Lider Yöneticilerin Temel Taşları

Liderlikle ilgili olarak yapılan çalışmalar liderliğin bazı yapı taşlarına sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Liderliğin derecesi bu yapı taşlarına ne kadar sahip olduğu ile ölçülmektedir. Lider, bu özelliklere sahip değilse liderlik yapamaz (Güney, 2012b:37). Liderlik yeteneklerinin seçiminde çeşitli görüşler vardır. Uzmanlar liderlik yeteneklerini açıklarken farklı isimlerle adlandırırlar ve farklı hususlara odaklanırlar. Bunun nedeni, liderlik yeteneğinin farklı yönleri, seviyeleri, temaları ve içerikleri olmasıdır. Ama sonuçta liderlik yeteneklerinin özü aslında aynıdır (Tett, Guterman, Bleier ve Murpy, 2000:240-243). Aynı şekilde yöneticilerde de bulunması gereken özellikler vardır. Lider yöneticiler ise hem liderlerin hem de yöneticilerin

66

özelliklerine sahip olmak zorundadırlar. Bu nedenle lider yöneticilerin temel taşları hem liderlerin hem de yöneticiler için gerekli olan yapı taşlarının birleşiminden oluşmaktadır. Lider yöneticilerin birçok özelliği olmasına rağmen, olmazsa olmaz denilebilecek ve özellikle liderlik özelliklerine dayanan ve liderlik çatısı altında anlam bulan önemli bazı özelliklerini şu şekilde açıklamak mümkündür.

Etkili bir dil ve iletişim: Dil insanlar için motivasyon ve ilham kaynağıdır, bu nedenle lider için dil kritik bir önem taşır (Smith, 1996:24) ve onun en güçlü silahlarından birisidir. İnsanları amaçlara yönlendirebilmek için dili nasıl kullanacağını bilmek lider yöneticilere düşen en önemli görevlerdendir.

Liderlerin en önemli ortak noktası güçlü bir iletişim becerisine sahip olmalarıdır. Lider demek, kendisi ve çevresi ile iletişimi güçlü olan kişidemektir (Fındıkçı, 2012:505). Başka bir deyişle; liderliğin temeli iletişim kurmaktır. Bir lider olmanın temelinde her zaman söz ile temas arasında bağlantı kurma gereği yatar (Kouzes, 1996:9-11). Etkin bir lider zamanın çoğunu konuşma, ikna etme ve bilgilendirme ile geçirir (Özalp, 2004:11). Bu nedenle lider bir iletişim ustası olmalıdır (Alkın, 2006:17). İletişimin lider yöneticinin ayakta durmasını sağlayan yegâne araç olduğu söylenebilir.

Örgüt içinde bulunan tüm bireyler her konuda birbirleri ile konuşurlar. Bu tür iletişim normal, sağlıklı, anlamlı ve katkı sağlayıcıdır. Lider ve yönetici bu katkıyı görmezlikten gelemez ve bunun liderliğini güçlendireceğini bilir. Bu nedenle liderler hiç kimseyi dışarıda bırakmadan herkes ile iletişim kurmak zorundadırlar (Güney, 2012b:37). Bir liderin yaptığı tüm faaliyetler iletişime dayanır. En iyi fikirler, en yaratıcı öneriler veya en güzel planlar iletişim ile şekillenir, bilgi olmadan strateji oluşturulamaz ve karar verilemez (Robins vd., 2013:328). Bu nedenle lider yöneticiler; çalışanlar ve izleyiciler ile iletişim kurulacak en iyi zamanı ve faaliyete geçmek için en uygun zamanı nasıl yakalayacağını bilir.

Liderin iletişiminin diğer insanların iletişiminden farklı olmasının nedeni, ikna gücünün gelişmiş olması, herhangi bir insanın sağlayamayacağı hareketi, motivasyonu, duygusal bağlılığı, aidiyeti, birkaç sözü ile sağlayabilmesidir (Fındıkçı, 2012:505). Liderler ayrıca, beden dilini de çok iyi kullanırlar, bir sözleri, işaretleri ya da hareketleri ile kitleleri harekete geçirebilme yeteneğine sahiptirler (Güney, 2012b:195). Sonuç olarak, lider yöneticiler iletişimi etkin olarak kullanmak

67

zorundadırlar. İletişim becerisine sahip olmayan lider yöneticiler, diğer gerekli özelliklerin hepsini taşısalar bile izleyenlerini etkilemede yetersiz kalırlar.

Vizyon ve misyon yaratma, amaçlar, hedefler ve stratejiler belirleme: Liderlik; örgütün vizyon ve misyonuna yön verme, onları bu vizyon ve misyon çerçevesinde eyleme geçirme becerisidir. Liderin görevi üst derecede güdülenmiş ve üretken işgücü oluşturmaktır. İster devlet kurumu ister bir şirket, isterse de bir kar amacı gütmeyen kuruluş olsun berrak ilgi çekici bir vizyon, bir misyon, bir amaç her örgüt için gereklidir. Bununla birlikte belirlenen misyonun gerçekleştirilmesi için, örgütün yönetilmesi ve yönlendirilmesi gerekir (Hesselben ve Cohen, 1999:XII). Vizyon, misyon, amaç ve hedefler gerçek liderliğin dayandığı temel ilişkiler dizisidir. Bu araçlar örgütteki konumları ne olursa olsun, insanların geleceklerine yön vermede katkı sağlarlar (Senge, 1998:22). Vizyon, misyon, amaçlar, hedefler ve stratejiler bir organizasyon için hayati önem taşırlar.

İnsanlar kendi örgütlerinin neyi temsil ettiğini ve neyi gerçekleştirmeye çalıştığını bilmek ister. Bunun yolu ise açık bir vizyon ve misyondur (Hesselbein ve Cohen, 1999:XII). Vizyon yaratılmaya çalışılan geleceğin bir resmi veya görüntüsüdür. Her lider vizyon sahibidir. Liderler değişim çabalarına yön verecek bir vizyon yaratırlar ve yarattıkları bu vizyonu izleyenleri ile paylaşırlar. Hatta paylaşmaktan daha öte onları bu vizyona ortak eder ve vizyonu onların temel kişisel amaçları haline getirmelerini sağlarlar (Fındıkçı, 2012:312). Bunun için ellerindeki tüm imkânları kullanır, vizyonu hayata geçirmek için başkalarına yetki ve sorumluluklar verirler. Ortak bir vizyon insanların karşılıklı olarak birbirine taviz vermesine yardımcı olur. Etkili vizyonlar karar alma sürecine yön verecek şekilde sabit odaklı, buna karşılık bireysel inisiyatiflere ve değişen şartlara uyum sağlayacak ölçüde esnek olurlar (Kotter, 1998:31). Vizyondan yoksun liderler en son noktada gerçekleştirme umudunu taşıdıkları şeyi tanımlamada zorluk çekerler. Çünkü vizyon amaçlanan sonuçlarla aynı anlama gelmektedir. Köklü bir amaç duygusu ancak çekici bir vizyon vasıtasıyla hayat kazanır (Senge, 1998:19). Yani kısaca denilebilir ki, örnek oluşturarak lider yöneticilik yapmak vizyonu hayata geçirmekte yaşamsal önem taşır ve vizyonu içselleştirmiş takipçiler ortak bir bağlılıkla lider yöneticiyi takip eder ve onu tekrar ederler.

68

Lider yöneticinin diğer bir özelliği açık ve net bir misyona sahip olmak, sonuçlardan bahsederken neyi anlatmak isteğini, sonuçlara ulaşmayacak uğraşlardan vazgeçmeyi bilmek ve buna yatkın olabilmektir (Drucker, 1998:14). Misyon bir örgütün amaç ve varlık nedenidir. Bir yönü işaret eder. Aynı örgütte görev yapanlara beraberliklerin nedenini, dünyaya ne şekilde katkıda bulunacaklarını anlatır. Misyon uğruna savaşırken, gelecekte nasıl yaşamak istendiğinin değerlerle ifade edilmesidir Misyonun olmaması, amaçlanan sonuçların diğerlerinden neden önemli olduğunu anlatamamak demektir. (Senge, 1998:17). Lider yönetici astlarına misyonu ve yönünü anlatmada liderlik özelliklerinden yararlanmayı çok iyi bilmelidir.

Lider yöneticiler hem bir vizyona hem de bir misyona sahip olmalıdırlar. Amaçlar oluşmadığında sonuçlar az şey ifade eder. Her ne kadar konun ana esasını teşkil etse de sadece misyona bakarak işlerin nasıl yürütüldüğünü değerlendirmek son derece zordur. Misyona uygun amaç ve hedeflere ihtiyaç vardır. Liderlik grup ya da toplumun ihtiyaç ve önceliklerine uygun olarak amaç ve hedefler belirleme ve bu amaç ve hedefler yönünde herkesi çalışmaya sevk etme sürecidir (Güney, 2012b:37). İnsanların çalışmaktan keyif almalarının nedeni yapılanların amaçlarına uygun olmasıdır. Tarif edilemeyen şeye odaklanmak çok zordur. Gönülleri çelmek ve elde tutmak için birinci nokta açık bir vizyon ve misyondur, daha sonra net bir biçimde ortaya konmuş amaç ve hedefler gelir. Lider yöneticiler bunlara göre de amaçlara götürecek stratejileri belirlemelidir.

Liderler tarafından çalışanların, takipçilerin örgüte bağlılık düzeyini yükseltmenin bir yolu örgütün strateji yaratma sürecine köklü biçimde katılmasını sağlamaktır. Lider yönetcilerin işi doğru stratejiler geliştirmektir. Geliştirdiği stratejilerin mükemmel olması gerekmez. Önemli olan uygulamanın ardından çabucak ve süreli bir şekilde düzeltmelerin yapılması ve sonuçta da her aşamada etkinliğin sağlanmasıdır (Hamel ve Scholes, 1997:32-33). Grubu ya da toplumları için açık ve net bir şekilde vizyon ve misyonunu belirleyemeyen, amaç ve hedeflerini ortaya koyamayan ve bunlara ulaşmak için doğru stratejiler seçemeyen kişiler lider yöneticilik yapamazlar.

Demokratik davranma, eşitlikçi olma ve ayrım yapmama: Günümüzde insanlara sadece iş güvencesi sağlamak yeterli gelmemektedir. Aynı oranda önemli olan husus onların iş ortamlarında kendilerini özgür hissetmelerini, yaratıcı olmalarını, alışılmışın dışında düşünmelerini sağlamaktır. İnsanların içinde yaşadığı özgürlük,

69

teklifsizlik ve karşılıklı iletişim ve etkileşim, örgütün çıkarlarına en iyi uyacak şekilde hareket etmelerine olanak verir (Kelleher, 1997:21). Lider yöneticiler takipçilerine adaletsiz davranmaz ve birbirleri arasında eşitsizlik yaratmazlar (Güney, 2012b:272).

Lider yöneticiler, iş ya da görev dağılımı esnasında nesneldirler; çünkü onlar takipçilerini birbirinden ayırmazlar. Çalışanlarına yüksek standartlar koyarlar, ama onları çok iyi tanıdıklarından, kapasitelerinden fazla iş de yüklemezler, yaptıkları işin karşılığı olarak maddi ve manevi haklarını hemen teslim ederler (Güney, 2012b:288- 289). Lider yöneticiler, insanlara güçlerini esas alan bir yaklaşımla farklı davranırlar. Onlara işlerini yaparken özgürlük ve sorumluluk verirler. Performans değerlendirmesi kesin ve işin ayrılmaz bir parçasıdır, değerlendirme yaparken dürüst ve adaletli davranırlar (Drucker, 1998:10). Adaletsiz davrandıklarında ya da eşitsizlik yarattıklarında takipçilerinin bunun hemen farkına varacaklarını bilirler.

Bireyler örgütsel amaçlar çerçevesinde faaliyet gösterirken cinsiyet ayrımı gözetmeksizin toplumun yararını da gözetecek şekilde işlerini yaparlar. Tüm bu aşamalarda kadın ve erkekler bir arada faaliyette bulunur. Lider yöneticilerde bu durumun farkında olarak astları arasında ayrım yapmadan amaçlara ulaşma yoluna gitmelidir. Aksi takdirde yanlışa düşer ve liderlikten uzaklaşırlar. Demokratik ve eşitlikçi, ayrım yapmayan lider yöneticilerin astları birbirine karşı sevgi ve saygı doludur. Böyle bir anlayış lider yöneticiliğin önemini arttır, kalitesini yükseltir, sonuçta lider yöneticilik daha kolay yapılır bir hale gelir. Bunu yapmayan lider yöneticilerin liderlikleri tartışılır, bu yanlış tutum ve davranışlar sebebiyle de liderlikleri sorgulanmaya başlanır ki bu durum onların liderliklerinin sonu anlamına gelir.

Yönetimsel konularda tutarlı, duyarlı ve seçici olma: İyi bir lider büyük baskılar altında takipçilerinin sakin ve mantıklı davranmasını istiyorsa, öncelikle kendisinin bu davranış biçimini özümsemesi ve sergilemesi gerekir. Lider yöneticiler, hayal kırıklıkları yaşadığında, tehlike esnasında veya kendini büyük baskılar altında hissettiğinde karar alırken; tutarlı, dengeli ve sakin olur, stresi kontrol altında tutar, belirsizlik ve değişim koşullarında kendinden emin hareket eder ve astlarına bu konuda örnek teşkil eder (Gürsoy, 2005:19). Bir liderin tutarsız davranması durumunda, takipçilerin içten pazarlıklı tutumları ve boş vermişliği harekete

70

geçirmesi çok uzun zaman almaz (Kotter, 1998:28). Lider yöneticiler bu konuda uyanık davranmalıdırlar.

Etkili lider yöneticilerin çoğu ahlakı bir pusula olarak görürler (Handy, 1997:20). Lider yöneticiler sonuçları ne kadar kötü olursa olsun hiçbir zaman kanunsuz yollara sapmazlar. Toplumun ve bireylerin değer yargılarına ve ahlaki kurallara sıkı sıkıya bağlıdırlar. İnsanı merkeze almadan, onun gücünün ve mevcut kaynakların topyekûn bir değerlendirmesini yapmadan eyleme geçmezler (Güney, 2012b:38).

Lider yöneticier, sağlam iç halkaları yan yana getirmenin, insanların yeteneklerini, becerilerini ve eksik taraflarını bilmenin ve onları işin gereklerine uygun konumlara getirmenin önemini kavramışlardır. Bu nedenle, etkili lider yöneticiler zayıf bir özelliğe karşı her zaman güçlü özellikleri tercih ederler (Goodwin, 1998:29). Ayrıca, örgütü hesap verir durumda tutabilecek tek kişi lider yöneticidir. Liderlik konumunda bulunanlar kendilerini kıyak gelirlere ve iktidarın büyüsüne kaptırdıklarında, uygun düşecek sakınma tutumunu göstermezlerse kendi durumlarını zedelerler (Pree, 1997:21). Bu nedenle lider yöneticiler her konuda mümkün olduğunca duyarlı ve seçici olurlar. Tutkularının kendilerini esir etmesine izin vermez ve tutkularını ortaya koymak açısından epeyce katı davranırlar.

Yönetimsel süreçte insani değerlere bağlı olma: Lider yöneticilerin en önemli yapı taşlarından biri insani değerlere bağlı olarak tutum ve davranışlar sergilemeleridir. Lider olmalarının temelinde bu anlayış yatmaktadır (Güney, 2012b:38). Lider yöneticiler hiçbir değerin olmadığı yerde değer yaratırlar, doğru, üretken ve faydalı olanı yaparlar, vizyona bağlı kalmak gibi güç bir ahlaki işi yaparlar (Teal, 2005:164). Lider yöneticiler aynı zamanda başkalarının derin inançlarının gün yüzüne çıkmasını ve bunların örgütün amacıyla bağlantılı hale gelmesini sağlarlar, insanların günlük çalışmalarının, daha geniş çaplı bu amaç için ne anlam taşıdığını görmelerine yardımcı olurlar (Kotter, 1998:32).

Gerçek bir lider yöneticinin insancıl ve insana önem veren bir yapısı varır. Sevgi dolu, alçak gönüllü, ilişki temelli, kendinden önce, takipçilerini yüceltmeyi ve onların durumunu iyileştirmeyi hedef alan kimsedir (Yılmaz, 2010:18). Lider yöneticiler teşekkür etmesini ve astlarını yüceltmesini bilir. Onların kendilerini önemli olarak görmesini sağlar, ama bu esnada kendisini geri planda tutar.

71

Lider yönetiiler takipçilerini yönlendirilirken onların; inançlarına, ahlaki değer yargılarına, örflerine, adetlerine ve geleneklerine ters düşmeyen ifadeler kullanılırlar, izleyenlerinin performansları, çalışma arzularının kendi tutum ve davranışlarına bağlı olduğunun farkındadırlar. Liderler, grup üyelerini kararlara katarak veya fikirlerini anlatmasını sağlayarak onların kendilerini değerli hissetmelerini sağlarlar. Böylece takipçiler iş ya da görevleri liderlerin istediği gibi hatta ondan da daha iyi bir biçimde yapmaya çalışırlar (Güney, 2012b:245). Doğruya giden birden çok yol vardır. Birbirine benzemeyen kişilikleri, farklı yaklaşımları ve değerleri olan kişilerin başarıya ulaşmasının nedeni; belirli değerler ve uygulamalar dizisinin üstün olması değil, bunların gerçek olmasıdır. Liderler ve örgütler kendilerine karşı dürüst olduğunda hem sonuçları hem de özgün bir deneyimi ortaya koyduğunda takipçiler bunu çok uzaktan bile fark ederler (Kelleher, 1997:24). İyi lider yöneticiler biri örgütsel, bir de ahlaki olmak üzere iki efendiye hizmet ederler. Lider yönetici için önemli olan ne aldığından çok ne kattığıdır.

Sabırlı ve kararlı olma: Liderlik sürecinde kişi her açıdan dayanıklı olmalıdır. Dayanıklı olmayan bir kişinin zorluklarla mücadele etmesi, olumsuzluklar karşısında amaç ve hedeflerine ulaşması oldukça zordur (Güney, 2012b:38). Dayanıklılık lider yöneticinin umutlarını yitirmeden yıkıcı durumlardan çıkabilmesine olanak sağlayan direngenlik, sağlamlık (Bennis ve Thomas, 2002:45) ve kararlılıktır.

Başarıya ulaşmak isteyen lider yöneticilerin kendi eksikliklerini kabul etmesi, anlaması ve gidermesi gerekir (Goodwin, 1998:27). Lider yönetici hata yapsa dahi ulaşmak istediği amaçları gerçekleştirmek için sabırlı ve kararlı olur. Verdiği kararların arkasında durur. Başarmak için gerekirse tekrar tekrar dener, sabreder, yılgınlık göstermez. Hatalarından ders çıkarmasını bilir ve en sonunda da varmak istediği hedefe ulaşır.

Lider yönetici; kendileri gibi astlarına de sabır ve kararlılık aşılar, başkalarına yükledikleri riskleri aynı şekilde üstlenir. Böylece astları da liderlerini örnek alarak yılmadan ve sabırla onun peşinden gider ve başarıya ulaşırlar.

Öğrenme ve öğretme: Lider yöneticilerin en dikkate değer özelliklerinden birisi öğrenmeye karşı düşkünlükleridir. Büyük bir iş başardıktan sonra dahi, kendi alanlarının dışına çıkma yönünde olağanüstü bir isteklilik içinde olurlar. Yaşamları boyunca sahip oldukları başarılardan dolayı çoğu şeyi bildiklerini haklı olarak

72

düşünebilecekleri bir dönemde bile insanlara ve fikirlere açık bir tutum içindedirler. Çoğu zaman herhangi bir kişinin altından kalkabileceğinden daha büyük hedeflerin veya ideallerin peşine takılırlar ve bu boşluk onları sürekli öğrenmeye yönelten bir motor işlevi görür (Kotter, 1998:33). İşte yöneticiyi lider yönetici yapan başlıca özelliklerden birisi de öğrenmeye, eğitime ve kişisel gelişime açık olmasıdır (Fındıkçı, 2012:597). Lider yönetici, başarılı olmak için diğer insanlara göre çok daha fazla öğrenmeye istekli olmalı ve sürekli öğrenme açlığı içinde bulunmalıdır. Her lider yönetici, aynı zamanda iyi bir öğretmendir. Lider yönetici, güncelliği yakalamak, örnek oluşturmak, geleceği tahmin etmek zorundadır. Çünkü lider; değişim şartlarında belirsizliğin aydınlatıcısı, karmaşıklığın düzenleyicisi, çatışmaların yöneticisi, imkânsızlıkların mümkün kılıcısı, değişikliklerin kucaklayıcısı, yeniklerin teşvikçisi ve insani değerlerin koruyucusudur (Fındıkçı, 2012:538). Liderin en önemli misyonlarından birisi de yönetim seviyesinde bulunan kişilerin birbirlerini dinlemesini ve birbirlerinden bir şeyler öğrenmesini sağlamaktır (Heifetz ve Laurie, 1997:129). Uzun vadeli başarı rakiplere oranla daha fazla kademede daha fazla lidere sahip olmayı gerektirir. Bu sebeple, başkalarını eğitmek, yönlendirmek ve yetiştirmek liderler için bir stratejik zorunluluktur (Tichy, 1997:25). Lider yönetici tüm bu faaliyetleri gerçekleştirmek ve astlarını yetiştirmek için sürekli olarak öğrenmek ve öğrendiklerini öğretmek durumundadır. Yani hem bir öğrenci hem de öğretmen olmak zorundadır.

Ekip çalışmasına önem verme: Lider yöneticiler çoğu kez bir ekibe dayanırlar. Lider yönetici, ekibin performansını desteklemek için ne kadar çaba gösterirse, astları ile arasındaki ilişki o ölçüde sağlıklı olur ve hedefe ulaşması o oranda başarılı olur. Özellikle değişim esnasında ortaya çıkan stres durumunda, liderlerin örgüt içindeki enerji, uzmanlık ve hepsinden önemlisi güven kaynaklarından yararlanması gerekir. Dönüşümün ve değişimin yarattığı baskılar sağlam bir ekibi zorunlu kılar. Gerçek ekipler asıl çalışmayı birlikte yürüterek, bir vizyonu paylaşarak ve bir hedefe bağlı kalarak kurulur (Kotter, 1998:31). Ekip olarak çalışmak diğer örgütlenme biçimlerinin hepsinden daha üretkenlik sağlar (Wheatley, 1997:21). Lider yönetici ekip çalışmasına önem verir, gerektiğinde başarısızlığı kendi üzerine almasını bilir. Liderlik, ekip halinde çalışmayı gerektiren bir süreçtir. Ekipler; sorunların daha kolay çözülmesini, kolay karar almayı ve alınan kararların uygulanmasına önemli

73

katkılar sağlar. Lider, ekip ortamında liderliğin gereklerini daha etkin olarak öğrenir (Güney, 2012b:38). Büyük değişimle karşı karşıya kalan örgütler için liderin daha iyi ekip performansı göstermesi gereklidir; özellikle de örgütün hedefi alt kademelere inen bir ekip performansı sağlamak olduğu zaman. Etkili lider yöneticiler bir ekip anlayışıyla kollarını sıvayıp işe şu şekilde başlar “bu işi hep birlikte, biz kotaracağız” (Smith, 1996:27). Ekip halinde çalışmanın temelinde sağlıklı iletişim vardır. Sağlıklı iletişimin olmadığı yerde ise kişiler arası çatışma vardır (Güney, 2012b:194). Çatışmanın olduğu yerde karmaşıklık, karmaşıklığın olduğu yerde de lider eksikliği vardır. Bu durumda kişinin liderliği de astları tarafından tartışmaya açılır.

Zamanlama ve değişim yaratma: Lider yönetici inisiyatifi ne zaman vereceğini, astları ile ne zaman yüzyüze geleceğini ve de onlarla arasına ne zaman mesafe koyacağını bilir ve bu onun en önemli hünerlerindendir (Goodwin, 1998:27). Zaman temel örgütsel kaynaklardan biridir, başarılı olmak isteyenler onu doğru kullanır ve kontrol altında tutmayı bilirler. Bu nedenle zamanı yönetemeyen bir lider yönetici hiçbir şeyi yönetmez (Gürüz ve Gürel, 2009:371). Lider yöneticiler ne zaman neleri yapacaklarını çok iyi kestirirler. Geleceği diğer insanlardan daha iyi görme ve tahmin etme becerisine sahiptirler. Zamanın değerini çok iyi bilirler. Zamanlama onlar için her şeyin başlangıcıdır. Doğru zamanda doğru işler yapma konusunda uzmandırlar. Lider yöneticiler, zamana riayet eder ve zamanı bir silah olarak kullanır. Bu nedenle lider yöneticiler bir zamanlama ustası olmak zorundadır.

Bir lider yöneticinin uğruna mecazi olarak ölmeye hazır olduğu şey değişime yönelmektir (Pree, 1997:23). Liderler bir değişim ilişkisi görmek veya yaratmak zorundadırlar (Heifetz ve Laurie, 1997:125). Örgütler zorunluluk yüzünden ve birçok değişik nedenden dolayı değişirler. Ama örgütlerde değişimin başlı başına en büyük itici gücü liderlerdir. Hiçbir örgüt değişime karşı dayanıklı değildir. Liderler, yeni teknolojinin, rekabet ve demografik değişikliklerin üstesinden gelebilmek için, örgütlerinin işleri yürütme şeklini temelden değiştirmek zorundadır. Liderliğin en üst sınavı bir örgütü dönüştürmektir. Değişim sürecini anlamak bir liderin üstlendiği görevin birçok yönü bakımından hayati önem taşır (Kotter, 1998:30). Bir lider bu aşamada kişisel, kişilerarası, yöneticilere dönük ve örgütsel değişim boyutlarında değişiklikler yapar (Covey, 1997:24). Değişim aşamasında bir lider yöneticinin

74

başarısızlığının ana nedeni, kritik bir evreyi kestirme yoldan geçmeye çalışmasından kaynaklanır.

Çoğu örgütün ana gayesi sadece hizmet sunmak değil, aynı zamanda değişime güç katmak ve yaşam seviyesini yükseltmektir. Dünyadaki hızlı değişimle birlikte gelişimin ve değişimin anahtarı fırsatlar da hızlı bir şekilde değişmektedir.

Geçmişte mümkün olmayan veya gereksiz olarak görünen şeyler bir anda olabilir duruma gelebilmekte, eskiden büyük anlam taşıyan şeyler ise artık anlamını yitirmektedir (Drucker, 1998:13). Sadece değişimi yönetmek yeterli değildir; değişim aracılığıyla da yönetmek, yani yeni bir yön verirken bizzat örgüte liderlik