Devlet, Yönetim ve Đktisat

1.Hilafet aôr Mulukiyet, Lahor-Delhi1967: Eserde konular şu şekilde yer almıştır: Birinci Bab’da, Hilafet düşüncesinin ne olduğunu, Đslâm’ın ilk devirlerinde hangi esaslar üzerine kurulduğunu; hilafetin saltanata dönüşme nedenlerini; bu değişiklikte doğan sonuçları ve bu sonuçlara karşı ümmetin reaksiyonunun ne olduğunu tartışmıştır. Mevdûdî, bu hususları açıklamak için ilk olarak Kur’an-ı Kerim’den

siyasetin temel konularını aydınlatan ayetleri bir araya getirmiş; bu şekilde ilahi kitabın müşahede ettiği Đslâm devletinin özelliklerini ortaya koymaya çalışmıştır. Đkinci bab’da ise Kur’an Sünnet ve sahabenin sözlerinden örnek vererek Đslâmi hükümetin nasıl kurulacağı ve nasıl yürütüleceğine dair fikrini ortaya koymuştur. Üçüncü bab’da dört halifenin tarihi delillerle sabit olan belirgin özelliklerini ele almıştır. Mevdûdî, bundan sonra ki bab’larda ise hilafetten saltanata geçiş ve sebepleri üzerinde durmuş ayrıca hilafet ile saltanat arasındaki gerçek farkı ortaya koymaya çalışmıştır. Daha sonra ise Hilafetten sonra saltanatın gelmesiyle ortaya çıkan değişiklikleri, halifeliğin kaldırılmasıyla Müslümanlar arasında mezhep ihtilaflarını, nasıl ortaya çıktığı ve bu ihtilaflardan doğan meseleleri tartışmıştır. Bununla beraber sonradan gelen bu bozukluklara karşı âlimlerin gayretlerini ele alarak örnek şahsiyet olarak Đmam Azam Ebu Hanife ile Đmam Ebu Yusuf’un çalışma ve prensiplerini göz önüne almıştır.215 Türkçe’ye Hilafet ve Saltanat adıyla Ali Genceli tarafından tercüme edilmiştir.

2. Đslâmi Tehzib aôr Us key Usul u Mebadi: Lahor 1955: Đslâm medeniyeti ve onun usul ve esasları hakkındadır. Medeniyet kavramını açıklarken hayat anlayışı hayatın amacı, inanç ve düşüncesi, fertlerin eğitimi toplum düzeni gibi unsurları Đslâm’ın Dünya Görüşü ve Hayatın hedefi başlıkları altında açıklamıştır.

Đslâm medeniyetini açıklarken Allah’a Đman, Meleklere Đman, Peygamberler Đman, Kitaplara Đman, Ahiret Gününe Đman ve Đmani Esaslara Bakış başlıkları altında Đslâmi diğer medeniyetlerden ayrılan özelliklerini ortaya koyar. Đslâm medeniyeti adıyla Hamid Şükrü tarafından Türkçeye çevrilmiştir.216

3. Đslâm vahdeti ve Irkçılık: Eser, Mevdûdî’nin Hindistan’da Müslümanlar Birliği’nin Müslüman toplumu kurma davası ile Gandi ve Nehru’nun öncülük ettiği Hindistanlıları birleştirme davası sırasında Mevdûdî’nin kaleme aldığı risalelerden biridir. Mevdûdî, bu risaleleri Tercümanu’l Kur’an’da neşretmiştir.217 Eser üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Kavmiyetçilik kavramı ve kavmiyetçiliği oluşturan unsurlar; soy, lisan, vatan, renk, menfaat ve yönetim şeklinde birlik yer alır. Ayrıca bu bölümde Cahili Asabiyet ve Akli Yönden Kavmiyet ilkelerinin tenkidi yapılarak kavmiyeti oluşturan ilkelerin üstünlüğü halinde oluşan ırkçılık mefhumu üzerinde durur.

215 _{Mevdûdî, Hilafet ve Saltanat ,Çev., Ali Genceli, Hilal Yay., Đstanbul 2003, “ Mukaddime”, 7-8.} 216 _{Mevdûdî, Đslâm medeniyeti Çev., Hamid Şükrü, Dünya Yay., Đstanbul 2004.}

217 _{Mevdûdî, Đslam Vahdeti ve Irkçılık, Çev., Süleyman Güzel, Şura Yay., Đstanbul 1990, ,”Önsöz”, 7-}

Đkinci bölümde, Evrensel Đslâm Düşüncesi, Irk Gayreti ve Đslâm’a Düşmanlıkları ile Đslâm’ın Irkçılıkla Savaş konuları yer almaktadır. Üçüncü bölümde ise Đslâm’a Göre Millet, Đslâm’ın Fertleri Sınıflandırmada Takip Ettiği Yol, Đslâm Milleti Nasıl Kuruldu?, Muhacirlerin Yolu, Ensarın Örnek Yolu, Dini Bağ Uğrunda Maddi Bağların Kurban Edilişi, Đslâm Camiasının Hakiki Ruhu, Resulullah’ın Son Vasiyeti, Đslâm Đçin En Büyük Tehlike, Müslümanların Batıyı Taklitleri başlıkları yer almaktadır.

Eserde genel olarak kavmiyetçiliğin asıl anlamından uzaklaşarak zamanla ırkçılığa dönüştüğü tarihten örnekler verilerek anlatılır. Đslâm’da kavmiyetçilik ve millet kavramının ifade ettiği asıl anlam üzerinde durulur. Türkçe’ye Süleyman Güzel tarafından çevrilmiştir.

4. Đslâm’da Hükümet

Eserin oluşturulmasındaki aşamaları Mevdûdî şu şekilde izah eder; Đslâm’ın siyasi meseleleri hakkında uzun yıllardır teorik olarak çok şeyler ortaya koydum. Artık öyle bir aşamaya gelmiş oluyoruz ki içinde bulunduğumuz şu zamanda fiili ve pratik olarak Đslâm’da hükümetin nasıl olacağına dair plan çizilmiş bulunuyor. Bu zaman süresince konuyla ilgili yapılan izahlar ya beyanat ve raporlar halinde veya konferans şeklinde açıklanmış mevzulardı. Bunların büyük bir kısmı zaman zaman makaleler halinde yazılıp neşredilmişti. Fakat şu ana kadar bu mevzular bir araya getirilip müstakil bir kitap haline gelmemişti. Birkaç sene önce Cenab Hurşid Ahmed Sahib muhtelif mevzularda kaleme alıp yazdıklarımı ve konferans şeklindeki konuşmalarımı bir araya getirerek “ Đslâm’da Hükümet” ismi altında bir eser hazırladı. Fakat o zaman bütün mevzular bir araya getirmek mümkün olmamıştı… Şimdi Cenab Hurşid Ahmed Sahib, çalışmalara devam ederek benim bu hususa ait bütün yazı ve fikirlerimi bir araya topladı. Đki kısma ayırdı. Birinci kısımda “ Đslâmi Hükümet”e ait teorik konulara yer verildi. Đkinci kısımda ise “ Pakistan’da Đslâmi Hükümetr” kurma çalışmaları sırasında cereyan eden mevzuları ihtiva etmektedir.218 Eser Türkçe’ye Ali Genceli tarafından çevrilmiştir.

5. Tenkihât: Đslâm aôr Magribi ka Tesadüm aôr Us key peyda Şude Mesail per Muhtasar Tabsira, Lahor 1939: Bu eserde şu konular yer almaktadır; Fikri köleliğimizin sebepleri, Garbın Đslâm halklarına hücumu kılıç ve kalemle birlikte oldu, Hindistan’da Đslâm medeniyetinin çökmesi, Modern çağın hasta milletleri, Đlahi şeriat

218 _{Mevdûdî ,Đslam’da Hükümet, Çev.,Ali Genceli, Hilal Yay., V. Baskı, Đstanbul 2006, “ Müellifin}

ve beşeri kanun arasında, Batı medeniyetinin intiharı, Lord Lojin’in hitabesi, Türkiye’de Şark ve Garp arasındaki çekişme, Rasyonalizmin bir hilesi, Yenileşmeciliğin tutarsızlığı, eğitim sistemimizdeki esas eksiklik, Müslümanları zilletten kurtaracak program, Dine karşı ihtilalın öncüleri, Sosyal bozulma, Đman ve itaat, Müslüman kelimesinin hakiki manası, Müslüman kuvvetinin hakiki manası, kahramanların yolu zayıfların değil, dert ve devası.

Eserde Đslâm dünyasının Batı karşısında gerilemesinin sebepleri üzerinde durulmaktadır. Đslâm’da fikri ve zihni gerilemenin sebepleri olarak şu tespitler yapılmıştır; içtihadın durarak selefi köklere donuk bir şekilde bağlanıp taklitçi zihniyetin hâkim olması, Milliyetçili ve ırkçılık düşüncelerinin Đslâm’a Batı’dan girerek Đslâm birliğini parçalaması, yeniliklere açık olmayan ulemanın Müslümanlar üzerindeki olumsuz etkisi, Batı’nın ihtişamı karşısında geri kalmışlığın dine bağlanması, eğitim sisteminde dinsizliğin aşılanması şeklinde yorum yapılmıştır.

Mevdûdî bu eserinde Türkiye’nin Batı karşısındaki durumunu şu şekilde değerlendirir; Türkler Đslâm’ı ilmi ve zihni geriliğin başladığı içtihadın donduğu devirde tanımıştır. 17. yüzyıldan itibaren Türkler Avrupa karşısında gerilemeye başlar. 19. Yüzyılda ise önlem olarak Sultan Selim’in ıslahat hareketlerine başlamış bu ise ulema tarafından büyük tepki görmüştür. Fıkıh ve içtihadın donduğu bu zamanda âlimler değişiklik ve inkılâba tamamen kapalıdır. Sultan Mahmut döneminde yapılan yenilikler yine ulema tarafından büyük tepkiyle karşılanmıştır.1908’de Abdulhamit’in tahtan indirilmesiyle yapılan tanzimin ıslahatçı insanlardan uzak, ilim ve fikirden yoksun tamamen Batı taklitçisi insanlar tarafından gerçekleştirildiğini iddia eder.

Mevdûdî Türkiye’yi medeniyetten sosyal hayata kadar her alanda Batı’nın taklit edildiği, din ve devletin ayrılarak Batı anayasasının uygulandığı, dinin Pavlos Hristiyanlığı gibi anlatılıp yorumlandığını iddia eder.

Mevdûdî kurtuluş reçetesinin Müslümanların öncelikle Hz. Muhammed döneminin örnek alınarak şuurlu bir cemaat oluşturması ve Đslâm’ın gerçek anlamıyla yorumlanıp yaşanması gerektiği şeklinde olacağını savunur. Eser Türkçe’ye Çetin Manisalı tarafından Đslâm Dünyası Batı Uygarlığı adıyla çevrilmiştir.219

6. Đslâm Đnkılâbının Programı

Bu eserde şu başlıklar yer almaktadır; Đslâm inkılâbının programı, devlet sisteminin tabii inkişafı, ideal devlet, ilahi hilafet, Đslâm inkılâbının metodu, tatlı

arzular, Đslâmi hareketin hususi programı. Eserde ideal devlet ve ideal devletin nasıl kurulması gerektiği konusu işlenmektedir. Bu konuda örnek alınacak dönemi Hz. Muhammed dönemi olduğunu belirterek tezini doğrulayıcı örnekler verir. Eser Türkçe’ye Mikail Bayram tarafından çevrilmiştir.220

7. Đslâm Đnkılâbının Süreci

Bu eser Mevdûdî’nin Hindistan’la Pakistan ayrılmadan önce, Hind Müslümanlarının kültürel merkezi haline gelen, Aligarh Üniveristesinde yaptığı konuşmanın metnidir. Eser, Đslâm inkılâbı programı eserinde yer alan konuların sadeleştirilmiş halinden oluşmaktadır. Türkçe’ye Mustafa Özel tarafından çevrilmiştir.221

8. Đslâm’da Devlet Nizamı

Eser “ First Principles of Islamic State ( Đslâm devletinin temel prensipleri) ve “(Rights of non Muslims in Islamic State) Đslâm devletinde gayri Müslimlerin hakları adlı Đngilizce baskılardan dilimize çevrilmiştir. Đslâm devletinin temel prensipleri kısmında; Đslâm anayasasının kaynakları, Siyasi düşüncenin temel meseleleri, Đslâm’da hâkimiyet kavramı, Hükümetin kuruluşu, Đdareciler ve Vasıfları, Vatandaşlık konuları yer alır.

Đkinci kitapta ise Đslâm devletinde Gayrimüslimlerin hukuki durumları, Müslüman olmayan vatandaşların sınıflandırılması, bütün zımmileri kapsayan haklar, Đslâm hukukçuları ve zımmiler, başka haklar ve imtiyazlar konuları yer alır. Eser Türkçe’ye Rasim Özdenören tarafından çevrilmiştir.222

9. Đslâmda Ahlâk Nizamı

Be eserin aslı Mevdûdî’nin 1944 yılında” Peşaver Đslâm Koleji”nde verilen bir konferanstır. Urduca hazırlanmış olan konferans Tercümanu’l Kur’an dergisinde yayınlanmış ve daha sonra Urduca’dan Arapça ve Đngilizce’ye çevrilmiştir. Kitap Đslâm’ın ahlâk telakkisi hakkında kaleme alınan hemen hemen ilk eserdir. Đmam Gazali, Đmam Birgivi ve muhtelif eserlerinde Şah Veliyullah Dehlevi “ Huccetullahel- Baliğa” eserinde Đslâm’ın ahlâk telakkisi üzerinde durmuşlarsa da buradaki gibi diğer ahlâk felsefeleriyle karşılaştırılarak enine boyuna ele alınamamıştır. Bu eser II. Dünya savaşının bütün insanlığı ölümle tehdit ettiği zamanlarda hazırlandığı için önce burada

220 _{Mevdûdî, Đslam Đnklabının Programı, Çev., Mikail Bayram, Hilal yay., Ankara 1969.} 221 _{Mevdûdî, Đslam Đnkılabının Süreci, Çev., Mustafa Özel, Özgün Yay., Đstanbul 1993.} 222 _{Mevdûdî, Đslam’da Devlet Nizamı, Çev., Rasim Özdenören, Hilal Yay., Đstanbul 1967.}

insanlıdğın mevcut ahlâki durumu tasvir edilmiş daha sonra ise Đslâm’ın ahlâk nizamı diğer ahlâk felsefeleriyle karşılaştırılmıştır. 223

Eserde şu başlıklara yer verilmektedir; Đnsanlığın bugünkü ahlâki durumu, Bugünkü ahlâk nazariyelerine bakış, Đslâm’ın ahlâk ilmi, Đslâm’ın Allah Fikri ve Ahlâk Prensipleri. Bu kitap Suriye’li yazar Kâzım Sebbak Bey tarafından yapılan Arapça tercümesinden Türkçe’ye Abdulkadir Şener tarafından çevrilmiştir.

10. Đslâm’ın inceliği

Bu eserde Mevdûdî’nin üç risalesi olan Müslümanların Hastalığı ve Tedavisi, Đslâm’da Milliyetçilik, Ölümden Sonraki Hayat birlikte yer almaktadır. Eserde geçen konular sırasıyla şunlardır; Müslüman’ın Hastalığı ve tedavisi, Đslâm milliyetçiliği, Đslâm camiasının hakiki ruhu, Resullah’ın son vasiyeti, Đslâm için en büyük tehlike, Kör bir taassupla garplılaşma, Ölümden sonraki hayat, Đnanan ve inanamayan için misal. Eser Türkçe’ye Ali Arslan- H. Burhan Arslanoğlu tarafından çevrilmiştir.224

11.Ulaşılamayan Devlet, Yönetim ve Đktisat Đle Đlgili Kitaplar a. Đttihat-ı Âlem-i Đslâmî, Lahor, t.y.

b. Tahrîk-i Azadi-i Hind aôr Müselmân, I-II, Lahor, 1964. c. Tahrîk-i Đslâmi: Kâmyâbi ki Şerâit, Karaçi 1967. Tahrîk-i Đslâm-i ka Âyende Laiha-i Amnel, Lahor, 1966.

d. Tahrîk-i Cumhuriyet us key Esbâb aôr Us ka Maksad, Lahor 1968. e. Ta’limat, Lahor. 1963.

f. Selamet ka Rasta, Lahor 1940.

Sermayedâri aôr Đştirakiyat, Rampur 1953. g. Mutâlebe-i Nizâm-ı Đslâmi, Lahor 1948. ğ. Hakikat-ı Zekât, Lahor, 1963.

h.“Political Thought in Early Đslâm”, Wiesbaden 1963. ı. Đslâm ka Nazariye-i Siyasi, Lahor 1939

i. Hemari Dâhili ve Harici Mesa’il,Karaçi1951

j. Đslâmi Hükümet kis Tırah Kaim hoti hey, Lahor 1941, k. Đslâmi Hükümet meyn Zimmiyôn key Hukuk,Lahor1948. l. Đslâmi Riyaset,Lahor1962.

223 _{Ebu’l A’la El Mevdûdî, Đslam’da Ahlâk Nizamı, Çev., Abdulkadir Şener, Hilal yay., Ankara 1966,}

“ Önsöz”, 8.

224 _{Mevdûdî, Đslam’ın Đnceliği, Çev., Ali Arslan- H. Burhan Arslanoğlu, Fatih Matbaası, Đstanbul}

m. Mes’ele-i Kavmiyyet,Lahor1939. n. Mes’ele-i Hilafet, Delhi 1922

o. Đslâmi Nizam-ı Zindegi aôr Us key Bünyadi Tasavvurat, Lahor 1962.