Para Ve Kıymetli Damgalarda Sahtecilik Suçlarında Etkin PiĢmanlık

a) Genel Açıklamalar

5237 sayılı TCK‘nın 201. maddesinde para ve kıymetli damgalarda sahtecilik ile bunların imaline yarayan alet ve malzemeler üzerinde iĢlenen suçlar tamamlandıktan sonra failin bir kısım piĢmanlık gösteren hareketlerine değer atfedilerek Ģahsi cezasızlık

üzerinde bir miktar esrar bulunduğu, böylece suç ve failin belirlendiği, daha sonra evinde gizlediği bir miktar esrar maddesini teslim etmesinin cürmün ortaya çıkarılmasına hizmet ve yardım olmadığı ancak taktiri indirim nedeni olabileceği …‖ Yargıtay 10.C.D. 1993/11780-3559E.K. ve 17/03/1993 tarihli kararı

sebebi olarak düzenlenmiĢtir. Bu maddeye göre;

―(1) Sahte olarak para veya kıymetli damga üreten, ülkeye sokan, nakleden, muhafaza eden veya kabul eden kiĢi, bu para veya kıymetli damgaları tedavüle koymadan ve resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve sahte olarak üretilen para veya kıymetli damgaların üretildiği veya saklandığı yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını ve sahte olarak üretilen para veya kıymetli damgaların ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.

(2) Sahte para veya kıymetli damga üretiminde kullanılan alet ve malzemeyi izinsiz olarak üreten, ülkeye sokan, satan, devreden, satın alan, kabul eden veya muhafaza eden kiĢi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve bu malzemenin üretildiği veya saklandığı yerleri ilgili makama haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını ve bu malzemenin ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.‖

765 sayılı Türk Ceza Kanununun 326. maddesinde, soruĢturma ve kovuĢturma makamlarınca haber alınmadan önce, kendi istek ve iradesiyle yasanın 316-325. maddelerindeki suçların sonuçlanmasını engelleyen sanığa ceza verilmiyordu. 765 sayılı Kanun suçun doğmasının engellenmesini yeterli görüp, suç ortaklarının yakalanmasının sağlanmasını aramamaktaydı. Buna karĢılık 5237 sayılı TCK'nın 201. maddesi daha ağır koĢullar aramaktadır.138

Ayrıca 765 sayılı yasa zamanında fail etkin piĢmanlıktan taklit ve tağyir aĢamasında da yararlanabiliyordu. Yani bu piĢmanlık hali kalpazanlık suçları açısında teĢebbüs aĢamasında mümkün idi, bir de faili piĢmanlığa sevk eden saik, korku suçu baĢaramayacağını anlamak ve müsait zamanda tekrar baĢlamak niyeti olsa bile fail mazeret sebebinden istifade edecektir.139 5237 sayılı kanunumuzda failin gönüllü iradesinin ürünü olmayan piĢmanlık hareketlerinin cezasızlık nedeni olarak hukuki bir değeri bulunmamaktadır.

Kanun koyucu parada ve kıymetli damgalarda kalpazanlık suçlarında bu suçlar tamamlandıktan sonra ancak sahte olan para ve damgalar tedavüle konmadan ve soruĢturma baĢlamadan önce piĢmanlık gösterilerek failin iĢlemiĢ olduğu suçun

138 BAKICI , Sedat, Ceza Hukuku Özel Hükümleri, C. II., s.598-599.

139 ERMAN, Sahir, Para, Ġtibarı Amme Kağıtları, Kıymetli Damgalar ve Amme Nakliyat ĠĢletmeleri Biletlerinin Taklidi Suçu, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/275/2570.pdf, EriĢim Tarihi: 15/01/2009

sonuçlarını ortadan kaldırmaya yönelik eylemleri etkin piĢmanlık olarak düzenlemiĢtir. Maddenin 1. fıkrasında sahte olarak para ve kıymetli damgaları üretme, ülkeye sokma, nakletme, muhafaza etme ve kabul etme suçlarına iliĢkin olarak bu para veya damgaları tedavüle koymadan ve suç resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce diğer suç ortaklarını ve sahte olarak üretilen para veya damgaların üretildiği veya bulunduğu yerleri merciine haber vererek suç ortaklarının yakalanmasını ve sahte olarak üretilen paraların ele geçirilmesini sağlaması halinde etkin piĢmanlık hükümler uygulanacaktır. Maddenin 2. fıkrasında sahte para veya kıymetli damga üretiminde kullanılan alet ve malzemeyi izinsiz olarak üretme, ülkeye sokma, satma, devretme, satın alma, kabul etme ve muhafaza etme suçlarında etkin piĢmanlık düzenlenmiĢtir. Bu etkin piĢmanlıktan failin yararlanabilmesi için resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce diğer suç ortaklarını bildirmesi ve bu malzemelerin üretildiği veya saklandığı yerlerin resmi makamlara haber verilmesi, verilen bilgi neticesinde suç ortaklarının yakalanması ile suç eĢyalarının yani malzemelerin ele geçirilmesi sağlanmalıdır.

b) KoĢulları

Etkin piĢmanlıktan yararlanabilmek için TCK‘nın 197, 198, 199 ve 200. maddelerinde düzenlenen sahte para ve kıymetli damga üretme, ülkeye sokma, nakletme, muhafaza etme, kabul etme; para veya kıymetli damga üretiminde kullanılan alet ve malzemeyi izinsiz olarak üretme, ülkeye sokma, satma, devretme, satın alma, kabul etme ve muhafaza etme suçlarının iĢlenmiĢ olması gerekir.

Bu suçlar iĢlendikten sonra üretilen sahte paralar ve kıymetli damgaların tedavüle konulmamıĢ yani piyasaya sürülmemiĢ olması gerekir. Tedavüle koymak; paranın ve kıymetli damganın piyasaya sürülmesi, elden ele dolaĢması, dolaĢımın sağlanması anlamına gelmektedir, diğer bir anlatımla sahte paranın failin egemenlik alanından çıkıp baĢka bir kimsenin egemenlik ve tasarruf alanına girmesi olarak tanımlanabilir. Sahteciliğin asıl amacı sahte olan değerleri piyasaya sürerek haksız kazanç sağlamaktır.

Bu suçlarda etkin piĢmanlıktan yararlanabilmek için suçun iĢlendiğinin resmi makamlar tarafından haber alınmamıĢ, yani soruĢturmaya baĢlanılmamıĢ olmalıdır.‖140

Failin iĢlemiĢ olduğu suça katılan diğer kiĢileri ve sahte olarak üretilen para ve kıymetli damgaların saklandığı yerleri resmi makamlara haber vermesi gerekir. Failin sadece suç ortaklarının ve kıymetli damgaların üretildiği ve saklandığı yerleri haber vermesi etkin piĢmanlıktan yararlanabilmesi için kâfi değildir. Hem suç ortaklarını hem de sahte para ve kıymetli damga ile bunların üretiminde kullanılan malzemelerin üretildiği ve saklandığı yerlerin resmi makamlara bildirilmesi Ģarttır. Bu iki Ģart birlikte fail tarafından gerçekleĢtirilmelidir. Ayrıca failin ihbarı yeterli olmayıp yapmıĢ olduğu ihbarın asılsız çıkmaması ve ihbar neticesinde diğer suç ortaklarının yakalanması ve sahte olarak üretilen para, kıymetli damga ile bu para ve damgaların üretiminde kullanılan alet ve malzemelerin ele geçirilmesi gerekir.