Ü GÜN SAYISI
3.1.2. Sosyo-Ekonomik Yapı
3.1.2.1. Nüfus Yapısı
Tablo 6: TRB Ortadoğu Anadolu Bölgesi Nüfus Verileri
Yer Köy
Malatya 497 353.945 853.658 12.412 69
Elazığ 548 232.342 596.616 8.455 67
Bingöl 320 130.269 253.739 8.253 31
Tunceli 380 39.108 93.584 7.432 13
TRB2
Van 574 430.548 877.524 19.299 45
Bitlis 338 169.167 388.678 7.021 55
Muş 364 294.151 453.654 8.059 56
Hakkari 128 97.126 236.581 7.179 33
TRB 3.149 1.746.656 3.754.034 78.110 48
T Ü R K İ Y E 32.266 23.797.743 67.803.927 769.604 88 Kaynak: TÜİK, (2003). 2000 Genel Nüfus Sayımı.
TRB Ortadoğu Anadolu bölgesinde km2’ye ortalama 48 kişi düşerken, Türkiye’de km2’ye 88 kişi düşmektedir.
TRB Ortadoğu Anadolu Bölgesinde yaşayan nüfusun, 1.746.656’sı (%46,53) köylerde, 2.007.378’i ( %53,47) şehir merkezlerinde yaşamaktadır.
Tablo 7: TRB Bölgesi Şehir ve Köy Nüfusu ile Yıllık Nüfus Artış Hızı
1990 Yılı Nüfusu 2000 Yılı Nüfusu Nüfus artış hızı (‰)
Toplam Şehir Köy Toplam Şehir Köy Toplam Şehir Köy
Malatya 704.359 369.243 335.116 853.658 499.713 353.945 19,22 30,25 5,46
Elazığ 498.225 274.045 224.180 569.616 364.274 205.342 13,39 28,45 -8,77
Bingöl 249.074 86.648 162.426 253.739 123.470 130.269 1,86 35,4 -22,06
Tunceli 133.584 50.799 82.785 93.584 54.476 39.108 -35,58 6,99 -74,97
TRB1 1.585.242 780.735 804.507 1.770.597 1.041.933 728.664 4,80 12,53 -4,30
Van 637.433 262.562 374.871 877.524 446.976 430.548 31,96 53,19 13,84
Bitlis 330.115 144.029 186.086 388.678 219.511 169.167 16,33 42,13 -9,53
Muş 376.543 103.089 273.454 453.654 159.503 294.151 18,63 43,64 7,29
Hakkari 172.479 71.522 100.957 236..581 139.455 97.126 31,59 66,76 -3,87
TRB2 1.516.570 581.202 935.368 1.956.437 965.445 990.992 11,06 22,04 2,51
TRB 3.101.812 1.361.937 1.739.875 3.727.034 2.007.378 1.719.656 7,97 16,84 -0,51 TÜRKİYE 56.473..035 33.656.275 22.816.760 67.803.927 44.006.274 23.797.653 18,28 26,81 4,21
Kaynak: TÜİK, (2003). 2000 Genel Nüfus Sayımı.
Türkiye nüfusu 1990 yılında 56.473.035 iken 2000 yılında 67.803.927 olmuştur. Nüfus artış hızı buna göre sırasıyla ‰ 21,71 ve
‰ 18,28 olarak gerçekleşmiş, TRB Ortadoğu Anadolu Bölgesinde, Ülkemize göre daha az nüfus artış hızı görülmüştür.
Gerçekleşme ‰ 7,97dir.
TRB Bölgesinde şehir nüfusu artış hızı ortalama ‰16,84 artarken, kırsal nüfus ‰ -0,51 oranında azalmıştır. Bu durum hem köyden kente, hem de bölge dışındaki büyük şehirlere göç olduğunu göstermektedir.
TRB Ortadoğu Anadolu Bölgesinde, en yüksek nüfus artış hızına Hakkari ili sahiptir. Tunceli ili ise en negatif nüfus artış hızı ile en çok göç veren il konumundadır.
TRB Ortadoğu Anadolu Bölgesinde toplam şehirleşme oranı %53,86 iken Türkiye’de bu rakam %64,9’ dır. Kırsal nüfus oranının en yüksek olduğu il Muş (%64,84), en düşük olduğu il ise Elazığ’dır (%38,94).
Tablo 8: TRB Bölgesi 1990-2000 Yılı Nüfusuna Göre Bazı Nüfus Projeksiyonları
2006 2007 2008 2009 2010
Toplam Şehir Köy Toplam Şehir Köy Toplam Şehir Köy Toplam Şehir Köy Toplam Şehir Köy
Malatya 923.248 572.088 351.161 935.432 585.234 350.197 947.503 598.445 349.058 959.411 611.685 347.726 971.143 624.942 346.200
Elazığ 595.307 413.444 181.863 599.492 422.344 177.148 603.517 431.277 172.240 607.351 440.216 167.135 610.988 449.155 161.834
Bingöl 245.243 144.722 100.521 243.316 148.611 94.705 241.235 152.529 88.706 238.991 156.468 82.523 236.583 160.423 76.159
Tunceli 76.401 53.772 22.629 73.724 53.551 20.173 71.140 53.312 17.828 68.647 53.058 15.590 66.241 52.790 13.451
TRB1 1.840.199 1.184.025 656.174 1.851.964 1.209.741 642.223 1.863.396 1.235.563 627.833 1.874.400 1.261.426 612.974 1.884.954 1.287.310 597.644 Van 1.012.707 561.474 451.234 1.037.333 582.694 454.639 1.062.106 604.176 457.929 1.086.962 625.882 461.081 1.111.881 647.792 464.088
Bitlis 413.446 264.654 148.792 417.677 272.967 144.711 421.830 281.362 140.467 425.880 289.824 136.057 429.824 298.344 131.481
Muş 488.997 193.467 295.531 495.160 199.728 295.432 501.257 206.055 295.202 507.260 212.434 294.826 513.164 218.860 294.304
Hakkari 272.566 182.814 89.752 279.118 190.886 88.231 285.707 199.072 86.635 292.317 207.357 84.960 298.942 215.735 83.207
TRB2 2.187.716 1.202.408 985.308 2.229.289 1.246.275 983.013 2.270.899 1.290.666 980.234 2.312.420 1.335.496 976.924 2.353.811 1.380.731 973.080 TRB 4.027.915 2.386.433 1.641.482 4.081.252 2.456.016 1.625.236 4.134.295 2.526.229 1.608.067 4.186.820 2.596.922 1.589.898 4.238.765 2.668.040 1.570.724 TÜRKİYE 72.974.000 49.541.316 23.432.684 73.875.000 50.539.561 23.335.439 74.766.000 51.540.014 23.225.986 75.643.000 52.539.739 23.103.261 76.505.000 53.537.817 22.967.183
Kaynak:TUİK http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=229 erişim:27.03.2007
TRB Ortadoğu Anadolu Bölgesinde nüfus projeksiyonuna göre 2010 yılında nüfusun tahminen 4.238.765 olması beklenmektedir.
3.1.2.2. Sağlık
TRB Ortadoğu Anadolu Bölgesindeki sağlık kuruluşları ve yatak sayıları ile ilgili veriler bölgeyi oluşturan iller bazında ve toplam olarak aşağıda verilmiştir.
Tablo 9: TRB Bölgesi Hastane ve Yatak Sayısı
Sağlık Bakanlığı SSK Üniversite Özel Diğer (1) (2) Toplam
Kurum Yatak Kurum Yatak Kurum Yatak Kurum Yatak Kurum Yatak Kurum Yatak sayısı sayısı sayısı sayısı sayısı sayısı sayısı sayısı sayısı sayısı sayısı sayısı
TRB1
Malatya 8 745 2 448 1 340 2 34 - 11 13 1.578
Elazığ 8 1.765 1 405 1 170 1 27 - - - 2.367
Bingöl 6 430 1 100 - - - - - - 7 530
Tunceli 1 100 1 40 - - - - - - 2 140
TRB1 23 3.040 5 993 2 510 3 61 - 11 33 4.615
TRB2
Van 9 980 1 110 1 325 - - - - 11 1.415
Muş 4 610 1 - - - - - - - 5 610
Bitlis 7 475 1 50 - - - - - - 8 525
Hakkari 3 155 - - - - 1 16 - - 4 171
TRB2 23 2.220 3 160 1 325 1 16 - - 28 2.721
TRB 46 5.260 8 1.153 3 835 4 77 - 11 61 7.336
TÜRKİYE 683 94.710 146 32.438 52 27.299 253 11.774 41 5.667 1.175 171.888
TRB/TR (%) 6,73 5,55 5,48 3,55 5,77 3,06 1,58 0,65 0,00 0,19 5,19 4,27
Kaynak: TÜİK, 2005. Türkiye İstatistik Yıllığı, Sağlık İstatistikleri.
1) Dernek, yabancı, azınlık, KİT, belediye ve diğer bakanlıklara ait hastaneleri kapsar.
2) Milli Savunma Bakanlığı'na ait hastaneleri kapsamaz.
TRB Ortadoğu Bölgesinde yer alan hastaneler Türkiye’deki hastanelerin %5,19’unu, yatak sayısı ise %4.27’sini oluşturmaktadır.
TRB1 bölgesinde yer alan illerde onbinkişiye düşen yatak sayısı Malatya’da 23, Elazığda 58, Bingölde 18, Tuncelide 20’dir.
TRB2’de Van ilinde 18, Bitliste 14, Muşta 13, Hakkari’de 8’dir. Türkiye geneli için bu oran 25’tir. Bölge illerinde Elazığ hariç Türkiye ortalamasının altında yatak sayısı mevcuttur.
TRB Ortadoğu Bölgesinde sağlık kuruluşlarında çalışan personele ait veriler, iller bazında ve toplam olarak aşağıda verilmiştir.
Tablo 10: TRB Ortadoğu Anadolu Bölgesi Sağlık Kuruluşlarında Çalışan Personel Sayısı Uzman
Malatya 381 707 147 1.090 668 742 186
Elazığ 315 672 65 739 464 417 106
Bingöl 35 135 15 170 186 132 36
Tunceli 9 103 13 155 89 168 13
TRB1 740 1.617 240 2.154 1.407 1.459 341
Van 237 397 49 553 318 248 83
Muş 40 122 16 183 126 132 30
Bitlis 38 108 19 193 125 105 30
Hakkari 18 72 11 131 91 46 14
TRB2 333 699 95 1.060 660 531 157
TRB 1.073 2.316 335 3.214 2.067 1.990 498
TÜRKİYE 43.660 51.530 17.108 79.059 49.324 41.513 22.322
TRB/TR (%) 2,46 4,49 1,96 4,07 4,19 4,79 2,23
Not. Devlet hesabına ve serbest çalışan tüm sağlık personelini kapsar.
(1) Pratisyen hekimler, asistan hekimleri de kapsar.
(2) Hemşirelik yüksekokulu mezunu hemşire ve yardımcılarınıda kapsar.
(3) Sağlık memuru, sağlık koleji, sağlık meslek lisesi ve köy enstitüleri sağlık bölümünü bitirenleri kapsar.
(4) Köy ebesini de kapsar.
(5) Milli Savunma Bakanlığı'nda görevli sağlık personeli yalnız Türkiye'de kapsanmıştır.
TRB1 sağlık hizmetleri açısından Türkiye ortalamasının altında değerlere sahiptir.
Türkiyede onbinkişiye düşen uzman hekim sayısı 6 iken TRB bölgesinde 3’tür. Onbin nüfusa düşen personel sayısı tabloda özetlenmiştir.
Tablo 11: Onbin nüfusa düşen sağlık personeli sayısı*
Uzman
* Sağlık personeli sayısının nüfusa bölünmesi ile elde edilmiştir
TRB bölgesinde ve Türkiye’de sağlık personeli başına düşen nüfus sayısı aşağıdaki tabloda verilmiştir. Bölgede çalışan sağlık personeli başına düşen nüfus sayısı Türkiye ortalamasının üzerindedir.
Tablo 12: Sağlık personeli sayısına düşen nüfus sayısı
TRB1 924 9.892 5.365 1.211 850 1.117
TRB2 2.231 26.438 12.305 2.744 1.620 3.120
TÜRKİYE 787 4.514 2.883 1.531 977 1.633
Kaynak: http://ekutup.dpt.gov.tr/bolgesel/gosterge/ 2 003/53. xls
Tablolar dikkate alındığında bölgede sağlık sektörünün geri kalmışlığı daha iyi anlaşılmaktadır.
3.1.2.3 Eğitim
TRB Ortadoğu Anadolu Bölgesinde 807.048 öğrenci, 27.908 öğretmen bulunmaktadır ve bir öğretmene 29 öğrenci düşmektedir. TRB Ortadoğu Anadolu Bölgesindeki bazı illerde öğretmen sıkıntısı had safhada iken bazı illerde öğretmen açığı yok denecek kadar azdır.
TRB Ortadoğu Anadolu Bölgesinde eğitim ve öğretime ilişkin veriler düzenlenerek tablo 13’de verilmiştir.
TRB bölgesinde 3 adet üniversite mevcut olup, bunlardan İnönü Üniversitesi Malatya, Fırat Üniversitesi Elazığ, Yüzüncüyıl Üniversitesi Van illeri merkezli akademik çalışmalar yapmaktadırlar.
İnönü Üniversitesi bünyesinde yer alan bütün fakülte, yüksekokul, meslek yüksek okulu v.b akademik birimlerin tamamı Malatya ili ve ilçelerinde eğitim ve öğretim yapmaktadırlar.
Fırat Üniversitesi bünyesinde yer alan bütün fakülte, yüksekokul, meslek yüksek okulu v.b akademik birimler başata Elazığ ili ve ilçeleri olmak üzere Bingöl, Tunceli, Muş, Malazgirt, Kemaliye gibi il ve ilçelerde eğitim ve öğretim yapmaktadırlar.
Yüzüncüyıl Üniversitesi bünyesinde yer alan bütün fakülte, yüksekokul, meslek yüksek okulu v.b akademik birimler başata Van ili ve ilçeleri olmak üzere Bitlis, Tatvan, Ahlat, Adicevaz, Muş, Tatvan, Doğubeyazıt, Hakkari, Yüksekova gibi il ve ilçelerde eğitim ve öğretim yapmaktadırlar.
Tablo 13: TRB Bölgesi Eğitim Verileri
TRB1 TRB2
Malatya Elazığ Bingöl Tunceli Toplam Van Muş Bitlis Hakkari Toplam TRB TÜRKİYE TR/TRB (%) OKUL ÖNCESİ
Öğrenci Sayısı 6.576 8.048 2.720 1.029 18.373 8.445 8.014 7.235 2.574 26.268 44.641 640.849 6,97
Öğretmen Sayısı 228 198 82 62 570 222 83 79 40 424 994 24.775 4,01
Okul Sayısı 245 255 96 35 631 250 195 222 74 741 1.372 20.675 6,64
İLKÖĞRETİM
Öğrenci Sayısı 110.581 81.589 38.952 6.554 237.676 204.516 76.245 56.207 48.634 385.602 623.278 10.846.930 5,75
Öğretmen Sayısı 5.021 3.470 1.359 405 10.255 4.783 1.975 1.677 1.162 9.597 19.852 402.829 4,93
Okul Sayısı 578 394 324 36 1.332 795 424 381 250 1.850 3.182 34.656 9,18
ORTAÖĞRETİM
Öğrenci Sayısı 37.979 26.797 8.777 3.396 76.949 28.306 10.596 10.001 13.277 62.180 139.129 3.032.821 4,59
Öğretmen Sayısı 2.380 1.620 461 265 4.726 1.075 451 450 360 2.336 7.062 187.665 3,76
Okul Sayısı 97 59 29 24 209 65 32 31 27 155 364 7.933 4,59
Kaynak: Milli Eğitim Bakanlığı İstatistikleri (http://www.meb.gov.tr/ erişim:25.03.2007) Tablo 14: TRB Bölgesi Yüksek Öğrenim İstatistikleri
ÖĞRENCİ
ÖNLİSANS-LİSANS-LİSANSÜSTÜ
ÖĞRETİM