Kurslar Nasıl Olmalı?

Kursların başlama saatleri Öğleden önce 139 67,8 Öğleden sonra 19 9,3 Akşam Vakitlerinde 37 18,0

Yukarıdaki tüm vakitler benim için

uygun ^{8 3,9}

Katılan 203 99,0

Cevapsız 2 1,0

Toplam 205 100,0

Cami Kur’an Kurslarının hangi saatlerde başlamasının kendilerince daha uygun olacağını belirlemek üzere “siz göre kurslar hangi saatlerde yapılmalıdır?” sorumuza öğrencilerin %67,8’i “öğleden önce”, %9,3’ü “öğleden sonra”, %18’i “akşam vakitleri” ve %3,9’u ise kendisi için tüm vakitlerin uygun olduğu cevabını vermişlerdir. Öğrencilerin cami Kur’an Kurslarının başlama saati için öğleden önceki zaman dilimini seçmelerindeki en büyük etken öğleden sonra kendilerine daha fazla zaman ayırma arzularıdır.

2.5. Kurslar Nasıl Olmalı?

Camilerdeki Kur’an Kurslarını daha verimli hale getirebilmek için öğrencilerin görüşlerinin ne olduğunu belirlemek üzere öğrencilere “size göre cami Kur’an Kursları nasıl olmalıdır?” sorusu yöneltilmiştir. Söz konusu soruya verilen cevaplar Tablo 36'da verilmiştir.

Tablo 36. Cami Kur’an Kursları Nasıl Olmalı?

Cami Kur’an Kursuna Devam Eden Öğrenciler Sayı (N) Yüzde (%)

Kurslar nasıl olmalı

Sınıflar yaşlara göre olmalı 39 18,9 Kız ve erkek öğrenciler ayrılmalı 68 33,2 Bilen ve bilmeyenler için ayrı sınıflar açılmalı 28 13,7 Yardımcı hocalar bulunmalı 25 12,2 Sıralar ve yazı tahtası olmalı 31 15,1 Başka:

Bilgili hocalar olmalı ve dersler düzenli olmalı 2 1,0

Katılan 193 94,1

Cevapsız 12 5,9

Toplam 205 100,0

Tablo 36’ya göre, öğrencilerin ifade etmiş oldukları cevaplarının büyük oranına göre sırasıyla aşağıya doğru söyleyecek olursak, deneklerin %33,2 oranında en çok “kız ve erkek öğrencilerin ayrı ayrı vakitlerde ders almaları ve sınıflarının ayrı olması gerektiğini” ifade etmişlerdir. Cami Kur’an Kurslarının tamamı erkek ve bayanlar ayrı ayrı sınıflarda ve ayrı zamanlarda eğitim almaktadırlar. Hatta bazı kursların bayanlara özel kurs binaları da bulunmaktadır. Ama bazı camilerde sınıfların olmayışı veya tek bir sınıfın olmasından dolayı öğrenciler bazen kız çocuklarının ders aldıkları saatlere denk gelmektedir. Bundan dolayı birçok öğrenci soruya böyle cevap vermiş olabilirler. Diğer bir yoruma göre, öğrencilerin camilerde ayrı sınıflarda ders görmek istemelerinin sebebi, halk arasında erkek ve kadınların camilerde bir arada bulunamayacağı kanaati olsa gerek.

İkinci sırada %18,9 oranında “sınıflar yaşlara göre olmalıdır” cevabını veren öğrenciler gelmektedir. Sınıfların yaş veya bilgi seviye gruplarına göre kurulması gerektiği görüşü öteden beri dile getirilen hususlardandır. Öğretmenler konuyla ilgili eksikliğe sürekli vurgu yapmışlar, ancak mekân, yardımcı hoca eksikliği ve pedagojik açıdan yetersizlik gibi gerekçelerle konuya yeterince çözüm bulunamamıştır. Ancak 2015 yılı kabul edilen “Kazakistan Müslümanları Dini İdaresinin 2020 Yılına Kadar Kurslardaki Eğitim-Öğretim Kalitesini Geliştirme Stratejisine” göre öğrencilerin bilgi seviyelerine değil, yaşlarına göre grupların kurulması gerektiği görüşü kabul etmiştir. Kabul edilen bu tasarıya göre, cami ve yaz

Kur’an Kurslarında eğitim almak isteyen herkes gelebileceğini ve yaş sınırı olmadığı ifade edilmiştir. Özellikle cami Kur’an Kurslarına gelen öğrencilerin gruplara göre sınıflandırılması şöyledir: 6-11 yaş ve 12-17 yaş çocuklar grubu, 18-24 yaş gençler grubu ve 25’ten yukarıya doğru yetişkinler grubudur.113

Yukarıda da değindiğimiz gibi, yardımcı hocaların eksikliği ve bazı camilerde sınıfların olmayışından dolayı bu kabul edilmiş olan tasarı cami Kur’an Kurslarında yavaş yavaş uygulamaya geçilmektedir. Bazı cami Kur’an Kurslarında eğitim almakta olan yaşça büyük öğrenciler, kendilerinden yaşça küçük olan öğrencilerle oturmaktan hoşlanmamaktadırlar. Bu küçük yaştaki çocukların bazıları kendi çocukları, bazıları da torunlarıdır. Cami Kur’an Kurslarında sadece Kur'an öğretilmemekte, aynı zamanda ibadet, inanç gibi dersler de işlenmektedir. İbadet ve inanç derslerini çocuk yaştaki çocukların yaş seviyelerine göre verilmelidir. Çünkü küçük yaştaki öğrenciler bazı konu ve kavramları anlamakta zorunluluk çekebilir. Büyük yaştaki öğrenciler küçük yaştaki öğrencilerin arasında bazı soruları sormada utanabilir. Soru sormak ilmin yarısıdır. Bilgi seviyelerine göre öğrencilerin gruplara bölünmesi gerekliğini ifade edenlerin sayısal oranına gelirsek, %13,7’dir. Söz konusu “yaşlara” ve “bilgi seviyesine” göre bölünmesi gerekliliğini ifade eden her iki cevabın sonuçları göstermektedir ki, yaşlara göre gruplara bölünmesi gerektiğini ifade edenler cevap oranı olarak çok olduğu görülmektedir. Yukarıda belirtilen gerekçeler ve konuyla ilgili sonuçlara göre kurslardaki seviye gruplarının bilgiye göre değil, öğrencilerin yaş seviyelerine göre kurulmasının daha uygun olacağını göstermektedir.

Üçüncü sırada ise, %15,1 oranında “sıralar ve yazı tahtasının olması”, %12,2’si “yardımcı hocaların bulunması” gerekliliğini ifade etmişlerdir. 12 öğrencinin cevapsız bıraktığı bu soruya %1,0 oranındaki 2 öğrenci “Başka” seçeneğini işaretleyerek şunu yazmışlardır: “Bilgili hocalar olmalı ve dersler düzenli olarak olmalı” denişlerdir. Sınıflarda sıraların ve yazı tahtasının olmasını istemelerine gelirsek, öğrenciler okullarında derslerinin araç ve gereçlerine alıştıkları için cami Kur’an Kurslarında da kullanılmasını istemektedirler. Anket uyguladığımız cami Kur’an Kurslarının birçoğunda sıraların olmadığını, bazılarında ise yazı tahtasının bile kullanılmadığını müşahede edilmiştir. Tablo 31’de de görüldüğü gibi,

113 Kazakistan Müslümanları Dini İdaresi, KMDİB’nin 2020 Yılına Kadar Kurslardaki

öğrencilerin dizüstü oturarak eğitim almaları kurslarda hoşuna gitmeyen durumların arasında oran olarak en çok olanıdır. Demek kurs yönetimi verimli bir eğitim sunmaları için sınıftaki ihtiyaçlardan olan araç-gereçleri sağlamaları lazım. “Yardımcı hoca” veya “hocaların bilgili olması ve derslerin düzenli olmasına” gelirsek, yardımcı hoca talebiyle ilgili sonuçların nispeten düşük çıkmasının sebebi, birçok cami Kur’an Kurslarında yardımcı hocaların bulunması veya öğrenci azlığından dolayı yardımcı hocaya ihtiyaç duyulmamış olabilir. Bazı cami Kur’an Kurslarında imam, müezzin, imamın yardımcıları da öğretmenlerle beraber ders vermektedirler. KMDİB kendi bünyesinde çalışan tüm cami Kuran kurs hocalarının bilgi derecelerini ve yabancı dini akımların etkisinden etkilenen öğretmenlerin olup olmadığını test amacıyla her sene sınav yapılmaktadır. Sınavlar yazılı ve mülakat şeklinde iki çeşit olarak yapılmaktadır. Dolaysıyla bilgisi zayıf olan veya dini akımların etkisinden etkilenen öğretmen adayları kurslarda ders verememektedir.