MHP Programlarında Temel Değerler

12 Eylül sonrasında MHP’nin seçim yasağı sonrasında partinin ileri gelenlerinin yer aldığı Muhafazakar Parti’nin programı büyük ölçüde MHP ile benzerlikler göstermiştir. Buna göre parti programında demokrasi vurgusu yapılarak, hür demokratik rejim Türk milleti için vazgeçilmez hayat tarzı olarak nitelendirilmiştir. Parti programında partinin milliyetçilik anlayışı ise fertler için hürriyeti milletler için istikbali en tabii haklar arasında gören demokratik milliyetçilik anlayışıdır. Komünizm ise Türk milleti için en büyük tehlike olmaya devam etmektedir. Ayrıca partinin milliyetçilik anlayışı Atatürk milliyetçiliği olarak belirtilmiştir.357

1986 tarihli Milliyetçi Çalışma Partisi programı Türkiye Cumhuriyeti’nin üniter bir devlet olduğunu ve Anayasa’da belirtilen niteliklere göre oluşturulduğunu belirtmiştir. Programda Türk milletinin karakterine en uygun şekilde demokrasinin vazgeçilmez olduğu, serbest seçimler, insan hakları, devlet ve millet çıkarlarını her şeyin üzerinde tutan partiler arasındaki iyi ilişkilerin demokrasinin temel özelikleri olduğunu belirtmiştir. Programda ayrıca Türk devletini yüceltmek ve Türk milletini müreffeh kılmak milli siyasetin temel hedefi olarak gösterilmiştir. Partinin milliyetçilik anlayışı, fertler için hürriyeti, milletler için istiklali en tabii haklar arasında gören demokratik bir milliyetçilik olarak gösterilmiştir.358

1988 yılında yayımlanan Milliyetçi Çalışma Partisi programı birçok klasik söylemin daha ılımlı bir şekilde düzenlenmesini içermiştir. Bu program her açıdan eskinin katı, sert ve taviz vermek yapısından arındırılmaya çalışıldığı belirtilmektedir.

356 _{MHP, Parti Tüzüğü, a.g.e., s. 18-19.}

357 _{Muhafazakar Parti, Muhafazakar Parti Programı, a.g.e., 1983, s. 3.} 358 _{Milliyetçi Çalışma Partisi, Parti Programı, Ankara, 1986, s. 9.}

100

Programın ana ülküsü, özünde aynı kalmakla birlikte daha mütevazı ifadeler içermiştir. Organik millet tanımı yumuşatılmış ve tarihsellik daha ön plana çıkarılmıştır. Yeni programın üzerinde oturtulduğu dört ayak ise meşruiyetçilik, insan haklarına ve haysiyetine saygı, hukukun üstünlüğü ve gönül seferberliği olmuştur. 1988 tarihli MÇP programı meşruiyetçilik, insan hakları, hukukun üstünlüğü ve gönül seferberliği olmak üzere 4 temel üzerine oturtulduğu gibi 9 Işık Doktrini de programda yer almıştır. 359

Bu dönemde demokrasiye özel bir vurgu yapılmıştır. Eskinin milli demokrasi kavramının yeni programda milli demokratik hukuk devleti olarak değiştirilmesi, demokratik süreçlere her türlü müdahalenin dışlanması (meşruiyetçilik) ve özellikle insan haklarına saygı ve hukukun üstünlüğüne vurgu, bu programı daha önceki MHP programlarından ayıran önemli değişiklikler olarak değerlendirilmiştir.360

MHP’nin 1993 programı, Dokuz Işık Doktrini tarafından şekillenen Türk milliyetçiliğine dayandırılmıştır. Ayrıca bir önceki programda vurgulanan liberal kapitalizm, komünizm, Batıcılık ve taklitçilik Türk toplumuna uygun olmayan kabul edilemez sistemler olarak ifade edilmiştir. Programda MHP’nin bireyciliğe, rekabete ve sınıflar arası siyasi-ekonomik çatışma üzerine kurulmuş bir topluma karşı çıktığı vurgulanmıştır. Ayrıca korporatist bir bakış açısı ile Türk toplumu bir vücut, vatandaşlar da onu bir araya getiren organlar şeklinde açıklanmıştır.361 _{Ayrıca eşitlik} ilkesinin ve kapitalist ekonomik bir düzenin eleştirisi ve ataerkil bir devlet yapısının aşırı yüceltilmesi MHP programının korporatist söylemini güçlendirmiştir.362 _{Bora ve} Can’a göre de MHP’nin Dokuz Işık ile sistemleştirilen ideolojisi, sınıfsal çatışmaları zorunlu tahkim ile çözmeyi planlamaktadır. Böylece güçlü devlet arayışı pozitivist kalkınmacı cumhuriyet ideolojisi ve korporatist toplum modeli ile benzerdir.363

2000 yılında Devlet Bahçeli döneminde yayınlanan MHP programı, Türkeş sonrası dönemin özelliklerini göstermesi bakımından önemlidir. Bu kapsamda temel değer ve ilkelerimiz başlığı altında milliyetçilik, demokrasi, insan hakları, hukukun üstünlüğü, laiklik, sosyal devlet, Türk toplumculuğu ve şeffaflık konularına yer verilmiştir.364 _{Arıkan’a göre ise MHP’nin parti programlarına yansıyan ideolojisi} savunmacı bir refleksle oluşturulmuş ve bunun yok edilmesi üzerine kurulmuştur.

359 _{Burak Arıkan, “Türkeş’ten Bahçeli’ye MHP: Değişim Nereye Kadar?”, Milliyetçilik, Faşizm ve MHP,}

Seyfi Öngider (Der), İstanbul: Aykırı Yayınları, 2002, s. 47.

360 _{Arıkan, a.g.e. s. 47.} 361 _{Arıkan, a.g.e., s. 58.} 362 _{Arıkan, a.g.e., ss. 58-59.} 363 _{Bora ve Can, a.g.e., s. 79.}

101

Böylece 60’larda Demokrat Parti, 70’lerde komünizm ve 80’lerde PKK düşman olarak mücadele edilmesi gereken unsurlar olarak belirtilmiştir. Buna göre MHP programlarına ilişkin en yaygın görüş, Türk devletinin korunması ve savunma takıntısının ürünü olmasıdır.365 _{Arıkan ayrıca MHP parti programları uzun süre sağcı} düşünce kuruluşu Aydınlar Ocağı’nın katkıları ile hazırlandığını ve bu kuruluşun Fransız Nouvelle Droite’e benzer fikirlere sahip olduğunu iddia etmektedir.366 _Bu haliyle Arıkan’a göre program özünde Türk milliyetçilerinin tabi olduğu bir Faşist ideolojiye işaret etmektedir. Faşizmin en dar tanımı göz önüne alındığında, MHP anti- eşitlikçi, aşırı milliyetçi, hem liberalizme hem de komünizme karşı, şiddet kullanımını kabul eden ve ayrımcılığı savunan bir çizgidedir.367 _{Coşkun ise bu iddialara tümüyle} karşı çıkarak MHP ileri gelenlerinin DP yöneticilerinin idamını engellemek için elinden geleni yaptığını, MHP’nin sadece 1970’lerde değil halen komünizme karşı olduğunu ve bu durumun PKK için de geçerli olduğunu, 1991’de Refah Partisi ile ittifak yapan partinin Refah karşıtı olamayacağını belirtmektedir.368

2009’da kabul edilen MHP Programı ise halen partinin resmi programı olarak yürürlüktedir. 8 Kasım 2009’da resmi sitede yayınlanan ve 139 sayfadan meydana gelen programda milliyetçilik 9, milli değerler 3, milli 106, Türk 196, Türk milleti 26, Atatürk 1, devlet 94, vatan 61, Türkiye 99 ve İslam 1 kere geçmektedir.

MHP programı, Avrupa’daki örneklerinde olduğu gibi neo-liberal bir programı savunmaya başlamıştır. Bu ekonomik yenilenme parti programında piyasa ekonomisi kurallarının işletilerek tekelci oluşumların ve haksız rekabetin önlenmesi, kamunun ekonomideki rolünün yol gösterici, düzenleyici ve denetleyici faaliyetlerle sınırlandırılması olarak dile getirilmiştir.369

2009 MHP parti programında partinin milliyetçilik ilkesi “inandığımız milliyetçilik Türk milletini güvence altına almak, dönemin en güçlü, saygın ülkelerinden biri olarak aidiyet duygusuyla ideolojik temeli ve sosyal, ekonomik ve kültürel gelişmelerin dürtüsünü oluşturur.”370 _{şeklinde ifade edilmiştir.}

365 _{E. Burak Arıkan, “The Programme of the Nationalist Action Party : An Iron Hand in a Velvet Glove?”,}

in Turkey Before and After Ataturk: Internal and External Affairs, S. Kedourie (ed), London: Frank Cass, 2005, p. 122.

366 _{Arıkan, a.g.e., s. 122.} 367 _{Arıkan, a.g.e., s. 122.} 368 _{Coşkun, a.g.e., s. 103.} 369 _{Arıkan, a.g.e., s. 59.}

102

2009 Programı’nda MHP “devlet idaresinde milletin en iyi şekilde temsil edildiği bir rejim olan demokrasiyi; hukukun üstünlüğünün, insan hak ve özgürlükleri ile fikir, teşebbüs ve vicdan özgürlüğünün en geniş anlamda teminat altına alındığı bir sistem olarak görmekte ve benimsemektedir.” ifadesine yer verilmiştir.371

2009 tarihli parti programında ayrıca milliyetçiliğin tanımı da yapılmıştır. Buna göre milliyetçilik Türk milletine mensubiyet bilincini geliştirmeyi hedefleyen ve onun ayırt edici vasıflarını, dünyayı ve olayları yorumlayışta temel referans kabul eden fikirler ve duyarlılıklar bütünüdür. Milliyetçi düşünce sistematiğinin unsurları arasında milli kimlik, milli dil, millî kültür, millî hâkimiyet, millî devlet ve dayanışma kavramları belirleyici bir öneme sahiptir.372

Genel bir değerlendirme ile MHP parti programlarında faşizm ile ilişkilendirilebilecek herhangi bir görüş bulmak mümkün değildir. Aksine parti programları demokrasi, hukukun üstünlüğü, insan hakları gibi temel değerler üzerine inşa edildiği gibi; partinin Türk milliyetçiliği temsilinde de herhangi bir faşizan nitelik bulunmamaktadır.