• Sonuç bulunamadı

Mayıs 1942’de Doğu Cephesi’nin güney kesimini gösteren harita, kaynak: Tan, 15 Mayıs

1942.

Kerç’teki muharebenin ardından basının ilgisi Ukrayna’dan tekrar Kırım’a dönmüştür. Newyork Times’a göre 2 milyon kişiye varan bir Alman gücü 1942

366 Tan, 14 Mayıs 1942, s. 1. 367 Ulus, 14 Mayıs 1942, s. 1.

saldırısına başlamıştır.368 Askerî uzmanlar tarafından, Mayıs sonunda başlaması

beklenen büyük Alman saldırısından önce başlayan Kerç’teki muharebeler önemli sayılmıştır. İsviçre’deki Tribuna gazetesindeki 13 Mayıs tarihli yoruma göre, Almanlar kış boyunca hazırladıkları yeni ve gizli silahlarını düşman üzerinde deneme fırsatı bulmuşlardır.369 Londra basınına göre, büyük tank ve pike uçağı kuvvetleriyle

desteklenen bu saldırının, Kerç mevzilerindeki Sovyet güçlerinin Kırım’daki Alman birliklerine karşı bir tehlike oluşturdukları için başlatıldığı muhakkaktır ve Yarımada’nın Almanların ellerinde olacağındakinden çok daha büyük tehlike oluşturduğuna şüphe yoktur. Kerç’in esasında askerî değeri büyük değildir ancak Sivastopol’den Kafkaslar’a kadar etkisi görünen Sovyet varlığı için şehrin kaybının önemli olacağı düşünülmüştür. Yine de 8 kilometre genişliğindeki Kerç Boğazı’nın Alman ilerleyişi için ciddi engel olacağı tahmin edilmiştir. Buna rağmen kış boyunca morali sınanan Alman ordusu için her tür zafer haberinin doyuruculuğu olacağı şüphe götürmemiştir. Times’a göre, Almanların havadan yapabilecekleri ikmal ve çıkarmalarla Kafkas harekâtını gayet rahatlatabilecekleri düşünülmesine rağmen çeşitli köprübaşları kurmadan, yoğun kara birlikleri yığılmadan işin başarılamayacağı iddia edilmiştir. Almanların bölgeye rahatça birlik yığmaları ve neredeyse İspanya büyüklüğündeki Kafkas arazilerini temizleyebilmeleri için Sovyet Karadeniz Filosu’nun ortadan kaldırılması ilk şart olarak görülmüştür.370

Alman Başkomutanlığı’nın 13 Mayıs’taki izahına göre harekât, aşağı yukarı şöyle gelişmiştir: Şiddetli bir topçu ve hava kuvvetleri hazırlığının ardından 8 Mayıs sabahı hücum başlamıştır. Son bir şiddetli bombardımanın ardından düşman mevzilerine atılan Alman kuvvetleri, binlerce mayınla desteklenmiş zırhlı bir hendekle çevrili düşman hatlarına saldırmışlardır. Baskına uğrayan düşman, birçok yerde ilk hücumla sarsılmıştır. Bunun ardından Almanlar, birçok kesimde gerilere sarkmışlardır. Bu ilk başarıyı takip eden günlerde Alman ve Rumen kıtaları, doğu ve kuzey yönünde hızla akmış ve düşmanın kaçış yollarını tutmuşlardır. Kuzeye ilerleyen birlikler, ayın 11’inde Azak sahillerine çıkmışlardır. Batıdan yaklaşan Alman-Rumen

368 Ulus, 13 Mayıs 1942, s. 1. 369 Tan, 14 Mayıs 1942, s. 2. 370 Ulus, 14 Mayıs 1942, s. 3.

kuvvetleri de çevrilen hatları daraltmışlardır. Çevrilen Sovyet kıtaları hava taarruzlarıyla ezilmiştir. Ümitsiz karşı saldırılar ve Akmonay bölgesindeki son direniş de kırıldıktan sonra kuşatmadaki birlikler imha veya esir edilmişlerdir. Ganimet miktarı her saat artmayı sürdürmüştür. Alman ve Rumen müfrezeleri, kalan düşman birliklerini Kerç’e doğru takip etmişlerdir. Durum buyken Moskova’nın iddiasına göre, Kırım dâhil olmak üzere güney bölgesinde yalnızca ikinci derecede mühim faaliyetler olmuştur.371

Times’a göre, Kırım’daki saldırılar sırasında 2 bin kadar Alman pike bombardıman uçağı harekâta iştirak etmiştir. Ayrıca Almanların ilk kez havan topu kullandıklarına dair yorum ilginçtir;372 havan derken kastedilen kuşatma topuysa ilk

kez burada kullanılmadığı da kesindir ki Sivastopol’de hâlihazırda dev toplar, kuşatma boyunca faaliyet göstermeyi sürdürmüşlerdir.

Şehre karşı kullanılan dev boyutlardaki silahları Manstein, nihai saldırının başarıya ulaşmasını garantilemek için büyük çabalarla Kırım'a getirtmiştir. İkinci Dünya Savaşı sırasında devasa demiryolu topları bulunduran birkaç ülkeden biri Almanya olmuştur. Savaşta ağır topları en etkin kullananlar da Naziler olmuştur.373

305'lik, 350'lik ve 420'lik devasa topların ve 600'lük iki büyük aletin yanı sıra tarihte yapılmış en büyük çaplı top olan Dora da kuşatmaya katılmıştır. 820 mm çapındaki (çoğu kaynakta 800 mm olarak geçmektedir374) namlusundan 7 tonluk mermi atma kabiliyetine sahiptir. Saatte yalnızca 3 atış yapabilmesine rağmen her atışı 30 metre derinliğindeki bir tahkimatı imha edebilecek şiddette olmuştur.375 Nitekim geçmişte,

Maginot Hattı’nın surlarını yıkmak için tasarlanmış Büyük Dora’nın bu özelliği kuşatma sırasında sahada test edilebilmiştir. Severnaya Koyu’nun kuzey sahilinde kullanılan bu silah, yekpare kayaya oyulmuş 27,5 metre derinliğindeki Sovyet cephane mahzenini havaya uçurmuştur.376 Dora’nın, (resmî adıyla Gustav-Gerät) toplam

ağırlığı 1.350 tondur ve kurulumu zahmetli olmuştur. Tam güvenliğinin sağlanması

371 Ulus, 14 Mayıs 1942, s. 1, 3. 372 Cumhuriyet, 14 Mayıs 1942, s. 3.

373 Steven J. Zaloga, Railway Guns of World War II, London 2016, s. 8.

374 Will Ley, “Science Feature for Your Information”, Galaxy Magazine 20/2 (December 1961), s. 89. 375 Raymond Cartier, İkinci Dünya Savaşı I, s. 369-372.

(uçaklar için iyi bir hedefti) ve kullanılması için 4.120 kişilik bir ekip vazifelendirilmiştir. Hazırlanması uzun sürdüğü için Sivastopol’ün düşüşüne kadar çok az görev üstlenebilmiştir. Dora’ya özel rayların döşenmesi beş hafta sürmüştür. Bundan başka 600 mm’lik Thor topu da şehri yıkmak için hazırlanmıştır. Bu silahların atış denemeleri Almanya’da bizzat Hitler tarafından denetlenmiştir. Genel saldırı öncesinde tüm topçu birlikleri için normalden altı kat fazla mühimmat yığılmıştır. 8. Hava Filosu için fazladan uçaklar görevlendirilmiştir.377

Kerç’teki cephenin yarılmasından sonra Kırım’daki Alman saldırı kuvvetlerinin ilerleyen aşamada Kuban ve Krasnodar kesimine geçeceği düşünülmüştür.378 Bu sırada Moskova’da Alman tebligatı yalanlanmış ve Kerç’teki

birliklerin çevrilmediği, düzenli şekilde doğuya çekilmeye devam ettikleri ve Kerç yakınlarındaki ikinci savunma hattına çekilirken Alman birliklerine ağır kayıplar verdirildiği iddia edilmiştir.379

14 Mayıs’ta Kerç tesislerine ve Sovyet gemilerine yönelen bombardımanlar devam etmiştir. Kaçmaya çalışan Sovyet askerlerinin kovalanması da sürmüştür. Kuşatmanın yapıldığı Akmonay Vadisi’nin temizlenmesi sonrasında serbest kalan birçok Alman birliği de ileri sürülebilmiştir. Şiddetli yağmurlar bazı yolları ulaşıma kapatsa da Almanların ileri harekâtı durmamıştır. Berlin’e göre kaçmaya çalışan Sovyet birlikleri, Kerç demiryolu ve sahildeki karayolu boyunca acele çekilmeye çalışmalarına rağmen birçok kesimde Alman birliklerinin ilerleyişi onları geride bırakmış ve Sovyetler ancak zayıf direnişler gösterebilmişlerdir. Gelen esir ve ganimet sayılarına bakılırsa Berlin’e göre, Kırım’da büyük bir başarı kazanıldığı muhakkaktır. Tüm güçlü mevzilerin susturulduğuna dair haberlere kuşkuyla bakan Londra, kuvvetli tahkimata sahip ikinci hatta çekildikleri için Sovyet ordusunun zor durumda kaldığı yorumunun peşin hükümden ibaret bir şayia olduğunu iddia ederken, Kerç’in 20 kilometre batısında uzanan savunma hattına dikkat çekmiştir.380 Buna rağmen,

377 Chris Bellamy, Absolute War: Soviet Russia in The Second World War, New York 2007, s. 632. 378 Hüseyin Emir Erkilet, “Askerî Vaziyet- Kerç’teki Tahkimat Yarıldıktan Sonra: Almanların Bütün Kerç’i

Temizledikten sonra, Kuban Nehri Boyunca Krasnadar İstikametinde Yürümeleri Muhtemeldir”,

Cumhuriyet, 14 Mayıs 1942, s. 2.

379 Tan, 15 Mayıs 1942, s. 1. 380 Tan, 15 Mayıs 1942, s. 2.

Berlin’de harekâta övgüler yağdırılmaya devam edilmiş ve mücadeledeki yiğitlikler Alman ordusunun gücünü tanıtmak amacıyla vurgulanmıştır; söz gelimi 173. İstihkâm Taburu iddialara göre henüz 8 Mayıs’taki saldırının başında şiddetli ateşle karşılık almasına rağmen tek başına 10 bin kişilik düşman grubunu yok etmeyi başarmıştır. Yeni Alman pike uçaklarının bu savaşlarda denendiği vurgulanırken bir yandan da Bükreş basını, çatışmaların başında Sovyet tarafının sayıca üstün olmasına rağmen kati rol oynayan Alman hava hâkimiyeti karşısında dayanamadıklarını ilan etmekten geri durmamıştır. Mihver ülkelerindeki gazetelerin neşrettikleri bu haberler, Türk basınında geniş yer bulmuştur.381

Ankara’daki mevcut bilgilere göre yeni Alman silahları, pike uçaklarıyla sınırlı kalmamıştır. Kerç’teki hava üslerinden uçaklarını kaldıramayan Sovyetler, Yarımada’nın doğusundaki havaalanlarına duman salarak uçakları körleten Almanlar karşısında zor durumda kalmışlardır. Churchill’in yakın zamanda dile getirdiği, Alman ordusunun gaz harbine hazırlandıklarına dair bulgular da muhtemelen bu yeni tekniğin denenmesi sırasında yapılan hazırlıklardan kaynaklanmıştır.382

Kerç’teki Sovyet ordularının yenilmesinden sonra Alman ordusunun sıradaki hareketinin ne olacağı tartışma konusu olmuştur. Kuban tarafına yönelecek tazyik zayıf ihtimal olarak görünmüştür. Bu harekât, çıkarma gerektireceği ve Timoşenko’nun Harkov harekâtı sürdüğünden ve iki cepheli saldırıya dönüşme ihtimali olduğundan, Kafkaslar’ın zaptı ancak umumî taarruzun başarılı olmasının ardından kendiliğinden gelişecek bir getiri gibi görünmüştür. Ayrıca hâlihazırda Sovyetlerin direndiği Sivastopol’ün susturulması da sıradaki seçenek olarak göz önünde tutulmuştur.383 Beklentilerin aksine, Almanların Rostov yönündeki Haziran

saldırısı o kadar hızlı sürdürülmüştür ki, Kırım’daki Alman tümenlerinin Kuban yönünde bir çıkarma yapmalarına gerek kalmamıştır.

381 Ulus, 15 Mayıs 1942, s. 3. 382 Cumhuriyet, 15 Mayıs 1942, s. 3.

383 Hüseyin Emir Erkilet, “Askerî Vaziyet- Cenub Cephesinde Harekât: Almanlar Kerç Boğazını Geçseler

de Şimdi Kafkasya’ya İlerlemeleri Beklenemez, Timoçenko’nun Harkof İstikametindeki Taarruzu Prensip İtibarile Doğrudur”, Cumhuriyet, 15 Mayıs 1942, s. 2.

15 Mayıs’taki Sovyet tebliğinde, Kerç’teki birliklerin yeni mevzilerine çekildikleri iddia edilmiş, muharebe hakkında yalnızca üstün düşman kuvvetlerine karşı şiddetli bir savaş sürdürüldüğünün vurgulanmasıyla yetinilmiştir. Oysa karşı tarafın verdiği detaylı bilgiye göre Alman ve Rumen birlikleri, Kerç etrafındaki tepelerde direnen düşman kuvvetlerinin mukavemetini kırarak şehrin yakınına inmişlerdir. Anadolu Ajansı’nın Ukrayna’da cepheden edindiği teferruat, şehre karşı yürütülen saldırıyı betimlemiştir. Alman birliklerinin Kerç’e yaklaşmalarından saatler sonra, şiddetli bir topçu bombardımanını takiben hücum kollarının şehir banliyösüne vardıkları ve bölgede kuvvetli mevzilerin kurulmasının ardından kuzeyde kalan düşman kuvvetlerini çembere aldıkları öğrenilmiştir. Yarımada’nın savunması için kullanılmasına gerek kalmadığı düşünülen Sovyet birliklerinin tahliye işlemi sırasında askerler, dağınık şekilde gemilere bindirilmişlerdir. Çünkü Kerç kuzeyindeki gemilerle asker toplulukları, Alman uçaklarının saldırısına açık kalmış ve sürekli hava akınına hedef olmuşlardır. 12-13 Mayıs’ta yağan yağmurların, Kerç Yarımadası’nda kalan bölgenin işgalini zorlaştırdığı itiraf edilmiştir. Sarılan Sovyet orduları, artık doğu sahilinde genişliği 24 kilometreyi geçmeyen üç cepte mukavemete devam etmişlerdir. Bu savaşlar sırasında, yeni Alman silahlarının kullanılmaya devam edildiği vurgulanmıştır. İsveç’ten işitildiğine göre, 3 bin derecelik sıcaklığa ulaşan tanksavar mermileri atabilen yeni toplardan başka, patladığında sıkıştırılmış havanın etkisiyle bir şok dalgası yaparak basınç yardımıyla düşman askerlerinin ciğerlerine zarar veren bir başka mermi türünün de cephede denendiği ve yaygın şekilde kullanılmasına başlanmasının beklendiği kaydedilmiştir.384

Kerç limanına yönelik kitlesel taarruzlarıyla birlikte Alman uçakları, çeşitli tipteki 7 Sovyet gemisini batırmış ve limanı ağır yıkıma uğratmışlardır.385 Hava hâkimiyeti haricinde, Alman basınında dillendirilen ve zaferi getiren etmenlerden biri olarak Alman-Rumen birliklerinin Kerç Yarımadası’ndaki “Tatar Çukuru” denilen (Perekop’takine benzer) istihkâm tertibatının hızlıca tahrip edilmesi ön planda kalmıştır. Böylelikle ilk hat, hemen yarılmış ve hava muhalefeti yolları bataklığa çevirse de çamura saplanan araçlar özel traktörler yardımıyla kurtarıldığından ilerleyiş

384 Tan, 16 Mayıs 1942, s. 1-2. 385 Ulus, 16 Mayıs 1942, s. 3.

yavaşlamamıştır. İlerleyen birliklerin bazı kesimlerde bellerine kadar çamura batarak yürümek zorunda kaldıkları öğrenilmiştir. Stockholm’e göre Kerç’in düşmesi, artık bir askerî meseleden çok bir zaman meselesi haline gelmiştir.386

15 Mayıs’ta Almanlar, ağır kayıplar veren düşman mukavemetinin kırılarak Kerç şehri ve limanının ele geçirildiğini duyurmuşlardır.387 Her ne kadar Kerç’in

düşüşü bazen yerinde tespitler ve bazen de gereksiz şayialarla bazı kesimlerce yalanlansa da388Berzah doğusunda kıstırılan Sovyet güçleri, dar bir bölgede umutsuz direnişi sürdürmüşlerdir. Kerç’e doğru henüz çekilmekte olan asker kafilelerine yönelik hava akınlarında, asker ve malzeme bakımından önemli kayıplar veren Sovyet ordusu, bunun yanında hiç Alman uçağı düşüremeden 28 uçak kaybetmiştir. Kuşatılan birlikler 15-16 Mayıs’ta sonuçsuz karşı hücumlar yapmışlardır. Bu hücumlarda insan kaybını önemsemeden arka arkaya tekrarlayan dalgalar halinde kullanılan Sovyet piyadesi, süngü savaşları dâhil her türlü kanlı mücadeleye girmesine rağmen çaresizce tekrar ettiği taarruzlar neticesinde püskürtülmüştür.389

Kerç’teki muharebeden sonra Alman basınına göre, nispeten dar olan Kerç Yarımadası’na büyük çapta asker yığarak burayı bir kale haline getirmeyi amaçlayan Sovyet ordusunun emelleri gerçekleşmediğinden Sovyet basını, buradaki haberleri vermeyi tercih etmeyerek Harkov’daki saldırılarının haberlerine ağırlık vermişlerdir. Buna rağmen, 200 tank kaybettikleri çatışmalarda iddialara göre inisiyatifi alamamışlardır. Oysa Almanlar Kerç Boğazı’na hâkim duruma gelmişlerdir. Moskova’ya göreyse Kerç’in düştüğü kanıtlanmamıştır ve cephenin birçok kesiminde başarılı çalışmalar sürmektedir; öyle ki Sivastopol’de aralarında Alman tanksavar ve havan toplarıyla gıda maddelerinin de olduğu birçok malzemenin ele geçirildiği başarılı çıkışlar yapıldığı iddia edilmiştir.390 Kırım’daki çarpışmaların ve Kerç

bölgesindeki inatçı Sovyet direnişinin sürdüğünü söyleyen Sovyet basınına karşılık Almanlar, Kerç’teki birliklerin yakında imha edileceğini dile getirmişlerdir.391 Alman 386 Cumhuriyet, 16 Mayıs 1942, s. 3. 387 Tan, 17 Mayıs 1942, s. 1. 388 Tan, 17 Mayıs 1942, s. 3. 389 Ulus, 18 Mayıs 1942, s. 1. 390 Cumhuriyet, 18 Mayıs 1942, s. 3. 391 Ulus, 19 Mayıs 1942, s. 3.

iddialarının karşısında, durumun geçen seneki vaziyete benzemediği ve bu kadar uğraşa rağmen Kerç’e kadar ancak 50 kilometre ilerleyebilen Almanların dar bir alanda kalabalık tank ile uçak kuvvetlerini yığarak propaganda için bir gövde gösterisi sergilemelerinden başka kârları olmadığına dair yorumlar392 gerçeği yansıtamamıştır. Neticede Kerç Muharebesi ile Sivastopol muhasırlarını tehdit eden üç büyük Sovyet ordusu, neredeyse tamamen yok edildiğine göre işin yalnız reklam yönü olduğunu söylemek gerçeği yansıtmayacaktır.

Moskova basınında yalnız Harkov çarpışmaları hakkında belirsiz haberler verilirken, Berlin’de 19 Mayıs itibariyle Kerç muharebelerinin zaferle neticelendiği duyurulmuştur. Almanlar 149 binden fazla esir aldıklarını; 2.398 tank, 372 roketatar ve 1.400 topla birlikte 4 bine yakın motorlu araç ele geçirdiklerini, 323 düşman uçağının da düşürüldüğünü iddia etmişlerdir. Ganimetler arasında binlerce at ile sayısız silah ve mühimmat da vardır. Alman genelkurmayının tebliğine göre General Manstein komutasındaki Alman-Rumen orduları yenilen düşman askerlerini ısrarla takip edip dört köprübaşında sıkıştırmış ve 3 Sovyet ordusuna bağlı 17 piyade tümeni, 3 piyade tugayı ve 4 tank tugayıyla beraber iki süvari tümeni imha edilmiştir. Kalanlar kaçmaya çalışsalar da boğaza gökten inen darbelerle ağır personel ve gemi kayıplarına uğramışlardır. Kerç Boğazı ve çevresinde toplamı 10 bin tonu geçen 28 Sovyet gemisi batırılmış, 10 gemi hasar almıştır. Alman hava performansı General Löhr ve General von Richthofen’in emrindeki hava filoları sayesinde kendini göstermiştir.393 Sovyet hava kuvvetlerinin, geçen seneki durumun aksine hava hâkimiyetini kazandığına dair yorumlar ve esasen Almanların sivilleri de asker gibi göstererek aldıkları esir sayılarını kabarttıkları gibi iddialar394 yerine, bu kadar yenilginin ardından Kızıl Ordu’nun nasıl

ayakta kalabildiği, yorumlanması daha gerekli bir husustur. Bu konuda Türk basınındaki yazarlar, ara sıra yorumlarda bulunmalarına rağmen ancak kesin bir kanıya varamamışlardır.

392 M. Anten, “Bugün: Harkof ve Kerç Muharebeleri”, Tan, 19 Mayıs 1942, s. 3. 393 Ulus, 20 Mayıs 1942, s. 3.

21 Mayıs itibariyle Sivastopol’de kuşatma sürerken, Sovyet tebliğine göre Kerç Yarımadası’nın doğu kısmında çatışmalar devam etmiştir.395 Buna karşılık

Almanlara göre, Kerç kesiminde Sovyet askeri kalmamıştır.396 22 Mayıs’ta limanda bir geminin Alman uçakları tarafından ateşe verilmesi, Sivastopol’de Alman hazırlık ateşlerinin devam ettiğini gösteren bir işaret sayılmıştır.397Bu bombardıman sırasında

yine limana akın eden Alman uçakları, belirlenen hedeflere muhtelif çaplarda bombalar bırakmışlar ve limanla müstahkem bölgedeki güçlü hava savunmasına rağmen kışlalar ve gemi tezgâhlarına isabetler kaydetmişlerdir. Bir lojistik merkeziyle birlikte şehirdeki uçak fabrikası tekrar isabet almıştır.398Aynı gün Sovyet tebliğinde,

Kerç’teki birliklerin direnişe devam ettikleri, Kırım’daki mukavemetin Sivastopol’le sınırlı olmadığı iddia edilse de Almanlar 20 bin kadar daha esir aldıklarını ve 34 zırhlı araç, 264 top ve bir zırhlı tren ele geçirdiklerini ilan etmişlerdir.399Alman ordularının

Kerç Savaşları sırasında verdikleri kayıplar, 8 binden az olmasına rağmen, iki haftadan az bir sürede 170 bin düşman askerini esir almayı başarmışlardır.400

Almanlar bir imha harbinden söz etseler de karşı taraf yenilgiyi kabul etmemiştir. Sovyet tebliğine göre, verilen emir gereği Kerç’teki ordular ve malzemeler gayet düzenli bir şekilde geri çekilebilmiştir.401 Sovyet resmî açıklamalarında,

Kerç’teki ordunun düzenli bir şekilde tahliye edildiğini savunmansın yanında, Kerç Muharebeleri sonucunda artık Sivastopol içlerine yapılacak Alman taarruzunun gerisindeki muhtemel baskıdan korkmasını gerektirecek durumlar ortadan kaldırılmıştır.

2.5. Almanların Taarruz Öncesi Hazırlıkları

Moskova’nın iddiasına göre, 25 Mayıs’a kadar Alman uçaklarına karşı girişilen önleme hareketleriyle birçok düşman uçağı düşürülmüştür. Bu Alman uçakları, Karadeniz’deki donanma üslerine karşı genel bir yıkım hareketine dâhildir ve yeni 395 Tan, 22 Mayıs 1942, s. 1. 396 Ulus, 22 Mayıs 1942, s. 1. 397 Cumhuriyet, 23 Mayıs 1942, s. 3. 398 Cumhuriyet, 24 Mayıs 1942, s. 3. 399 Tan, 23 Mayıs 1942, s. 1-2.

400 Raymond Cartier, İkinci Dünya Savaşı I, s. 368. 401 Tan, 25 Mayıs 1942, s. 1-2.

model uçakların da içinde bulunduğu kesif uçak filoları Reuter’e göre Kerç’in düşmesinin asıl sebebidir.402 Esasında bağlantılı tüm hareketler, Nisan’daki emirde

vurgulandığı üzere güneyden yapılacak saldırı için zorunluluk sebebiyle girişilen zarurî operasyonlar olmuştur. Kafkas yoluna ilerlemek için Sivastopol’ün düşmesi, bunun gerçekleşmesi için Kerç’te güvenliğin sağlanması, Almanlar tarafından şart görülmüştür.

26 Mayıs’ta Alman uçakları, tekrar Sivastopol’ü vurmuşlardır. Kalabalık bir filodan oluşan saldırı grubu şehrin merkezini, tersaneleri ve kışlaları vurmuş; şehrin birçok yerinde yangınlar çıkmıştır. Bombardıman uçaklarına refakat eden avcı uçakları, Sovyet avcılarına karşı etkili olmuştur.403 Krasnaya Zvezda’ya göre 26-30

Mayıs günlerinde Sivastopol’ü savunan uçaksavar bataryaları 15 düşman uçağı düşürmüş ve Mayıs ortasından beri Almanlar her seferinde 10-20 bombardıman uçağı kullanarak şehre ve limana karşı akınlar yapmaya çalışmalarına rağmen Alman uçaklarının çoğu püskürtülmüştür; yalnız birkaç uçak hedeflerine varmayı başarmıştır.404Almanlara göreyse 30 Mayıs’ta gayet etkili olan hava akınları sırasında,

gemi tezgâhları üzerine atılan infilâk bombaları, bu tesisleri yıkıma uğratmıştır. Ayrıca bahriye kışlası ve uçaksavar topçu okulu da isabet alan yerler arasında olmuştur. Liman çevresinde birçok hangar yıkılmış ve bir Sovyet gemisi batırılmıştır.405

Bombardımanların artmasına paralel olarak, Sivastopol’ün deniz tarafından gördüğü abluka da sıkılaştırılmıştır. Almanlar 50’den fazla torpidobot ve denizaltısavar tekne getirmişlerdir ve 150 adet torpido uçağı da deniz devriyesine eşlik etmiştir.406Buna karşılık büyük gemiler dışında, savaş başladığı sırada Sivastopol’de

görevlendirilen Sovyet devriye gemilerinin sayısı yalnızca altıyla sınırlı kalmıştır.407 Bu sayı, kayıpların artması, Alman hava hâkimiyetinden çekinilmesi ve birçok üssün kaybedilmesi sebebiyle ciddi ölçüde artırılamamıştır.

402 Cumhuriyet, 26 Mayıs 1942, s. 3. 403 Tan, 27 Mayıs 1942, s. 2. 404 Ulus, 31 Mayıs 1942, s. 3. 405 Cumhuriyet, 31 Mayıs 1942, s. 3.

406 Paul K. Davis, Bisieged: An Enclyclopedia of Great Sieges, s. 317.

407 Jürgen Rohwer- Mikhail S. Monakov, Stalin’s Ocean-going Fleet: Soviet Naval Strategy and

1 Haziran’da, Sivastopol’e karşı girişilen Alman hazırlık bombardımanı devam etmiştir. Rıhtımlarda ve depolarda birçok isabetler kaydedilmiştir. Ayrıca Alman hafif bombardıman uçakları, şehrin banliyölerindeki fabrikalara da saldırmışlardır. Bu sebeple Sivastopol’deki yangınlar sürmüştür.408

2 Haziran’da Manstein’ın şehre karşı girişeceği nihai saldırı için hazırlık ateşi olarak beş gün beş gece sürecek bombardıman başlatılmıştır. Topçu ve hava unsurları