Kuzey Kore ve Kazakistan’ın Nükleer Silah Politikasının Milli Güç Unsurunun KarĢılaĢtırması: Bilim ve Teknoloj

Devletlerin tarihsel süreçlerindeki kaderleri teknolojik geliĢmelere bağlı olarak değiĢmiĢtir. Hans Morgenthau, devletler için teknolojinin vazgeçilmez bir önem olduğunu belirtirken, bu durumu Orta Çağ‟ın kapanmasının nedenleri arasında görmüĢ ve teknolojideki geliĢmelerin önemli bir rolü olduğunu belirterek örneklendirmiĢtir.558

Kuzey Kore ve Kazakistan‟ın güç unsurunu etkileyen faktörler arasında, teknolojinin yeri önemlidir. Temel bilimler alanında ve bilimsel yayın üretimi bağlamında Kazakistan, 2010 ve 2011 yıllarında 51 ülke arasında 48. sırada bulunurken, 2012 yılında 46. sırada, 2013-2014 ve 2015 yıllarında 44. sırada yeralmıĢtır. Kuzey Kore ise bu sıralama listesine girememiĢtir.559

Kuzey Kore, bilim ve teknoloji alanındaki araĢtırmalara önem vermiĢ, 1999 yılında uzaya uydu gönderme çalıĢmalarında bulunmuĢtur. Kim Jung Un yönetimi ile birlikte ise bilim adamları devlette üst görevli ve ayrıcalıklı bir konuma getirtilmiĢtir. Çünkü Kim Jung Un ile birlikte bilim adamlarının bilimsel çalıĢmaları, nükleer silah teknolojisi üzerine yoğunlaĢmıĢtır. Kasım 2013‟te Pyongyan yönetimi, “Bilimsel ve

teknolojik geliĢmiĢlik düzeyi, milli gücü belirler” açıklamasında bulunarak, nükleer

araĢtırmalara hız kesmeden devam edileceğini belirtmiĢtir. Monterey'deki Middlebury Uluslararası ÇalıĢmalar Enstitüsü‟nde yayınlanan raporda, Kuzey Kore‟nin nükleer silah çalıĢmalarına önem verdiği ancak genel bilimsel çalıĢmalar için bir giriĢimde bulunmayarak, eser üretmedikleri belirtilmiĢtir. Mühendislik, Biyoloji, Kimya, Fizik, Bilgisayar Bilimi, Yönetim Bilimleri, Çevre Bilimleri, Malzeme Bilimleri,

557_{Bknz: Ek-1 Saha AraĢtırması Ropörtaj} 558

Morgenthau, a.g.e., s.155.

559_{ULAKBĠM, “Bilim Dallarında Dünya, Ülkeler ve Gruplara Ait Veriler: Temel Bilimler (2010-2015)”}

http://cabim.ulakbim.gov.tr/wp-content/uploads/sites/4/2016/08/D%C3%BCnya-%C3%9Clkeler-ve- Gruplar-Bilimsel-Yay%C4%B1n-Say%C4%B1s%C4%B1-Temel-Bilimler-2016.pdf (EriĢim Tarihi: 13.09.2018).

147

BeĢeri Bilimler, Matematik ve Kategorize alanlarında 1958 yılından 2018 yılına kadar toplamda 1,139 eser üretilmiĢtir.560

Bilim ve teknolojinin önemli teknik unsurları arasında yeralan bilgisayar ve buna bağlı internet kullanımında ise, Kuzey Kore‟de 2000 yılında internet kullanımı sıfırken, 2017 yılında ülkede sadece 20 bin kiĢi internet kullanmaktadır; ayrıca halkın internet kullanması yasaktır. Kazakistan‟da ise, 2010 yılında 70 bin kiĢi, 2017 yılında 14,063,513 kiĢi internet kullanmaktadır.

Kuzey Kore‟de, Kwangmyongsong 4 adında uzay uydusu bulunmaktadır. Buna bağlı olarak, Kuzey Kore teknolojik çalıĢmaları askeri düzeyde gerçekleĢmektedir. Ancak bu durum, Kuzey Kore‟nin teknolojik ilerleyiĢinin güçlü olduğu anlamına gelmemektedir. AraĢtırmacı yazar Martyn Williams‟ın, 2012 yılında yazmıĢ olduğu ve Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti Kuzey Kore Teknoloji (Northkoreatech) adlı haber sitesinde yayınlanan makalesinde, Kuzey Kore teknolojisinin güvenilir düzeyde olmadığını belirtmiĢtir.561

Tablo 25. Kuzey Kore ve Kazakistan‟ın Nükleer Silah Politikasının Milli Güç Unsuru

Olan Bilim ve Teknoloji Unsuru Üzerine Etkisinin KarĢılaĢtırması

Ülke Çok

Olumsuz

Olumsuz Etkisiz Olumlu Çok Olumlu

Kazakistan Y

Kuzey Kore X

X: Kuzey Kore, Y: Kazakistan

Kazakistan uranyumu, kurmuĢ olduğu bankacılık sistemi olan “Uranyum Bankası” ile finans üzerine entegre etmiĢ ve tıp alanında uranyumun kullanılması için çalıĢmalarda bulunmuĢtur. Bu doğrultuda, Kazakistan yönetimi Semey bölgesinde Ġleri Teknoloji Radyasyon Onkolojisi ve Nükleer Tıp Merkezi açmıĢtır.562 Kuzey Kore‟nin nükleer teknolojisinin, salt milli kaynaklar ile üretilmesi ve Çin ve Pakistan‟dan temin edilerek;563 _{sadece nükleer silah olarak kullanılması, Kuzey} Kore‟nin nükleer silah politikasının teknolojik açıdan “olumlu” veya “çok olumlu” etkisinin olmadığını göstermektedir. Kazakistan Nurotan Partisi milletvekilleri Miras Shekenov ve Vladislav Sergeev, Kazakistan‟ın nükleer silah teknolojisinin

560_{Joshua H. Pollack ve Scott LaFoy, “North Korea‟s International Scientic Collaborations: Their Scope,}

Scale, and Potential Dual-Use and Military Signicance” Middlebury Institute for International Studies at Monterey, USA, 2018, s.5-6-15-16-17.

561_{Martyn Williams, “Pyongyang Maternity Hospital gets advanced Siemens scanners” Yayın}

Tarihi:28.09.2012 http://www.northkoreatech.org/2012/09/28/pyongyang-maternity-hospital-gets- advanced-siemens-scanners/ ( EriĢim Tarihi: 14.09.2018).

562_{Türkiye Yüksek Ġhtisas Hastanesi, “Kazakistan Ekibine Eğitim”}

http://www.tyih.gov.tr/TR,4957/kazakistan-ekibine-egitim.html EriĢim Tarihi: 13.09.2018.

563 _{Nesibe Flora Kurt, “Dünyadan Ġzole EdilmiĢ Bir Kuzey Kore Ġleri Nükleer Teknolojiye Nasıl}

UlaĢıyor?” Yayın Tarihi: 03.10.2017 http://www.21yyte.org/tr/arastirma/asya-pasifik-arastirmalari- merkezi/2017/10/03/8715/dunyadan-izole-edilmis-bir-kuzey-kore-ileri-nukleer-teknolojiye-nasil-ulasiyor (EriĢim Tarihi: 13.09.2018).

148

geliĢtirilmesi yerine, barıĢçıl nükleer teknolojinin geliĢtirilmesinden yana olduğunu belirtmiĢtir. Kazakistan, Takamok adındaki nükleer teknoloji ve tıp alanından çeĢitli nano teknolojilerin geliĢtirilmesi gibi geniĢ yelpazede çalıĢmalar yapmaktadır. Uranyum bankalarının kurulmasıyla da nükleer silahın ana materyali olan uranyum, ekonomik bir araca dönüĢtürülmüĢtür.564

Bu durum haricinde, Kazakistan‟ın uzay, bioteknoloji, nükleer Endüstri alanındaki bilimsel çalıĢmaları ve açılan teknoloji parkları, Kazakistan nükleer silahsızlanma politikasının Kazakistan milli güç unsuru olan bilim ve teknolojisinin “olumlu” etkisi olduğunu göstermektedir.565

4.3. Kuzey Kore ve Kazakistan’ın Nükleer Silah Politikasının Milli Güç Unsurunun KarĢılaĢtırması: Psiko-Sosyal ve Kültürel Unsur

Devletlerin milli güç öğeleri arasında önemli bir yere sahip olan toplumun sosyal yapısı ve kültürel durumu, Hans Morgenthau‟ya göre rasyonel değerlendirilme yapılması açısından zor kavramlar olarak belirlenmiĢtir. Ancak toplumlar, savaĢ sonrasında ulusun yeniden inĢası için önemli olmuĢtur. Buna göre Morgenthau, toplumun devlete bakıĢ açısının veya devletlerin toplum üzerindeki etkinin; devletlerin milli gücünün üzerinde de bir etki oluĢturduğu vurgulamıĢtır. Morgenthau, toplumun sosyal ve kültürel yapısının karakteristik özelliğini oluĢturduğunu açıklarken, bu durumu Rusların kaba kuvvetçiliğine ve inatçı bir karakter yapısına sahip olmalarına bağlayarak örneklendirmiĢtir.566 Baskın Oran ise Asya toplumlarının karakteristik özelliklerini belirtirken, bu toplum insanlarının çabuk sinirlenen bir yapıya sahip olduğunu açıklamıĢtır.567

Kazakistan‟ın zengin demografik yapısı ile birlikte, 1991 yılında 15 milyon olan nüfusu, 2017 yılında 18 milyona ulaĢmıĢtır. 1991‟den 2018 yılına kadar 5‟er yıllık süreçte, nüfus artıĢı ortalama 1 buçuk milyon kiĢi olmuĢtur. Etnik yapı açısından Kuzey Kore‟ye göre daha zengin olan Kazakistan‟ın nüfusu, Semey Nükleer Poligonu kapatıldıktan sonra hızla artmıĢtır.

564 _{Bknz: Ek-1 Saha AraĢtırması Ropörtaj}

565_{Gebze Ticaret Odası, “Kazakistan Ekonomisinde Öncelikli Sektörler: Genel Değerlendirme”, DEĠK}

Türk Kazak ĠĢ Konseyi Ek-3, 2018, s.1-2.

566

Morgenthau, a.g.e., s.168-169.

149

Tablo 26. Kazakistan ve Kuzey Kore Nükleer Silah Politikasının Doğum ve Ölüm

Oranlarına Etkisi (1000 kiĢide) (2005-2017)

Tablo. 26‟da görüldüğü gibi, Kazakistan doğum oranlarında 2005-2017 yılları arasında artıĢ olurken, ölüm oranlarında da düĢüĢ meydana gelmiĢtir. Bu duruma karĢı, 2006 yılındaki ilk nükleer denemesinden sonra Kuzey Kore‟de ise, doğum oranlarında azalıĢ görülürken, ölüm oranlarında da artıĢ gerçekleĢmiĢtir. Ancak istatistiki verilerdeki bu değiĢim; özellikle doğum oranlarındaki azalıĢ ve ölüm oranlarındaki artıĢ göz önüne alındığında, sadece nükleer silah ve radyasyonun artmasına bağlı değildir. Aynı zamanda Kuzey Kore halkının yaĢam standartlarının düĢük olması, sağlık ve bilimsel alandaki sektörlere bağlı olan teknolojik geliĢmedeki yetersizlik gibi faktörler de bir etken oluĢturmaktadır.

Tablo 27. Kuzey Kore ve Kazakistan‟ın Nükleer Silah Politikasının Milli Güç Unsuru

Olan Psiko-Sosyal ve Kültürel Unsuru Üzerine Etkisinin KarĢılaĢtırması

Ülke Çok

Olumsuz

Olumsuz Etkisiz Olumlu Çok Olumlu

Kazakistan Y

Kuzey Kore X

X: Kuzey Kore, Y: Kazakistan

Tablo. 27‟de görüldüğü gibi, Kuzey Kore‟nin nükleer silahlanma politikasının, Kuzey Kore milli güç unsuru olan psiko-sosyal ve kültürel unsuru üzerine etkisinin “olumsuz” olmasındaki sebepler arasında, ülkenin nükleer denemesinin doğum oranlarını düĢürerek ölüm oranlarını arttırması; buna bağlı olarak da halkın sınıfsal ayrıma giderek Kuzey Kore‟nin demokratik bir sürece girememesi bulunmaktadır. Ayrıca Kuzey Kore rejiminin nükleer güç olmasıyla topluma yansımaması da sebepler arasındadır.

150

Tez çalıĢmasında, üretimin düĢük olduğu Kuzey Kore‟de gerçekleĢtirilen bir nükleer denemenin maliyetiyle tarım ve teknolojinin geliĢebileceği yer almaktadır. Kazakistan‟da ise toplumun refah ve gelir seviyesinin artması ile birlikte radyasyonsuz bir coğrafyada doğum oranları artarken, ölüm oranlarında düĢüĢ olmaktadır. Bu doğrultuda, nükleer silahsızlanma politikasının milli güç unsurları arasında yer alan demografik unsura etkisinin olumlu olduğu sonucuna varılmıĢtır.

Kuzey Kore ve Kazakistan‟ın nükleer silah politikalarının halk üzerindeki etkisi; rejimin halk üzerinde uygulamıĢ olduğu siyasi süreci de beraberinde getirmiĢtir. Kazakistan‟da gerçekleĢtirilen yüzyüze görüĢmeler sonucunda, Kazakistan nükleer silahsızlanma politik karar sürecine halkın dâhil edilmesi; Kazakistan için “demokrasinin” önemini ortaya koyarken; Kuzey Kore‟nin nükleer güç olması; ülkenin “demokrasi anlayıĢına” olumlu etki etmemiĢtir görüĢüne varılmıĢtır.

Kuzey Kore‟nin antidemokratik yapısı, “Özgürlük Evi (Freedom House)” tarafından “özgür değil” ibaresi ile belirtilmiĢtir.568 _{Kuzey Kore‟nin nükleer silah} denemelerinde bulunması sonucunda, baĢta ABD ve BMGK tarafından gerçekleĢtirilen ekonomik ambargolar, Kuzey Kore halkını doğrudan etkilemiĢtir. Bu durum sebebi ile Kuzey Kore ülke sınırları içerisinde, toplumsal istikrarı sağlamak için özgürlükleri kısıtlamayı devam ettirmiĢtir.

Kazakistan‟ın nükleer silahsızlanma politikasının Kazakistan milli güç unsuru olan psiko-sosyal ve kültürel unsuru üzerine “olumlu” etkisinin olması sebepleri arasında, öncelikli gerekçeler olarak nüfusun istikrarlı bir Ģekilde artması ve ölüm oranlarının azalması bulunmaktadır. ġaban Serkan Dinçtürk‟e göre, Kazakistan‟ın Semey nükleer poligonunu kapatması, Semey bölgesi halkını psikolojik olarak olumlu yönde etkilemiĢtir. Kazakistan‟da politikacı olan Murat Abdulamitovich ise, Semey halkının nükleer silahtan etkilendiğini, yaĢam kalitelerinde düĢüĢ olduğunu ve buna bağlı olarak kültürlerini de kaybetme tehlikesi ile karĢı karĢıya kaldıklarını belirtmiĢtir. Ancak poligonun kapatılması ile birlikte, halkın yaĢam kalitelerini arttırmaya çalıĢtıklarını açıklamıĢtır.569 _{Buna bağlı olarak Nursultan Nazarbayev‟in} Semey Nükleer Poligonu‟nun kapatılma sürecinde halkı da bu politik karara dâhil etmesi; toplumu eğitim sürecinde demokratik ve özgür bir Ģekilde yönetmesinin bir sonucudur. “Çok olumlu” etkisinin olmamasının sebebi ise, Kazakistan “Semey” bölgesinde, radyasyonun etkisinin halen görülmesidir.

568

Freedom House, a.g.e.

569

151

4.4. Kuzey Kore ve Kazakistan’ın Nükleer Silah Politikasının Milli Güç