Bu bölümde araştırmanın amacı, kapsamı ve örneklem yapısı açıklanmış, daha sonra bağımlı ve bağımsız değişkenlere ait ölçekler ve elde edilen verilerin analiz sürecine değinilmiş, elde edilen bulgularla değerlendirme ve önerilerde bulunulmuştur.
4.1. ARAŞTIRMANIN AMACI VE KAPSAMI
Günümüzde grup amaçlarının gerçekleşmesi için farklı bireylerin etkin bir birimde toplanarak çalışmalarını zorunlu kılmaktadır. Bu süreç bireylerin takım şeklinde çalışmalarını ve verimli olmalarını sağlamak için özel tutum, davranış ve yetenekleri gerektirmektedir. Yüksek performanslı takım oluşturulması sürecinde planlama, yüksek maliyet ve kalite hesaplamaları yapmak yeterli olmamakta, aynı zamanda psiko-sosyal ilişkilerin ve güven kavramının oluşturulması gerekmektedir. Bu anlamda etkili ve açık bir iletişim, motive ve moral yüklü çalışanlar başarının temel elementlerini oluşturmaktadır. Yönetim sürecinde yüksek standartlar ortaya koyan lider başlangıçtan sürecin sonuna kadar tüm hedefleri yerine getirmek için yumuşak ilkelerle yönetmeli, ama katı olgularla performansı ölçümlemeli. Yüksek takım performansı aşılamanın yolu, etkin takım kurma, geliştirme, motive etme ve onlara liderlik etmekten geçmektedir.
Spor işletmelerinde görev yapan insanlar; sürekli olarak müşteri gruplarına spor hizmetleri sunmaktadırlar. Hizmet verdikleri grupları yönlendirebilmek, için liderlik yeteneklerine sahip bulunmalıdırlar. Hizmet verdiği müşteri grubunu harekete geçirecek bilgi ve yeteneklere sahip olmalı, grup elemanları üzerinde alışılmışın üstüne çıkan etki bırakmalıdır. Grubu zorlama yerine güdülemeli, gücünü kendisini izleyenlerin güveninden ve sevgisinden almalıdır (Hazar, 2003:13).
Sporda liderlikte önemli olan noktalar, genel liderlik rolü için düşünülenlerden farklı değildir. Bir spor liderinde de beklenilen; grup üyelerine üyelik hazzını yaşatma, o grupta olmaktan tatmin sağlamalarına yardımcı olma ve üyeleri belirli faaliyetlere yönlendirme, yol gösterme ve etkileme şeklindedir (Gökdeniz, 2003:62). Etkili ve verimli spor yönetiminin gerçekleşmesi ve spor organizasyonlarında istenilen sonucun elde edilmesi büyük ölçüde yönetimi bilen, liderlik vasıflarını taşıyan, spor eğitimi almış, spor yöneticilerine bağlıdır.
Yapılan çeşitli araştırmalar aşağıda açıklanılan maddeler yerine getirildiğinde takım performansının artarak, takım kültürünün yapılanmasında etkili olduğunu ortaya koymuştur (Martens, 1987:171-181).
—Her bir kişinin başarısına ilgi göstermek —Grubun elde ettiği başarılardan onur duymak —Grubun birlikte çalışmasına yardımcı olmak —Performansla ilgili pozitif geri-bildirim
—Yapılan değişiklikler ve çalışmalarla ilgili olarak oyuncuları bilgilendirmek
Bağlılık ile performans arasındaki ilişkiyi inceleyen Zajac (1990) bu ilişkinin çok zayıf olduğunu nedenleri ile belirtmiştir. Ancak son yıllarda yapılan araştırmalar (Vanderberghe and et al, 2004:66-67; Jaramillo and et al, 2005:710) örgütsel bağlılık ile çalışanın iş performansı arasında kuvvetli bir bağın bulunduğunu göstermektedir. Oktay ve arkadaşları (2006), Tokat devlet hastahanesi çalışanlarına örgütsel bağlılık ile performans arasındaki ilişkiler konulu tez çalışması yapmıştır. Sağlık memurları ve hemşireler üzerinde yapılan bu araştırmada beklentilere uygun bir biçimde bağlılık ile performans arasında doğrudan ve kuvvetli bir ilişkinin bulunduğu belirlenmiştir.
Takım ruhu ve çalışmasının örgütsel bağlılığı artırdığı örgütsel bağlılık yazınında genellikle kabul edilmektedir. Çünkü bağımsız çalışma grupları ve takımların bir üyesi olarak faaliyet gösterenlerin iş tatminleri yükselmektedir (Becker and Billings,1993:177).
Bir takımın verdiği kararlar ne kadar işbirliği içinde alınıyorsa, örgütsel bağlılık o kadar güçlü olmaktadır. Takım açısından olduğu kadar bireysel açıdan da çalışanların karar sürecine aktif olarak katılımlarının desteklenmesi, yönetimin kendilerine değer verdiğinin göstergesi olarak algılanmaktadır. Dolayısıyla bu durum da örgütsel bağlılığı artırmaktadır (Korsgaard and et al., 1995:61).
Günümüz futbolundaki yoğun rekabet ortamında mücadele etmek zorunda olan kulüpler örgütsel bağlılığı ortaya koyan takım kültürünü ön plana çıkartmalıdır. Takım çalışması, iş arkadaşları arasındaki ilişkilerin daha samimi ve dostane bir ortam içinde sürdürülmesine olanak sağlamaktadır. Bu samimi ortam da dolaylı olarak örgütsel bağlılığı etkilemektedir. Zira yapılan araştırmalar, iş arkadaşları ile ilişkilerin olumlu veya olumsuz
olmasının örgütsel bağlılıkla ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır (Leiter and Maslach, 1988:297-308). Bu ilişkiler olumlu ise örgütsel bağlılığa da olumlu
Bu araştırmanın amacı, Türkcell Süper Liginde görev yapan antrenörlerin liderlik özelliklerinin futbolcuların kulübe bağlılıklarına ve performansa etkileri hakkında bilgi toplamak ve değerlendirmektir. Tek bir kulüpte yoğunlaşmanın gerçek durumu yansıtmayacağı düşüncesiyle Türkiyenin coğrafi bölgeleri de göz önüne alınarak seçilen birden fazla kulüp araştırmaya dahil edilmiştir.
4.2. ARAŞTIRMANIN SINIRLILIKLARI
Araştırma Türkiye’nin coğrafi bölgesi de göz önünde bulundurularak Türkcell süperlig de yer alan 8 kulüp ile sınırlandırıldı. 2005 – 2006 yıllarını kapsayan bir sezon ile sınırlandırıldı. Araştırma futbolcular tarafından doldurulmak üzere hazırlanan 52 sorudan oluşan bir anket uygulaması ile yapıldı.
4.2.1. Araştırmanın Metodolojisi
Bu bölümde öncelikli olarak araştırmanın amacı, önemi, kapsamı ve örneklem yapısı açıklanmış daha sonra değişkenlere ait ölçekler ve elde edilen verilerin analiz sürecine değinildi. Son olarak, elde edilen bulgular ışığında sonuç ve önerilerde bulundu.
4.2.2. Araştırmada Kullanılan Değişkenler
Araştırmada kullanılacak değişkenlerin tespitine başlamadan önce liderlik, örgütsel bağlılık türleri ve performans arasındaki ilişkilere yönelik geniş bir literatür taraması yapıldı. Bu çalışma çerçevesinde araştırma modelini oluşturacak değişkenler tespit edildi. Modele ait bağımlı ve bağımsız değişkenler aşağıda kısaca belirtildi.
4.2.2.1. Bağımsız Değişkenler
Araştırma modelinde belirtilen bağımsız değişkenler Conger ve Kanungo tarafından ileri sürülen lider özellikleri doğrultusunda altı kategoride ele alınmıştır. Bunlar; vizyon belirleme, çevresel duyarlılık, sıra dışı davranışlar sergileme, kişisel risk üstlenme, üye ihtiyaçlarına duyarlılık gösterme ve statükoyu sürdürmemek olarak ele alınan değişkenler.
4.2.2.2. Bağımlı Değişkenler
Araştırmada bağımlı değişken olarak Allen ve Meyer ikilisi tarafından ileri sürülen örgütsel bağlılık türleri kullanılmıştır. Bunlar; duygusal, devamlılık ve normatif bağlılık olarak ele alınan değişkenler.
4.3. ARAŞTIRMADA KULLANILACAK HİPOTEZLER Araştırmada aşağıdaki hipotezler test edildi.
H1. Antrenörün vizyon belirlemesi futbolcularının duygusal bağlılığını artırır. H2. Antrenörün vizyon belirlemesi futbolcularının devamlılık bağlılığını artırır. H3. Antrenörün vizyon belirlemesi futbolcularının normatif bağlılığını artırır. H4. Antrenörün çevresel duyarlılık göstermesi futbolcuların duygusal bağlılıklarını artırır.