Partilerin Mevcut Kadın Politikası

Aydın’daki siyasi partilerin kadın kollarında görev alan kadınlardan görüşülen 42 katılımcının tamamı partilerinin mevcut bir kadın politikasına sahip olduğunu ifade etmişlerdir. Bir kadın politikasına sahip olmanın anlamına ilişkin yöneltilen soruya, kimi katılımcılar herhangi bir cevap vermezken, bazı katılımcılar bu kavramı ‘ortak dayanışmanın gerçekleşmesi’ olarak değerlendirmişlerdir. Bu değerlendirilmelerin daha iyi anlaşılabilmesi için katılımcıların kendi ifadelerinden örnekleri kullanmak faydalı olacaktır. ‘Üyesi olduğu partinin bir kadın politikasına sahip olduğunu’ ifade eden bir katılımcı bunu şu şekilde açıklamaktadır:

“Partimizin bir kadın politikası var. Tüm çalışmalar ortak yapılıyor çünkü.”

Aynı katılımcıya bir partinin kadın politikasına sahip olmasının ne anlama geldiği sorulduğunda ise:

“Seçmede, faaliyette yan yana ve omuz omuza hep beraber olmaktır”

şeklinde bir değerlendirme yapmıştır. Bu açıklama katılımcının; bir siyasi partinin kadın politikasına sahip olmasını, parti üyeleri arasındaki dayanışma olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Bir başka katılımcı da bir partinin kadın politikasına sahip olmasını:

“Kadının da erkekler gibi her şeyden anladığını göstermesi

demektir” şeklinde ifade etmiştir. Ancak aynı partiden başka bir katılımcıya

göre, bir partinin kadın politikasına sahip olması;

“Kadınlar için partinin söyledikleri” anlamına gelmektedir.

Bir katılımcı ise:

“Bir partinin kadın politikasına sahip olması gerekir. Tek kanatlı kuş olmaz. Kadının olması siyasette kendisini ifade etmesi için mutlaka gereklidir. Çünkü kadınlar daha planlı, programlı ve disiplinlidirler”

şeklindeki ifadesinde, partisinin kadın politikasının ne olduğunu açıklamaktan çok, genel olarak kadın politikasının gerçekleştirilebilmesi doğrultusunda kadının siyaset

içerisinde görünür olmasını ön plana almakta ve kadınların siyasette kendilerini ifade etmesinin önemli olduğunu söylemektedir.

Başka bir katılımcı ise farklı bir açıklamada bulunmuştur. Bu katılımcıya göre bir siyasi partinin kadın politikasına sahip olması:

“Siyasette aktif şekilde yer alması, kendi düşüncesini çevresine inandırabilmesi” anlamına gelmektedir.

Yine bir başka katılımcı ise bir siyasi partinin kadın politikasına sahip olmasını:

“Siyaseti amaç olarak değil araç olarak kullanmaktır”

şeklinde ifade etmiştir. Ancak bu açıklamada ciddi bir sorun bulunmaktadır. Partisinin kadın politikasına sahip olduğunu ve özellikle de kadına verdiği değerin göstergesi olarak %33’lük kadın kotasıyla pek çok partiyi geride bıraktığını söyleyen katılımcı, bunun yanında, bugüne kadar amaç olduğu düşünülen/kabul edilen siyasetin, kadın politikasının uygulanmasıyla araç haline getirilmesinin gerekli olduğunu da dile getirmekte; ancak, bunun partisi tarafından nasıl gerçekleştirileceğini ve kadın politikasının ne anlama geldiğini açıkla/ya/maması düşündürücüdür. Kadın politikasını;

“Kadınların toplumsal yaşamın her alanında eşit, demokratik ve özgür etkisini sağlayabileceği mücadeleyi vermesi ve bunu kendi partisinde göstermesi”

olarak değerlendiren başka bir katılımcı da, kadın politikası kavramını eşitlik ve özgürlük kavramlarıyla birlikte ele alarak açıklamaya çalışmıştır. Buna karşın yine bir katılımcı ise bu kavramın ifade ettiği anlamı;

“Kadınların sorunlarına çözüm sağlayacak önlemlerinin olması” olarak

değerlendirirken, aynı siyasal partideki bir başka katılımcı da; partilerinin kadın politikasıyla kadın kollarında görev almayı eşanlamlı algılayarak, ‘kadın olarak kendilerine ne görev verilirse yapabileceklerini’ söylemiştir.

Kadınların partilerinin vereceği görevler doğrultusunda hareket etmesinin istenmesi, siyasi bir partinin demokratikliği konusunda kuşku uyandıracak bir tutum olarak değerlendirilebilir. Parti politikasının belirlenmesi ve uygulanması sırasında, kadın ve erkeğin beraber etkinlik göstereceğinin genel söylemlerde dile getirilmesine rağmen, kadına, görüşü alınmadan parti yönetimi tarafından doğrudan verilen görev, öncelikle kadın kollarının bu parti içerisinde özerk bir yapıya sahip olmadığını ve kadınların verilen görevler karşısında itaatkâr davranmasını gerektiren hiyerarşik bir yapılanma olduğunu gösterir.

Yine partisinin kadın politikası konusunda yöneltilen soruya cevap veren bir katılımcı, partisinin kadın politikasını olumlu bulduğunu söylerken bu politikanın neleri içerdiğini açıklayamamıştır. Diğer bir katılımcı, partilerin kadın politikalarının olmasını, parti içi politikanın gelişmiş olduğu anlamına geldiğini söylemektedir. Bu katılımcıya göre, parti içerisinde kadınların düşüncelerini ifade edebilme haklarına sahip olması o partinin kadın politikasına sahip olduğunun da bir göstergesidir.

Bu konuya ilişkin en kapsamlı açıklamayı yapan bir katılımcı, bir partinin kadın politikasına sahip olmasının anlamını:

“Kadının sorunları olduğunun bilincinde olmak ve bunlara yönelik politika üretmek”

şeklinde belirterek bu konudaki bilgisini de ortaya koymuştur. Verilen yanıtlar bakımından partilerin genel bir değerlendirmesi yapılacak olursa şunlar söylenebilir: Her şeyden önce hemen hemen tüm katılımcıların ‘kadın politikası’ ve ‘kadın politikasına sahip olmak’ ifadelerinin içeriğini tam olarak dolduramadıkları dikkat çekicidir. Yukarıda örnek olarak sunulan katılımcı ifadelerinden de anlaşılacağı üzere kadın politikasına sahip olmak genellikle kadınların da parti mekanizmalarında yer alması ve erkeklerle birlikte çalışılması olarak değerlendirilmiştir. Siyasette aktif olarak yer aldıklarını ifade eden 42 katılımcı içerisinde sadece birinin kavramları net olarak tanımlaması oldukça düşündürücüdür. Partinin kadın kolları yapılanmasına sahip olmasının partinin bir kadın politikasına sahip olduğunun göstergesi olarak değerlendirilmesi oldukça yanıltıcıdır. Oysa kadın kollarının varlığı, o partinin kadın konusuna duyarlı olduğunu ve mevcut bir kadın politikası olduğunu göstermez. Bu bakımdan, kadınların sorunlarının bilinip bunlara yönelik politikalar üretilmeden kadın politikasının varlığından bahsetmek olanaklı gözükmemektedir.

Partilerin mevcut kadın politikasını bütünüyle açıklayabilmek için ayrıca katılımcılara “partilerinin hiyerarşik yapılanmasında nicelik ve nitelik yönünden kadınlarla erkeklerin eşit temsil edilip edilmediği” sorulmuş ve 42 katılımcının 39’undan temsil ettiği yönünde yanıt alınmıştır. Bu katılımcılardan biri:

“Evet. Đsteyen kadın üye temsiliyet alanında dahi olsa %50 görev alabilirler. Ancak erkek üyeler nitelik bağlamında daha iyiler”

şeklindeki sözleriyle, partilerinde kadınlarla erkeklerin eşit temsil edildiğini söylerken, başka bir katılımcı ise benzer şekilde:

“Her hakka aynen sahibiz. Başta bizim fikrimiz soruluyor” demektedir. 2

kesinlikle eşit düzeyde temsil edilmediklerini söylemişlerdir. Bu 2 katılımcı, farklı iki sol partiye mensup kadınlardır. Katılımcılardan biri görüşünü:

“Şimdilik hayır. Kadınların partiye ilgisi arttıkça bu eşitliğin sağlanacağına eminim”

sözleriyle ifade ederken bu eşitsizliğin partinin kadın politikasından değil kadınların siyasete olan ilgisizliğinden kaynaklandığını ve bu durumun geçici olduğuna inandığını belirtmiştir. Parti yapılanması içerisinde kadınlarla erkeklerin eşit bir şekilde temsil edilmediğini ifade eden diğer katılımcı da bu eşitsizliğin, kadınların siyasetle yeterince ilgilenmediklerinden kaynaklandığını vurgulamıştır.

Siyasi partilerdeki hiyerarşik yapılanmada eşit temsilin gerçekleşebilmesi için; öncelikle, kadınların siyasal alana girmelerini özendirecek önlemlerin alınması ile nicelik yönünden, parti iç çalışmalarında başarılı olan kadınların parti yönetim kadrolarında ilerlemesi için olumlu ayrıcalıklarla donatılmasının ise nitelik yönünden soruna çözüm getirebileceği söylenebilir.

Partilerin mevcut politikalarını öğrenmek amacıyla ayrıca katılımcılara “partilerinin kadın sorununu gidermek amacıyla çözüm önerilerinin neler olduğunu ve bu önerilerin yeterli olup olmadığı” sorulmuştur. Ancak sadece 3 katılımcı partilerinin kadın sorununa ilişkin önerileri olduğunu belirtmişlerdir. 41 katılımcı ise partilerinin bu konuda önerileri olduğunu söylemekle birlikte bunların neler olduğu sorulduğunda bir açıklamada bulunmamışlardır. Partilerinin kadın sorunu adına çözüm önerisi bulunduğunu ifade eden bir katılımcı bu önerileri:

“Emekçi kadınların sosyal güvence altına alınması. Yeni anne adaylarının izin ve maaş durumları, iş çalışma sorunlarının giderilmesi” şeklinde belirtmiştir.

Aynı siyasi partiye mensup başka bir katılımcı da özellikle terk edilen kadınlara ve yardıma muhtaç kadınlara iş olanaklarının sağlanmasının gerekli olduğunu ve bu konuda partilerinin bir çözüm önerisine sahip olduğunu ifade etmiştir. Başka bir partiden bir katılımcı ise kadınlar arasında bir örgütlenme sorunu yaşandığını ifade ederek çözüm önerileri üretmeyi ve kadınları bilinçlendirmek için ortak faaliyetlerde bulunmayı önermiştir.