden çoğunlukla etkilene-rek eserlerinde hep aynı malzemeyi kullanmışlardır. Kuşkusuz ki bu üç-lüyü bir çatı altına toplayan şey aynı dönem içerisinde yaşamış olmala-rıdır. Yaşadıkları dönemlerde oluşan toplumsal olaylar, gelişen akımlar müziklerini etkilemiş bu felsefeyi eserlerinde yansıtmışlardır. Rokoko, Mannheim, aydınlanma, fırtına ve gerilim gibi akımlar bu üç besteci-nin müziklerini etkilemeyi başarmıştır.“ Müzikte klasik kavramı örnek oluşturan evrensel mükemmelliğe tarihte iz bırakan akımlar sentezini, üslup ve biçim özdeşliğini, dengeyi, saflığı, temizliği ve açıklığı içerir.”

(Say,2003: 509). Buradaki tanıma bakıldığında bu tanımın tamamen bu üçlü için geçerli olduğu görülür. Eserlerinde klasik akımının

dengesi-İzzet Yücetoker, Çiğdem Eda Angı 40

.

ni, neşesini sağlam bir biçim üzerine kuran Haydn, form bakımından kusursuzdur. Özü geri plana iterek tamamen klasik form kullanımını ustaca başarmıştır. Mozart, sağlam bir biçim kullanarak özü bununla birleştirmiştir. Beethoven ise biçimi arkaya itmiş tamamen duygularla özü sıcak tutmaya, duygularını karşı tarafa yansıtmayı amaçlamıştır.

Bu üçlü her ne kadar klasik dönemde yaşamış ve aynı müzik dilini kullanmış olsalar da aralarında görülebilecek büyük farklılıklar vardır.

Haydn’ın barok dönemim sonlarında yaşaması onun müzik dilini etkile-miştir. Şu an onun eserleri her ne kadar klasik form yapısına ve armonisi tanımlasa da barok stilini de eserlerinin içinde barındırmış olması bir gerçektir. Haydn, felsefesi, ezgileri ve eserlerinin içeriğinden çok mü-zikal form açısından klasik sayılmaktadır. Aydınlanma felsefesi bütün sanat dallarını etkileyerek hakimiyeti altına almıştır. Mozart da bu felse-fenin müzik sanatındaki yansımasıdır. Klasik dönem tam manasıyla Mo-zart ile temsil edilmektedir. Sevinçli ve neşeli yapıya sahip olan MoMo-zart, derin felsefesiyle, eserlerinin içeriğiyle ve öz – biçim arasındaki kurdu-ğu dengeyle klasik dönemi tam manasıyla tanımlamaktadır. Beethoven, her ne kadar klasik dönem içerisinde yaşamış olsa da onun özellikle son dönemki yapıtları onun tam bir klasik olmadığını ispatlamaktadır. Sa-ğırlığının verdiği endişe, müzikal doyumsuzluk onun romantizme doğru kapıları açtığının göstergesidir.

Sonuç olarak bu üçlü her ne kadar klasik dönem olarak ele alın-salar da aralarında belirli bir kuşak farkı vardır. Bu fark ister istemez müziklerine yansımış, farklı stil ve müzik dili kullanmalarına neden ol-muştur. Onların müziklerini anlamak için sadece klasik dönemi bilmek yeterli değildir. Barok, Klasik ve Romantik dönemlerin müzik özellik-lerini iyi okumak, o dönemleri bire bir anlamak gerekmektedir. Eğer bu dönemdeki müzik stilleri iyi anlaşılırsa o zaman bu üçlü arasındaki fark açığa çıkacaktır. Eğer iyi anlaşılmaz ise bu üçlü her zaman klasik dönem müziği kalıpları içerisinde kalacaktır. Aralarındaki bu fark mut-laka bilinmeli, müzikleri yaşadığı dönemin ve kullandığı müzik stili ile yorumlanmalıdır.

4. Kaynakça

Aktüze, İ., (2007). Müziği Okumak. İstanbul: Pan Yayıncılık, Cilt – 3.

Aktüze, İ., (2007). Müziği Okumak. İstanbul: Pan Yayıncılık, Cilt – 4.

Boran, İ., Şenürkmez, K. Y., ( 2007). Kültürel Tarih Işığında Çok Sesli Batı Müziği. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Brown, A. P., (1986). Joseph Haydn’s Keyboard Music, Sources and Style”, Indiana University Pres, Blooming.

Buscaroli, P., (2002). La morte di Mozart, Milano: BUR Saggi.

Butterworth, N., (1977) The Illustrated Lives of the Great Composers HAYDN.

London: Omnibus Pres.

Clive, P., (2001). Beethoven and His World: A Biographical Dictionary. New York: Oxford University Press.

Cooper, B., (2008). Beethoven. USA: Oxford University Press.

Garpani, G., (1812). Le Haydine, ovvero, Lettere sulla vita e le opere del celebre maestro Gisueppe Haydn. Padova.

Gordon, S., (1996). A History of Keyboard Literature. USA.

Gutman, R. W., (1999). Mozart: A Cultural Biography. San Diego: Harcourt.

Gültek, B., (2007). Piyano “Bir Çalgının Biyografisi. Ankara: Epilog Yayıncılık.

İlyasoğlu, E., (2001).Zaman İçinde Müzik. İstanbul: Altan Matbaacılık, 6. Baskı.

Lockwood, L., (2005). Beethoven: The Music And The Life, W. W. Norton.

Pamir, L., (1984). Çağdaş Piyano Eğitimi. İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Beyaz Köşk (Müzik Sarayı) Yayınları, No. 2.

Say, A., (2003). Müzik Tarihi. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.

Say, A., (2005). Müzik Ansiklopedisi. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Cilt – 2.

Selanik, C., (1996). Müzik Sanatının Tarihsel Serüveni. Ankara: Doruk Yayımcılık.

Stendhal, C., (1993). Vite di Haydn, Mozart e Metastasio. Pordenone: Studia Tesi.

Ural, H., (1989). Klasik Dönem Bestecilerinden Wolfgang Amadeus Mozart’ın Piyano Konçertolarının İncelenmesi. İstanbul: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.

Vivarelli, A.C., (2020). Franz Joseph Haydn. İtalia: Una Guida all’ascolto.

Bölüm 3