Bir Kadınlar Partisi Kurulması Hakkındaki Düşünceler

Kadınlar Partisi, Cumhuriyet Döneminde bazı eğitimli, üst düzey gelir sahibi kadınların oluşturduğu bir siyasal yapılanmadır. Bu kadınlar, ülkedeki kadınların özellikle eğitim, iş olanakları ve sonrasında siyasi alanda haklara kavuşmasını arzu etmişler ve bu amaçla 1923 yılında Kadınlar Halk Fırkası adıyla bir parti kurmuşlardır. Bu konu daha önceki bölümlerde detayları ile incelendiği için burada tekrar edilmeyecek ancak görüşülen parti temsilcilerinin bu parti ile ilgili görüşleri incelenecektir. Ayrıca şu anda böyle bir parti kurulsa buna yaklaşımlarının nasıl olabileceği ile ilgili bilgiler değerlendirilecektir.

Katılımcılara öncelikle Kadınlar Halk Fırkası ile ilgili düşünceleri sorulmuştur. Ancak ilginç olarak katılımcıların hiçbiri bu oluşum hakkında bilgi sahibi değillerdir. Bu nedenle katılımcılara bu parti hakkında kısa bir bilgi verilerek, daha sonra kendilerinden şu an için tekrar böyle bir yapılanma oluşsa buna nasıl yaklaşacakları öğrenilmek istenmiştir. Görüşülen katılımcılardan 30’u böyle bir yapılanmaya olumlu yaklaşırken 11’i olumsuz görüş bildirmiş, 1 katılımcı ise sadece fark etmeyeceğini söyleyerek görüş bildirmekten kaçınmıştır.

Olumlu görüş bildiren bir katılımcı konu hakkındaki düşüncelerini şu şekilde ifade etmiştir:

“Evet. Ülkenizi 3. dünya ülkesi sıfatından kurtarmak ancak kadının okutulması, eğitimi ile sağlanacağı için, kadınlarımıza daha çok imkânlar verilmeli ve böyle bir yapılanma oluşturulabilmeli.”

Benzer şekilde bir diğer katılımcı da kadınlar partisi gibi bir oluşumuna sıcak bakmakta olduğunu belirtmiştir. Katılımcının kendi ifadesi ile:

“Đsterim. Gerçekten öngörüsü yüksek, ileriye gidebileceğine inandığım bir parti olursa çok da mutlu olurum.”

Katılımcılardan biri de bu oluşumu desteklediğini ifade etmekle birlikte çelişkili bir açıklamada bulunduğu göze çarpmaktadır. Bu katılımcı görüşlerini;

“Ben böyle bir yapılanma içerisinde olmak isterim. Kadın üstünlüğünü ve eşit olduğumuzu göstermek için”

şeklinde belirtirken katılımcı bir taraftan ‘kadın-erkek eşitliği’ diğer taraftan da ‘kadınların üstünlüğü’ kavramlarını kullanmaktadır.

Kadınlar Partisi kurulması hakkında yukarıda verilen olumlu yaklaşım örneklerinin dışında, bir kısım katılımcı ise (11 katılımcı) bu tarz bir yapılanmayı gereksiz görmüş ve olumsuz yaklaşmıştır. Bu katılımcılardan biri görüşlerini şu şekilde ifade etmiştir:

“Önemli olan kadın ve erkeklerin ortak bir dava için iki koldan ortak çalışabilmesidir. Kadın Partisi diye bir saçmalık olmaz. Bu dünya, bu ülkede kadınlar ve erkekler beraber yaşıyor unutulmamalıdır.”

Bir başka katılımcı ise özellikle böyle bir yapılanmanın kadın-erkek eşitliğini sağlamak yerine eşitliği ortadan kaldıracağına dikkat çekmektedir:

“Bu cinsiyetçiliğe girer. Pozitif ayrımcılık olmalı. Ancak Kadınlar Partisi adının olması bile kadın-erkek ayrımcılığını pekiştirir. Bu yüzden ben böyle bir yapılanmanın içerisinde bulunmayı kesinlikle kabul etmem.”

Bir diğer katılımcı da aynı doğrultuda Kadınlar Partisi şeklinde bir oluşumun içerisinde yer almak istemeyeceğini ifade ederken görüşlerini ilginç bir benzetme yaparak açıklamıştır. Katılımcının kendi ifadesi ile:

“Hayır. Ben bütünüyle eşitlikten yana, ayrımcılığa karşıyım. Haremlik Partisi gibi ne o öyle? Asla. Kadın sorunu da, temel ülke sorunlarından biridir. Yalnızca kadınlarla çözülmez.”

Görüşülen kadın kolları temsilcilerinden 1’i böyle bir yapılanma içerisinde bulunmayı isteyebileceğini belirtmekle birlikte kurulacak olan bu partinin amacının da çok önemli olduğunu dile getirmiştir:

“Đsteyebilirim. Ancak partinin amacına bakmak lazım. Feminist olmaması lazım”

Feminizmi kadın-erkek eşitliği savunusundan öte, cinsiyetler arasında ayrımcılığı pekiştirici bir hareket olarak düşündüğü anlaşılan katılımcı, kadınlardan oluşacak bir parti içerisinde feminist görüşlere ve uygulamalara yer verilmemesi durumunda, görev alabileceğini ifade etmiştir.

Kadınlar Partisi’nin kurulmasına ilişkin katılımcılara yöneltilen sorulara, sağ veya sol partilerin kadın kolları temsilci ve üyelerinden alınan yanıtları karşılaştırarak değerlendirmesini yapmak oldukça zordur. Çünkü partilerin siyasal ideolojileri ile bu soruya verilen yanıtlar arasında çok belirgin bir bağlantı bulunmamaktadır. Örneğin; ÖDP gibi sol kanat içerisinde değerlendirilen bir parti yanında, Radikal Đslamcı olarak değerlendirilen Saadet Partisi’nin kadın kolları üyelerinin ortak düşünceleri Kadınlar Partisi şeklindeki bir yapılanmanın gerekli olmadığı yönündedir. Ancak cevaplar arasındaki dikkat çekici fark, bu olumsuz yaklaşımın gerekçelendirilmesinde görülmektedir. Yani sonuç aynı olmakla beraber, ileri sürülen gerekçeler birbirinden farklıdır. ÖDP kadın kollarında görüşülen 5 kadın katılımcı, Kadınlar Partisi’nin kurulmasına, eşitliğe aykırı olacağı düşüncesinden dolayı karşı çıkmakta ve bu gerekçe ile böyle bir yapılanma içerisinde bulunmayı uygun bulmamaktadırlar. Böyle bir partinin cinsiyet ayrımcılığını daha da güçlendireceğini savunmaktadırlar. Hatta bir katılımcı, Kadınlar Partisi’nin kurulmasını oldukça muhafazakâr bir adım ve bir çeşit ‘Haremlik Parti’ si olacağı şeklinde değerlendirmiştir. Saadet Partisi gibi muhafazakâr kanattaki partilerin kadın kolları üye ve temsilcileri de Kadınlar Partisi’nin kurulmasına olumsuz yaklaşırken ÖDP’den farklı bir şekilde, bu tarz bir yapılanmanın gereksiz ve radikal bir adım olduğunu gerekçe olarak göstermişlerdir.

Yaraman’ın, ‘Kadın Partisinin kurulmasının siyasal alanda kadınların varlığını nasıl etkileyebileceği’ konusunda tutumlarını saptamak için üniversite gençleri üzerinde yaptığı bir araştırmada alınan sonuç, gençlerin %86 gibi yüksek bir oranla ‘kadınların mevcut partiler içerisinde siyaset yapmasının daha uygun olacağı yönündedir (1998). Araştırmaya katılan üniversiteli gençlerin ‘kadınların siyaset yapmaları için bir Kadın Partisine gereksinim olmadığı’ düşüncesini taşıdıkları anlaşılmaktadır. Kadınların sorunlarını çözümlemek ve özellikle siyasi arenada kadın görünürlüğünü sağlamak amacıyla 1923’te Nezihe Muhittin tarafından kurulan parti tarzı bir örgütlenmenin, Aydın’daki siyasi partilerin kadın kollarında çalışan katılımcılar tarafından da gerekli görülmediği anlaşılmaktadır.