Kurslarda Talep Edilen İhtiyaçlar

Cami ve yaz Kur’an Kursu öğrencilerinin ihtiyacı ve isteklerini karşılama, bu konuda çözümler üretebilmek veya kurs öğrencilerinin memnuniyetsizliğini belirlemede cami ve yaz Kur’an Kursunda olmasını istedikleri durumları değerlendirdiğimizde sınıf içi değişim ve gelişime ihtiyaç duyulduğu gibi kurs dışı değişimlere de ihtiyaç olduğu gözlemlenmiştir.

Gözlemlerimizin doğrulanması ve tahminlerimizin tutarlılığının tespiti için cami ve yaz Kuran öğrencilerine “kursta öğrencilerin sosyal ihtiyaçlarını giderme ile ilgili isteğiniz nedir?” gibi açık uçlu yönelttiğimiz sorularla durum tespiti yapılmaya çalışılmıştır. Sorulan soruya öğrenciler aşağıdaki gibi karşılık vermişlerdir.

Tablo 33. Öğrenciler Tarafından Kursta Talep Edilen İhtiyaç Durumu

Kursta talep edilen ihtiyaç durumu _{Devam Eden Öğrenciler} ^{Cami Kur’an Kursuna} _{Devam Eden Öğrenciler} ^{Yaz Kur’an Kursuna} Sayı (N) Yüzde (%) Sayı (N) Yüzde (%)

Herhangi bir isteğim yok 120 58,5 147 65,3

Yeteri kadar teneffüs olsun 15 7,3 8 3,6

Oyun alanları olsun 23 11,2 18 8,0

Kantin olsun 19 9,3 29 12,9

Başka:

Kütüphane olsa 1 0,5 0 0

Kur’an dersi her gün olsa 0 0 3 1,3

Kursun binası yeni olsa 0 0 1 0,4

Ders saatleri uzun olsa 0 0 1 0,4

Kitaplar pahalı ve yetersiz 1 0,5 0 0

Abdest almak için sıcak su bulunsa 12 5,9 2 0,9 Yazılanların hepsinin olmasını istiyorum 1 0,5 1 0,4

Katılan 192 93,7 210 93,3

Cevapsız 13 6,3 15 6,7

Tablo 33’te görüldüğü gibi, cami ve yaz Kur’an Kurslarında talep edilen ihtiyaçlarının karşılanıp karşılanmadığı ile ilgili öğrencilere yönelttiğimiz seçenekler ve öğrencilerin verdiği cevaplar sırasıyla şöyledir: “Oyun alanlarının olmaması”: Cami Kur’an Kursunda geçerli ankete göre %11,2, yaz Kur’an Kursunda %8’dir. “Kantinin olmaması”: Cami Kur’an Kursunda geçerli ankete göre %9,3, yaz Kur’an Kursunda %12,9. “Yeterince teneffüs yapamamak”: Cami Kur’an Kursunda geçerli ankete göre %7,3, yaz Kur’an Kursunda ise %3,6’dır. Her iki kurstan 28 öğrencinin cevapsız bıraktığı bu soruya toplam olarak %10,8 oranında 23 öğrenci “Başka” seçeneğini işaretleyerek şunları yazmıştır:

“Kursların her birinde kütüphanelerin olması / Kursun yeni binası olması / Kitaplar pahalı ve yetersiz olması / Abdest almak için sıcak suyun bulunmaması / Ders saatlerinin uzun olması / Kur'an dersinin her gün olması / Yazılanların hepsinin olmasını isterim.”

Bu ifadelerden de anlaşıldığına göre, öğrenciler İslam dinini daha çok ileri düzeyde öğrenmek için kendi taleplerini ifade ettiklerini görülmektedir.

2.3.1.8.1. Oyun Alanı İhtiyacı

“Oyun alanlarının” olmasını isteyen öğrencilerin oranına gelirsek, herhangi bir istekleri olmadığını söyleyen deneklerden sonra, yüzdelik olarak ikinci sırada yer aldığı görülmektedir. Görüldüğü gibi öğrenciler, cami ve yaz Kur’an Kurslarında oyun alanlarının olması gerektiğini ifade etmektedirler. Gözlemlerimiz, bazı kurslarda oyun alanlarının mevcut ve yeterli oluşu, buna paralel olarak öğretmenlerin de öğrencilere oynamaları için izin verdiği yönündeydi. Ama diğer kurslarda ise bu imkan mevcut olmadığı gibi, bazı öğretmenlerin de buna izin vermediklerine şahit olduk. Bunun nedenini sorduğumuzda onlar: “Öğrenci kendisini oyuna kaptırınca dersi unutuyor" "Öğrencinin vazifesi ders çalışmaktır, oyun değil” gibi pek sağlıklı olmayan gerekçeler ileri sürmüşlerdir. Bununla birlikte, cami veya yaz Kur’an Kursu öğrencilerinin cami ve çevresinde oyun oynayarak çevreyi rahatsız edişi, camiye namaza gelenleri ve caminin halk arasındaki kutsal mekân anlayışı kurs öğrencilerinin bu istek ve arzularına mani olmaktadır. Hatta camiye zarar verme gibi gerekçelerle özellikle yetişkinler tarafından öğrencilere kötü davranılmakta olduğunu

görmekteyiz (bkz. Tablo 53). Hâlbuki camiler hem sosyal, hem de dini hayatın öğrenildiği yerlerdir. Camileri aşırı derecede kutsallaştırılarak hayata ve özellikle de yeni nesle kapatılması belki yetişkinlerin arzularını yatıştıracak, ancak gençliği camilerden uzaklaştıracaktır.

Sonuç olarak, anket sonuçlarına göre Kazakistan’ın güney bölgesinde bulunan cami ve yaz Kur’an Kurslarına katılan öğrencilerin teneffüste ders stresi ve yorgunluklarını atabilecekleri bir oyun alanlarının olmasından rahatsızlık duymaktadırlar. Kanaatimizce yetkililer, öğrencilerin bu taleplerini doğru bir şekilde karşılamalıdırlar.

2.3.1.8.2. Kantin İhtiyacı

Cami ve yaz Kur’an Kurslarına katılan öğrencilere yönelik yapmış olduğumuz anketten ve yüz yüze görüşmelerimizden çıkan sonuçlara göre, öğrenciler eğitim-öğretim aldıkları kurslarda kantinin bulunmasını istemektedirler. Kendileriyle görüştüğümüz öğrencilerin büyük bir kısmı, ders esnasında çok acıktıklarını ve bazı cami ve yaz Kur’an Kursunun bulunduğu çevrede alışveriş yapacakları herhangi bir büfenin olmadığını söylemektedirler. Bazı öğrenciler evlerinden yiyecek ve içecekler getirdiği görülmektedir. Öğrencinin acıktığında camiye yiyecek ve içecek getirmesi camiyi kirletebileceğinden cami cemaati tarafından hoş karşılanmamaktadır. Nitekim bunun hakkında Tablo 53’teki öğrencilere yönelik sorduğumuz “camideki büyüklerin size kötü davranıyorsa sebebi ne olabilir?” sorusuna öğrencilerin birçoğu “camiyi kirlettiklerinden” dolayıdır diye cevap vermişlerdir.

Bazı cami ve yaz Kur’an Kursların yakın çevresinde dükkânlar vardır. Hatta bazı Kur’an Kurslarında öğrenciler teneffüs arası sokaklardan geçerek dükkânlara yiyecek ve içecek satın almaya gitmesi tehlikeli olduğundan dolayı öğrencilerin bu ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla açılmış olan kantinler bulunmaktadır. Ceplerinde parasız olmayan bazı öğrencilerde bu durumdan rahatsız olmaktadır. Bir diğer husus dükkânlara, kantine giden öğrencilerin bazen teneffüs vaktinden sonra sınıflara geç gelirken sınıftaki ders ortamını bozdukları görülmüştür.

Cami ve yaz Kur’an Kurslarındaki eğitim-öğretimi olumsuz yönde etkileyen, öğrenciler arasında haksızlık duygusuna kapılmamaları, anne-babalarının maddi

imkânlarının yetersizliğinden kendi arkadaşlarının yanında dükkân ve kantinlerden bir şey satın alamadığından dolayı üzülmemeleri ve ders havasını bozan durumların yaşanmaması için bazı geçici olarak tedbirlerin alınması gerekir. Mesela:

a. Cami ve yaz Kur’an Kurslarına gelmekte olan öğrencilerin anne-babalarına çocuklarına yiyecek ve içecekler hazırlarken biraz daha fazladan hazırlamasını söylemek gerekir. Ve bazı ders arası teneffüslerde öğrenciler evlerinden getirmiş oldukları yiyecek ve içecekleri bir sofrada paylaşarak yemelerini sağlamak gerekir. Böylece öğrenciler cimriliği değil, öğrenci arkadaşı ile paylaşımı, diğerkâmlığı öğrenmiş olur.

b. Dernekler veya hayırsever vatandaşlarla yapılacak işbirliğiyle öğrencilerin bu ihtiyaçlarını gidermek mümkündür.

c. Her il merkezindeki müftülüklerin bünyelerinde bulunan Zekât Vakfı şubelerinden gerekli yardım sağlanabilir.

Eğer cami ve yaz Kur’an Kurslarında eğitim-öğretim almak için gelen öğrencilere bu tür ikramlar sağlanırsa, öğrencilerin kursa olan devamlılıklarının arttığı gibi, öğrenmeye de teşvik edecektir.

2.3.1.8.3. Öğrencilerin Teneffüs Süreleri

Sınıfların olmadığı bazı cami ve yaz Kur’an Kurslarında çocuklar yerlerde oturarak ders görmektedirler (bkz. Tablo 33). Sağa ve sola dönerek rahatlamaya çalışan öğrenciler, bir süre sonra yorulmaktadır. Bunun için sürekli olarak su içmek veya tuvalete gitmek üzere izin istemektedirler. Daha öncede tablo 29’da gördüğümüz gibi, kış aylarında bazı cami Kur’an Kurslarının soğuk, rutubetli olması ve yaz Kur’an Kurslarının sıcak bir mevsimde olduğundan dolayı kursa gelen öğrenciler rahatsız olmaktadırlar. Öğrencinin rahat edemediği bir ortamda cami veya yaz Kur’an Kursu öğretmeni dersi ne kadar mükemmel anlatsa da öğrenci olumsuz şartlar altında derslere yeterince adapte olamamaktadır. Bu açıdan kurs öğretmenleri, verdikleri veya takip ettikleri ders tamamlanmamış olsa bile mutlaka öğrencilere yetecek ölçüde teneffüs imkânı sağlamalıdırlar.