C- Personel durumu:
III. MALİ BÜNYE A-Mali durum:
Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin finansal durumu ve faaliyet sonuçlarının bir bütün olarak değerlendirilmesi, gelir tablosu ile varlık, kaynak kalemleri arasındaki oransal ilişkilerin belirlenmesi, bunların önceki dönem verileriyle karşılaştırılması suretiyle Şirketin mali yapısı, karlılığı/zararlılığı, varlıkların kullanım verimliliği, bunların oluşumundaki etkenlerin yanı sıra yeterliliklerinin belirlenmesi amacıyla, sadeleştirilmiş bilanço değerleri üzerinden hazırlanmış mali durum çizelgesi aşağıdadır.
Mali durum 2011 2012 Fark
Bin TL % Bin TL % Bin TL
Varlıklar ( Aktif ):
1-Dönen varlıklar
a)Hazır değerler 51.761 3,1 61.881 3,1 10.120
b)Kısa sürede paraya çevrilebilir değerler 1.086.259 65,4 1.294.479 65,7 208.220 Toplam (1) 1.138.020 68,6 1.356.360 68,8 218.340
2-Duran varlıklar
a)Uzun sürede paraya çevrilebilir değerler 40.622 2,4 42.824 2,2 2.202
b)Bağlı değerler 481.215 29,0 572.247 29,0 91.032
Toplam (2) 521.837 31,4 615.071 31,2 93.234 Varlıklar toplamı 1.659.857 100 1.971.431 100 311.574
Kaynaklar ( Pasif ) :
1-Yabancı kaynaklar
a)Kısa süreli 927.608 55,9 1.311.136 66,5 383.528
b)Uzun süreli 189.603 11,4 240.612 12,2 51.009
Toplam (1) 1.117.211 67,3 1.551.748 78,7 434.537
2-Öz kaynaklar 542.646 32,7 419.683 21,3 (122.963)
Kaynaklar toplamı 1.659.857 100 1.971.431 100 311.574 Bilançonun sadeleştirilmesine ilişkin; aynı konu ya da işlemle ilgili olup, uygulanan muhasebe sistemi ve bilanço tekniği uyarınca mahsup edilmeden aktif ve pasif hesaplarda karşılıklı olarak bırakılan hesaplar incelenerek, bunların aktif ve pasiften karşılıklı düşülmesi ile Şirket bilançosu sadeleştirilmiş ve bu amaçla, bilançonun aktifinde 133 – AYB Kredisi geri ödeme hesabında 28 milyon TL tutarla kayıtlı TEDAŞ’tan alacaklar, pasifte 333- 39 milyon TL ile kayıtlı AYB Kredili tesis bedelleri, KDV, faiz ve kur farkından TEDAŞ’a borçlar hesabından mahsup edilmiştir.
Ayrıca 6113 sayılı yasa kapsamında yapılan mahsuplaşma işleminden doğan kar tutarı olan 286.495 bin TL, TEDAŞ’a devredilmesi gerektiğinden öz kaynaklardan çıkarılarak kısa vadeli kaynaklar içerisinde gösterilmiştir.
18
Sayıştay
III. MALİ BÜNYE A-Mali durum:
Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin finansal durumu ve faaliyet sonuçlarının bir bütün olarak değerlendirilmesi, gelir tablosu ile varlık, kaynak kalemleri arasındaki oransal ilişkilerin belirlenmesi, bunların önceki dönem verileriyle karşılaştırılması suretiyle Şirketin mali yapısı, karlılığı/zararlılığı, varlıkların kullanım verimliliği, bunların oluşumundaki etkenlerin yanı sıra yeterliliklerinin belirlenmesi amacıyla, sadeleştirilmiş bilanço değerleri üzerinden hazırlanmış mali durum çizelgesi aşağıdadır.
Kaynaklar toplamı 1.659.857 100 1.971.431 100 311.574 Bilançonun sadeleştirilmesine ilişkin; aynı konu ya da işlemle ilgili olup, uygulanan muhasebe sistemi ve bilanço tekniği uyarınca mahsup edilmeden aktif ve pasif hesaplarda karşılıklı olarak bırakılan hesaplar incelenerek, bunların aktif ve pasiften karşılıklı düşülmesi ile Şirket bilançosu sadeleştirilmiş ve bu amaçla, bilançonun aktifinde 133 – AYB Kredisi geri ödeme hesabında 28 milyon TL tutarla kayıtlı TEDAŞ’tan alacaklar, pasifte 333- 39 milyon TL ile kayıtlı AYB Kredili tesis bedelleri, KDV, faiz ve kur farkından TEDAŞ’a borçlar hesabından mahsup edilmiştir.
Ayrıca 6113 sayılı yasa kapsamında yapılan mahsuplaşma işleminden doğan kar tutarı olan 286.495 bin TL, TEDAŞ’a devredilmesi gerektiğinden öz kaynaklardan çıkarılarak kısa vadeli kaynaklar içerisinde gösterilmiştir.
Şirketin varlık ve kaynakları önceki döneme göre %18,8 oranında 311.574 bin TL artış göstererek 1.971.431 bin TL’ye yükselmiştir. Toplam varlıkların %68,8 oranında 1.356.360 bin TL’si dönen varlıklara, %31,2 oranında 615.071 bin TL’si de duran varlıklara tahsis edilmişken, toplam kaynakların ise %78,7 oranında 1.551.748 bin TL’si yabancı kaynaklara %21,3 oranında 419.683 bin TL’si öz kaynaklara ait bulunmaktadır.
Şirketin 2012 yılı sonu itibariyle sahip olduğu varlık ve kaynaklarının ayrıntısı, raporun 5 ve 6 numaralı eklerinde verilmiştir.
1-Mali yapı oranları: yükselmiştir. Şirket varlıklarının %78,7’sini yabancı kaynaklarla karşılamaktadır.
Yılsonu itibariyle, şirketin satın alınan enerji bedelinden TETAŞ, EÜAŞ ve bağlı ortaklıklarına borçları ile TEİAŞ’a sistem kullanım bedelinden kaynaklanan borçları toplamı 448.215 bin TL tutarındadır.
Şirketin borçları genellikle enerji satın aldığı enerji üreten ve ileten şirketler ile ana teşekkül ile bağlı şirketlere ait olması nedeniyle yabancı kaynak kullanımının şirkete mali risk açısından sakınca doğurmadığı görülmektedir.
b) Mali yeterlilik (Finansman):
Mali yeterlilik oranı, geçen döneme göre 21,6 puan azalarak %27’ye düşmüştür.
Şirket varlıklarının ancak %27’sini öz kaynaklarla karşılamıştır.
Şirketin finansman ihtiyacı ağırlıklı olarak yabancı kaynaklarla sağlanmakta ancak mevcut öz kaynakların yabancı kaynakları kısmen karşılayabildiği görülmektedir.
Ancak, enerji tedarikçileri ile Şirket arasında imzalanan enerji satış anlaşmalarında Şirket hisselerinin üçüncü kişilere devrine kadar borç tutarlarına ilişkin gecikme faizinin %0 (sıfır) olarak uygulanması, benzer şekilde Şirketin TEDAŞ’a olan borçlarına da faiz uygulanmaması Şirketi olası mali baskılardan da korumaktadır.
c) Oto finansman (İç kaynaklar):
Şirketin oto finansman oranı %20,9 oranında gerçekleşmiş olup bu oran önceki döneme göre artmış ancak gene de düşük gerçekleşmesi şirketin önceki dönem faaliyetleri neticesinde yedek ayrılamamasından kaynaklanmıştır.
d) Bağlı değerlerin finansmanında kullanılan kaynaklar ve bu değerlerin kaynaklar içindeki yeri:
2012 2011
% %
Bağlı değerler x 100 Öz kaynaklar = 572.247 x 100 419.683 = 136,4 88,7 Bağlı değerlerin ne ölçüde öz kaynaklarla edinildiğini gösteren bu oran önceki döneme göre 47,7 puan artarak %136,4’e yükselmiştir.
Yapılmakta olan yatırım harcamaları yılsonu bakiyesi ile net işletme hakkı devir bedeli ve net özel maliyet bedellerinden oluşan bağlı değerlerin Şirket tarafından temin edilen öz kaynaklar ile hangi ölçüde karşılandığını gösteren rasyo sonucu %136,4’dür.
Başka bir anlatımla bağlı değerlerin tamamının öz kaynaklarla karşılanabildiği görülmektedir. Şirket öz kaynaklarının bir kısmını bağlı değerlere tahsis ederken bir kısmını da diğer yatırımlara kanalize edebilmektedir.
Varlıkların içerisindeki bağlı değerlerin payı aşağıda gösterilmiştir.
2012 2011
% %
Bağlı değerler x 100 Varlıklar toplamı = 572.247 x100 1.971.431 = 29,0 29,0 Aktif dağılımı içinde bağlı değerlerin payı cari yılda da aynı seviyede kalmıştır.
Şirketin bağlı değerleri varlıklarının %29’unu oluşturmaktadır. Şirketin bağlı değerlerinin finansmanında öz kaynakları çok fazlası ile yeterli olmuş, öz kaynaklarının büyük bir kısmını farklı alanlarda değerlendirmiştir.
e) Paraya çevrilebilir ve hazır değerlerin varlıklar içindeki yeri:
2012 2011
% %
Paraya çevrilebilir ve hazır değerler x 100 = 1.399.184 x 100 = 71,0 71,0
Varlıklar toplamı 1.971.431
2012 2011
% %
Yedekler x 100 = 70.067 x 100 = 20,9 14,6
Ödenmiş sermaye 336.023
20
Sayıştay
c) Oto finansman (İç kaynaklar):
Şirketin oto finansman oranı %20,9 oranında gerçekleşmiş olup bu oran önceki döneme göre artmış ancak gene de düşük gerçekleşmesi şirketin önceki dönem faaliyetleri neticesinde yedek ayrılamamasından kaynaklanmıştır.
d) Bağlı değerlerin finansmanında kullanılan kaynaklar ve bu değerlerin kaynaklar içindeki yeri:
2012 2011
% %
Bağlı değerler x 100 Öz kaynaklar = 572.247 x 100 419.683 = 136,4 88,7 Bağlı değerlerin ne ölçüde öz kaynaklarla edinildiğini gösteren bu oran önceki döneme göre 47,7 puan artarak %136,4’e yükselmiştir.
Yapılmakta olan yatırım harcamaları yılsonu bakiyesi ile net işletme hakkı devir bedeli ve net özel maliyet bedellerinden oluşan bağlı değerlerin Şirket tarafından temin edilen öz kaynaklar ile hangi ölçüde karşılandığını gösteren rasyo sonucu %136,4’dür.
Başka bir anlatımla bağlı değerlerin tamamının öz kaynaklarla karşılanabildiği görülmektedir. Şirket öz kaynaklarının bir kısmını bağlı değerlere tahsis ederken bir kısmını da diğer yatırımlara kanalize edebilmektedir.
Varlıkların içerisindeki bağlı değerlerin payı aşağıda gösterilmiştir.
2012 2011
% %
Bağlı değerler x 100 Varlıklar toplamı = 572.247 x100 1.971.431 = 29,0 29,0 Aktif dağılımı içinde bağlı değerlerin payı cari yılda da aynı seviyede kalmıştır.
Şirketin bağlı değerleri varlıklarının %29’unu oluşturmaktadır. Şirketin bağlı değerlerinin finansmanında öz kaynakları çok fazlası ile yeterli olmuş, öz kaynaklarının büyük bir kısmını farklı alanlarda değerlendirmiştir.
e) Paraya çevrilebilir ve hazır değerlerin varlıklar içindeki yeri:
2012 2011
Aktif dağılımının %71’i likit değerlerden oluşmaktadır. Bu değerler altındaki ilk ana hesap olan hazır değerlerin aktif toplamı içindeki payı 61,9 milyon TL’lik tutar ile %3,1’dir.
Toplam aktiflerin %55’ini teşkil eden ticari alacak kaleminin toplamı 1.100 milyon TL olup diğer kalemlerin oranı etkilemede fazla bir ağırlığı bulunmamaktadır.
2 – Likidite oranları:
Şirketin sahip olduğu ve faaliyetlerini yürütmede kullandığı iktisadi kıymetlerini ne ölçüde etkin kullanıldığını gösteren varlık kullanım oranlarına aşağıda yer verilmiştir.
Ortalama ticari alacakların devir hızı oranı 4,7 dir. Ticari alacakların ortalama tahsil ve dolaşım yeteneğini gösteren ve kredi kontrolünde önemli bir indeks olan bu rasyo sonucunun düşük olduğu görülmektedir. Başka bir anlatımla, Şirket tarafından abonelere fatura edilen elektrik bedellerine ilişkin tahakkuk etmiş ticari alacakların 78 günde bir tahsil edilebildiği; elektrik piyasasında esas itibarıyla abonelere ilişkin 30 günde bir faturalama ve tebligat gününden itibaren 15 gün içinde tahsilat öngörüldüğünden, söz konusu alacak devir hızına göre, ticari alacakların tahsilinde sorunların yaşandığını ortaya koymaktadır.
b-Dönen varlık devir hızı:
2012 2011 Net satışlar tutarı Dönen varlıklar = 4.598.167 1.356.360 = 3,4 3,5 Şirketin kısa vadeli varlıklar kalemi aktif toplamının %68,8’ini teşkil etmektedir. Bundan hareketle hesaplanan dönen varlıklar devir oranı 3,4’dür. Önceki döneme göre 0,1 puan azalış göstermiştir. Dönen varlıkların devir hızının yüksek olmasını önleyen en önemli faktör önceki döneme göre % 26,6 oranında artış gösteren ve aktifte %55 oranında paya sahip olan ticari alacakların tahsilinde yaşanan güçlükler gelmektedir.
c -Duran varlık devir hızı:
2012 2011 Net satışlar tutarı = 4.598.167 = 7,5 7,6 Duran varlıklar (net) 615.071
Aktif toplamı içerisinde %30,1 oranında paya sahip net duran varlık kalemlerinin devir hızı 7,5’dur. Bu oran şirket tarafından duran varlıklara yapılan yatırım düzeyinin ortaya konulması bakımından önemlidir. Yani oranın önceki dönemlere göre düşme eğilimine girmesi faaliyet hacminde gerileme olduğunu, oranın yükselmesi ise faaliyet hacminin arttığına işaret olup, duran varlıkların etkin ve verimli kullanıldığını ortaya koyar.
d-Aktif devir hızı:
2012 2011 Net satışlar tutarı = 4.598.167 = 2,3 2,4
Varlıklar Toplamı 1.971.431
Şirketin toplam net varlıklarının genel devir hızı oranı 2,3’tür. Bu oran, Şirketin sahip olduğu tüm varlıkların verimliliğini ölçen, her 100 TL’lik varlığın ne kadar satış hasılatı sağladığını, yani aktif değerlerin kaç katı satış yapıldığını; başka bir anlatımla toplam değerlerin kullanılma yeteneğini gösteren önemli bir gösterge olarak düşük kabul edilmektedir. En önemlisi varlıkların devir hızı doğrudan karlılığı etkileyen bir faktör olduğundan, burada her 100 TL’lik aktife karşılık elde edilen 230 TL’lik net satış hasılatı olumlu olmakla birlikte Şirketin işlem hacmi karşısında yetersiz kalmaktadır.
22
Sayıştay
Ortalama ticari alacakların devir hızı oranı 4,7 dir. Ticari alacakların ortalama tahsil ve dolaşım yeteneğini gösteren ve kredi kontrolünde önemli bir indeks olan bu rasyo sonucunun düşük olduğu görülmektedir. Başka bir anlatımla, Şirket tarafından abonelere fatura edilen elektrik bedellerine ilişkin tahakkuk etmiş ticari alacakların 78 günde bir tahsil edilebildiği; elektrik piyasasında esas itibarıyla abonelere ilişkin 30 günde bir faturalama ve tebligat gününden itibaren 15 gün içinde tahsilat öngörüldüğünden, söz konusu alacak devir hızına göre, ticari alacakların tahsilinde sorunların yaşandığını ortaya koymaktadır.
b-Dönen varlık devir hızı:
2012 2011 Net satışlar tutarı Dönen varlıklar = 4.598.167 1.356.360 = 3,4 3,5 Şirketin kısa vadeli varlıklar kalemi aktif toplamının %68,8’ini teşkil etmektedir. Bundan hareketle hesaplanan dönen varlıklar devir oranı 3,4’dür. Önceki döneme göre 0,1 puan azalış göstermiştir. Dönen varlıkların devir hızının yüksek olmasını önleyen en önemli faktör önceki döneme göre % 26,6 oranında artış gösteren ve aktifte %55 oranında paya sahip olan ticari alacakların tahsilinde yaşanan güçlükler gelmektedir. yatırım düzeyinin ortaya konulması bakımından önemlidir. Yani oranın önceki dönemlere göre düşme eğilimine girmesi faaliyet hacminde gerileme olduğunu, oranın yükselmesi ise faaliyet hacminin arttığına işaret olup, duran varlıkların etkin ve verimli kullanıldığını ortaya koyar.
d-Aktif devir hızı:
2012 2011 Net satışlar tutarı = 4.598.167 = 2,3 2,4
Varlıklar Toplamı 1.971.431
Şirketin toplam net varlıklarının genel devir hızı oranı 2,3’tür. Bu oran, Şirketin sahip olduğu tüm varlıkların verimliliğini ölçen, her 100 TL’lik varlığın ne kadar satış hasılatı sağladığını, yani aktif değerlerin kaç katı satış yapıldığını; başka bir anlatımla toplam değerlerin kullanılma yeteneğini gösteren önemli bir gösterge olarak düşük kabul edilmektedir. En önemlisi varlıkların devir hızı doğrudan karlılığı etkileyen bir faktör olduğundan, burada her 100 TL’lik aktife karşılık elde edilen 230 TL’lik net satış hasılatı olumlu olmakla birlikte Şirketin işlem hacmi karşısında yetersiz kalmaktadır.
e-Net işletme sermayesi devir hızı:
2012 2011
Net satışlar = 4.598.167 = 101,7 18,8
Net işletme sermayesi 45.224
Geçen yıla göre 82,9 puan artan Şirketin net işletme sermayesi göstergesi, 2012 yılında 101,7 kez devir sağlamıştır.
Net işletme sermayesi devir hızının yüksek çıkması, net işletme sermayesinin yetersiz olduğunu veya net satışların çok yüksek olduğunu gösterir.
f-Öz kaynak devir hızı:
Şirketin öz kaynaklarını hangi ölçüde verimli kullanabildiğini gösteren öz kaynaklar devir hızı 9,6’dr. Bunun anlamı Şirket kendine tahsis olunan öz kaynakların 9,6 katı kadar satış yapabilmiştir. Başka bir anlatımla, her 100 TL’lik öz kaynağa karşılık 960 TL’lik net satış hasılatı sağlanmıştır.