Bu bölümde öğrencilerin derslere severek katılma, dersin amaçlarına ulaşma durumları, ders saatlerini yeterli bulma, atölyede bulunan araç-gereç yeterliliği, ciltleme dersini yürüten eğitimcinin yeterliliği, ders içeriklerinin yeterliliği, öğretim yöntemlerinin yeterliliği, değerlendirme tekniklerinin yeterliliği üzerine elde edilen bulgular incelenmiştir.
Araştırmaya katılan kursiyerlerin tamamı, Ciltleme dersine severek katıldığını belirtmiştir. Bu sonuç kursiyerlerin hepsinin derse severek katıldığını göstermektedir.
Tablo 21: Derslerin Amacına Ulaşma Durumunu Gösteren Dağılım
Amaca Ulaşma Durumu f %
Yeterli 22 73.3
Kısmen yeterli 8 26.7
Yetersiz - -
TOPLAM 30 100.0
Tablo 21’e göre araştırmaya katılan kursiyerlerden % 73.3’ü dersin amacına ulaştığını, % 26.7’si ise kısmen ulaştığını belirtmiştir. Dersin amacına ulaşma durumunu yetersiz bulan kursiyer bulunmamaktadır.
Tablo 22: Ders Süreleri Yeterliliği Durumunu Gösteren Dağılım
Ders Süreleri Yeterliliği f %
Yeterli 4 13.3
Kısmen yeterli 8 26.7
Yetersiz 18 60.0
TOPLAM 30 100.0
Tablo 22 incelendiğinde, araştırmaya katılan kursiyerlerin, , %60.0’ı ise süreyi yetersiz, % 26.7'si süreyi kısmen yeterli ve % 13.3’ü ise, Ciltleme dersinin süresini yeterli bulmaktadır. Ciltleme dersi süresi, kursiyerlerin çoğunluğu tarafından yetersiz görülmektedir.
Buna göre, kursiyerlerin ders süresi hakkındaki düşüncelerine göre çalışmalar yapılıp, geliştirilmesi ve kursiyerlerin isteklerine uygun olarak ders sürelerinin genişletilmesi gerektiği söylenebilir.
Tablo 23: Araç-gereç Yeterliliği Durumunu Gösteren Dağılım
Araç-gereç Yeterliliği f %
Yeterli 22 73.3
Kısmen yeterli 8 26.7
Yetersiz - -
TOPLAM 30 100.0
Tablo 23’e göre araştırmaya katılan kursiyerlerden % 73.3’ü kursta kullanılan araç-gereç sayısını yeterli bulmakta, % 26.7’si ise, kısmen yeterli bulmaktadır.
Bu sonuç, kursiyerlerin büyük çoğunluğunun kurslardaki araç ve gereçlerin yeterli olduğunu, bir bölümünün ise kısmen yeterli bulduğunu göstermektedir. Buna göre, kursiyerlerin daha iyi eğitim ve öğretim yapabilmeleri yaratıcılıklarını, bilgi ve becerilerini ortaya çıkarmaları için araç gereç sayısının ve donanımının arttırılmasını istedikleri söylenebilir.
Araştırmaya katılan kursiyerlerin tamamı, Ciltleme dersini yürüten eğitimciyi yeterli bulduklarını ve eğitimcilerin dersi sevdirecek nitelikte davrandığını ve kendileri ile ilgilendiklerini belirtmişlerdir.
Tablo 24: Kursiyerlerin Ciltleme Dersinin Yeterliliği Hakkındaki Düşüncelerini Gösteren Dağılım
Program İçeriğinin Yeterliliği f %
Yeterli 27 90.0
Kısmen yeterli 3 10.0
Yetersiz - -
TOPLAM 30 100.0
Tablo 24’e göre araştırmaya katılan kursiyerlerden % 90.0’ı dersin içeriğini yeterli, % 10.0’u ise kısmen yeterli olduğunu belirtmiştir.
Bu sonuca göre kursiyerlerin çoğu ders içeriklerini yeterli bulmaktadır. Ancak bazı kursiyerlerin alanla ilgili konularda deneyimlerini daha fazla arttırmak istedikleri söylenebilir.
Tablo 25: Derste Uygulanan Öğretim Yöntemlerinin Yeterliliği Durumunu Gösteren Dağılım
Uygulanan Öğretim Yöntemleri f %
Yeterli 28 93.3
Kısmen yeterli 2 6.7
Yetersiz - -
TOPLAM 30 100.0
Tablo 25 incelendiğinde araştırmaya katılan kursiyerlerden %93.3’ü uygulanan öğretim yöntemini yeterli bulduğunu, % 6.7'si ise kısmen yeterli bulduğunu belirtmiştir.
Bu sonuç, kursiyerlerin çoğunluğu kursda kullanılan öğretim yöntemlerini büyük ölçüde yeterli, az bir bölümünün ise kısmen yeterli bulduğu belirtilebilir.
Tablo 26: Derste Uygulanan Değerlendirme Tekniklerinin Yeterliliği Durumunu Gösteren Dağılım
Uygulanan Değerlendirme Teknikleri f %
Yeterli 26 86.7
Kısmen yeterli 4 13.3
Yetersiz - -
Tablo 26’ya göre araştırmaya katılan kursiyerlerin % 86.7’si dersi değerlendirme tekniklerinin yeterli olduğunu, % 13.3 'ü kısmen yeterli olduğunu belirtmiştir. Bu sonuçlara göre kursiyerlerin dersi değerlendirme tekniklerini yeterli buldukları söylenebilir.
Buna göre kursiyerlerin çalışmalarının iyi değerlendirildiği ve bu sebeple kursiyerlerin çalışmalarına objektif bir yaklaşımla yüksek değerler verildiği söylenebilir.
7.Kursiyerlerin İSMEK Yönetiminden Beklentilerini İfade Eden Bulgular
Kursiyerler genel olarak İSMEK yönetiminden, Ciltleme kursunun tek şubede varlığından dolayı İstanbul’un diğer semtlerinde de açılmasını talep etmişlerdir.
Ciltleme Kurslarının yaygınlaştırılmasını ve tanıtımının yapılarak farklı kitlelere de duyurulmasını belirtmişlerdir.
Ciltçiliğin yanı sıra kağıt restorasyonu eğitiminin de verilmesini talep etmişlerdir.
Atölye zemin katta ve dar bir alanda bulunduğundan kursiyerlerin rahatça hareket edebilecekleri bir mekânda ders görmek istedikleri de beklentiler içerisinde görülmektedir.
SONUÇ ve ÖNERİLER
1.Sonuç
Yaygın eğitim, bireysel ihtiyaçlar doğrultusunda hayat boyu sürecek öğrenim faaliyetlerini kapsamaktadır. Yetişkin eğitimine hayat boyu öğrenme ya da yaşam boyu eğitim de denildiğini belirtebiliriz.
Ülkemizde faaliyet gösteren yaygın eğitim hizmeti veren çeşitli kurum ve kuruluşlar, bireylere hayat boyu öğrenme imkanı sağlayarak, kendilerini sürekli geliştirmeleri yoluyla, bireylerin içinde yaşadıkları yöre ve toplumun da ekonomik ve sosyal açıdan gelişmesine önemli katkılar sağlamaktadır.
Bu kuruluşlar, bireylerin hobilerini gerçekleştirme, meslek kazandırma, kendini geliştirme, sosyalleşme ve iyileştirme amacıyla açmış olduğu kurslarda eğitimler verilmekte ve bu faaliyetlerini devamlı olarak geliştirip arttırmaktadırlar.
Bu kurum ve kuruluşlar içerisinde bakanlıktan sonra gelen ve yaygın eğitim faaliyetleri sunan belediyeler de bulunmaktadır.
İSMEK’ de İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin yaygın eğitim faaliyetini sunan bir organizasyonudur. İSMEK kursiyerlerin kişisel gelişimlerine, hobilerini gerçekleştirme, meslek kazandırma, kendilerine yeni beceriler edinmelerine, sosyalleşme ve iyileştirmeye yönelik bir yapıya sahip bulunmaktadır.
İSMEK’de verilen branşlar arasında Ciltleme Kursu da yer almaktadır. Geçmişten günümüze usta çırak ilişkisiyle ve üniversitelerin Geleneksel Türk Sanatları Cilt Ana Sanat Dalı bünyesinde verilen eğitimlerle taşınan bu miras unutulmaya yüz tutmak üzereyken tekrardan hayat bulmuştur. Geçmişte Türk Süslemecilik sanatımızın büyük bir bölümünü Kitap Sanatlarımızın teşkil ettiği görülmüştür. Eskiden yazma eserlerin, okuyuculara daha güzel sunumlarının yapılabilmesi için yazıyı süsleme amaçlı olarak Tezhip, Minyatür, Ebru, Katı‘ gibi ana ve yardımcı sanat dalları, kitabı
fiziki etkenlerden korumak için de Cilt Sanatı gelişme imkânı bulmuştur. Cilt Sanatının geçmişteki dönemini bugünlere taşıması pek mümkün görünmese de, bir sanat olarak sevdirilerek yaşatılması ve bir meslek olarak da bireylere kazanç sağlaması bakımından sürdürülebilmesi mümkündür.
İSMEK Ciltleme Dersinin incelenmesi kapsamında yapılan araştırmada elde edilen veriler değerlendirildiğinde, Ciltleme dersi kursuna katılan kursiyerlerin çoğunluğunu bayan kursiyerler oluşturmaktadır.
Araştırmaya katılan kursiyerlerin çoğunluğu, 36-45 ve 46-55 yaş grubunda yer almaktadır.
Kursiyerlerin medeni durumları incelendiğinde, az bir farkla da olsa bekar kursiyerlerin evli kursiyerlere göre fazla olduğu tespit edilmiştir.
Araştırmaya katılanların eğitim durumları incelendiğinde, kursiyerlerin çoğunluğunun lise mezunu ve lisans mezunlarından oluştuğu ancak okur-yazar olmayan ve ilköğretim mezunu kursiyerin bulunmadığı tespit edilmiştir.
Araştırmaya katılan kursiyerlerin mesleki durumları incelendiğinde, çoğunluğu diğer meslek grupları oluşturmaktadır.
Kursiyerlerin kursa katılma amaçları incelendiğinde, çoğunluğun ilgi ve merak duyduğu için ve kendini geliştirme amacıyla kursa katıldığı bilgisine ulaşılmıştır.
Araştırmaya katılan kursiyerlerin Ciltleme dersinde ürünlerde oluşturulan tasarımların çoğunu, öğretici tasarlamış olup geçmişte çalışılmış ürünlerden faydalanılarak tasarlandığı da belirtilmiştir.
Araştırmaya katılan kursiyerlerin Ciltleme dersinde en çok kullandığı teknikler içerisinde Şemseli Ciltlerin tercih ettiği tespit edilmiştir.
Ciltleme dersine katılan kursiyerlerin hepsi Sahtiyan (Keçi) derisini tercih ettiği gözlemlenmiştir.
Araştırmaya katılan kursiyerlerin çoğunluğu deri dışında kullandığı hammadde olarak altını tercih ettiği fakat ahşabı tercih etmediği görülmektedir. Diğer seçeneğini işaretleyen kursiyerlerin belirttikleri hammaddeler ise ebru kâğıdı, cilt bezi ve parşömen gibi hammaddelerdir.
Araştırmaya katılan kursiyerlerin yarısı, kullandığı malzeme teminini kendisi yaptığını, diğer yarısı ise malzemeleri kursun temin ettiğini belirtmişlerdir.
Atölyede bulunan araçlar arasında ıstampa, giyotin, mengene, dikiş tezgâhı, zımpara makinesi, makas ve pres bulunmaktadır. Deri kesim ve deri tıraş makinesi ise bulunmamaktadır. Kursiyerler ciltlemede kullanacakları derileri ellerindeki bıçkı denilen aletle tıraşlamaktadır.
Yine atölyede bıçkı, biz, çelik cetveller, çiviler, eğeler, falçata, ıstaka, iğne, klişeler, makas ve maket bıçağı gibi araç-gereçler bulunmaktadır.
Araştırmaya katılan kursiyerlerin, ciltleme dersinde kullandığı eğitim araçları durumu incelendiğinde, genellikle ciltlemeye uygun kitaplar, ciltleme araç ve gereçleri v.b. kullandığı tespit edilmiştir.
Ciltleme derslerinde uygulanan öğretim yöntem ve teknikleri ile ilgili olarak kursiyerlerin çoğunluğu, gösterip yaptırma yöntemi kullanıldığını belirtmiştir.
Araştırmaya katılan kursiyerlerin büyük çoğunluğu, yaptıkları ürünleri kendilerinin kullandığını, bir kısmı da hediye ettiklerini belirtmişlerdir ancak ürünlerini satmak isteyen kursiyerlerin bulunmadığı belirlenmiştir.
Araştırmaya katılan kursiyerlerin tamamı, Ciltleme Dersinin, İstanbul’un diğer ilçelerinde de açılmasını istemişlerdir. Kursiyerlerin aldıkları eğitimden memnun oldukları, kendilerini geliştirmek için uygun ortamların arttırılmasını istedikleri sonucuna varılabilir.
Araştırmaya katılan kursiyerlerin tamamı, ürünlerini sergileme imkanı bulduklarını belirtmişlerdir. Kursiyerlerin ürünlerini sergileyerek başarı duygularını
tatmin etmek istedikleri anlaşılmıştır. Kursiyerlerin kurslarda yaptıkları ürünleri İSMEK organizasyonlarında ve Geleneksel sanatlarla ilgili yapılan sergi ve etkinliklerde sergiledikleri belirtilmiştir ancak bunun yanında uygun ortamların daha da arttırılmasını istedikleri ifade edilmiştir.
Kursiyerlerin derslere severek katılma, dersin amaçlarına ulaşma durumları, ders saatlerini yeterli bulma, atölyede bulunan araç-gereç yeterliliği, ciltleme dersini yürüten eğitimcinin yeterliliği, ders içeriklerinin yeterliliği, öğretim yöntemlerinin yeterliliği, değerlendirme tekniklerinin yeterliliği üzerine elde edilen bulgular da incelenmiştir ve aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır.
Kursiyerlerin hepsi Ciltleme dersine severek katıldığını belirtmiştir.
Araştırmaya katılan kursiyerin çoğu, dersin amacına ulaştığını belirtmiştir. Dersin amacına ulaşma durumunu yetersiz bulan kursiyer bulunmamaktadır.
Araştırmaya katılan kursiyerlerin çoğunluğu, Ciltleme dersinin süresini yetersiz bulmaktadır. Buna göre, kursiyerlerin ders süresi hakkındaki düşüncelerine göre çalışmalar yapılıp, geliştirilmesi ve kursiyerlerin isteklerine uygun olarak ders sürelerinin genişletilmesi gerektiği söylenebilir.
Kursiyerler kursta kullanılan araç-gereç sayısını yeterli bulduklarını ifade etmişlerdir.
Kursiyerlerin tamamı, ciltleme dersini yürüten eğitimciyi yeterli bulduklarını belirtmişlerdir.
Araştırmaya katılan kursiyerlerin çoğunluğu dersin içeriğini yeterli bulmuştur ancak bazı kursiyerlerin alanla ilgili konularda deneyimlerini daha fazla arttırmak istedikleri söylenebilir.
Kursiyerlerin büyük çoğunluğu uygulanan öğretim yöntemini yeterli bulduğunu belirtmiştir.
Araştırmaya katılan kursiyerlerin çoğu, dersi değerlendirme tekniklerinin yeterli olduğunu belirtmiştir.
Kursiyerler genel olarak İSMEK yönetiminden, Ciltleme kursunun tek şubede varlığından dolayı İstanbul’un diğer semtlerinde de açılmasını talep etmişlerdir.
Atölye zemin katta ve dar bir alanda bulunduğundan kursiyerlerin rahatça hareket edebilecekleri bir mekanda ders görmek istedikleri de beklentiler içerisinde görülmektedir.
2. Öneriler
Bu araştırmada elde edilen bulgulara göre, ilgililere ve bu konuda yapılacak araştırmalara yön göstermesi amacıyla aşağıdaki öneriler geliştirilmiştir.
1. Kursiyerlerin çalışmalarını rahatça yapabilmesi için yeterli sayı ve büyüklükte
atölyeler oluşturulmalıdır. Fiziksel yapı programın uygulanabilirliğini destekleyecek şekilde düzenlenmelidir.
2.Programda bulunan kursiyerlerin derslere severek katıldıkları ancak derslerin
saatlerini yeterli bulmadıkları tespit edilmiştir. Bu nedenle kursiyerlerin dersten daha etkin ve rahat faydalanabilmeleri açısından Ciltleme ders saatlerinin süreleri arttırılabilir.
3.Kursiyerlerin becerileri ve deneyimlerini arttırabilmesi için daha fazla pratik
yapmalarına olanak sağlanmalıdır.
4. Ciltleme dersinin sadece bir şubede oluşunun yeterli olmayışından dolayı
Ciltleme dersi verilen kursların arttırılması için çalışmalar yapılmalıdır.
5. Kurslarda kullanılan malzemelerin temininde kolaylık sağlayıcı çalışmalar
yapılarak, kurs tarafından toptan, ekonomik ve kaliteli malzemelerin alınabileceği bir ulaşım sağlanmalı ve firmalarla işbirliği yapılarak kursiyerler yönlendirilmelidir.
6. Kursiyerlerin kurslarda ürettiği ürünlerin satışı ve sergilenmesi sağlanarak
pozitif yönde motivasyonu arttırıcı etkilere önem verilerek bu ve benzeri uygulamalar yapılmalıdır.
7. Kursiyerlere yaptıkları ürünleri satma ve sergilemeye yönelik fuar ve şenlik
gibi etkinlikler sağlanarak ve var olan faaliyetlerin arttırılarak, kursiyerlerin özgüvenlerinin oluşmasına yardımcı olmak gerekmektedir.
8. Kursiyerlerin bakış açılarını geliştirecek sosyal, kültürel ve ekonomik açıdan
değişik faaliyetler üretilmelidir. Kursiyerlerin girişimci olmaları ve kendilerinin iş hayatına atılımlarını sağlamak için eğitim seminerleri düzenlenmelidir.
9. Atölyelerde üretilen ürünlerin tanıtımının ve sergilenmesinin gerçekleşmesi
için değişik stratejiler geliştirilmelidir.
10. Kurslarda alınan eğitim sonunda kursiyerlerin bu piyasada çalışacak kalifiye
elemanlar durumuna getirilmeleri uygun sektörlere yönlendirilerek çalışmaları sağlanmalıdır.
11. Ciltleme kursunun ve buna örnek teşkil edecek faaliyetlerin ülkede tanıtımı
yapılmalı ve kaynakların doğru kullanımı için üretim atölyeleri kurulmalı, kursiyerlerin üretimde çalışması suretiyle onlara kazanç sağlayacak iş imkânı yaratılmalıdır
12. Ciltleme ve buna benzerlik gösteren kurslar açılırken kaybolmaya yüz
tutmuş, kendi öz benliğimizin eseri olan sanatsal faaliyetleri yaşatmak için değişik proje ve uygulamalar yapılmalıdır.
13. Kursiyerlerin beklentileri zamanla değiştiği için, dönem dönem bölgesel
anketler uygulanarak program ihtiyaçları belirlenmelidir.
14. Kursiyerlerin rahatça ulaşabilecekleri internet sitelerin olması ve bu sitelerde
İSMEK’te hangi eğitimlerin olduğu, zamanları gibi bilgilerin verilmesi gerekmektedir. Çünkü, bilgiye zorlukla ulaşmak kursiyerlerin vazgeçmesine sebep olabilir. İSMEK
programlarının bu konuda yapmış olduğu çalışmalar iyi düzeydedir ancak Ciltleme programıyla ilgili tanıtımın biraz daha geliştirilmesi ve genişletilmesi için çalışmalar yapılmalıdır.
KAYNAKÇA
Algaç, Ş.(2000). Anadolu Selçukluları ve Beylikleri Dönemi Tezhip Sanatı.
Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Alkan, C. (1994). Mesleki Ve Teknik Eğitim Esasları. Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları.
Alkan, C. (2001). Mesleki Ve Teknik Eğitimin Esasları. Ankara: Nobel Yayınları.
Alkan, C., Doğan, H. Ve Sezgin, İ. (1988). Mesleki ve Teknik Eğitimin Esasları. Ankara: Gazi Yayınları.
Alkan, C., Doğan H. ve Sezgin İ. (1991). Mesleki ve Teknik Eğitimin Esasları. Ankara: Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaası.
Alkan, C., Doğan, H. ve Sezgin, İ.(1996). Mesleki Ve Teknik Eğitimin Esasları. Ankara: Gazi Büro Kitabevi.
Akyol, A. (1999). Yaygın Eğitim Projesi Hakkında Proje Kapsamındaki Halk Eğitimi
Merkezi Yönetici ve Öğretmen Görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Arıtan, A.S.(1992). Konya Dışındaki Müze ve Kütüphanelerde Bulunan Selçuklu ve
Selçuklu Üslubunu Taşıyan Cild Kapakları. Yayımlanmamış Doktora Tezi,
Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya
Arıtan, A. S.(1993). Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: ? Arıtan, A. S. (2002). Türkler Ansiklopedisi. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
Arıtan, A.S.(2000,11-13 Ekim). Selçuklu Cildlerinde İmzalar. I. Uluslar arası Selçuklu Kültür Medeniyeti Kongresinde sunuldu, Konya.
Arlı, M.(1990). Köy El Sanatları. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ev Ekonomisi Yüksekokulu. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları
Aslanapa, O. (1981/1982).Osmanlı Devri Cilt Sanatı. Türkiyemiz.(38).2-17.
Atay, A. (1987). Örücülük. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Atanur, M. (1994). El Sanatlarını Geliştirmeliyiz. Kültür ve Sanat. 12(2), 19-20. Bakır, S.T. (1999). İznik Çinileri ve Gülbenkyon Koleksiyonu. Ankara: Türk
Tarih Kurumu Basımevi.
Bilgin, N.(1990). Folklorik Yapma Bebekçilik. Ankara: Ankara Üniversitesi Basım Evi.
Binark, İ. (1975). Eski Kitapçılık Sanatlarımız. Ankara: ?
Bora, S.(2012). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Kütüphanesi Nadir Eserler
Bölümü’nden Seçilen Kitaplara Ait Deri Ciltlerin Nitelik ve Problemlerinin Belirlenmesi ve Genel Koruma Önerileri. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Bülbül, A. S.(1987). Dünyada ve Ülkemizde Yaygın Eğitim. Türk Eğitim Derneği tarafından düzenlenen XI. Eğitim Toplantısında sunuldu, Ankara.
Celep, C. (1993). Halk Eğitimi. Gazi Üniversitesi Yayınları: Ankara.
Celep, C. (1995). Halk Eğitimi, Ankara: Pegem Yayınları.
Cunbur, M.(1990). Milli Kültürümüzde Kitap Sanatları. Milli Kültür Unsurlarımız
Üzerine Genel Görüşler, 46,168-169.
Cingöz, H. (2007). Celal Bayar Üniversitesi Salihli Meslek Yüksek Okulu Deri
Konfeksiyon Bölümü Programının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Çelik, D (2013). Karabük İli Safranbolu İlçesinde Bulunan Deri Ürünlerin Ve Yemeni
Yapımının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim
Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Çığ, K. (1953). Türk Kitap Kapları. Ankara: A.Ü.İ.F Türk Ve İslam Sanatları Tarihi Enstitüsü Yayınları.
Çığ, K. (1970). Türk Lâke Müzehhepleri ve Eserleri. İ.Ü. Sanat Tarihi Yıllığı, III, 243- 252.
Dağtaş, L. (2002). Anadolu’da Dericilik. İzmir: Yayımlanmamış Kitap.
Diyarbekirli, N. (1972). Hun Sanatı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Demirtaş, B.(2001). Tire Necip Paşa Kütüphanesi’nde Bulunan Şeyh Zeynel Abidin’e
Ait Tarih-i Medine-i Münevvere Adlı Yazmadaki Tezhip ve Minyatürlerin Türk Sanatı Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Duran, L. (1988). Türkiye Yönetiminde Karmaşa. İstanbul: Çağdaş Yayınları.
Dülger, F.(2008). Süleymaniye Kütüphanesi Ayasofya Yazmaları Cild Örnekleri. Yüksek Lisans Tezi Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Eberhard, W. (1947). Çin Tarihi. Ankara : ?
Elüstü, A. (2007) Yetişkinlerin Eğitim İhtiyaçları Ve Halk Eğitimi İle İlgili Farkındalık
Düzeylerinin Belirlenmesi.Yüksek Lisans Tezi Marmara Üniversitesi Eğitim
Erişen, Y.(1997). Atölye Ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Öğretmenlik Formasyonu
Açısından Hizmet içi Eğitim İhtiyaçlarının Belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek
Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Erkan, M. (1994). Osmanlı Dönemi El Yazması Deri Cilt Kitap Süsleme Örnekleri. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Erken, V.(1995). Yetişkinler Eğitimi. Ankara: ?
Ertam, M.A.(2011). İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sanat Ve Meslek Eğitimi
Kurslarında Verilen Deri Aksesuarları Dersinin İncelenmesi. Yüksek Lisans
Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Ertürk, S. (1984). Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Cihan Matbaası. Eryılmaz, B. (2010). Kamu Yönetimi. Ankara: Okutman Yayınları.
Fidan, N. ve Erden, M. (1993). Eğitime Giriş. Ankara: Meteksan Matbaacılık.
Geray, C.(1970). Halk Eğitimine Giriş. Türkiye'de Yaygın Eğitim (Seminer Tebliğleri) Eskişehir, Ankara: İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayınları.
Geray, C. (1994). Yerel Yönetimlerin Eğitim ve Kültür İşlevleri. Çağdaş Yerel
Yönetimler Dergisi. 3(6), 3-14.
Güleç, A.(2007) Topkapı Sarayı Kütüphanesindeki Seçilmiş Klasik Şemse Cilt
Kapakları. Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Güler, M. Ve Özdemir, M.(2002, 23-26 Ekim). Toplum Kalkınmasında Mesleki Ve
Teknik Eğitimin Rolü. XI. Eğitim Bilimleri Kongresinde sunuldu, Lefkoşa.
Güler, M ve Özdemir, M. (2003). Mesleki Ve Teknik Eğitimin Tarihi Gelişimi. Mesleki
İlden, S.(2006). Türkiye’de Kitap Konservasyonu Çalışmaları Ve Bir Kâğıt
Restorasyonu Laboratuarı Kurma Projesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül
Üniversitesi, İzmir.
İşmen, H.(1994).Süleymaniye Kütüphanesindeki Fatih Devri Ciltleri. Yayınlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
İnay, Ö.(2006). Türk İslâm Kitap Sanatında Lâke Cilt Tasarımları. Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Kaya, E. (2007). Kent Yönetiminde Yeni Yaklaşım Yerel Kalkınma Yönetimi. İstanbul: Okutan Yayınları.
Kızılkaya, T. (1996). Deri Giyim Sanayi İşletmelerinde Üretim Planlaması Üzerine Bir
Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Ankara.
Kutluğ, N. (1985). Plastik Sanatların Yaygın Eğitiminde Ailenin Rolü. 1. Plastik Sanatlar Sempozyumunda sunuldu, Ankara.
Koçel, T. (1984). İşletme Yöneticiliği. İstanbul: ?
Korkmaz, A.(1977). Eğitim Ekonomisi. Ankara: Gazi Yayınları.
Lowe, J.(1985). Dünyada Yetişkin Eğitimine Toplu Bakış. (Çev. Turhan Oğuzkan). Ankara: UNESCO Türkiye Milli Komisyonu.
Maraşlı, S.(2005). Amasya II. Bayezid İl Halk Kütüphanesindeki XV. Ve XVI. Yüzyıl
Ciltleri. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Mavili, G. (2002). Süleymaniye Kütüphanesi’ndeki 13. ve 14. Yy.lara Ait Cilt Sanatı
Örnekleri. Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü, İstanbul.
Meriç, R.M.(1954). Cild Araştırmaları. Vesikalar I. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
Mesera, G. (1998). Türk Sanatında İnce Kağıt Oymacılığı. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Okçabol, R.(1996). Halk Eğitimi (Yetişkin Eğitimi). İstanbul: Der Yayınları. Okçabol, R.( 2001). Eğitim Hakkı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. Okçabol, R.(2006). Halk Eğitimi. İstanbul: DER Yayınları.
Onur, B. (2000) .Gelişim Psikolojisi. Ankara: İmge Kitabevi.
Önge, E. (1996). Sanat ve Estetik. Konya: Selçuk Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi Vakfı Yayınları.
Özcan, Y. (1990).Türk Kitap Sanatında Şemse Motifi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Özdemir, M.(2004) Geçmişte Ve Günümüzde El Sanatları Çerçevesinde Üretilen Deri
Ürünleri Üzerinde Bir Araştırma. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen
Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Özdemir, M., Kayabaşı, N.(2007). Geçmişten Günümüze Dericilik. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Özdemir, M. ve Yetim, F.(1997). Günümüz Ekonomisinde Geleneksel El Sanatlarının
Yeri ve Önemi. Türkiye’de El Sanatları Geleneği ve Çağdaş Sanatlar İçindeki
Özen, M.E.(1998). Türk Cilt Sanatı. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Öztaş, C. ve Zengin, E. (2008). Yerel Yönetimler ve Kültür Hizmetleri. Sosyal Siyaset
Konferansları Dergisi. 54, 155-180.
Paşu, N.(2007) Halk Eğitim Merkezlerindeki Takı Tasarımı Dersinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara Sezgin, S. İ.(1983). Mesleki ve Teknik Eğitim Kapsam ve Gelişimi. Türkiye’de Meslek
Eğitimi ve Sorunları Türk Eğitim Derneği VI. Eğitim Toplantısında sunuldu,