LEGIO VII CLAUDIA

Iulius Caesar’ın lejyonlarından birisi olan Legio VII Paterna’nın (MÖ 13–11 yıllarında Macedonica’da yaptığı savaşlarda gösterdiği başarıdan dolayı lejyonu ödüllendirmek amacıyla) ismi Legio VII Macedonica olarak değiştirilmiştir. Daha sonra MS 42 yılında Scribonianus’un Roma imparatorluk tahtını ele geçirmek amacıyla yaptığı başkaldırıda kilit bir rol oynayan Legio VII Macedonica, isminin Legio VII Claudia Pia Fidelis331(sadık ve vefakâr) olarak değiştirilmesiyle ödüllendirilmiştir. Bu tarihten sonra lejyonun ismi bir daha değiştirilmemiştir. Lejyonun bilinen sembolü Boğa’dır.

4.16.1. Arkeolojik Buluntular

Pisidia Antiocheası’nda bulunan yazıt (Y–26) tarihlendirilememiştir. Ayrıca yazıtta ‘‘VII’’ şeklindeki lejyonu belirten ibarede herhangi bir lejyon ismi de belirtilmemiştir. Yazıtta başka bir lejyon ya da askeri birlik ismi de geçmemektedir. Lejyon isminin yazılmamış olması nedeniyle, tüm Roma lejyonları incelendiğinde VII numara ile anılan iki lejyon mevcuttur. Bu lejyonlar Legio VII Macedonica ve Legio VII Gemina’dır. Legio VII Gemina MS 68332 yılında kurulmuş ve Anadolu’ya hiç gelmemiş bir lejyondur. Legio VII Paterna’nın MÖ 13–11 yıllarında Macedonica’da kazandığı başarıdan sonra isminin değiştirildiği en erken tarihin MÖ 13 ve en geç tarihin MÖ 11 yılı veya sonrasında olması gerekir. Onur yazıtını yazdıran kişi, büyük bir ihtimalle lejyonun isminin değiştiği tarih civarında bu yazıtı yazdırmış olabileceğinden, lejyon isminin yazılmamış olması da bu şekilde açıklanabilir.

Başka bir askeri birlik ismi geçmemesi, askerin görevine aynı lejyonda başlayıp aynı lejyonda bitirmesi normal karşılanabilecek bir durumdur. Muhtemelen adı geçen asker Legio VII Paterna Antiocheia’ya geldiğinde lejyonda görevliydi. Emeklilik zamanı

331

Parker 1928, 94; Farnum 2005, 20.

332

geldiğinde lejyonun ismiyle ilgili belirsizlikler bulunduğu için lejyonun ismini yazdırmamış olması nedeniyle, bu yazıtın MÖ 11 yılı veya hemen sonrasına tarihlendirilmesinin uygun olacağını düşünmekteyim. Ayrıca Legio VII Macedonica’nın adı geçen tarihlerde Galatia eyaletinde bulunduğu da göz önüne alındığında, dolaylı olarak da olsa Legio VII Macedonica’nın yazıtın bulunduğu Antiocheia’da konuşlanmış olduğu ileri sürülebilir.

Tarihlendirilemeyen yazıtta (Y–27) Centurio’nun (Bölük Komutanı) ismi geçmektedir. Adı geçen askere ait başka bilgilerin bulunmaması, bu askerin yazıtın yazıldığı tarihte yaşamakta olduğu anlamına gelmektedir. Askerin hayatta ve bir bölüğün komutanı olması, yazıtın bulunduğu yerde komuta ettiği Centuria (Bölük)’nın da bulunmuş olmasını gerektirir. Ayrıca “Leg VII Cl” ibaresinin bulunması nedeniyle Legio VII Macedonica’nın isminin Legio VII Claudia’ya değiştirildiği tarih (MS 42 yılı) olduğu göz önüne alınarak (Y–27)’nin MS 42 yılından sonra yazılmış olabileceğini düşünmekteyim.

Legio VII Macedonica’nın MS 6 ya da 9 yılında Galatia’dan ayrıldıktan sonra geride bir birlik bırakmış olması ihtimali vardır. Aksi takdirde Legio VII Claudia’ya bağlı bir bölüğün Phrygia Apameası’nda ne yaptığını açıklamak oldukça zorlaşmaktadır.

Ancyra’da bulunan, MS 181 yılına tarihlendirilen (Bosch 1967, 251, no. 187) ve MS 200–250 yılları arasına tarihlendirilen (Bosch 1967, 328, no. 269) mezar stel yazıtları ile Troas bölgesinde Skamandros’ta (Akköy Yakası) bulunan (IMT Skam/NebTaeler, no. 356) onur yazıtı, Legio VII Claudia’nın Anadolu ile bağlantısını gösteren diğer yazıtlardır. Fakat Legio VII Claudia’nın sözü geçen yazıtların bulunduğu yerlerde konuşlandığını ileri sürmek mümkün görünmemektedir.

4.16.2. Legio VII Claudia’nın Anadolu’ya Gelişi

Legio VII Claudia, Legio VII Paterna olarak MÖ 25 yılında Anadolu’da Galatia333 bölgesine Homanad savaşları için intikal ettirilmiş olabilir.334 Legio VII Paterna, Galatia’ya geldiğinde Pisidia Antiocheiası’nda konuşlandırılmış olmalıdır. Çünkü

333

Keppie 1984, 208; Speidel 1984, 276; Speidel, lejyonun Galatia eyaletine Homanad savaşlarından önce geldiğini ileri sürer.; Farnum 2005, 20; Farnum, Lejyonun Pisidia Antiocheia’sında değil Syria

Antiocheia’sına (Bugünkü Hatay)’da konuşlandığını ileri sürer.

334

Speidel 1984, 276; Galatia’nın Roma’nın yeni bir eyaleti haline gelmesi Legio VII Paterna’nın bölgeye gelmesinde kısa bir süre önce gerçekleşmiştir. Bundan dolayı Roma’nın bu eyalette egemenliğini

Antiocheia, Homanad bölgesine yakınlığı ve bir Roma koloni şehri olmasından dolayı, askeri birliklerin lojistik ihtiyaçlarının karşılanmasını son derece kolaylaştırmaktadır. Homanad orduları ile Roma orduları karşı karşıya gelip bir savaş yapmış olsalardı savaşın kısa sürmesi beklenirdi, ancak savaşın uzun sürmesi Homanadların bulundukları arazinin dağlık ve engebelik olmasından yararlanarak sürekli olarak saklanmayı ve gerekli gördüklerinde saldırıp kaçmak şeklinde bir taktik uygulamış oldukları ihtimalini güçlendirmektedir. Homanad Savaşları’nın belli dönemlerde yapılması Legio VII Paterna’nın MÖ 13–11 yıllarında Thracia bölgesinde Macedonica’da savaşlara katılmasına imkan sağlamıştır. Bu savaşlarda gösterdiği başarıdan dolayı lejyonun ismi Legio VII Macedonica olarak değiştirilmiş ve bu savaşın ardından lejyon, Legio VII Macedonica ismiyle Anadolu’ya geri dönmüştür. Legio VII Macedonica, Homanad savaşlarının Roma lehine sonuçlanmasından sonra MS 6 ya da 9 yılında Anadolu’dan Avrupa’ya gönderilmiştir335.

Legio VII Claudia, Avrupa’da uzun zaman konuşlandıktan sonra tekrar Anadolu’ya muhtemelen Parth savaşları için gelmiş olmalıdır. Çünkü Zeugma’da “Legio VII Claudia P.F“ damgalı tuğlalar yanında336 (Lev.17a) lejyona bağlı bir askere ait mezar steli de bulunmuştur.337 Tarihlendirme zorluklarından dolayı lejyonun Anadolu’ya ne zaman geldiği bilinmemektedir. Bu yüzden tuğlalardan ve mezar stelinden Legio VII Claudia’nın Zeugma’da belirli bir dönem konuşlandığı ileri sürülebilir, fakat ne kadar süre konuşlandığı bilinmemektedir.

4.16.3. Sonuç

Homanad Savaşlar’ının bitiminden sonra MS 6 ya da 9 yılında Anadolu’dan ayrılan Legio VII Macedonica tekrar Avrupa’ya gönderilmiştir. Anadolu’da yaklaşık 30 yıl konuşlanmış olan lejyon, geride bugün için belge bırakmamıştır. Zeugma’da daha sonraki dönemlere ait ele geçen buluntulara göre Legio VII Claudia’nın Anadolu’ya geldiği ve Zeugma’da konuşlanmış olduğu ileri sürülebilir.