Lider Yöneticilerin Başarısını Olumsuz Yönde Etkileyen Faktörler

Lider yöneticilerin mikro olarak çalışanları, grubu ve örgütü, makro olarak toplum içindeki tutumları, gösterdikleri davranışlar ve çizdikleri stratejiler başarılarını olumlu ya da olumsuz olarak etkileyebilmektedir. Özellikle karar verme sürecinde, lider yöneticiler tarafından yapılan bir hata takipçileri, grup, örgüt ve hatta toplum açısından büyük sıkıntılar yaratabilmektedir. Lider yöneticilerin özellikle karar aşamasındaki hataları, eksiklikleri söz konusu bu unsurları bir karmaşıklığa sürükleyebilmektedir. Dünyadaki gelişmelere odaklanıldığında ortaya çıkan toplumsal krizlerin çoğunun, lider yöneticilerin yanlış tutum ve davranışlarından

75

kaynaklandığı, karar sürecinde yapılan hataların lider yöneticinin başarısına olumlu ya da olumsuz etki ettiği görülmektedir. Bu kapsamda lider yöneticilerin başarılarını etkileyen olumlu ya da olumsuz faktörleri kısaca şu şekilde sıralayabiliriz (Hersey, 1982:83; Hamm, 2005:124-127; Robins vd., 2013:32; Güney 2012:59-61)

Çatışmaları görmemek ve çalışanları cesaretlendirememek: Çatışma iki kişinin bir araya gelmesi, hatta bazen insanın tek başına kendi içinde yaşadığı bir olgudur. Bu nedenle iki kişinin bir grup olması ile başlayan süreç çatışmayı da beraberinde getirici bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Lider yönetici bu nedenle etrafından olup bitenlerden haberdar olmalı, çatışmaları görmezlikten gelmemelidir. Eğer çatışmayı yok sayar, çatışmanın sona erdirilmesi için çözüm üretmek yönünde çaba sarf etmezse, bu durum çalışanların cesaretinin kırılmasına yol açabilir. Böyle bir ortamda da lider yöneticinin başarılı olması beklenemez. Başarı çatışmanın olduğu ancak uygun çözümlerin bulunduğu bir ortamda gerçekleşebilecektir.

Değer vermemek: Lider yöneticiler tarafından her bireyin bir değeri olduğu, herkesin kendisi açısından üstün ve diğer insanlardan farklı yanlarının bulunabileceği gerçeği göz ardı edilmemelidir. Bu nedenle lider yöneticiler ilişkilerinde insancıl olmalı ve insani değerlere önem vermelidirler. Başarılı olarak nitelendirilen lider yöneticiler başarının iletişimden geçtiğini bilirler. Çalışanları ile doğru iletişime sahip olmayan ve onların düşüncelerine değer vermeyen lider yöneticiler çalışanların sadakatini kaybetme, çalışanlar tarafından terk edilme ve başarısız olma riski ile karşı karşıya kalabilir.

Empati kuramamak: Empati kurabilmek, lider yöneticilerin sık kullandığı ve kullanmak zorunda olduğu önemli bir özelliktir. Çalışanlarına empatik yaklaşamayan bir lider yöneticinin başarılı olması pek mümkün görünmemektedir. Çalışanlar zor anlarında lider yöneticilerden kendilerini anlamasını, sorunlarına yönelik çözümler üretmesini ve empati kurarak yanlarında olmasını beklerler. Bunun aksi durumlarda çalışanlar lideri terk etme eğilimine girer ki bu da lider yöneticinin başarısı ve başarısızlığı ile doğrudan ilişkili bir durumdur.

Olgun davranışlar gösterememek: Olgun olabilmeyi başarmak lider yöneticilerin kazanması gerekli önemli özelliklerden birisidir. Lider yönetici olabilmek, belirli bir olgunluk düzeyinde bulunmayı gerektirmektedir. Olgunluk hem ruhsal hem de

76

davranışsal olarak dengeyi ifade etmektedir. Lider yöneticiler bu dengeyi sağlayamazlarsa başarılı olamazlar.

Yeni lider yöneticiler yetiştirememek: Lider yönetici kendisinden sonra yönetim kademesinde bir boşluğun olmaması, çatışmaların çıkarak gurup ya da örgütün parçalanmaması ve elde ettiği başarının devam ettirilebilmesi için kendisinden sonra gelecek lider yöneticileri yetiştirmek zorundadır. Bunun aksi durumda örgütün ve lider yöneticinin başarısızlığı söz konusu olacaktır.

Kişisel çıkarları gözetmek: Lider yöneticiler çalışanlarının, örgütlerinin ve hatta toplumun çıkarlarını gözetmek zorundadırlar. Kendi çıkarlarına önem veren lider yöneticilerin başarılı olması söz konusu olamaz.

Değişime karşı olmak ve direnmek: Değişim, gelişimin anahtarı konumunda bulunan bir olgudur. Liderlik değişim demektir. Lider yöneticiler değişim yaratma konusunda isteklidir ve bu yönde hareket ederler. Değişime direnmek beraberinde çatışmayı getirir. İyi lider yöneticiler, değişimi tahmin eder, fırsatlardan yararlanır, zayıf performansı düzeltir ve örgütlerine yön verirler. Değişime karşı olan ve direnen lider yöneticilerin başarılı olması mümkün değildir.

Gündemi takip etmemek: Lider yöneticiler sadece örgütsel çevrede olanları değil örgüt dışındaki çevre ile beraber ülke içinde ve ülke dışındaki gündemi ve ortaya çıkan gelişmeleri takip etmek zorundadırlar. Gündemi takip etmeyen lider yöneticilerin belirli bir süre sonra etkinlikleri azalacak ve grubu arasında tartışma konusu olacaktır. Bu durum lider yöneticinin liderlik yapmasını zorlaştıracak ve başarısının düşmesine neden olacaktır. Lider yöneticinin grup içinde tartışmaya başlanması bir başarısızlık örneğidir.

Hedef yenileyememek: Liderlik, belirlenen amaçlara ve hedeflere ulaşmak üzere bireylerin ya da grupların eylemlerini etkileme süreci olduğuna göre o grubu amaç ve hedefler etrafında toplamak ve bunlara ulaşma derecesi lider yöneticinin başarısının göstergesidir. Gerektiğinde amaçlar ve hedefler duruma göre yeniden şekillendirilmeli, ulaştıkça da yeni amaç ve hedefler belirlenerek çalışanlar tekrar bu amaçlara inandırılmalıdır. Aksi taktirde amacı ve hedefi olmayan bir grubun sorunlar yaşaması kaçınılmaz olacak ve bu süreci iyi yönetemeyen lider yöneticiler başarı elde edemeyeceklerdir.

77

Başarıyı ödüllendirememek veya ödüllendirmede yanlılık: Her çalışan ödüllendirilmek ister. Ödül iş yaşamında önemli bir konu ve motivasyon aracıdır. Ancak ödüllendirmek kadar ödülün doğru verilmesi ve zamanlaması da önemlidir. Bu nedenle lider yöneticiler sorunların yaşanmaması için gerektiğinde, hak edene ve zamanında ödüller vermelidir. Çalışanların bu yönde beklentilerini karşılayamayan, hakkaniyeti sağlayamayan lider yöneticiler çalışanların motivasyonunu düşürerek başarısızlığa zemin hazırlayacaklardır.

Liderlerin başarılarını olumsuz etkileyen faktörleri çoğalmak mümkündür. Yukarıda bunlardan önemli olanlara değinilmiştir, konuya farklı açılardan yaklaşıldığında birçok faktörün lider yöneticilerin başarı ve başarısızlığı üzerinde etkili olabileceği görülmektedir.

79