Mevdûdî’nin Batı Medeniyeti Ve Kültürü Hakkındaki Düşünceleri

ancak bir müddet sonra batının her alanda gelişerek ilim ve kılıç silahlarını kuşanmış bir vaziyette Müslümanların karşısında durduklarında ise iş işten geçtiğini söyler.841 Müslümanlar her ne kadar bu ilerleyişe karşı koymak istemişlerse de ilim ve kılıca sahip olamadıkları için bu ilerleyen dalgaya karşı koyamamış, taklit ve tarih gibi sebeplerle kendilerine kalan dini inançlar, tabii prensipler ve eski medeni kanunlar bu yeni

836 _{Nasr, Cemaat-i Đslami, 135.} 837 _{Ahsan, “ Cemaat-i Đslami”, 291.} 838 _{Nasr, Cemaat-i Đslami, 135–136.} 839 _{Nasr, Cemaat-i Đslami, 136.} 840 _{Nasr, Cemaat-i Đslami, 138.}

kuvvetli dalgayla silinip süpürülmüş, batıdan gelen her şeyin hak ve gerçeğin ölçüsü olduğu fikri farkına varmadan kafalarına yerleşmişti.842

Mevdûdî’ye göre, Batı Medeniyetini doğuşunu ortaya çıkaran etmen din ve imanla yapılan mücadeledir. Bunu şöyle ifade eder; Rönesans hareketleri Hıristiyan din adamlarıyla müthiş bir kavgaya neden oldu. Din adamları fikirlerini eski Yunan felsefesi ve hikmeti esaslarına dayandırdığından yeni ilmi ve fikri gelişmelerin bu esaslarla çarpışacağını düşünerek yeni ilmi gelişmelere muhalif oldular. Engizisyon mahkemeleri kurarak bu harekete katılanlar mahkûm edildi. Bütün bunlara rağmen kökü sağlam ve hakiki bir uyanışın neticesi olan bu hareket gelişme ve kuvvetlenmeye devam etti. Bu fikri hareket dini sultayı yerle bir etti.843

Mevdûdî aslında bu âlim ve felsefecilerin Allah’ın varlığı ve birliğine ait delillerin olmadığından değil fikir hürriyetine karşı olan din adamlarına muhalefetten dolayı reddettiklerini, ilk başta dini vasatın zoruyla iman ile materyalizm arasında uzlaşma sağlamak gayesi taşırken daha sonra materyalizm galip gelip, tabiatüstü bir ilah fikri tamamen bırakıldığını söyler. 844 Hatta tabiatüstü bir güce inancın varlığına inanan din taraftarlarına düşmanlığın tabiatüstü bir varlığı karıştırmadan olayı sırf ilme dayandırarak olayları açıklamaya çalışmak ve her yolla düşmanlık yapmaya başladıklarını beyan eder.845

Mevdûdî, bu düşüncelerine ilim ve felsefe tarihinin şahit olduğunu söyleyerek konuyla ilgili olarak bu konuda öncülük eden filozofları örnek verir.846Batı

842

Mevdûdî, Đslâm Dünyası Batı Uygarlığı, 8–9.

843 _{Mevdûdî, Đslâm Dünyası Batı Uygarlığı, 9–10; Gelin Bu Dünyayı Değiştirelim, 12–15.} 844 _{Mevdûdî, Đslâm Dünyası Batı Uygarlığı,11.}

845 _{Mevdûdî, Đslâm Dünyası Batı Uygarlığı,10–11.}

846 _{Mevdûdî, Đslâm Dünyası Batı Uygarlığı, 11–15. Descartes ilk önce Allah’ın maddeden tamamen}

ayrı bir varlık olduğuna inanırken diğer taraftan tabii olayların illeti olarak mekanik izahlar bularak daha sonra saf materyalizme dönüşecek olan fikirlerin ilk temelini atmıştır. Onun ardında Hobbes bu yönde bir adım daha atarak âlemin içindeki, nizamın mekanik izahını mümkün görerek maddi dünyada tasarruf sahibi zatı ruhi ve akli bir kuvvetin aklı kabul etmemiştir. Spinoza ise madde ve ruh ve ilahi vücut ayırımını kaldırdı fakat Allah’ın mutlak hükümranlığını ret etti. Yine Leibnitz ve Đngiliz Locke Allah’ın varlığını kabul etmekle beraber materyalizme kayıyorlardı. 17. Yy. felsefesinde Allah’a iman, maddecilerin felsefesiyle yan yana yürüyordu. Örneğin, Copernicus, Kepler, Galileo, Newton bunlar ilahi varlığı inkâr etmemekle beraber bu âlemi sırlarından ilahi nazariyeye başvurmaksızın hissediyorlardı. Đşte onların bu ilahi nazariyeden nefretleri daha sonra dehrilik ve maddeciliğin ilk tohumlarıydı.18. yy.’a geldiğinde ise âlemdeki nizamı araştıran her fikrin Tanrıyı inkâr maddecilik ve dinsizliğe vardığı anlaşıldı. Toland, Davit Hartley, Joseph Priestly, Voltaire, Lâ Mattrie, Holbach, Cabanis, Denis Didero, Montesquieu, Roussea gibi. Hume ampirizm nazariyesi ve septik felsefeyle bu fikri yola en kuvvetli nazariyeyi sağladı. Berkeley elinden geldiği kadar bu fikre karşı koymaya çalıştıysa da başarılı olamadı. Hegel, halk arasında idealizmi yayarak maddeciliğe mukabele etmeye çalıştı. Kant madde ile ruh arasında orta yolu bulmaya çalıştı. 19.yy.da ise maddecilik doruğa ulaştı. Vogh, Bahner, Comte, Molschotte gibi. Bunlar milli felsefede ampirizmi, ahlâkta faydacılığı ortaya koydular. Spencer,

medeniyetinin siyasi ve ilmi felsefesinin parlaklığının Müslümanları etkilediğini ve bundan Müslümanların ancak şu şekilde kurtulabileceklerini söyler;

Günümüzde Đslâm’ın yeniden uyanışına ihtiyaç vardır. Seleflerimizin mütefekkir ve muhakkiklerinin eserleri zengin ve yeterli sayılmaz. Dünya çok mesafe kat etti. Altı yüz sene öncesine dönmeye imkân yoktur. Đş ve ilim alanında reislik onu ilerletenlerindir onu geriletenlerin değil. Đslâm âlemdeki riyasetine dönmek için Đslâm’da tefekkür ve araştırma erbabını meydana çıkararak fikir görüş araştırma ve gelişmelerin etkisiyle batı medeniyetinin kalesini yıkabilir. Kur’an’ın fikir ve görüşteki uslübuna muvafık yolda ilerlemeleri, felsefede, saf Đslâmi düşünceden kaynaklanan yeni bir çığır açmaları tabii bilimlerde Kur’an’ı Kerim’de çizilen sınırlar dâhilinde yeni bir bina kurmaları, ilhad nazariyelerini iptal etmeleri tefekkür ve araştırmaları ilâhi nazariyeye göre tesis etmeleri, sonra da bu hareketle âleme hükmetme azim ve cehdiyle ilerleyerek dünyada batının batıcı maddeci medeniyetinin yerine Đslâm’ın hâk medeniyetini dikmeleri gerekmektedir.847

Mevdûdî, Đslâm’daki medeniyet prensipleri ile batıdaki medeniyet prensibi birbirinden farkını ise şöyle açıklar;

Đslâm’da prensip bizzat Allah’ın ve Resulullah’ın vazıı kanun iken batılılar Allah’ı kanun koyucu olarak tanımazlar. Kanunlar teşrii meclisi tarafından konur ve millet de bu meclisi seçer. Siyasi sahada Đslâm hükümetini garp milli hükümeti öngörür. Đslâm helalden yemeyi, faizi kesin yasaklarken batı bütün iktisadiyatı ise faiz ve kar üzerinedir. Sosyal hayatta batı ile Đslâm birbirine tamamen zıttır. Örtünme, hicap, kadın- erkek ilişkileri, boşanma evlenme kanunları, nüfus planlaması, akraba haklar ve karı koca hakları gibi.848

Batının fikirleri dine karşı olup tamamen gözlem, tecrübe, kıyas ve akıl yürütme rehberliğinde hareket eder. Irkçılık ve milliyetçilik fesadıyla renk ve cinsiyet farkı gözetmekle kuvvet ve hâkimiyet tanrılarına kul olmuşlardır. Bu habis medeniyet ağacının her yanında problemler çıkmıştır. Bir problem çözüldüğünde yerine başka bir problem çıkıyor. Örneğin Kapitalizm kaldırılıyor yerine kominizim geliyor, demokrasi mahkûm edilince yerine faşizm çıkıyor. Sosyal problemleri çözmek adına nüfus sınırlaması ve feminizm ortaya çıkıyor. Fesadın tedavisi kanunlarla yapılmaya çalışınca

kâinatın yaratıcısız olduğuna ve Darwin “ Türlerin Kökeni” ile nizamın ilahsız cereyan ettiğini açıkladı.

847 _{Mevdûdî, Đslâm Dünyası Batı Uygarlığı, 16–18.} 848 _{Mevdûdî, Đslâm Dünyası Batı Uygarlığı, 26.}

bu defa da anarşi çıkıyor. Bu azabın karşısında Batı milletleri de tükenmiş bu elemden kendilerini kurtaracak bir ilacı arzuluyorlar. Bütün bu elem verici hastalığa ise tek çare Kur’an ve Resullulah’ın sünnetine uymaktır. Bu reçete hem garp hem de Müslüman milletlere verilenin aynısıdır.849

Mevdûdî’nin Müslümanların Batı Medeniyeti karşısında neden geri kaldıkları ile ilgili tespitleri şöyledir;

Đslâm bir zamanlar fikri ve ilmi bakımdan emrindekilere tam manasıyla hâkimken Yunan, Fars, Hind ve Çin medeniyetleriyle çarpışmıştı. Müslümanlar o zaman cihat ve içtihat ruhu olarak çok güçlüydü. Bu sebepten bu milletlerin hiçbiri karşı duramadı kendilerini koruyamadılar. Her nereye yöneldilerse milletlerin düşüncelerinde, nazariyelerinde ahlâkında inkılâplar meydana getirdiler. Başkalarından etkilenmekten ziyade onlara tesir ettiler. Şüphesiz onlardan çok şey aldılar. Ama medeniyetlerinin mizacı o kadar kuvvetliydi ki kendilerine dışarıdan her ne geldiyse potalarında eridi ve kendilerine karışık kötü bir yapı oluşturmadı. Bütün bunlar Müslümanların Kur’an’a sımsıkı sarıldığı durumun neticesiydi. Müslümanlar ne zaman ki Allah’ın kitabını mukaddes bir hatıra haline getirerek ondan gaflet ettiler fikir ve amel için mükemmel bir şekil veren sünneti terk ettiler yükselme seyirleri durdu.850

Müslümanlar, cihadı ve çalışmayı terk ettiğinde batı ilim ve fende çok ilerlemişti. Sadece Müslümanların vücutlarına değil kafalarına ve kalplerine de hâkim oldular. Batının bu ilerleyişi karşısında Müslümanlar Mescitlerde tekke ve zaviyelerde Đslâm ruhu kalmamış, ne ferdi ne de içtimai hayatlarında Đslâmi kanun nafiz olmamıştır. Ulemanın durumu ise bu durumda şöyleydi: - Masumlar müstesna- hakiki Đslâm ruhundan mahrumdular. Đçtihat kuvvetleri, dini anlayışları, nazari ve ameli hikmetleri ve çalışma kuvvetleri yoktu. Kur’an ve sünnetten faydalanmayıp asrın ihtiyaçlarına göre onları kullanamamışlardı. Sadece selefi kör ve donuk bir şekilde taklide yönelmişlerdi. Her meselede Allah’ın Peygamberinden olmayan insanlara başvuruyorlardı. Bu şekilde de içinde bulundukları durum ve zaman kayıtlarından azade olamıyorlardı. Đlim ve amel dünyasında olan bu büyük değişiklikler karşısında bu insanların Müslümanlara liderlik yapmaları mümkün değildi.851

Đslâm Uleması henüz hatalarını anlamamıştır. Hâlâ her meselede eski usullere başvuruyorlar. Aslında onların yeni nesli Đslâm’dan uzaklaştırabilecek kudretleri var. Ne

849 _{Mevdûdî, Đslâm Dünyası Batı Uygarlığı, 28–32.} 850 _{Mevdûdî, Đslâm Dünyası Batı Uygarlığı, 32–33.} 851 _{Mevdûdî, Đslâm Dünyası Batı Uygarlığı, 33–35.}

yazık ki bu konuda çaba harcamadıkları için yeni şartlara göre çözümler bulmadıkları için başarısızlığa uğruyorlar. Günümüz âlimlerinin Đslâm doktrin ve kanunlarını anlatmak için kullandığı üslup modern ilmi tahsil etmiş tabakayı Đslâm’a cezp edeceğine ondan nefret ettiriyor.852

Mevdûdî’nin bu düşüncesinin temelini içtihat ruhu temsil etmektedir. Đslâm’ı donuklaştıran her düşünce ve anlayıştan uzaklaşıp onu her asırda va şartta temsil eden bir dinamik din anlayışını görüyoruz.

Mevdûdî, bütün bu sebepleri verdikten sonra batı medeniyetinin de içinde birçok problemin bulunduğunu ve bu sorunların Batı Medeniyetinin sonunu getireceğini şu şekilde belirtiyor: Cihan harbi, ekonomik problemler, işsizlik, öldürücü hastalıkların yayılması, aile nizamının bozulması bunların işaretleridir. Fakat Batı hatasını hâlâ farkında değil ve sapmaya devam ediyor. Batı devletlerine iki kuvvetli şeytan musallat olmuştur. Birincisi nüfus sınırlaması diğeri de ırkçılık. Kendi neslini kendileri nüfus sınırlaması yaparak kazıyor. Kalplerinde bencillik rekabet, zıtlaşma taassup hırs ve bağnazlık sayesinde birbirine düşman topluluklar oluyorlar.853