Kullanılan Ölçeklerin Güvenilirliği

Doğru tasarlanmış bir anket ölçeği güvenilir sonuçlar vermelidir. Anketlerde kullanılan ölçekli soru gruplarının kendi içlerindeki Cronbach alpha değeri bir birleri ile ilişkili olması beklenen ifadelerin bir arada kullanıldığında oluşan envanterin ne kadar tutarlı olduğunun hesaplanmasında kullanılan başlıca güvenilirlik ölçütüdür (Spector, 1992, s.6). Alpha değeri genellikle pozitiftir ve 0 ile 1 arasında bir değere sahiptir. Bu değer 1’e ne kadar yakınsa kullanılan ölçeğin iç tutarlılık oranı da o denli yüksek olacaktır. Akademide genel kabul görmüş ortalama alpha değeri 0,70’dir. Buna göre, bir ölçeğin güvenilir kabul edilebilmesi için alpha değerinin 0,70 ve üzerinde bir değere sahip olması beklenir (Spector, 1992, s.32)

108

Tablo 6: Ankette Kullanılan Ölçeklerin Güvenilirlik Düzeyleri Kullanılan

Ölçeklerin Güvenilirlik Düzeyleri

Cronbach Alpha Değeri (70<) Ölçekler İfade Sayısı Önceki Çalışmalar Mevcut çalışma Kaynak Bütçe uygulamaları nın kapsamı 5 0,93 0,76 King ve ark. 2010 Tanısal yönetim yaklaşımı 4 0,89 0,87

Valez, Sanchez, Florez ve Alvarez-Dardet, 2015; Hoffman, Wald ve Gleich, 2012; Naranjo-Gill ve Hartman, 2007, Widener 2007, Henri, 2006

İnteraktif yönetim yaklaşımı

7 0,8 0,92

Valez, Sanchez, Florez ve Alvarez-Dardet, 2015; Hoffman, Wald ve Gleich, 2012; Naranjo-Gill ve Hartman, 2007, Widener 2007, Henri, 2006

İşletme

Performansı 3 0,84 0,80 Bedford, 2015; King ve ark, 2010

Araştırma Yöntemi

Bu tez çalışması kapsamında işletmelerin genel profillerinin açıklandığı tanımlayıcı istatistik ile çalışma modeli çerçevesinde kurulan hipotezlerde mevcut değişkenlerin ilişkilerinin açıklandığı çok değişkenli analiz yöntemi kullanılmıştır.

109

Tanımlayıcı istatistik bir örneklemin belirlenen özelliklerinin (çalışma modeli değişkenleri) ölçümünün yapıldığı analiz türüdür. Tanımlayıcı istatistikde incelenen veri seti parametrik ve parametrik olmayan şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Tanımlayıcı istatistikde kullanılan başlıca ölçüler ortalama (mean) orta veya medyan (median) ve standart sapmadır (standard deviation). (Bickel, Lehmann, 2012). Parametrik veri tüm evrenin özelliklerini yansıtacak büyüklükteki veridir. İstatistiki olarak parametrik bir veri ile tanımlayıcı istatistik yapabilmek için evrenin tamamının en az %10’unun örnekleme dahil edilmesi gerekmektedir (Gay, 1987, s.119). Tanımlayıcı istatistikin amacı tamamının incelenmesi mümkün olmayan bir evrenin belirli bir kesitinin incelenerek elde edilen bulguların tüm evreni temsil etmesini sağlamaktır. Bu nedenle parametrik veri tanımlayıcı istatistik yapılabilmesi için en doğru veri seti seçeneğidir (Bickel, Lehmann, 2012). Bununla birlikte, bu çalışmada elde edilen tanımlayıcı bulgular her ne kadar çalışma evreninin tamamına atfedilmese de veri setinin bir profil çizmesi açısından kullanılabilir. Tanımlayıcı istatistikde işletmelerin geliştirilen çalışma modeline konu edilen değişkenler doğrultusunda ne şekilde bir dağılım gösterdiği ve bu değişkenlerin işletme özelliklerine göre nasıl bir eğilim izledikleri açıklanmaya çalışılmıştır.

Araştırma modelin kapsamında kurulan hipotezlerin test edilmesinde; kurulan hipotezlerin farklı yapılarda olması sebebiyle; birden fazla analiz yapılması gerekmektedir. Hipotez 1, hipotez 2, hipotez 4 ve hipotez 6; sırası ile işletme büyüklüğü (çalışan sayısına göre), işletmenin benimsediği rekabet stratejisi, işletme yöneticisinin eğitim düzeyi ve görev süresinin bütçe uygulamalarının kapsamı üzerindeki etkisi doğrusal regresyon yönteminin kullanılmasını gerektirmektedir.Doğrusal regresyon analizi tek bir bağımsız değişkenin tek bir bağımlı değişken üzerindeki etkisinin incelendiği regresyon analizidir. Burada her ne kadar bütçe uygulamalarının kapsamı birden fazla ifadeyi içine alan ölçekli bir envanter gibi görünse de aslında yıllık faaliyet bütçesi, altı aylık bütçesi, üç aylık faaliyet bütçesi, aylık faaliyet bütçesi, nakit bütçesi ve uzun vadeleri bütçeler (1-5 yıl) olmak üzere 6 farklı bütçe uygulamasının işletmelerde ne ölçüde kullanıldığını belirlemeye yönelik bir envanterdir (King ve ark., 2010). Bu nedenle örneğin; aylık faaliyet bütçesinin sistematik bir şekilde kullanan bir işletmenin

110

mutlaka üç aylık faaliyet bütçesini de aynı şekilde kullandığının varsayılması doğru bir yaklaşım olmayacaktır.

Hipotezler 1, 2, 4 ve 6 için doğrusal regresyon (linear regression) analizi yapılmıştır. Doğrusal regresyon analizinde bağımsız değişken sürekli ya da süreksiz olabilir ( Chen, Mitchell ve Wells, 2003). Hipotez 7 ve 8 ise kendi içinde birbiri ile tutarlı olan ölçekli ifade gruplarından oluşmaktadır ve bu sorulardaki ölçekler sıralı bir şekildedir. Bu tip ölçeklerde 6 ve daha üstü bir sıralama kullanıldığında ve katılımcılardan sunulan ifadelerin puanlandırması istendiğinde, bu ifadeler sürekli değişken olarak kabul edilebilir (Zumbo, Gadermann ve Zeisser, 2007).

Tablo 7: Hipotezlerin Test Edilmesinde Kullanılan Yöntemler

Hipotezler Analiz Yöntemi Bağımlı Değişkenler Bağımsız Değişkenler

H1: İşletme boyutu ile bütçe uygulamalarının kapsamı arasında pozitif bir ilişki vardır.

Doğrusal regresyon

Yıllık faaliyet bütçesi 6 aylık faaliyet bütçesi 3 aylık faaliyet bütçesi Aylık faaliyet bütçesi Nakit bütçesi

Uzun vadeli bütçe (1-5 yıl)

İşletme büyüklüğü (çalışan sayısına göre)

111

Tablo 7: Devam

H2: İşletme stratejisi ile bütçe uygulamalarının

kapsamı arasında pozitif bir ilişki vardır.

Doğrusal regresyon

Yıllık faaliyet bütçesi 6 aylık faaliyet bütçesi 3 aylık faaliyet bütçesi Aylık faaliyet bütçesi Nakit bütçesi

Uzun vadeli bütçe (1-5 yıl)

Stratejik Eğilim -Savunmacı İşletme türü -Fırsatçı İşletme türü -Analizci işletme türü

H3: İşletme yöneticisinin yaşı ile bütçe uygulamalarında tanısal yaklaşım izlenmesi arasında pozitif bir ilişki vardır.

Doğrusal regresyon Yönetim Yaklaşımı -Tanısal -İnteraktif İşletme yöneticisinin yaşı

H4: İşletme yöneticisinin eğitim düzeyi ile bütçe uygulamalarının kapsamı arasında pozitif bir ilişki vardır.

Doğrusal regresyon

Yıllık faaliyet bütçesi 6 aylık faaliyet bütçesi 3 aylık faaliyet bütçesi Aylık faaliyet bütçesi Nakit bütçesi

Uzun vadeli bütçe (1-5 yıl)

İşletme yöneticisinin eğitim düzeyi

H5: İşletme yöneticisinin eğitim düzeyi ile bütçe uygulamalarında

interaktif yaklaşım izlenmesi

arasında pozitif bir ilişki vardır.

Doğrusal regresyon Yönetim Yaklaşımı -Tanısal -İnteraktif İşletme yöneticisinin eğitim düzeyi

H6: İşletme yöneticisinin görev süresi ile bütçe uygulamalarının kapsamı arasında negatif bir ilişki vardır.

Doğrusal regresyon

Yıllık faaliyet bütçesi 6 aylık faaliyet bütçesi 3 aylık faaliyet bütçesi Aylık faaliyet bütçesi Nakit bütçesi

Uzun vadeli bütçe (1-5 yıl)

İşletme yöneticisinin görev süresi

112

Tablo 7: Devam

H7:Bütçe uygulamalarının kapsamı ve işletme

performansı arasında pozitif bir ilişki vardır

Çok değişkenli regresyon

İşletme performansı -Karlılık

-Nakit akımlarındaki artış -Satışlardaki artış Yıllık faaliyet bütçesi 6 aylık faaliyet bütçesi 3 aylık faaliyet bütçesi Aylık faaliyet bütçesi Nakit bütçesi Uzun vadeli bütçe (1-5 yıl) H8: Yönetim yaklaşımı ve işletme performansı arasında pozitif bir ilişki vardır

Çok değişkenli regresyon

İşletme performansı -Karlılık

-Nakit akımlarındaki artış -Satışlardaki artış

Yönetim Yaklaşımı -Tanısal -İnteraktif

Anket çalışmasında elde edilen verinin analiz edilmesinde Stata istatistik programı kullanılmıştır.

113

YEDİNCİ BÖLÜM