Bilimsel ve toplumsal konularda; siyaset, ekonomi, sanat, spor vb. alanlarda yazılan, açıklayıcı veya yorumlayıcı niteliği olan gazete veya dergi yazılarına makale denir. Bilimsel dergilerde yayımla-nan makalelerde tıp, ekonomi, sosyoloji, felsefe gibi bilim dallarıyla ilgili konular işlenir. Gazetelerde
yayımlanan makalelerde halkı aydınlatmak ve bilgilendir-mek amaçlanır. Güncel bir sorun ortaya konur, değerlen-dirilir ve sonuca varılır.
Bilimsel bir tezi savunma amacıyla alanında uzman kişilerce yazılan bilimsel makalede Dünyada ve Türkiye’de Rüzgâr Enerjisi adlı metinden alınan aşağıdaki cümlede olduğu gibi yargılar, kesin ve ispatlanabilir niteliktedir:
Tüm dünyada ilerleyen teknolojiye bağlı olarak kişilerin elektrik enerjisine olan ihtiyaçları da artış göstermektedir.
Bu tür makalelerde söz oyunlarına ve kapalı ifadele-re yer verilmez, düşünceler doğrudan aktarılır. Kelimeler genellikle temel anlamlarında kullanılır, bilimsel terimlere yer verilir. Öğretme ve bilgilendirmenin amaçlandığı açıklayıcı anlatımla bir düşünceyi çürüterek yerine karşı düşünceyi yerleştirmenin amaçlandığı tartışmacı anlatım biçimleri hâkimdir. Okuduğunuz makaleden alınan aşağıdaki örnekte olduğu gibi sayısal verilerden yararlanılır:
2003 yılı itibari ile Türkiye’nin toplam kurulu gücü 35587MW’tır. Kurulu gücün %64.60’ı termik, %35.34’ü hidrolik %0.06’sı ise rüzgâr kaynaklıdır.
Örnekleme, karşılaştırma, tanık gösterme, tanımlama gibi düşünceyi geliştirme yollarına başvurulur. Alıntılardan yararlanılır; alıntı yapılan kaynak, kaynakçada gösterilir. Makalenin bilimsel yeterliliğine zarar gelmemesi için uzun alıntılardan ve alıntılara sıkça başvurmaktan kaçınılır. Başkala-rına ait düşüncelerin, sözlerin, verilerin, yapıtların tümünü ya da bir bölümünü kaynak göstermeden kullanmaya intihal (aşırma) denir. İntihal, ahlaki olmayan bir eylem olmanın yanı sıra kişiye hukuki sorumluluk da yükler. Bilimsel makaleler bir teze dayalıdır, araştırma verileriyle desteklenir. Bu maka-lelerde yararlanılan kaynaklar gösterilir, anlatım dili nesneldir, özetleme ve alıntılama yapılır.
Bilimsel makaleler; başlık, özet, giriş, yöntem, bulgular, sonuç ve tartışma, kaynakça bölümlerin-den oluşur. Metnin özelliğine göre bu bölümlerbölümlerin-den bazıları bulunmayabilir veya başlıkla belirtilme-yebilir.
Başlık: Konunun ilgilileri tarafından okunacak ilk bölümdür. Bu nedenle başlık düzenlenirken ke-limeler dikkatle seçilmeli, makalenin içeriğini yansıtan en az sayıda kelime kullanılmalıdır. Uygun bir başlığı olmayan makale, hedef okuyucu kitlesine ulaşmayabilir.
Özet: Metnin bütününde anlatılanların ana hatlarıyla ifade edildiği bölümdür. Araştırmanın kap-samı, amacı, araştırmada kullanılan yöntemler, elde edilen bulgular, araştırma sonunda ulaşılan so-nuçlar ve metindeki anahtar kelimeler bu bölümde verilir.
Giriş: Temel bilgilerin sunulduğu bölümdür. Bu bölümde konuyla ilgili daha önce yapılan çalışma-lar hatırlatılır. Bu çalışmaya neden gerek duyulduğu ortaya konur.
Yöntem: Bu bölümde araştırmada tercih edilen yöntem ve söz konusu yöntemin tercih edilme nedenleri anlatılır. Yazarın neyi, nasıl ve niçin kullandığını açıkladığı bu bölüm, konuyu bilen bir uz-manın aynı çalışmayı kendi imkânlarıyla tekrar etmesini sağlar nitelikte olmalıdır.
Bulgular: Bu bölümde araştırmada elde edilen bulgular ve bu bulguların ne anlama geldiği dile getirilir.
ilişkileri kurulur. Elde edilen bulgulardan birtakım nesnel genellemelere ulaşılmaya çalışılır. Ulaşı-lan sonuçlar, daha önce aynı veya benzer konularda yapılmış çalışmaların sonuçlarıyla karşılaştırılır. Araştırmanın bilim dünyasına katkısı belirtilir. Yapılan bilimsel çalışmayla ulaşılan sonuçların günlük hayattaki olası etkileri değerlendirilir.
Kaynakça: Makalenin sonunda, yararlanılan kaynaklar liste hâlinde gösterilir. Makalede yer alan her kaynağa, kaynakçada yer verilir; kaynakçada yer alan her kaynağa metin içinde gönderme yapı-lır. Kaynakça hangi bilginin hangi kaynaktan alındığını göstermez. Bilginin hangi kaynaktan alındığı, metnin içinde kaynağa gönderme yapılarak belirtilir. Kaynakçada her kaynağa yalnız bir kez yer ve-rilir.
Dünyada ve Türkiye’de Rüzgâr Enerjisi adlı metin, fen bilimleri alanında yazılmış bilimsel bir makale özelliği taşımaktadır. Bu metinde Türkiye’nin rüzgârdan elektrik enerjisi üretmek için ciddi bir po-tansiyele sahip olduğu, bunu kullanmak için yapılması gerekenler anlatılmaktadır. Yazar, nesnel bir tavırla görüşünü ortaya koymuştur. Görüşlerini ispatlamak için karşılaştırmalara başvurmuş, sayısal verilerden yararlanmıştır.
Metni Anlama ve Çözümleme
1.Makale türünün ortaya çıkmasında yayın organlarının etkisini belirtiniz.
2.Dünyada ve Türkiye’de Rüzgâr Enerjisi adlı metin ile metnin hedef kitlesi arasında ilişki kurunuz.
3.Metnin ana düşüncesini ve yardımcı düşüncelerini belirleyiniz.
4.Metinde ortaya konulan tespitleri geçerlilik açısından değerlendiriniz.
5.Metinde ileri sürülen düşüncelerin tutarlılığını sorgulayınız.
6.Metne özgü dil ve anlatım özelliklerini belirleyiniz.
7.Metinde kullanılan fotoğraf, grafik, tablo, şekil, istatistiksel veri gibi unsurların metin türüyle ilişki-sini ve metne katkısını değerlendiriniz.
Yazarın Biyografisi
Önder Güler (1970- ): Silivri’de doğdu. İlk ve ortaöğrenimini burada tamamladı. İTÜ (İstanbul Teknik Üniversitesi) Elektrik-Elektronik Fakülte-sinden “elektrik mühendisi”, Fen Bilimleri Enstitüsünden “yüksek mühen-dis” ve “doktor” unvanını aldı. İTÜ Elektrik-Elektronik Fakültesi Elektrik Mühendisliği Bölümü Elektrik Tesisleri Anabilim Dalında araştırma gö-revlisi, İTÜ Enerji Enstitüsünde yardımcı doçent ve doçent olarak çalıştı. Hâlen aynı enstitüde profesör olarak görev yapmaktadır.
Yol aydınlatması, aydınlatma sistemlerinde verimlilik, endüstri tesis-lerinde enerji izleme ve verimlilik, enerji kalitesi, rüzgâr enerjisi yazarın başlıca çalışma alanlarıdır. Ulusal ve uluslararası pek çok makale yayını, bilimsel toplantılarda sunulan ve bildiri kitabında basılan bildirisi bulu-nan yazar; çalışma konuları ile ilgili bilimsel projelerde görev almakta, akademik ve endüstriyel danışmanlık görevlerini sürdürmektedir. Önder Güler
(1970- )
Etkinlik
a.Farklı konularda yazılmış makale örnekleri araştırıp bulunuz.