Nicholas Kaldor’un Görüşleri

Irving Fisher ve Nicholas Kaldor, ideal bir harcama vergisinin, bireylerin tükettikleri mal ve hizmetler üzerinden alınan dolaylı bir vergi değil, bireylerin harcamaları üzerinden alınan dolaysız bir vergi olması gerektiğini savunmuşlardır382.

Kişisel harcama vergisi üzerindeki en kapsamlı çalışma Nicholas Kaldor tarafından yapılmıştır. Kaldor’a göre gelir vergisi bireylerin vergi ödeme güçlerini ölçmekte son derece yetersiz kalmaktadır. Bunun nedeni, gelirin geniş kapsamlı tanımı yerine, uygulamada sağladığı kolaylıklardan dolayı dar kapsamlı tanımıyla ele

380 _{Newman, H. E. An Introduction To Public Finance, John Wiley&Sons lnc, New York, 1968, s.492, Ersoy, s.71} 381 _{Bulutoğlu, s.124,125, Ersoy, s.71}

alınmasıdır. Bunun sonucunda pek çok kazanç ve irat gelir vergisi kapsamı dışında kalmaktadır383_.

Bununla birlikte, Kaldor’a göre uygulamada gelirin geniş kapsamlı tanımı kullanılsa bile, gelirin vergilenmesi kamu ekonomisi açısından önemli sakıncalar doğurmaktadır. Bu sakıncalar içinde en önemlileri, gelir vergisinin bireylerin çalışma ve tasarruf yapma istekleri üzerindeki olumsuz etkilerdir384.

Kaldor’a göre, gelir vergisi tasarrufları teşvik etmeyerek ve girişimcilerin yatırım yapma ve risk alma cesaretini kırarak, ekonomik istikrarın bozulmasına ve ekonomik büyüme potansiyelinin değerlendirilememesine neden olmaktadır385. Bununla birlikte Kaldor’a göre, gelir vergisi uygulaması kapsamında gelirin tasarrufa ayrılan kısmının vergisinin önceden peşin olarak alınması, mükellefin ödemiş olduğu gelir vergisi tutarı kadar bir sermayenin faizinden yoksun kalması anlamına gelmektedir386.

Kaldor’a göre, gelirin geniş anlamda tanımlandığı ve tüm servet unsurlarını da kapsamına alan bir gelir vergisi sistemi, ideal bir vergi sistemine çok yakın olarak kabul edilse de, fiyatların ve faiz hadlerinin sürekli değiştiği bir ortamda, gelirin net şimdiki değerinin tespit edilmesinde eksik ve yetersiz kalmaktadır387.

Oysa kişisel harcama vergisi sisteminde fiyatların ve faiz hadlerinin değişiklik göstermesi önemini ve etkisini yitirmektedir. Çünkü Kaldor’a göre, belirli bir dönemdeki harcamalar, ürün ve hizmetlerin gerçek değerini ve harcama gücünün net şimdiki değerini yansıtırlar388.

383 _{Targetti, Ferdinando, Edward Thirwahl. A New Look At The Expenditure Tax: The Essential Kaldor, Holmes}

& Meier, New York, 1989, s.440, Ersoy, s.73

384 _{Uluatam, Kamu Maliyesi, s.259} 385 _{Break, s.177}

386 _{Nadaroğlu, s.379, Ersoy, s.74}

387 _{Klein, William A. Timing in Personal Taxation, The Journal of Legal Studies, June 1977, s.471} 388 _{Break, s.177}

Kaldor’a göre kişisel harcama vergisi sistemi, gelir vergisi sisteminde sermaye geliri elde edenlerin lehine olan ayrımcılığı ortadan kaldırabilecek nitelikte bir sistemdir. Kaldor, gelir dağılımdaki adaletsizliğin gelir vergisi sisteminin bir sonucu olduğunu iddia etmiş ve kişisel harcama vergisinin tasarrufların çifte vergilenmesini önleyerek ve gelir vergisinin bireylerin risk alma ve çalışma arzusu üzerindeki olumsuz etkilerini ortadan kaldırarak, ekonomik etkinliği artıracağını savunmuştur389. Bununla birlikte, Kaldor’a göre kişisel harcama vergisi gelir vergisi sistemindeki kâr ve sermaye gelirlerinin hesaplanması güçlüğünü de ortadan kaldıracak ve uygulama açısından çok daha basit ve kolay olacaktır390.

Kaldor, tüketimin gelirden çok daha iyi bir vergi konusu olduğunu savunmuştur. Kaldor’a göre, harcama bireyin kişisel tüketim için ekonomiden çektiği kaynakları ifade ederken, gelirin tasarruf edilen kısmı ise ülkenin sermaye stokuna ve toplam üretim kapasitesine eklenen bir kaynaktır.

Bu çerçevede, bir kişinin borç alarak ya da geçmiş dönem tasarruflarını kullanarak gelirinden daha fazlasını tüketmesi ülkenin sermaye stokunu azaltacağından, o kişinin daha yüksek oranda vergi ödemesi gerekir. Kaldor’un bu tespiti, özellikle bireysel sermaye birikimin az olduğu gelişmekte olan ülkeler açısından çok dikkat çekicidir391.

Kaldor, ödeme gücünün tespitinde harcama gücünün gelirden çok daha etkin bir gösterge olduğunu savunmuş ve harcama gücünün unsurlarını; akış, stok, ve sermaye değer artış kazançları kavramlarıyla açıklamıştır392. Kaldor’a göre, bireylerin gelirlerinin büyük bir kısmını altın ya da benzeri değerli madenler şeklinde yastık

389 _{Meade, Janet E. The Effects of Income and Consumption Tax Regimes and Future Tax Rate Uncertainty on}

Proportional Savings and Risk Taking, The Accounting Review, October 1995, s.642

390 _{Harberger, Arnold C. Review: An Expenditure Tax by Nicholas Kaldor, The Journal of Political Economy,}

February 1958, s.84

391 _{Akdoğan, s.222}

392 _{Kaldor, Nicholas. An Expenditure Tax, George Allen & Unwin Ltd, London, 1958, s.122, Hacıosmanoğlu,}

altında tutmaları, hem ekonominin geneline zarar vermekte, hem de gelir vergisi sisteminin bu bireylerin gerçek vergi ödeme gücünün tespit etmekte yetersiz kalmasına neden olmaktadır393_.

Bununla birlikte, Kaldor’a göre kurumlar vergisinin kaldırılarak kişisel harcama vergisinin kapsamlı biçimde uygulanmasıyla, kurumlar hissedarlarından gelen talep doğrultusunda daha fazla kâr payı dağıtacaklarıdır. Bu durum kurumların yeni kaynaklar bulmak için daha fazla çaba sarf etmelerine neden olacak ve küçük ve orta ölçekli kurumların daha kolay finansman bulmasını sağlayacaktır394.

Kaldor, İngiliz vergi mükelleflerin gelir vergisi uygulamasından dolayı tasarruf etmekten imtina ettiklerini ileri sürmüş ve harcamalar üzerinden alınacak bir verginin bu durumu düzeltebileceğini savunmuştur395. Kaldor, kişisel harcama vergisi uygulamasının başlangıçta ciddi idari sorunlara yol açacağını, ancak bu sorunların gelir vergisi sisteminin sorunlarından daha büyük olmayacağını ve zaman içinde hepsinin çözümlenebileceğini iddia etmiştir396. Buna istinaden Kaldor, uygulamada yaşanabilecek sorunları en aza indirmenin bir yolunun, kişisel harcama vergisi uygulamasının kademeli bir şekilde yapılması olabileceğini ifade etmiştir397.

Nicholas Kaldor, kendisini yakından tanıyan iktisatçılarının ifadesiyle, fikirleri ve bakış açısıyla döneminin vizyonu en geniş iktisatçısı olarak kabul edilmiştir398.

393 _{Targetti-Thirwahl, s.438, Ersoy, s.74} 394 _{Little, s.119}

395 _{Brown, E. Cary. Mr. Kaldor on Taxation and Risk Bearing, The Review of Economic Studies, October 1957,}

s.50

396 _{Goode, Richard. Review: Taxation in India by W. W. Brudno, C. K. Cobb, N. A. Palkhivala, R. M. Eigner,}

L. D. Holman, The Journal of Finance, December 1961, s.610

397 _{Little, s.177}

398 _{Hahn, Frank, Robin Matthews. Nicholas Kaldor (Lord Kaldor) 1908-1986, The Economic Journal, July 1994,}